Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1585

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q280402

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes f. I-X: var. Briquet 12484, Sens et Hambourg, 1484-1492; f. 1-123 et 158-242: var. Briquet 8581, Utrecht, 1490; f. 124-147: filigrane pris dans la reliure, f. 148-157: var. Briquet 11785, Nuremberg, 1444; f. 243-246: var. Briquet 8622, Butzbach et Mayence, 1481-1483), XVe s., X + 246 ff. (f. I v°, II v°-IX, X v°, 147 v°, 157-157 v°, 158 v° et 242 v°-246 v° blancs), 214 x 148 mm. Abondant commentaire marginal contemporain aux f. 1-147, 159-209 v° et 231-233 v°. Texte de Boèce avec divisions rubriquées pour chaque livre et numérotation des parties en prose ou en vers à l’intérieur de chaque livre. Quelques gloses marginales, certaines en allemand.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-147r - Boethius: Consolatio Philosophiae
    148r-156r - Tabula Boethii Cosolationis Philosophiae
    156v - Vergilius: Georgica
    158r - Sententiae de feminis
    159r-192r - Aeneas Silvius Piccolomineus: Historia de duobus amantibus
    192v-202r - Franciscus Petrarca: Griseldis Boccacii historia
    202v-209v - Martinus Bracarensis sei Ps.-Seneca: Formula uitae honestae
    210r-230r - Seneca: De clementia
    230v-234v - Seneca: De remediis fortuitorum
    234v-240v - Seneca: De beneficiis (Auszüge)
    241r - Seneca: Epistulae ad Lusilium (Auszug)
    241v-242r - Samuel Koch: Carmen

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. 1-147: Boethivs, Consolatio Philosophiae (cum commentario).

    ~ f. 148-156: Tabula Boethii Consolationis Philosophiae.

    f. 156 v°: Vergilivs, Georgica (extrait).

    sommaire dans la marge de gauche: «Commendauerat uitam philosophicam ».

    inc.: «Felix qui potuit rerum cognoscere causas... ».

    expl.: «...Subiecit pedibus strepitumque Acherontis auari » (II, 490-492).

    suivi de 4 lignes de commentaire: «Vbi est cognitio causarum, ibi est pausatio, ubi est pausatio, non est tumultus... ut conuenienter habeatur summa beatitudo ».

    ~ f. 158: ‹Sententiae de feminis›.

    inc.: «Fuge cetus feminarum. Namque status omni harum mala dat stipendia... ».

    ~ f. 159-192: Aeneas Silvivs Piccolominevs, Historia de duobus amantibus.

    ~ f. 192 v°-202: Franciscvs Petrarca, Griseldis Boccacii historia (transl. lat.) (Rer . senil., XVII, 3).

    f. 202 v°-209 v°: Martinvs Bracarensis seu Ps. Seneca, Formula uitae honestae.

    (gloses) inc. f. 202 v°, marge supérieure: «Sententia dicitur id quod animum sentit, unde ex animi nostri loqui sententia uel euenire aliquid dicimus... ».

    expl. f. 209 v°, marge de gauche: «... Meditollium est lectus medius alicuius rei ut in oculo pupilla. Precipicium est fossa prerupta uel locus altus deorsum inclinatus et procliuus ».

    (texte) à la fin: «Explicit Seneca de 4or uirtutibus cardinalibus» (éd., cf. supra, Pal. lat. 226, f. 109-116).

    f. 210-230: Seneca, De clementia.

    titre: «Liber Senece primus de clemencia ».

    expl.: «... quo modo in rectum praua uertantur ».

    f. 230 v°-234 v°: Seneca, De remediis fortuitorum.

    (gloses) inc. f. 231, marge de droite: «Quo transit orbis ego transibo...».

    (texte) à la fin: «Explicit Seneca ad Gallionem de casibus fortuitis ».

    f. 234 v°-240 v°: Seneca, De beneficiis (extraits).

    titre f. 234 v°: «Incipiunt excerpta libri de beneficio eiusdem ».

    inc. f. 235: «Non est magni meriti qui de alieno liberalis est, sed ille qui quod alteri donat sibi subtrahit... » (III, 4, 3).

    expl. f. 240 v°: «... Que bona sunt magnitudinem animi dant diuicie insolenciam » (V, 4, 2).

    suivie de cette phrase rubriquée: «Facilius est paupertatem laudare quam ferre » (Seneca, Controuersiae, II, 1, 18).

    f. 241: Seneca, Epistulae ad Lucilium (extrait).

    titre: «Seneca. Epistola XXII. Iam intellige ».

    inc.: «QVecumque uis occupat adolescentem senem medium... ».

    expl.: «... cum omnibus possit contingere ut bene uiuat et diu nulli » (Ep. 22, 14 fin).

    ~ f. 241 v°-242: Samvel Karoch, Carmen (cf. H. Walther, Initia carminum, n° 2031).

    inc.: «Aye anime mi respira... ».

Intervenants

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: allemande, écritures bâtardes livresques. Une première main a copié les f. 1-147, une deuxième a transcrit l’index de Boèce f. 148-156 et ajouté un commentaire marginal, les f. 159-240 sont d’une troisième main.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: au bas du f. I, note du XVIe s.: «Pro Sebastiano » et on lit au dessus du titre «Boecius De consolatione philosophie » (XVIe-XVIIe s.) ce nom: «V. de prunoii »; bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. I cote du transfert: C. 174/602).

Notes

Source des données : Biblissima

  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0270)
  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 242 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliographie

    • M. Vattasso, I codici Petrarcheschi della biblioteca Vaticana, (Studi e testi, 20), Rome, 1908, p. 80 n° 88
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 394.

Vie du livre

Sources des données