Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q69546
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
Lectionnaire de l’office du cursus monastique, mutilé au début et à la fin et ayant plusieurs lacunes, qui renferme la partie d’été du temporal (f. 1r-17r, de la Pentecôte à son octave) et du sanctoral (f. 17r-84v, de saints Marcellin et Pierre, 2 juin, à saint Denis, le 9 octobre). [Lacune] F. 1ra-va : [In die sancto Pentecostes, lect. VIII, mutilé au début], inc. « …Deum, videbat indumentum, non videbat indutum… », expl. « … tunc autem diligemus, videndo quod credimus » (Augustinus Hipponensis, In Iohannis evangelium tractatus, 75 ; CCSL 36, p. 512-515-517). F. 1va-4vb et 6ra : [In die sancto Pentecostes] (lect. IX-XII), inc. « Si quis diligit me… (Io 14,23) - Libet fratres karissimi evangelice verba lectionis… », expl. « … non relinquitur, sed datur, per Dominum… » (Gregorius I, Homilia 30 ; éd. R. Etaix, 1999, CCSL 141). F. 6ra-vb : Sermo beati Iohannis episcopi de eadem die (mutilé à la fin), inc. « Hodie nobis terra factum est celum… », expl. « …castiorem effecit. Interpretare… » (Ps. Iohannes Chrysostomus, CPG 4536). [Lacune] F. 5ra-8ra : [Feria III, mutilé au début], inc. « …[inebri]abuntur ab ubertate domus tue… », expl. « …iste veritas est » (Augustinus Hipponensis, In Iohannis evangelium tractatus, 26 ; CCSL 36, p. 260-262-266). F. 8ra-9ra : Feria quinta, inc. « Convocatis Iesus duodecim… (Lc 9,1) - Concessa primum potestate signorum… » expl. « …ad eo discesserat penitere » (Beda Venerabilis, In Lucam ; CCSL 120 p. 194-196). F. 9ra-10rb : Feria VI, inc. « Factum est in una dierum… (Lc 5,17) - Curatio paralitici huius anime… » expl. « …stupentia corda convertunt » (Beda Venerabilis, In Lucam ; CCSL 120 p. 119-120-122). F. 10rb-11ra : Sabbato, inc. « Surgens Iesus de Sinagoga… (Lc 4,38) - Si virum a demonio liberatum… », expl. « …et inventio contigerit » (Beda Venerabilis, In Lucam ; CCSL 120 p. 111-113). F. 11ra-vb : In octava Pentecostes (lect. I-VIII), inc. « Hodiernam, dilectissimi, festivitatem tot terrarum orbe… », expl. « …modernatem in secula, amen » (Leo I, Tractatus 77 ; éd. A. Chavasse, 1973, CCSL 138A). F. 12ra-17ra : [In octava Pentecostes (lect. IX-XII)], inc. « Erat homo ex pharisei… (Io 3,1) - De sollempnitate huius diei pauca dicenda sunt… », expl. « …exultatio sanctorum, cum quo est Deo patri… » (Gregorius Nazianzenus, Homilia 4, CSEL 46, p. 141-153-163). F. 17ra-vb : In natale sanctorum Marcellini et Petri (lect. I-VIII), inc. « Cum Rome a paganis teneretur Petrus… », expl. « …et fiat Christianus » (BHL 5230, incomplet) ; f. 18ra : Evangelium, inc. « Cum audieritis prelia… » (Lc 21,9). F. 18ra : In natale Primi et Feliciani et Marci et Marcelliani (evangelium), inc. « Hoc est preceptum meum… » (Io 15,12). F. 18ra-19rb : In natale Gervasii et Protasii (lect. IX-XII), inc. « Egrediente Iesu de templo… (Mc 13,1) - Iuxta historiam manifestus est… », expl. « …quorum diversa fides est » (Beda Venerabilis, In Marcum, CCSL 120, p. 595-597). F. 19rb-20va : In nativitate sancti Iohannis baptiste (lect. I-VIII), inc. « Diei hodiernae sollempnitas sollempnem desiderat… », expl. « …sed subdidit baptizando » (Augustinus Hipponensis, Sermo 292 ; P.L. 38, 1319-1322) ; f. 20va-21va (lect. IX-XII), inc. « Helisabeth impletum est… (Lc 1,57) - Habet sanctorum editio letitiam plurimorum… », expl. « …de professione census evasit » (Ambrosius Mediolanensis, In Lucam, CCSL 14, p. 43-46). F. 21va-25ra : Item alie lectiones (lect. I-VIII), inc. « Fuit in diebus Herodis regis… (Lc 1,7) - Venturus in carne… », expl. « …in vitam coronat eternam, qui vivit… » (Beda Venerabilis, Homilia II, 19 ; CCSL 122) ; f. 25rb-26rb : (lect. IX-XII), inc. « Precursoris Domini nativitas sicut sacratissima… », expl. « …et quasi conceptam fuisse docuit » (Beda Venerabilis, Homilia II, 20, 106-186-222 ; CCSL 122, p. 331-334). F. 26rb-27va : In octava eiusdem, inc. « Et factum est, inquit, in die octavo… », expl. « …pervenire mereamur, Dominum… » (Beda Venerabilis, Homilia II, 20, 1-46-105 ; CCSL 122, p. 331-334) ; f. 27vb-28vb : (lect. IX-XII), inc. « Attendite a fermento… (Lc 12,1) - Ad hoc fermentum pertinent omnia… », expl. « …ac iudicis agendam » (Beda Venerabilis, In Lucam, CCSL 120, p. 245-248). F. 28vb-30vb : In vigilia sancti Petri, inc. « Dicit Simoni Petro Iesus… (Io 21,15) - Virtutem nobis perfecte dilectionis… », expl. « …o quam pretiosa » (Beda Venerabilis, Homilia II, 22, mutilé à la fin). [Lacune] F. 31ra-va : [In natale apostolorum Petri et Pauli (lect. VI-VIII)], inc. « …occupato silvam istam frementium bestiarum… », expl. « …et finis fecit equales, per Dominum… » (Leo I, Sermo 82, PL 54 422-428 [PD II, 46], mutilé au début) ; f. 31va-32va : (lect. IX-XI), inc. « Venit Iesus in partes Cesaree… (Mt 16,13) - Philippus iste est frater Herodis… », expl. « …qui ligandus sit qui solvendus » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, CCSL 77, p. 139-142) ; f. 32va : Item sancti Hylarii episcopi dicta (lect. XII), inc. « Venit Iesus… In processu semonis atque operis… », expl. « …obtineant in celo » (Hylarius Pictaviensis, In Matthaeum, P.L. 9, 1008-1010). F. 32va-35rb : Item unde supra, inc. « Venit Iesus in partes Cesaree… (Mt 16,13) - Lectio sancti evangelii quammodo fratres audistis… », expl. « …nobis ante secula promisit, qui vivit… » (Beda Venerabilis, Homilia I, 20, CCSL 122, p. 141-147 [PD II, 52]). F. 35rb-36ra : In natale sancti Pauli apostoli (lect. I-VIII), inc. « Filioli mei, audite nos et liberate vos… », expl. « …multitudo credentium, per Iesum… » (Ps. Augustinus, Sermo 204, PL 39, 2124-2125) ; f. 36ra-va : (lect. IX-XII), inc. « Ecce nos reliquimus… (Mt 19,27) - Grandis fiducia Petrus piscator erat… », expl. « …et omnia possidentes » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, PL 26, 138-140 [PD II, 54]) ; f. 36va-b : Item, inc. « Amen, inquit, dico vobis… », expl. « …regenerata per fidem » (Augustinus, De civitate Dei, CCSL 48, p. 704-705 [PD II, 55]). F. 36vb-38rb : De eadem die (lect. I-VIII), inc. « Gloriosissimos christiane fidei principes… », expl. « …principes collocaret » (Maximus Taurinensis, Homilia 68, P.L. 57, 391-396 [PD II, 47]). F. 38rb-vb : In natale Processi et Martiniani (lect. IX-XII), inc. « Sedente Iesu super montem Oliveti… (Mt 24,3) - Sedit Iesus in monte Oliveti ubi verum lumen… », expl. « …nullus sit excusabilis » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, CCSL 77, p. 223-225). F. 38vb-39rb : In ordinatione Martini (lect. I-IIII), inc. « Sub eodem fere tempore Martinus… », expl. « …virtutem desereret » (BHL 5610) ; f. 39rb-vb : (lect. V-VIII), inc. « Opere pretium est enim et iam illud… », expl. « …silere nequivimus, auxiliante… » (BHL 5623). F. 39vb-40va : In octava apostolorum (lect. I-VIII), inc. « Notum vobis omnibus est, fratres karissimi, et universo mundo… », expl. « …spernit Christum » (Maximus Taurinensis, Sermo 9, CCSL 23, p. 31-33) ; f. 40va-41rb : (lect. IX-XII), inc. « Iussit Dominus Iesus discipulis suis… (Mt 14,22) - Discipulis precepit transfretare… », expl. « …predicat creaturam » (Hieronymus Stridonius, In Matthauem, CCSL 77, p. 123-126). F. 41rb-42va : In natale VII fratrum (lect. IX-XII), inc. « Loquente Iesu ad turbas… (Mt 12,46) - Sancti evangelii, fratres karissimi, brevis est lectio recitata… », expl. « …in mente trucidamus » (Gregorius I, Homilia I,11, PL.76, 1114-1118 [PD II, 124]). F. 42va-44ra : In translatione sancti Benedicti (lect. I-VIII), inc. « Cum diu gens Langobardorum… », expl. « …quasi nova habetur » (BHL 1117) ; f. 44ra-vb (lect. I-VIII) : Item unde supra, inc. « Festiva beatissimi Benedicti sollempnitas… », expl. « …fieri non ignoramus » (Odo Cluniacensis, Sermo 3, P.L. 133, 721-723) ; f. 44vb-45rb : Item lectiones aliae (lect. I-VIII), inc. « Inspiciamus ergo quod a Deo donatum est… », expl. « …pacis per ipsum, amen » (Odo Cluniacensis, Sermo 3, P.L. 133, 728-729). F. 45rb-46ra : In natale sancti Apollinaris (lect. IX-XII), inc. « Facta est contentio inter discipulos… (Lc 22,24) - Sicut bonis esse moris solet… », expl. « …et resurrectionis erimus » (Beda Venerabilis, In Lucam, CCSL 122, 380-382). F. 46ra-vb : In natale sancti Iacobi (lect. I-VIII), inc. « Vos amici mei estis… (Io 15,14) - O quanta est misericordia conditoris… », expl. « …tunc inveniunt hereditatem » (Gregorius I, Homilia 27, P.L. 76, 1206-1208) ; f. 46vb-49rb : (lect. IX-XII), inc. « Accessit ad Iesum mater filiorum Zebedei… (Mt 20,20) - Dominus conditor ac redemptor… », expl. « …reddere merebimur, qui vivit… » (Beda Venerabilis, Homilia II, 21, CCSL 122, 335-337, 341). F. 49rb : In natale sancti Felicis, inc. « Sint lumbi vestri precincti… » (Lc 12,35). F. 49rb : In natale Abdon et Sennes, inc. Sedente Iesu super montem… » (Mt 24,2). F. 49rb-50ra : In natale sancti Germani (lect. I-VIII), inc. « Igitur Germanus Autisioderensis… », expl. « …principium fuit » (BHL 3453). F. 50ra-va : Ad sanctum Petrum ad vincula (lect. I-IV), inc. « Misit Herodes rex manus… », expl. « …et multiplicabatur » (Act 12,1-24) ; f. 50va-51rb (lect. V-VIII), inc. « Audistis, fratres karissimi, beatissimum Petrum… », expl. « …auxilium solitum non negabit, Iesus… » (Maximus Taurinensis, Sermo 77, CCSL 23, p. 320-322). F. 51rb-52ra : In natale sancti Stephani papae (lect. IX-XII), inc. « Homo quidam nobilis… (Lc 19,12) - Homo nobilis ille est… », expl. « …sublimisque fulgeto » (Beda Venerabilis, In Lucam, CCSL 120, p. 336-339). F. 52ra-53ra : In inventione corporis sancti Stephani (lect. I-VIII), inc. « Lucianus misericordia Dei indigens… », expl. « …ignosco ignosco » (BHL 7851). F. 53ra-b : In natale sancti Sixti (lect. IX-XII), inc. « Ecce ego mitto vos… (Mt 10,16) - Lupos scribas et phariseo vocat… » expl. « …victoria concedatur » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, CCSL 77, p. 69-70). F. 53rb-54va : De sancto Laurentio (lect. I-VIII), inc. « Xistus urbis Rome episcopus… », expl. « …martirizavit autem sanctus Dei Laurentius, regnante Domino… » (BHL 7801 et 4760) ; f. 54va-55rb : (lect. IX-XI), inc. « Amen amen dico vobis… (Io 12,24) - Se autem dicebat ipsum… » expl. « …mihi fecistis » (Augustinus, Tractatus in Iohannem, CCSL 36, p. 442-445 [PD II, 68], incomplet) ; f. 55rb-va : Item (lect. XII), inc. « Certi simus, fratres karissimi, quiq qui sumus… », expl. « …pervenit ad triumphum » (Augustinus Hipponensis, Tractatus in Iohannem 27, CCSL 36, p. 276-277). F. 55va : In natale sancti Tyburtii, inc. « Hoc est preceptum meum… » (Io 15,12). F. 55va-b : In sancti Taurini (lect. I-IIII, mutilé à la fin), inc. « Tempore Domiciani regis fuit quidam… », expl. « …a Domiciano… » (BHL 7990). [Lacune] F. 56ra-58vb : In assumptione sanctae Mariae (lect. II-XII, mutilé au début), inc. « …[collo]quentem Mariae audistis, et deinceps reliqua omnia… », expl. « …ad iustitiam et salutem » (Paschasius Radbertus, Epistola Cogitis me, éd. Ripberger, p. 57-74). F. 59vb-59vb : Item (lect. I-VIII), inc. « Hinc rogo omnes pariter… », expl. « …in sede maiestatis Domini » (Paschasius Radbertus, Epistola Cogitis me, éd. Ripberger, p. 74-79). F. 59vb-60vb : In octava (lect. I-VIII, mutilé à la fin), inc. « Legimus ergo quam sepe ad funera… », expl. « …qui elegit nos… » (Paschasius Radbertus, Epistola Cogitis me, éd. Ripberger, p. 79-86).[Lacune] F. 61ra-va : [In natale sancti Filiberti] (lect. I-VIII, mutilé au début), inc. « …prudentia non indoctus… », expl. « …cum caritatis studio obedire » (BHL 6805). F. 61va-62va : In natale sancti Barnabe (lect. I-VIII), inc. « Haec mando vobis… (Io 15,17) - In lectione evangelica que hanc antecedit… », expl. « …oderitque perverse » (Augustinus Hipponensis, Tractatus in Iohannem, CCSL 36, p. 543-545) ; f. 62va-63rb : (lect. IX-XII), inc. « Hoc est preceptum meum… (Io 15,12) - Cum cuncta sacra eloquia… », expl. « …postmodum se » (Gregorius I, Homilia II,27, P.L. 76, 1205-1210 [PD II, 101], incomplet). F. 63rb-64rb : De sancto Augustino (lect. I-VIII), inc. « Ex provintia ergo africana… », expl. « …splendorem luminis dabat » (BHL 785). F. 64rb-65rb : In natale sancti Iuliani (lect. I-VIII), inc. « Sanctus igitur Iulianus Viennensi urbe ortus… », expl. « …letus remittit, regnante Domino… » (BHL 4542). F. 65va-66va : In decollatione sancti Iohannis (lect. I-VIII), inc. « Hodie nobis Iohannis virtus… », expl. « …Herodes mortuus est » (Petrus Chrysologus, Sermo 127, P.L. 52, 549-552 [PD II, 71]) ; f. 66va-68vb : (lect. IX-XII, mutilé à la fin), inc. « Audivit Herodes thetrarcha… (Mt 14,1) - Natalem, fratres karissimi, beati Iohannis diem celebrantes…. », expl. « …cuius austeritatem indumenti cuius… » (Beda Venerabilis, Homilia II,23, CCSL 122, p. 349-357 [PD II, 73]). [Lacune] F. 69ra : [De sancto Marcello] (lect. VII-VIII, mutilé au début), inc. « …ad solis simulacrum… », expl. « …patrocinium derelinquens, regnante Domino… » (BHL 5245). F. 69ra-70rb : In nativitate sancte Marie (lect. I-VIII), inc. « Osculetur me osculo oris suis… », expl. « …impetu de Libano » (Ct 1,1-4, 15) ; f. 70rb-71ra : (lect. IX-XI), inc. « Liber generationis Iesu Christi (Mt 1,1) - Plures fuisse qui evangelia scripserunt… », expl. « …viris canendas » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, CCSL 77, p. 1-4) ; f. 71ra-vb : (lect. XII), inc. « Liber generationis Iersu Christi in Esaia legimus… », expl. « …ipsum Christum reputabitur » (Hieronymus Stridonius, In Matthaeum, CCSL 77, p. 7-10). F. 71vb-72rb : In natale Proti et Iacinthi (lect. I-IV), inc. « Temporibus Decii Cesaris maxima persecutio… », expl. « …florent in pace, prestante Domino… » (BHL 1958) ; f. 72rb-73ra : (lect. V-VIII), inc. « Paternus proconsul ad Cyprianum… », expl. « …Galerius Maximus proconsul decessit, regnante Domino… » (BHL 2037) ; f. 73ra-va (lect. IX-XII), inc. « Nunc iudicium est mundi… (Io 12,31) - Non de illo iudicio dicit… », expl. « …multum fructum affert » (Heiricus Autissiodorensis, Homilia E I, 64, extrait). F. 73va : In natale sancti Nicomedis, inc. « Si quis vult post me… » (Mt 16,24). F. 73va : In natale sancte Eufemie, inc. « Simile est regnum celorum thesauro… » (Mt 13,44). F. 73va-74vb : In natale sancti Matthei (lect. I-VIII), inc. « Non vos me elegistis… (Io 15,16) - Posui ad gratiam, plantavi… », expl. « …decertantes iuvant, per Christum… » (Gregorius I, Homilia 27, P.L. 76, 1207-1210) ; f. 74vb-77rb : (lect. IX-XII), inc. « Cum transisset Dominus Iesus vidit hominem… (Mt 9,9) - Legimus apostolo dicente quia omnes… », expl. « …sed eius semper gratiae tribuamus, qui sedens in throno… » (Beda Venerabilis, Homilia I,21, CCSL 122, p. 148-155 [PD II, 99]). F. 77rb-78va : De sancto Mauritio (lect. I-VIII), inc. « Diocletianus quondam Romane reipublice princeps… », expl. « …brevitate mercatur » (BHL 5741, incomplet) ; f. 78vb-79rb : (lect. IX-XII), inc. « Videns turbas Iesus… (Mt 5,1) - Dominus ad montana conscendit… » expl. « …ingloriosus fuerit (Hieronimus Stridonius, In Matthauem, CCSL 77, p. 23-26). F. 79rb : In natale Cosme et Damiani, inc. « Hec mando vobis… » (Io 15,17). F. 79rb-80va : In natale sancti Michaelis (lect. I-VIII), inc. « Angelorum et hominum naturam… », expl. « …amor est… (add. marg.) in eius amore flammascunt » (Gregorius I, Homilia 34, P.L. 76, 1249-1252) ; f. 80va-81va : (lect. IX-XII), inc. « Quis putas maior… (Mt 18,1) - Quia viderant pro Petro… », expl. « …reliquarum ecclesiarum scribe hec » (Hieronymus Stridonius, In Matthauem, CCSL 77, p. 156-160) ; f. 81va-82va : inc. « Quis putas maior… (Mt 18,1) - Si diligenter audistis evangelicam lectionem… », expl. « …fluctibus demergatur » (Maximus Taurinensis, Sermo 48, CCSL 23, p. 187-190 [PD II, 88]). F. 82va-83rb : In natale sancti Hieronimi (lect. I-VIII), inc. « Beatus igitur Hieronimus genere nobili ortus… », expl. « …scribere Domino prestante dignatus est » (BHL 3870, incomplet). F. 83rb-84rb : In natale sancti Leodegarii (lect. I-VIII), inc. « Sanctus igitur Leodegarius celsa ac nobili Francorum progenie ortus… », expl. « …esse constituit » (BHL 4852, incomplet). F. 84rb : In natale sancti Marci papae, inc. « Sint lumbi vestri precincti… » (Lc 12,35). F. 84rb-vb : De sancto Dyonisio (lect. I-III, mutilé à la fin), inc. « Preciosus denique Dyonisius cum arcis… », expl. « …Gallicis gentibus ero… » (BHL 2175, incomplet). [Lacune]
Source des données : Mandragore
Le manuscrit a été produit à Saint-Pierre de Cluny et a été acquis par la Bibliothèque Nationale entre 1903 et 1904 (cf. Omont, Nouvelles acquisitions, p. 22-23).
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF