Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1485

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q89418

Aspects codicologiques

  • Parch., XVe s., IV + 114 ff. (foliotation ancienne), 280 x 203 mm. Initiales de couleurs à rinceaux. Gloses marginales et interlinéaires contemporaines, surtout aux f. 1-17 et 98-114. Les f. II et III, grattés et remployés, proviennent d’un antiphonaire italien du XIVe s., selon Bannister, op. cit. infra. Au f. III v°, table des incipit des discours avec renvoi aux feuillets.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-61v - Cicero: Orationes
    1r-7r - De imperio Cn. Pompei
    7r-16v - Pro T. Annio Milone
    16v-26v - Pro Cn. Plancio
    26v-34v - Pro P. Sulla
    34v-37v - Pro A. Licinio Archia poeta
    37v-39v - Pro M. Marcello
    39v-42v - Pro Q. Ligaro
    42v-46v - Pro rege Deiotaro
    46v-50r - Pro A. Cluentio
    50r-57v - Pro P. Quinctio
    57v-61r - Cum senatui gratias egit
    61r-63v - Ps.-Cicero: Oratio pridie quam in exilium iret
    63v-87v - Cicero: Orationes
    63v-66r - In P. Vatinium testem
    66r-68v - Cum populo gratias egit
    68v-75v - De haruspicum responsis
    75v-87r - In L. Catilinam (I-IV)
    87v-88v - Ps.-Sallustius: Inuectiua in Ciceronem
    88r-89v - Ps.-Cicero: Inuectiua Sallustium
    90r-90v - Ps.-Demosthenes (Petrus Marcellus): Oratio ad Alexandrum
    91r-114v - Cicero: Orationes
    91r-98r - Pro L. Flacco
    98r-105v - Pro L. Murena
    105v-114v - Pro Sex. Roscio Amerino

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-61: Cicero, Orationes.

    pas de titres.

    f. 1-7: De imperio Cn. Pompei.

    (gloses) inc. f. IV v°: «Premissis causis harum orationum que in exortu cuiusque operis assignari solent... ».

    f. 7-16 v°: Pro T. Annio Milone.

    (gloses) inc.: «Incipit oratio Marci Tulii C. habita coram iudicibus pro Annio Tito Milone, que sequens dispositionem que oratori iudicio est ad causam temporis accomodata. . . ».

    f. 16 v°-26 v°: Pro Cn. Plancio.

    f. 26 v°-34 v°: Pro P. Sulla.

    f. 34 v°-37 v°: Pro A. Licinio Archia poeta.

    i. 37 v°-39 v°: Pro M. Marcello.

    f. 39 v°-42 v°: Pro Q. Ligario.

    f. 42 v°-46 v°: Pro rege Deiotaro.

    f. 46 v°-50: Pro A. Cluentio.

    expl. incomplet: «... ac perniciosam bestiam pestemque fugiebant » (14, 41 fin).

    f. 50-57 v°: Pro P. Quinctio.

    f. 57 v°-61: Cum senatui gratias egit.

    f. 61-63 v°: Ps. Cicero, Oratio pridie quam in exilium iret.

    pas de titre.

    f. 63 v°-87: Cicero, Orationes.

    pas de titres.

    f. 63 v°-66: In P. Vatinium testem.

    expl. incomplet: «...a me tributum esse uideatur ».

    f. 66-68 v°: Cum populo gratias egit.

    f. 68 v°-75 v°: De haruspicum responsis.

    f. 75 v°-87: In L. Catilinam (I-IV).

    f. 87 v°-88: Ps. Sallvstivs, Inuectiua in Ciceronem.

    titre: «SALVSTIVS IN CICERONEM ».

    f. 88-89 v°: Ps. Cicero, Inuectiua in Sallustium.

    titre: «Controuersia Ciceronis in Salustium ».

    inc.: «Ad demum [sic] magna uoluptate... ».

    ~ f. 90-90 v°: Ps. Demosthenes (Petrvs Marcellvs), Oratio ad Alexandrum.

    inc.: «Nihil habet...».

    f. 91-114v°: Cicero, Orationes.

    f. 91-98: Pro L. Flacco.

    pas de titre.

    lacunes manuscrits recentiores aux § 47-53 et 75-82.

    f. 98-105 v°: Pro L. Murena.

    titre: «M. TVLII CICERONIS PRO L. MURRENA [sic] ORATIO ».

    f. 105 v°-114 v°: Pro Sex. Roscio Amerino.

    titre: «m. TVLII CICERONIS PRO SEXTO ROSCIO AMERINO ».

    (glose) inc.: «Hec oratio est in genere iudiciali quia agitur de parricidio...».

    (texte) expl. mutilé: «... tam improbus sit qui dicat uellem quidem // » (48, 138).

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, plusieurs écritures humanistiques cursives 1) f. 1-90, 2) f. 91-98 et 3) f. 98-114.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Ulrich Fugger (au f. 1 cote: 397 seors., au f. I cote du transfert: p. 596 F. n° 29); bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. I cote ancienne (?): 656, au f. III v° note concernant l’édition Gruter: «Palatinus decimus uocatur Grutero in Cicerone suo » (cf. supra, Pal. lat. 1459), au f. I cote du transfert: C. 38/153).

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 143 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)
  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0171)

Bibliographie

    • K. Halm, Ueber die Handschriften des Cicero..., p. 172
    • E. Stroebel, Die Handschriften zu Ciceros Rede pro Flacco (Philologus, 52, 1894, p. 492), simple mention
    • E. M. Bannister, Monumenti Vaticani di paleografia musicale latina, 1, Leipzig, 1913, p. 186 n° 797
    • P. Lehmann, Eine Geschichte..., 2, p. 112 n° 2 (qui n’identifie pas la cote actuelle).

Vie du livre

Sources des données