Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Barb.lat.160

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q85506

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch., XIe s., II + 289 ff. (+ f. 92 bis, 201 bis, 210 bis, 257 bis et 260 bis; f. 107 manque; f. 142 v° blanc), II + 289 ff., 334 x 230 mm. Initiales légèrement ornées, celle du f. 88 avec entrelacs. Plusieurs parties: 1) f. 1-142; 2) f. 143-198; 3) f. 199-235; 4) f. 236-289.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-6 v°: Ps. Apvleivs, Herbarius (Capitula).

    titre: «Incipit liber medicine Platonis ex herbis masculinis CXXXI per singula nomina uel uettonica quam Scolapius inuenit et uirtutem eius».

    ~ f. 6 v°-8: Hippocrates, Epistula ad Maecenatem (transl. lat.).

    f. 8-10: Antonivs Mvsa, De herba uettonica.

    titre: «Incipit epistula Antoni Muse siue de herba uettonica quantas uirtutes habeat» (éd. Howald et Sigerist, op. cit. infra, p. 3-10).

    f. 10-27 v°: Ps. Apvleivs, Herbarius.

    titre: «Incipit alium herbarium Apulei Platonis» (op. cit., p. 15, 22-225).

    ~ f. 27 v°-38: Sextvs Placitvs, Liber medicinae ex animalibus, pecoribus... (ms. Va de l'éd. cit. infra).

    titre: «Incipit liber medicine Sexti Placiti Papiriensis ex animalibus pecoribus et bestiis uel auibus» (op. cit., p. 235-286).

    ~ f. 38-48 v°: Dioscorides, Liber medicinae ex herbis femininis (transl. lat.).

    ~ f. 48 v°-76 v°: ‹Galenvs, De medendi methodo ad Glauconem› (transl. lat.).

    ~ f. 76 v°-88: ‹Galenvs›, Liber tertius seu Passionarius ? (transl. lat.).

    ~ f. 88-94: ‹Avrelivs, De acutis passionibus›.

    ~ f. 94-109: ‹Ps. Aescvlapivs, De chronicis passionibus›.

    ~ f. 109-112 v°: ‹Alexander Trallianvs, Therapeutica, liber XI› (transl. lat.).

    ~ f. 113-135 v°: Antidotarium.

    ~ f. 135 v°-136: De ponderibus et signis.

    ~ f. 136-138 v°: Ps. Galenvs, De urinis (transl. lat.).

    ~ f. 138 v°-141: Alexander Trallianvs, De agnoscendis febribus ex pulsibus et urinis (transl. lat.).

    ~ f. 141-142: Hippocrates, Dogma (transl. lat.).

    2 — f. 236-265 v°: Theodorvs Priscianvs, Euporista.

    f. 266-274 v°: Qvintvs Serenvs, Liber medicinalis (ms. h de Vollmer).

    à la fin: «Quinti Sereni medicinalis liber explicit».

    ~ f. 274 v°-275 v°: Hippocrates, Epistula ad Antiochum regem (transl. lat.).

    f. 275 v°-276: Vindicianvs Afer, Epistula ad Pentadium.

    titre: «Vindicianus nepoti suo salutem».

    expl. incomplet: «... nam tacito poterit citius diligens» (éd. V. Rose, op. cit. infra, p. 485-490, l. 7 var. en note).

    ~ f. 276: Dies aegyptiaci.

    ~ f. 276-281 v°: ‹Medicamenta› .

    ~ f. 282-282 v°: ‹Sapientia artis medicinae›.

    ~ f. 282 v°-286: ‹Isidorvs Hispalensis, Etymologiae, liber IV›.

    ~ f. 286-286 v°: ‹Galenvs, De dinamidiis›. (transl. lat.).

    ~ f. 286 v°: ‹Hippocrates (?), Epistula›.

    inc.: «Frustra Mortalium genus moritur...».

    ~ f. 286 v°-287 v°: ‹Hippocrates, Prognostica›. (transl. lat.).

    ~ f. 287 v°-288: ‹Hippocrates, Indicia ualetudinum›, (transl. lat.).

    ~ f. 288: «Quomodo uisitare debeas infirmum».

    ~ -‹Quomodo febrientem curare debeas›.

    f. 288-288 v°: Vindicianvs Afer, Epistula ad Pentadium (cf. supra, f. 275 v°-276, autre copie complète avec leçons différentes).

    f. 288 v°-289 v°: Vindicianvs Afer, Gynaecia (ms. V de l’éd. Rose).

    pas de titre.

    inc.: «Expositio membrorum quo ordine...».

    expl. mutilé: «... sed ut assiduus humor ex alto ueniens saxum perforat ita dentes //» (24 -V. Rose, op. cit., p. 429-461).

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne (peut-être des Abruzzes d’après B. E. Levy, op. cit. infra); les f. 1-129 (milieu) et 143-253, l. 25 sont en écriture bénéventaine de plusieurs mains; le reste du manuscrit est en minuscule caroline de plusieurs mains contemporaines.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Carlo Strozzi, dont l’ex-libris daté de 1636 est au f. 1: «Caroli Strozze Thome filii 1636»; le cardinal Barberini (n° antico 767).

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

    • V. Rose, Theodori Prisciani Euporiston libri III, Leipzig, Teubner, 1894, p. vi-vii et 427
    • F. Vollmer, Quinti Sereni liber medicinalis (Corpus medicorum latinorum, 2, fasc. 3), Leipzig et Berlin, Teubner, 1969, p. xiii (brève mention sous la cote IX. 29)
    • E. Howald et H. E. Sigerist, Antonii Musae de herba vettonica (Corpus medicorum latinorum, 4), Leipzig, Teubner, 1927, p. xii
    • R. Pepin, Quintus Serenus, Liber medicinalis, Paris, 1950, p. xxix (sous la cote IX. 29)
    • A. Beccaria, I codici di medicina del periodo presalernitano..., Rome, 1956, p. 324-331, n° 108 (description détaillée avec bibliographie)
    • T. Silverstein, p. 34-36
    • A. Beccaria, Sulle trace di un antico canone latino di Ippocrate e di Galeno (Ital. med. e uman., 2, 1959, p. 44 et 4, 1961, p. 29, 30, 33, 62 et 72)
    • L. C. McKinney, Medical illustrations in Medieval Manuscripts of the Vatican Library (Manuscripta, 3, 1959, p. 6)
    • B. E. Levy, The Bari Type of Beneventan script: manuscripts from Apulia (Harv. Stud. class. philol, 61, 1962, p. 265).

Vie du livre

Source des données