Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal. lat. 883

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q89021

Aspects codicologiques

  • Parch., XIIe s., 61 ff., 192 x 120 mm. Nombreuses gloses marginales et interlinéaires contemporaines.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-59v - Sallustius: Opera
    1r-21r - De coniuratione
    21r-59v - Bellum Iugurthinum
    59v - Eutropius: Breuiarium ab Urbe condita
    60r - Accessus in Sallustii Coniurationem Catilinae
    60v - Ausonius: Eclogarum liber XXV: Monasticha de aerumnis Herculis

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-59 v°: Sallvstivs, Opera (ms. π de Ahlberg).

    f. 1-21: De coniuratione Catilinae.

    titre: «INCIPIT CRYSPI SALVSTII liber primus ».

    f. 21-59 v°: Bellum Iugurthinum (famille des integri).

    titre: «INCIPIT PROLOGVS LIBRI SECVNDI ».

    (gloses) f. 21 en marge: «Intentio operis eadem que in priori prologo », en interligne: «id est falsa et est illa querimonia quam agit genus humanum... ».

    f. 22, titre au début du chap. 5, 4: «INCIPIT LIBER SALUST‹ii› ».

    à la fin: «GAI SALVSTII CRYSPI BELLI CATILINARII ET IVGVRTINI LIBER FELICITER EXPLICIT ».

    f. 59 v°: Evtropivs, Breuiarium ab Vrbe condita (extrait remanié).

    pas de titre.

    inc.: «Finem autem Iugurtȩ ita exponit Eutropius in quarto LIBRO suo. Duo triumphi acti sunt de Iugurta... ».

    expl.: «... catenatus et mox iussu consulis Marii de Capitolio cum duobus filiis suis precipitatus est et sic egregius periit » (cf. IV, 27, 6 fin avec var. et add. à la fin - éd. F. Rühl, Eutropi Breuiarium ab Vrbe condita, Leipzig, Teubner, 1919, p. 32).

    ~ f. 59 v°-60: ‹Glossae› .

    inc.: «Accuso accessit qui aduocat Arcessit qui accusat...».

    expl. : «... Arcessere autem accusare significat » (6 lignes) .

    f. 60: Accessus in Sallustii Coniurationem Catilinae.

    pas de titre.

    texte: «Materia est Salustii in hoc opere describere bellum quod fuit inter Catilinam et populum Romanum. Intentio est autem instruere bonos mores et deterrere ab oppugnatione patris per exemplum Catiline. Causa quia uidit utile et honestum traxit se ad scribendum sic infirmo utilis medicina» (4 lignes).

    ~ — ‹Glossae›.

    inc.: «Fatiosus id est seditiosus et potens gratiosus et callidus...».

    expl.: «... Tautologia quando una ditio sepius ponitur uti sentis sentis » (18 lignes).

    f. 60 v°: Avsonivs, Eclogarum liber. XXV, Monasticha de aerumnis Herculis (Anthol. lat. 641).

Intervenant

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: bibliothèque palatine de Heidelberg.

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 59 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)
  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0087)

Bibliographie

    • H. Jordan, Bemerkungen zur Kritik des Sallustius (Hermes, 1, 1866, p. 242 et 248)
    • H. Wirz, Die Codices Palatini des Sallustius und Beiträge zur Geschichte des Textes (Hermes, 33, 1898, p. 109-110)
    • A. W. Ahlberg, Prolegomena in Sallustium, Göteborg, 1911, p. 83-86
    • A. W. Ahlberg, C. Sallusti Crispi Catilina Iugurtha..., Leipzig, Teubner, 1919, p. iv (brève mention)
    • A. Ernout, Salluste, Catilina, Jugurtha, Fragments des histoires, Paris, Les Belles Lettres, 1947, p. 41 (simple mention)
    • A. Kurfess, C. Sallusti Crispi Catilina, Iugurtha, Fragmenta ampliora, Leipzig, Teubner, 1957, p. v.

Vie du livre

Sources des données