Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1708

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q280448

Aspects codicologiques

  • Parch., XIVe-XVe s., I + 60 ff., 303 x 200 mm. Au f. 1, initiale à filigranes rouges, bleus et mauves et bordure sur deux côtés ornée de feuilles stylisées et de pastilles d’or. Quelques gloses marginales et interlinéaires en humanistique cursive légèrement postérieures aux f. 1-10 et gloses marginales de la main du copiste au f. 11.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-10r - Persius: Saturae
    10rv - Probus: vita Persii
    11r-60v - Iuvenalis: Saturae (I-XIV, XVI, XV)

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-10: Persivs, Saturae.

    titre: «Persii Flacci satirici libri prologus incipit ».

    f. 10-10 v°: Probvs, Vita Persii.

    pas de titre.

    expl. incomplet (les 5 dernières lignes manquent): «... cum tanta recentium poetarum et oratorum insectatione » (éd. W. V. Clausen, A. Persii Flacci Saturarum liber. Accedit Vita, Oxford, 1956, p. 37-39 l. 56).

    f. 11-60 v°: Ivvenalis, Saturae (I-XIV, XVI, XV).

    titre: «Libri Iunii Iuuenalis decimi satyra prima incipit. De satyra prima ».

    f. 11, copiées en partie en marge, de la main du copiste: Vitae Iuuenalis Ia, IIb et IIIc (éd. J. Dürr, op. cit. infra, p. 22, 23-24 et 24-25), précédées du titre: «Prefactio Iuuenalis libri satirici ».

    (gloses) f. 11 en marge, inc.: «Satira erat apud antiquos genus lancis id est patine in templis deorum... ».

    expl.: «...omnes luxuriarientur in scribendis libris: Semper ego auditor tantum ero et numquam scribam ».

    (sat. II) titre f. 13 v°: «De phylosophis obsenis [sic] et fictis moribus institutis satira secunda ».

    (sat, III) titre f. 15 v°: «De urbis incommodis et de gressu Umbrici satira tercia ».

    (sat. IV) titre f. 19 v°: «De Crispino et Bombo pice catalogus amicorum Neronis satira 4 ».

    (sat. V) titre f. 21 v°: «Contra parasitos sub iungo uiuentes satira 5 ».

    (sat. VI) titre f. 24: «... Explicit liber primus. Incipit secundus.

    De Postumo querente pudicitiam satira VIa ».

    (sat. VII) titre f. 32 v°: «... Explicit liber IIus. Incipit tercius de poetis non habentibus premium satira VIa [sic] ».

    (sat. VIII) titre f. 35 v°: «De Pontico nobilitatem querenti satira VIIa [sic] ».

    (sat. IX) titre f. 39: «De Neuola uilipendendo satira VIIIa [sic] ».

    (sat. X) titre f. 41: «... Explicit liber IIIus. Incipit IIIIus de uera bona ignorantibus satira VIIIIa [sic] ».

    (sat. XI) titre f. 45 v°: «De uictus comparatione satira Xa [sic] ».

    (sat. XII) titre f. 48: «Ad Coruinum de reditu Catuli poete satira XIa [sic] ».

    (sat. XIII) titre f. 50: «... Explicit liber. IIIIus. Incipit. V.us de Caluino depositum querenti satira XIIa [sic] ».

    (sat. XIV) titre f. 53: «De institutionibus ad Fuscinum satira XIIIa [sic] ».

    (sat. XVI) titre f. 57 v°: «De castrorum militia ad Gallum satira XIIIIa [sic] ».

    (sat. XV) titre f. 58: «Ad Volusium Bithinicum de regionibus [sic] Egipti XVa et ultima satira ».

    (texte) expl. f. 60 v°: «... Tamquam homine et uentri indulsit non omne legumen ».

    suivi du v. 172, oublié deux lignes au dessus:

    «Vel quo non fugeret si nunc hec monstra uideret ».

Intervenants

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, écriture gothico-humanistique. Le copiste Giovanni da Pola, notaire vénitien, signe au f. 10: «Finit liber Persii manu mei Iohannis de Pola ducatus Veneciarum scribe exaratus » et au f. 60 v°: «Aquinatis liber satirici Iuuenalis explicit. Per me Iohannem de Pola not‹arium› ducatus Ven‹etiarum› ».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: dans la marge supér. du f. 11, initiales «B. F. » d’un possesseur non identifié (ou fin de la cote du transfert dont une partie serait effacée ?); Ulrich Fugger (au f. 1 cote: 328 Hen.); bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. 1 cote du transfert: C. 12/122).

Notes

Source des données : Biblissima

  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0401)
  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 373 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliographie

    • J. Dürr, Das Leben Juvenals, Ulm, 1888, p. 22, 23 et 24-25
    • U. Knoche, D. Iunius Iuvenalis, Saturae..., Munich, 1950, p. xxv (édite les souscriptions du copiste)
    • P. Lehmann, Eine Geschichte..., 1, p. 137 et 2, p. 533
    • P. Scarcia Piacentini, Saggio di un censimento dei manoscritti contenenti il testo di Persio..., Rome, 1973, p. 101-102, n° 503
    • J. R. C. Martyn, Juvenal’s use of “atque” (Eranos, 72, 1974, p. 131-142)
    • Y.-F. Riou, Tradition textuelle... II. Les titres des Satires de Juvénal, Spolète, 18-24 avril 1974 (Settimane di studio..., 22, 1975, p. 191).

Vie du livre

Sources des données