Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 113

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q59118

  • Titres attestés :
    • Alcuinus, Epistola 134 (89r-v).
    • Altes Testament, Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia, lib. IV (frg.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., De ortu et obitu Patrum
    • Antic Testament, Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia , lib. IV (frg.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Antic. Testam., De ortu et obitu Patrum
    • Antiguo Testamento, Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia , lib. IV (frg.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., De ortu et obitu Patrum
    • Old Testament, Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia , lib. IV (frg.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., De ortu et obitu Patrum
    • Orosius, Libri Apologetici contra Pelagium (105).
    • Ps. Theophilus Antiochenus, Allegoriae in IV Evangelia (91-101v).
    • S. Gregorius Magnus, Homiliae (66-89) ; Moralia, lib. IV (frg.) (89v-91).
    • S. Hieronymus, Epistola ad Paulinum (101v-105).
    • S. Isidorus Hispalensis, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., (105-110) ; De ortu et obitu Patrum (110-111v).
    • S. Xystus, Enchiridion (61v-65v).
    • Vetus Testamentum [Oud Testament], Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia, lib. IV (fragm.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., De ortu et obitu Patrum
    • Vetus Testamentum (pars) (1v-61v).
    • Vieux Testament, Enchiridion, Homiliae, Epistola 134, Moralia , lib. IV (frg.), Allegoriae in IV Evangelia, Epistola ad Paulinum, Libri Apologetici contra Pelagium, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam., De ortu et obitu Patrum
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 113
    • Paris. BnF, Latin 113
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :
  • Écriture :
    • Minuscule caroline. Plusieurs mains; la seconde utilise une minuscule fine et régulière dans le style de Tours. Notes du Xe s. avec parfois des notes tironiennes, au f. 1v : « Erluinus comes est inimicus Hugoni », au f. 85 « es tu bene temperata*?, ego Rodbertus NT* ... in nomine Domino nostri Ihesu Christi Amen; Christum, Christe » et f. 96 « Guzbertus » ; une ligne rédigée en notes tironiennes f. 105 « NT* quis NT* sal- quattuor (iiij) NT* ... ».
      Le texte a été corrigé et ponctué par une main contemporaine.
  • Décoration :
    • Initiales de couleur. Rubriques et quelques titres. Petit personnage dessiné à la plume dans la marge droite (f. 75).
  • Support : parchemin / Parch.
  • Composition :
    Europeana regia
    111 ff.
    BnF Archives et manuscrits
    111 ff. à longues lignes
  • Dimensions :
    Europeana regia
    300 x 210 mm.
    BnF Archives et manuscrits
    300 × 210 mm (just. 265 x 165 mm)
  • Aspects codicologiques :
    • France.111 ff. à longues lignes. 300 × 210 mm (just. 265 x 165 mm).
  • Reliure :
    • Reliure de maroquin fauve sur ais de bois, aux armes, chiffre et emblèmes d'Henri II ; au haut du plat supérieur, cote Jean de Gagny; traces de boulons et de fermoirs

Manifeste IIIF

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1, blanc à l'origine, une table ajoutée au XIIIe s. donne le contenu du manuscrit avant ses mutilations.
    ff. 1v-61v, texte de la Vulgate avec prologues et « capitula »: Proverbia (2v) ; Ecclesiastes (15) ; Cant. canticorum et vers d'ISIDORE DE SEVILLE : « Hunc cecinit Salomon... » (19) (voir PL 83, 1111; De Bruyne, 1920, p. 120 ; Clavis, CCCM, II, ALC-15, p. 118-119); Sapientia (21v) ; Ecclesiasticus (32v) ; Oratio Salomonis (61).
    ff. 61-65v, S. XYSTUS, Enchiridion, avec préface de RUFIN : « Scio quia sicut grex... Fidelis homo electus... - ... simile Dei amicum... » (Sextus, Sentences; avec lacune après le f. 65 (mentionnée par une main moderne dans la marge inférieure « hic multa desunt », voir Bogaert, 1972, p. 41-42).
    ff. 66-89, S. GREGORIUS, Homiliae : « ... veritatis fiat. Ex cujus... » (PL 76, 1140-1149, 1089, 1238, 1204, 1232, 12,47 1259, 1105, 1123, 1114, 1118).
    ff. 89r-v, ALCUINUS, Epistola 134 « Albinus magister ... »(MGH Epist. Karol. aevi, II, p. 202 ; Clavis script. lat., 1999, ALC-45.134, p. 252).
    ff. 89v-91, S. GREGORIUS, Moralia, lib. IV, c. 27 (fragm.) : « ... Quattuor modis peccatum... - ... in illa mollius foverem... » (PL 75, 661-664; ).
    ff. 91-101v, PS. THEOPHILUS ANTIOCHENUS, Allegoriae in IV Evangelia « Incipiunt adnotationes in Evangelium secundum Matheum... » (Clavis patr. lat., 1995, n°1001; Pitra, Anal. sacra, II, 626; Stegmüller, rep. bibl., n°8015).
    f. 101v, « De VII gradibus sapientiae. Interrogare humiliter... - ... stabilitus in bonitate. »
    ff. 101v-105, S. HIERONYMUS, Epist. ad Paulinum (C. V., LIV, n° LIII).
    f. 105, PAULUS OROSIUS, Libri Apologetici contra Pelagium de arbitrii libertate, pars : « Sane quod apostolus... - ... quod mentitur et reliqua » (PL 31, 1202-1203).
    ff. 105-110, S. ISIDORUS HISPALENSIS, Proemia in lib. Vet. ac Nov. Testam. (PL 83, 155 ; voir Stegmüller, rep. bibl., n°5176-5231).
    ff. 110-111v, S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ortu et obitu Patrum, jusqu'au ch. XXXVI (Clavis patr. lat., 1995, n°1191; PL 83, 131-141).

Textes du manuscrit

Source des données : Europeana regia

Intervenants

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Les premiers et derniers feuillets ont subi des restaurations (avec ajouts de morceaux de parchemin plus récents en forme de coeur) contemporaines de la reliure; les marges supérieures des feuillets ont été fortement rognées. Ce manuscrit, dont l'origine est incertaine, provient des collectes effectuées par Jean de Gagny (aumônier du roi), dans des institutions religieuses. Il en porte la cote caractéristique « LX » sur le plat supérieur de la reliure. En 1549, il entra avec l'ensemble de la collection de Gagny (voir Laffitte et Lebars, 1999, p. 21-22) dans la Bibliothèque royale de Fontainebleau, qui a été transférée à Paris entre 1569 et 1574.

Bibliographie

  • Catalogue général des manuscrits latins, vol. 1 (nos 1-1438), Paris, Bibliothèque nationale, 1939

Vie du livre

Sources des données