Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q90885
Manifeste IIIF
Numérisation :
Parch., 57 ff. (f. 57 v° blanc).
Recueil de trois parties: 1) f. 1-17, Xe s., 225 x 160 mm. ; 2) f. 18-33 (ancienne foliotation: 203 [sic], 224-238, et autre foliotation grattée, aussi en chiffres anciens, de 17 à 32), 2 quaternions signés III et IIII, XIIIe-XIVe s., 231 x 150 mm. ; 3) f. 34-57, XIIe-XIIIe s. ou XIIIe s. (début), 220-228 x 155-160 mm. (feuillets irréguliers). Au f. 1 dessin d’une initiale C à entrelacs, et essais de plume contemporains. Gloses marginales et interlinéaires contemporaines surtout aux f. 2-2 v°, 3 v°, 18-33.
Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI
1 - f. 1 v°-17 v°: Persivs, Saturae.
titre f. 1 v°: «INCIPIT PREFACIO PERSII».
inc. f. 2: «NEC FONTE LABRA PROLVI CAVALLINO...».
(gloses) inc. f. 2 marge supér.: «Fabulam tangit. Fortus rex tres filias Gorgonas fertur habuisse Stennio Euriale Medusa fuerunt locupletes nimis unde et Gorgones dicuntur quasi georgię...».
expl. marge infér.: «... quia in laudem uirtutis eam uidentes fama prosiliu‹nt›» (éd. O. Jahn, A Persii Flacci Satirarum liber cum scholiis..., Leipzig, 1843, p. 241-242, quelques variantes et interpolations).
suivie de ces 2 lignes: «Hoc metrum choriambicum dicitur ideo quia in sexto pede a longa incipiat cum iambis in sexto pede a breui incipiat».
(marge de droite) inc.: «Parnasus mons est Cretȩ habens duo iuga Cirram et Nisam. In Cirra colitur Apollo...».
(glose interlinéaire au-dessus de Sat. I, 1): «Videns Persius multos libidinari in scribendo ad hoc tantum ut fauorem adquirerent...».
(texte) expl. f. 17: «... Inuentus Crisippe tui finitor acerui. FIN‹IS›».
(glose ?) «‹P›ersius hic diu admodum hesitans utrum potius miliciȩ an poetriȩ operam daret. Tandem ad satiram scribendam...».
f. 17 v°, l. 1-2: «... Est autem traicum inicium a de dampnatione [sic] inchoans. Satira dicitur genus lancis id est discus uel clarnus multis ac uariis frugum generibus...».
expl. inachevé (?): «... Pegasus ęquus qui pede terram percutiens produxit fontem nomine Pegaseum qui dicatus est poetis» (cf. éd. Jahn, op. cit., p. 240-241, supplément à la Vita Persii de Probus et gloses, ici abrégées et remaniées).
2 - f. 18-33 v°: Ovidivs, Ex Ponto (fragment).
titre (add. du XVIIe s. peut-être de la main de Goldast): «lib. II. Ouidii de Ponto Elegia VII».
inc. mutilé: «// Da ueniam queso nimioque ignosce timori...» (II, 7, 7).
(glose) f. 18 en marge: «Aliquando accidit quod quando lupus uult secum deferre ouem...» (cf. II, 7, 11).
glose (liv. III) f. 22 en marge: «Hic incipit tercius liber istius uoluminis et istam primam epistulam mittit Ouidius ad uxorem suam...».
(texte) expl. mutilé: «... Pulsus et a sacro mense december erit //» (IV, 4, 24).
3 - f. 34-57: ‹Florilegium›.
f. 34-40 v°: Ovidivs, Opera (extraits).
f. 34-35: Metamorphoses.
pas de titre.
inc.: «‹V›iuitur ex rapto non hospes ab hospite tutus.
Non socer a genero fratrum quoque gratia Rara est» (I, 144-145).
«Nulla potentia longa est...» (II, 416).
expl.: «... Dissimilem [sic] tenui sub iniquo iudice causam» (XIII, 190).
f. 35-35 v°: Fasti.
titre (add.): «Prouerbia Ouidii («sine titulo» raturé) in fastis».
inc.: ‹N›unc dicenda bono sunt bona uerba die...» (I, 72).
expl.: «... Et fugiunt freno non remorante dies» (VI, 772).
f. 35 v°-37: Tristia.
titre (add.): «Prouerbia in Ouidio tristium».
inc.: «‹F›ortune memorem te decet esse mee...» (I, 1, 10).
expl.: «... Flammaque de stipula nostra breuisque fuit» (V, 8, 20).
f. 37-40: Ex Ponto.
titre: «Prouerbia de Ouidio de ponto».
inc.: «Non me nominibus furiosis confero tantis...» (I, 1, 25).
expl.: «... Non habet in nobis iam noua plaga locum» (IV, 16, 52 et dernier).
«Ludit in humanis diuina potencia rebus
et certam presens uix habet hora fidem» (IV, 3, 49-50).
f. 40-40 v°: Remedia amoris.
titre: «Incipiunt prouerbia in Ouidio de remedio amoris».
inc.: «Me duce dampnosas homines compescite curas...» (v. 69).
f. 40 v°: «... Submoueo dotes impius ipse meas» (v. 758).
suivi des v. 101-102, 105-106.
expl.: «... Et mala radices alcius arbor agit» (v. 106).
f. 40 v°-42 v°: Ivvenalis, Saturae (extraits).
titre (add. interlinéaire): «Prouerbia Iuuenalis».
inc.: «Semper ego auditor tantum nunquamne reponam...» (I, 1).
expl.: «... Nullum numen abest si sit prudentia tecum» (XIV, 315).
suivi de plusieurs vers non identifiés:
«Dic qua Tesiphone quibus exagitata colubris
Qui seni uirtutem amplectitur ipsam Premia si tollas.
Secretum diuitis ullum esse putas
Serui ut taceant iumenta (?) locuntur».
f. 42 v°-45: Ovidivs, Opera (extraits).
f. 42 v°-44: Heroides.
titre (add.): «Prouerbia Ouidii epistularum».
inc.: «Res est solliciti plena timoris amor...» (I, 12).
expl.: «... Preterite ueniam dabit ignorantia culpe» (XX, 187).
f. 44-44 v°: Ars amatoria.
titre (add.): «Prouerbia in Ouidio de arte amandi».
(add. avant le titre): «Fertilior seges est alienis semper in aruis» (I, 349).
inc.: «‹S›cit bene uenator ceruis ubi retia tendat...» (I, 45).
expl.: «... Nec docet infestos currere cerua canes» (III, 670).
f. 45: Amores.
titre (add.): «Prouerbia in Ouidio sine titulo».
inc.: «‹F›eruida uicino flamma uapore nocet...» (I, 2, 46).
expl.: «... Implentur numeris deteriora suis» (II, 6, 40).
f. 45 v°-48: Horativs, Opera (extraits).
f. 45 v°-46: De arte poetica.
titre: «Prouerbia poetrie».
inc.: «Fortasse cupressum. Scis simulare...» (v. 19-20).
expl.: «... Non missura cutem nisi plena cruoris hirudo» (v. 476 et dernier).
«Inuitum qui seruat idem facit occidenti» (v. 467).
«Vir bonus et prudens uersus reprehendit inertis» (v. 445).
f. 46-46 v°: Sermones seu Saturae.
titre (add.): «Prouerbia in sermonibus Oratii».
inc.: «Ridentem dicere uerum Quis uetat...» (I, 1, 24-25).
expl.: «... Si quis ad illa deus subito te agat usque recedes» (II, 7, 24).
(après le titre des Epistulae): «At nos uirtutes ipsas inuertimus atque
Sincerum cupimus uas incrustare» (I, 3, 55-56).
f. 46 v°-48: Epistulae.
titre (add.): «Prouerbia in epistulis Oratii».
(suivi d’un extrait des Sermones, cf. supra).
inc.: «Nullius addictus iurare in uerba magistri...» (I, 1, 14).
expl.: «... Quod satis est cui contingit nil amplius optet» (I, 2, 46).
f. 48-49: Vergilivs, Opera (extraits).
f. 48: Eclogae seu Bucolica.
titre (add.): «Virgilii in bucolicis».
inc.: «Ante pererratis amborum finibus exul...» (I, 61).
expl.: «... Argutos uideor inter strepere anser olores» (IX, 36).
Hec sit nostri medicina doloris» (X, 60).
(après l’extrait des Georgica): «et si non aliqua nocuisses mortuus esses (III, 15).
— Georgica.
texte: «O fortunatos nimium bona si sua norunt
Agricolas» (II, 458-459).
f. 48-49: Aeneis.
titre (add.): «Virgilii in eneidis».
inc.: «Breuibus non se probat Eolus undis» (non identifié).
«Dabit deus his quoque finem...» (I, 199).
expl.: «... Pedibus timor addidit alas» (VIII, 224).
~ f. 49-51: ‹Galterivs de Castilione, Alexandreis› (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Alexandri».
f. 51-51 v°: Persivs, Saturae (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Persii».
inc.: «O curas hominum o quantum est in rebus inane...» (I, 1).
expl.: «... An dominum ignoras nisi quem uindicta relaxat» (V, 125).
f. 51 v°-52 v°: Lvcanvs, De bello ciuili (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Lucani».
inc.: «Et tantum miseris irasci numina possunt» (III, 449).
«Inuida fatorum series summisque negatum...» (I, 70).
expl.: «... Aut nichil est animi sensus a morte relictum
Aut mors ipsa nichil» (III, 39-40 - cf. liste des extraits dans R. Badali, op. cit. infra, p. 62).
f. 52 v°-53: Stativs, Thebais (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Stacii».
inc.: «Longa retro series» (I, 7) «pugna est de paupere regno» (I, 151).
expl.: «... nunquamne priorum herebunt documenta nouis» (XI, 656-657).
f. 53-55: Clavdianvs, Carmina (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Claudiani».
inc.: «Iam non ad culmina rerum Iniustos creuisse queror...» (In Rufinum, I, 21-22).
extraits de: In Rufinum, In Eutropium, Panegyricus de tertio consulatu Honorii Augusti, Panegyricus de quarto consulatu Honorii Augusti, etc.
expl.: «... In scelus ad mores facilis natura reuerti» (In Eutropium, II, 155). «Violentior armis omnibus expugnat multas [sic] clementia gentes» (Panegyricus de sexto consulatu Honorii Augusti, v. 305-306).
~ f. 55-55 v°: Pamphilus, De amore (extraits).
f. 56-56 v°: Avianvs, Fabulae (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Auiani» (note moderne: «In impressis Auienus Sunt ex Fabulis»).
inc.: «Hec sibi dicta putet seque hac sciat arte notari...» (Fab. I, 15).
expl.: «... Dum mihi consilium pulchrius esse queat» (Fab. XL, 10).
f. 56 v°-57: Maximianvs, Elegiae (extraits).
titre (add.): «Prouerbia Maximiani».
inc.: «Solue precor miseram de tali corpore uitam...» (I, 3).
expl.: «... Occidit assueto quod caret officio» (V, 104).
Origine: peut-être l’abbaye de Saint-Gall (Suisse) ; 1 - écriture assez grosse et régulière, influencée par l’écriture insulaire, abréviation par a et i souscrits après les consonnes h, m et n.
2 - écriture semi-cursive assez petite et arrondie.
3 -assez grosse écriture régulière légèrement brisée.
Possesseurs: 1-3 -probablement l’abbaye de Saint-Gall ; 1 -Barthélémy Schobinger de Saint-Gall (1566-1604), ex-libris au f. 1: «Bibliothecae Schobingiae» et monogramme: «BS» au bas des f. 1 et 17 v° ; 1 ? et 2-3 ? -Melchior Goldast (1576-1635) dont on croit reconnaître l’écriture dans les notes des f. 18 et 56 (par comparaison avec la note du f. 70 du ms. Reg. lat. 339, cf. supra) ; Reine Christine de Suède (correspond au n° 1712 du catalogue de Montfaucon).
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF