Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q207704
Manifeste IIIF
Numérisation intégrale
Parch., XIIIe s. (1re moitié), 143 ff. (le f. 1 blanc est un feuillet de garde), 335 X 230 mm., just. : 260 X 175 mm., 2 col., 45 lignes, réglure à la pointe sèche. Cahiers : 1-28(-2), 38(-1), 48(-6), 58, 68(-1), 7-88, 94, 108(-1), 118, 128(-1), 13-148, 158(-6), 168, 178(-1), 188(-4?), 19-218, 228(-4), signés d’une main moderne avec traces de quelques signatures anciennes certaines rubriquées, à la fin de chaque cahier, sans réclames. Titres rubriqués, titres courants rubriqués, initiales filigranées bleues ornées de rouge ou rouges ornées de bleu ; initiale de chaque vers rubriquée ; nombreuses notae rubriquées ou à l’encre noire. Reliure à cinq nerfs avec encadrement de trois filets et pièce de titre rouge en lettre d’or : « FLORES /PHILOSO ».
inc. : « Rem populi... » (f. 3).
expl. : «... non recepit » (f. 142 v°).
: « fiscales calumpnias... » (f. 143).
Source des données : Persée - DER-IRHT, XLI
f. 2-143 v° : Florilegium gallicum (ms. a des éditeurs).
titre (add. du XVIIIe s.) f. 2 marge sup. : « Flores philosophorum ».
f. 2-3 : PRVDENTIVS, Psychomachia (Clavis n° 1441, extraits).
(préf. avant le titre) : « Quod dulce cordi quod primum quod unicum
Deo libenter offerendum credito » (7-8).
titre : « In oratione ad Christum quomodo uicia uinci possunt ».
inc. : « Exoritur quotiens turbatis sensibus intus... » (7).
expl. : «... Distantesque animat duplex substantia uires » (909).
f. 3-11 : CLAVDIANVS, Opera (extraits).
f. 3-4 v° : In Rufinum.
titre : « Claudianus in libro contra Ruphinum ».
inc. : « Iam non ad culmina rerum » (I, 21).
expl. mutilé : «... Equora triste gemens et fletu concita plangit // » (II, 472).
2 feuillets manquent.
f. 5-6 : In Eutropium.
titre courant : « clavdiaNVS ».
inc. mutilé : « // Barbarie pars magna iacet genus nulla reperta est... » (I, 323).
expl. : «... Fac noua ne meritis offensa prioribus obstet » (II, 595).
f. 6 : Fescennina de nuptiis Honorii Augusti.
titre : « In ephitalamio [sic] ad Honorium imperatorem ».
inc. : « Non quisquam fruitur ueris odoribus... ».
expl. : «... Crescunt difficili gaudia iurgio » (IV, 7-11).
f. 6-6 v° : Epithalamium de nuptiis Honorii Augusti.
titre : « De uirtutibus Stiliconis qui procurabat imperium romanum sub Honorio ».
inc. : « Quis consilio quis iuris et equi... ».
expl. : «... Optime ductorum fortunatissima patrum » (313-334).
f. 6 v° : Panegyricus de tertio consulatu Honorii Augusti.
titre : « In II° libro de laudibus Honorii imperatoris loquendo ad ipsum de nutritura ipsius ».
inc. : « Reptasti per scuta puer reg‹umque› recentes... » (22).
expl. : «... Dona ualent emitur sola uirtute potestes » (188).
f. 6 v°-7 v° : Panegyricus de quarto consulatu Honorii Augusti.
titre : « In II° ad Honorium quod pater eius et Theodosius sola uirtute peruenerit ad imperium ».
inc. : « Non generis dono non ambitiose potita est... » (46).
expl. : «... promissa futuris dant exempla fidem » (620-621).
f. 7 v°-8 v° : Panegyricus dictus Manlio Theodoro consuli.
(préf. avant le titre) : « Famam uero altius actam
Est seruare labor est minuisse pudor » (3-4).
titre : « In libro de laudibus Theodori ».
inc. : « Ipsa quidem uirtus pretium sibi solaque late... » (1).
expl. : «... stat fauor ornatur propius industria donis » (263).
f. 8 v° : Panegyricus de quarto consulatu Honorii Augusti.
titre : « In oratione Theodosii ad Honorium De ira et cupiditate ».
inc. : « Iram sanguinei regio sub pectore... ».
expl. : «... Inconcussa dabit pure sacraria menti » (241-256).
f. 8 v°-10 : De consulatu Stilichonis.
titre : « In I° libro de laudibus Stiliconis ».
inc. : « Mortalibus ex quo. Tellus cepta... » (I, 24-25).
f. 8 v° : «... Sors ulli concessa uiro quem ultus honestat // » (I, 26).
f. 9 : « // Pandit ut ignarum nunquam lesura clientem... » (II, 48).
expl. : «... Argenti potuere lacus et flumina fundi » (III, 236).
f. 10-10 v° : Panegyricus de sexto consulatu Honorii Augusti.
(préf. avant le titre) : « Omnia que sensu uoluuntur uota diurno... ».
«... irriguus gelido pocula fonte sopor » (1-10).
titre : « In IIII° ad Honorium imperatorem de clementia patris eius Theodosii et de indole ipsius Honorii ».
inc. : « Nil optimus ille. Diuarum toto gessit... » (55-56).
expl. : «... Non querat precium uitam qui debet amori » (610).
f. 10 v° : De bello Gothico.
(préf. avant le titre) : « Ingenio minuit merces properata fauorem Carminibus ueniam premia magna negant » (11-12).
titre : « In IIII° de laudibus Stiliconis ».
inc. : « Omnia uates in maius celebrata ferunt... » (14-15).
expl. mutilé : «... omnibus et docti iussis parere magistri // » (277).
plusieurs feuillets manquent.
f. 11 : De raptu Proserpinae.
titre courant : « Virgilius in bucolicis et georgicis ».
inc. mutilé : « // Te quoque flebilibus merens Iacincte figuris... » (II, 131).
expl. : «... leuius communia tangunt » (III, 197).
f. 11-14 : VERGILIVS, Opera (extraits).
f. 11 : Eclogae seu Bucolica.
titre : « Virgilius in Bucolicis egloga secunda ».
inc. : « Alba ligustra cadunt uaccinia nigra... » (II, 18).
expl. : «... Et nigre uiole sunt et uaccinia nigra » (X, 39).
f. 11-11 v° : Georgica.
titre : « In I° georgicon ».
inc. : « Hic segetes illic ueniunt felicius uue... » (I, 54).
expl. : «... In tenui labor at tenuis non gloria » (IV, 6).
f. 11 v°-14 : Aeneis.
titre : « In II° Eneidos de domo uentorum ».
inc. : « Vasto rex Eolus antro luctantes... » (I, 52-53).
expl. : «... Sufficiunt uires nec uox aut uerba secuntur » (XII, 912 — éd. des extraits d’après le ms. Paris, Bibl. nat., lat. 7647 (XIIe-XIIIe s.) f. 46 v°-49, B. Munk Olsen, Vergil i middelalderen {Museum Tusculanum, 32-33, 1978, p. 97-107).
f. 14-14 v° : VALERIVS FLACCVS, Argonautica (extraits).
titre : « Gaius Valerius Flaccus in I° Argonauticon ».
inc. : « Hemoniam primis Pelias frenabat ab annis... » (I, 22).
expl. : «... Nec deicit uultus eger pudor et mora dictis » (VII, 514 — cf. B. L. Ullman, op. cit. infra, 1931, p. 21-23).
f. 14 v°-18 : STATIVS, Opera (extraits).
f. 14 v°-17 v° : Thebais.
titre : « Statius in I° Thebaidos et (« de » corr.) praua conscientia quod effugere eam nemo possit ».
inc. : « ‹I›llum indulgentem tenebris ime recessu... » (I, 49).
f. 14 v° : «... egregius mentes qui comminus ausus // » (III, 100).
1 feuillet manque.
f. 15 : « // Si geminos soles ruituraque suadeat astra... » (VII, 114).
expl. : «... Ore momordit Helops humero transmisit Iapix » (XII, 746).
f. 17 v°-18 : Achilleis.
titre : « In Achilleide ».
inc. : « Dant gaudia uires » (I, 122).
O quantum gaudia formae... » (167).
suivi du titre : « In eodem de motu grecie rapta Helena ».
expl. : «... Gentibus atque suos solitus paccare biformes » (II, 165).
f. 18-21 v° : LVCANVS, De bello ciuili (extraits).
titre : « Lucanus in I° ».
inc. : « Inuida fatorum series summisque negatum est... » (I, 70).
expl. mutilé : «... cui non nulla fuit iusti reuerentia salua // » (IX, 192).
f. 22-23 : OVIDIVS, Opera (extraits).
f. 22-22 v° : Fasti.
titre courant : « Fastorum ».
inc. mutilé : « // At postquam fortuna loci caput extulit huius... » (I, 209).
expl. mutilé : «... In multis posse uocere satest // » (IV, 922).
f. 23 : Heroides.
titre courant : « In libro Heroidum ».
inc. mutilé : « // Fugerat ore color macies adduxerat artus... » (XI, 27).
expl. : «... Fert aliis tristem succus amarus opem » (XX(XIX) 184).
f. 23-24 v° : TIBVLLVS, Elegiae (extraits).
titre : « Tibullus libro I°. De felicitate pauperis uite ».
inc. : « Diuitias alius fuluo sibi congerat auro... » (I, 1).
expl. : «... Miles sitque duplex gemini uictoria casus » (III, 7 (IV, 1) 105 — éd. B. L. Ullman, op. cit. infra, 1928, p. 135-146).
f. 24 v°-38 : OVIDIVS, Opera (extraits).
f. 24 v°-25 v° : Amores.
titre : « Ouidius in primo ».
inc. : « Leue fit quod bene fertur honus... » (I, 2, 10).
expl. : «... Nam pudor obscenum difiteatur opus » (III, 14, 28).
f. 25 v°-27 v° : Ars amatoria.
inc. : « Arte cite ueloque rates remoque reguntur... » (I, 3).
expl. : «... Nec que sunt iuxta singula bina uide » (III, 764).
f. 27 v°-30 : Metamorphoses.
titre : « Causa inter Aiacem et Ulixem ».
inc. : « Iam timor ille Frigum decus et tutela Pelasgi... » (XII, 612).
expl. : «... Inferias opes (corr. « in ») crinem lacrimasque reliquit » (XIII, 428).
f. 30-31 : Remedia amoris.
titre : « Ouidius in I° de remediis ».
inc. : « Terra salutares herbas eademque nocentes... » (45).
expl. : «... lenis alit flammas grandior aura necat » (808).
f. 31 : Ibis.
titre : « Ouidius in libro qui dicitur in Ibin ».
inc. : « Desinet esse prius contrarius ignibus humor... » (31).
expl. : «... Qui querar et nulla sede quietus eris » (158).
f. 31-35 : Tristia.
titre : « Ouidius in I° Tristium ad miserum ne felix appareat ».
inc. : « Candida ne nigra cornua fronte geras... » (I, 1, 8).
expl. : «... Laudat et hortatu comprobat acta sua » (V, 14, 46).
f. 35-38 : Ex Ponto.
titre : « Ouidius in primo de Ponto ».
inc. : « Nichil impedit ortos exule seruatis legibus... » (I, 1, 21-22).
f. 35 v° : «... hostis adest dextra leuaque a patre timendus // » (I, 3, 57).
f. 36 : « // Iudice te mercede caret per seque petenda est... » (II, 3, 35).
expl. : «... Quid iuuat extinctos ferrum dimitere in artus » (IV, 16, 51).
f. 38-51 v° : HORATIVS, Opera (extraits).
f. 38-41 v° : Carmina seu Odae.
titre : « Oratius in primo carminum quod unumquemque teneat sua consuetudo ».
inc. : « Luctantem Icareis fluctibus Affricum... » (I, 1, 15).
expl. : «... dulce est desipere in loco » (IV, 12, 28).
f. 41 v° : Epodon liber.
titre : « Quod fugienda sit auaritia nec minus prodigalitas » (titre courant : « Horatius in Epodon »).
inc. : « Haud parauero... » (I, 32).
expl. : «... Fortuna non muta genus » (IV, 6).
f. 41 v°-43 : De arte poetica.
titre : « In poetria ».
inc. : « Pictoribus atque poetis... » (9).
expl. : «... Non missura cutem nisi plena cruoris hirudo » (476).
f. 43-47 v° : Epistulae.
titre : « In primo epistularum ».
inc. : « Solue senescentem mature sanus... » (I, 1, 8).
expl. : «... Viuere si recte nescis decede peritis » (II, 2, 213).
f. 47 v°-51 v° : Sermones seu Saturae.
titre : « In primo sermonum scribens Mecenati reprehendit inconstantiam hominum cuiuslibet professionis ».
inc. : « Qui fit Mecenas ut nemo quam sibi sortem... » (I, 1, 1).
expl. : «... Aduerse nudare solent celare secunde » (II, 8, 74).
f. 51 v°-56 v° : IVVENALIS, Saturaœ (extraits).
titre : « Iuuenalis in primo ».
inc. : « Et nos ergo manum ferule subducimus... » (I, 15).
expl. : «... Nec res atteritur longo sufflamine litis » (XYI, 50).
f. 56 v°-57 v° : PERSIVS, Saturae (extraits).
titre : « Persius in proemio libri sui ».
(prol.) inc. : « Quis expediuit psitacho suum chere » (8).
suivi du titre interpolé :
« Quod fames etiam muta animalia cogit loqui ».
« Picasque docuit uestra uerba conari... ».
expl. : «... uenter negatas artifex sequi uoces » (9-11).
(texte) titre : « In Ia egloga ».
inc. : « O curas hominum o quantum est in rebus mane... » (I, 1).
expl. mutilé : «... tingat holus siccum muria uafer in calice empta // » (VI, 20).
f. 58-64 : MARTIALIS, Opera (extraits).
titre courant : « Martialis ».
f. 58-63 v° : Epigrammata.
inc. mutilé : « // Sum comes ipse tuus tumidique ante ambulo regis... » (II, 18, 5).
expl. : «... namque coquus domini debet habere gulam » (XIV, 220, 2).
f. 63 v°-64 : Epigrammaton liber.
titre : « De sue pregnante cui uenator ferro fetum inuentem excussit illesum ut simul et pareret et moreretur ».
inc. : « Icta graui telo confossaque uulnere mater... » (13, 1).
expl. : «... Illa grauis palma est quam minor hostis habet » (32 (31) 2).
f. 64-65 v° : PETRONIVS, Satiricon (extraits).
titre : « Ex Petronio. De scolarium quorumdam ruditate ».
inc. : « Ego adolescentulos existimo... » (1, 3).
expl. : «... Eueniet clausum possidet archa Iouem » (137, 9 — éd. J. Hamacher, op. cit. infra, p. 124-138).
f. 65 v°-66 v° : Ps. VERGILIVS, Appendix uergiliana (extraits).
f. 65 v°-66 : Culex.
titre : « De beatudine pauperis uite Virgilius in culice ».
inc. : « O bona pastoris si quis non pauperis usum... » (58).
expl. : «... Muneris officium uite pro munere reddit » (414 — éd. cit., p. 140-142).
f. 66 : Aetna.
titre : « In Ethna quod iocundum sit scientie non cupiditati operam dare ».
inc. : « Immensus labor est sed fertilis idem... » (222).
expl. : «... Plenaque defecto surgant fenilia campo » (268 — éd. cit., p. 143-144).
f. 66-67 v° : Laus Pisonis (extraits).
titre : « De laude Pisonis non tantum genere dari [sic] (corr. « clari ») sed etiam uirtute multiplici ».
suivi f. 66 v° d’un v. tiré du Ps. VERGILIVS, Ciris.
« Nichil est quod texitur ordine longum » (339 — éd. cit., p. 145).
(texte) inc. : « Vnde prius cepti surgat michi carminis ordo... » (1).
expl. : «... Stridula cum rapido faciunt conuicia soli » (80 — éd. B. L. Ullman, op. cit. infra, 1929, p. 109-132 ; éd. cit., p. 147-156).
f. 67 v° : CALPVRNIVS SICVLVS, Eclogae (extraits).
titre : « Calpurnius in bucolicis ».
inc. : « Satis hoc mercedis habeto... » (II, 23).
expl. : «... tangeret ut fragiles sed non curuaret aristas » (VI, 56 — éd. cit., p. 158-159).
— ‹NEMESIANVS, Eclogae› (extraits).
inc. col. 2 : « Leuant et carmina curas... » (IV, 19).
expl. : «... uocat estus in umbram » (IV, 38 — éd. cit., p. 159).
f. 67 v°-69 : TERENTIVS, Comoediae (extraits).
f. 67 v°-68 : Andria.
titre : « Terentius in Andria contra maledicos ».
inc. : « Desinant male dicere male facta ne noscant sua... » (22).
expl. : «... qui perget que uult dicere ea que non uult audiet » (920 — éd. A. Gagnér, op. cit. infra, p. 128-132 ; éd. cit., p. 162-164).
f. 68 : Eunuchus.
titre : « In Eunucho ».
inc. : « Que res in se neque consilium... » (57).
expl. : «... principio magna familiaritas conflata est » (874-875 — éd. A. Gagner, op. cit. infra, p. 134-138; éd. cit., p. 164-166).
— Heautontimorumenos.
titre : « In Eautontumorumenon contra per cunctatores ».
inc. : « Tantumne est ab re tua ocii tibi... » (75).
expl. : «... dumque ignoras, ubi cognoueris facilia » (1059 — éd. A. Gagner, op. cit. infra, p. 138-142 ; éd. cit., p. 167-168).
f. 68-68 v° : Adelphoe.
titre : « In Adelphis ».
inc. : « Profecto hoc uere uulgo dicitur... » (28).
expl. : «... in experiundo repudies » (858 — éd. A. Gagner, op. cit. infra, p. 144-152 ; éd. cit., p. 169-172).
f. 68 v° : Hecyra.
titre : « In Echira de ultione in aduersarios ».
inc. : « Iniurium non uidetur... » (72).
expl. : «... equum est te ferre incommoda » (840 — éd. A. Gagner, op. cit. infra, p. 152-158; éd. cit., p. 173-175).
f. 68 v°-69 : Phormio.
titre : « In Phormione contra imprudentiam infidelitatem inconstantiam ».
inc. : « Quam inique comparatum est... » (41).
expl. : «... Verba fiunt mortuo » (1015 — éd. A. Gagnér, op. cit. infra, p. 158-164; éd. cit., p. 175-178).
f. 69-71 v° : SALLVSTIVS, Opera (extraits).
f. 69-70 v° : De coniuratione Catilinae.
titre : « Salustius in prologo Catilinarii quod ingenium uiribus prestantius ».
inc. : « Pecora natura prona finxit... » (1, 1).
expl. : «... audatia pro muro habetur » (58, 17 — éd. cit., p. 181-191).
f. 70 v°-71 v° : De bello Iugurthino.
titre : « In prologo Iugurtini quid prosit uel noceat animo ».
inc. : « Dux atque imperator uite... » (1, 3).
expl. : «... plerumque uehementes sic mobiles » (113, 1 — éd. cit., p. 191-202).
f. 71 v°-75 : BOETHIVS, Consolatio Philosophiae (Clavis n° 878, extraits).
titre : « Boetius in primo de consolatione (f. 72) quod scientia non possit auferri ».
inc. : « Has solas nullus potuit peruincere terror... » (I, m. 1, 5).
expl. : «... oculos iudicis agimus cuncta cernentis » (V, 6, 48 — éd. cit., p. 205-237).
f. 75-75 v° : CALCIDIVS, Timaeus Platonis (extraits).
titre : « Ex Platone. Quod uirtus nulla uincitur difficultate ».
inc. : « Quid unquam generosam magnanimitatem... » (prol.).
expl. : «... ut presto forent mutue uoluntatis indicia » (47 C — éd. A. Gagner, op. cit. infra, p. 182-190 ; éd. cit., p. 239-243).
f. 75 v° : MARTIANVS CAPELLA, De nuptiis Philologiae et Mercurii (extrait).
titre : « Ex Marciano uersus ».
inc. : « Anxia cum trepidis nutat sententia rebus... ».
expl. : «... Cura facit dubios et spes incerta fatigat » (I, 21 — éd. cit., p. 245).
f. 75 v°-76 : MACROBIVS, Commentarius in Ciceronis Somnium Scipionis (extraits).
titre : « Ex Macrobio libro I° ».
inc. : « Sine iusticia non solum res publica... » (I, 1, 4).
expl. : «... et obliuione posteritatis extinguitur » (Cicero, Somnium Scipionis, 7, 5 — éd. cit., p. 247-251).
f. 76 : PRISCIANVS, Institutiones grammaticae (extrait).
titre : « Priscianus in prohemio libri de octo partibus ».
(texte) : « Nichil perfectum in humanis inuentionibus » (prol., 3 — éd. cit., p. 253).
f. 76-76 v° : CICERO, De inuentione (extraits).
titre : « Tullius in prohemio primi libri rethoricorum. Quid prosit eloquentia ».
inc. : « Hinc ad rem publicam ueniunt plurima commoda... » (I, 4 § 5).
expl. : «... laus honesta et uituperatio iusta est » (II, 59 § 178 — éd. cit., p. 255-258).
f. 76 v°-77 : Ps. CICERO, Rhetorica ad Herennium (extraits).
titre : « In II° secunde rethorice ».
inc. : « Nichil citius arescit lacrimas... » (II, 31 § 58).
expl. : «... plus quam communi saluti consulit » (IV, 44 § 57 — éd. cit., p. 258-261).
f. 77-95 : CICERO, Opera (extraits).
f. 77-86 v° : De officiis.
titre : « Tullius libro primo de Officiis. Quis fortis, quis temperans ».
inc. : « Fortis dolorem summum malum... » (I, 2 § 5).
f. 78 v° : «... contempnere si non habeas // » (I, 20 § 68).
f. 79 : « // monent ut quanto superiores... » (I, 26 § 90).
expl. : «... sed quia honestum utile » (III, 30 § 110 — éd. cit., p. 264-354).
f. 86 v°-90 v° : De amicitia.
titre : « De auctoritate senilis etatis. IN libro de amicitia ».
inc. : « Sermo positus in hominum ueterum... » (1 § 4).
expl. : «... debent esse tolerabilia » (27 § 104 — éd. cit., p. 357-392).
f. 90 v°-93 : De senectute.
titre : « In libro de senectute. Que utilitas Philosophie ».
inc. : « Numquam satis digne poterit laudari... » (1 § 2).
expl. : «... aliarum rerum sic uiuendi modum » (23 § 85 — éd. cit., p. 395-415).
f. 93-94 : Paradoxa ad Brutum.
titre : « In paradoxis. De uie [sic] eloquentie ».
inc. : « Nichil est tam incredibile... » (prol. 3).
expl. : «... pauperes atque inopes estimandi sunt » (6 § 52 — éd. cit., p. 418-427).
f. 94-95 : ‹De oratore›.
titre : « De studio ».
inc. : « Nemo in aliqua scientia uehementius... » (I, 3 § 10).
expl. : «... plena doloris plena ueritatis » (II, 17 § 73 — éd. cit., p. 429-437).
f. 95-95 v° : QVINTILIANVS, Institutio oratoria (extraits).
titre : « Quintilianus in I° de oratoriis institucionibus. Quod melior uirtus quam scientia ».
inc. : « Si studiis scolas prodesse moribus autem nocere constaret... » (I, 2 § 3).
expl. : «... licet ipsa uicium sit ambicio frequenter tamen est causa uirtutum » (I, 2 § 22).
suivi du titre mutilé : « Quod facilius imitantur pueri condiscipulos quam magistros // ».
f. 96-97 : Ps. QVINTILIANVS, Declamationes maiores (extraits).
titre courant : « Quintilianus in libro causarum ».
inc. mutilé : « // runt nobis uocem quae flexi posse non credimus... » (II, 13).
expl. : «... Quedam maiora sunt quam ut illa capiat modus sermonis humani » (XIX, 12).
f. 97-110 v° : SENECA, Epistulae ad Lucilium (extraits).
titre : « Seneca ad Lucilium epistula Ia ».
inc. : « Quedam tempora eripiuntur nobis... » (1 § 1).
expl. mutilé : «... quod alicui bono futurum est amat. clemen // » (88 § 30).
f. 111 : CICERO, Orationes (extraits).
— Pro M. Caelio.
pas de titre courant.
inc. mutilé : // « reuocet se aliquando ad curam rei domestice... » (5 § 12).
expl. : «... etati si florescit ingenii laudibus quam insceranda » (31 § 76).
— Cum populo gratias egit.
titre : « Cum gratias egit populo ».
texte : « Bona ualitudo iocundior est his qui e graui morbo recreati sunt quam qui nunquam egro corpore fuerunt omnia etiam desiderata magis quam assidue percepta delectant » (1, fin du § 4).
— In P. Vatinium testem.
titre : « Contra Vaticium [sic] ».
texte : « Quid quisque nostrum de se sensiat uel loquatur non est sane requirendum boni uiri iudicent idem maximi momenti et ponderis » (4 § 9).
— De domo sua.
titre : « Pro domo sua ».
inc. : « In imperita multitudine uiciosissimum est uarietas et inconstantia... » (2 § 4).
expl. : «... quam in utendo ratio et in carendo paciencia » (58 § 146).
— De prouinciis consularibus.
titre : « De prouinciis consularibus ».
(texte) : « Non his solum gratus esse debet qui accepit beneficium uestrum etiam is cui potestas accipiendi fuit » (17 § 41).
— De haruspicum responsis.
titre : « De responsis aruspicium [sic] ».
inc. : « Corporis quidem nostri infirmitas multas subit casus... » (18 § 39).
expl. : «... inter claros potentesque iuras nisi aut uniersorum interitus aut uictoris dominatus et regnum » (25 § 54).
— Pro L. Cornelio Balbo.
titre : « Pro Cornelio Balbo ».
inc. : « Est hec seculi macula quedam atque labes uirtuti uelle inuidere... » (6 § 15).
expl. : «... uni rei deditus et ingenium et artem sepe uincit » (20 § 45).
Ps. SALLVSTIVS, Inuectiua in Ciceronem (extrait).
titre : « Salustius contra Tullium de ipso ».
texte : « Homo leuissimus supplex inimicis amicis contumeliosus modo harum modo illarum parcium fidus nemini leuissimus senator mercenarius patronus cuius nulle pars corporis a turpitudine uacat lingua uana manus rapacissime gula immensa pedes fugaces quȩ honeste nominari non possunt inhonestissima » (3 § 5).
Ps. CICERO, Inuectiua in Sallustium (extraits).
titre : « Tullius contra Salustium ».
inc. : « Non qui ita uiuit ut tu aliter ac tu loqui potest nec qui tam illato sermone... » (1 § 1).
expl. : «... eos qui aliena uicia aperte dixerunt quam eos qui commiserunt » (8 § 22).
f. 111 v°-112 : CICERO, Orationes in M. Antonium Philippicae (extraits).
titre : « Tullius in Philippica prima ».
inc. : « Vos nobiles magna quedam spectare docet non pecuniam quidem... » (I, 12 § 29).
expl. : «... qui maximis laboribus et periculis ad summam laudem gloriamque contenderet » (XIV, 12, § 32).
f. 112-112 v° : Querolus (extraits).
titre : « Plautus in Aulularia ».
inc. : « Pecunia rerum ac sollicitudinum causa (praef. — éd. R. Peiper, Teubner, 1875, p. 3, lignes 6-7).
expl. : «... Tres edaces domus una non capit... » (V, 4, ligne 7 — éd. A. Gagnér, op. cit. infra, p. 168-178).
f. 112 v°-113 v° : MACROBIVS, Saturnalia (extraits).
titre : « Ex Macrobio Saturnalium ».
inc. : « Multas uariasque res in hac uita natura nobis conciliant... » (I, début).
expl. : «... Socrates dicebat multos homines ideo uelle uiuere ut ederent et biberent sed bibere atque esse ut uiueret » (I, 8 § 16).
f. 113 v° : SENECA rhetor, Controuersiae seu Declamationes (extraits).
titre : « Seneca in declamationibus ».
inc. : « Iocundum est redire in antiqua studia melioresque ad annos... » (I, prol. § 1).
expl. mutilé : «... turpior malarum rerum industria inuasit animos. Can // » (I, prol. § 8).
f. 114-114 v° : SENECA, Opera (extraits).
f. 114 : De clementia.
titre courant : « De beneficiis ».
inc. mutilé : « // posse. Non minus principi turpia sunt multa supplicia quam... » (I, 24 § 1)..
expl. : «... in rectum praua flectantur » (II, 7, § 5 fin).
f. 114-114 v° : De remediis fortuitorum.
titre : « In libro de remediis fortuitorum in capitulo de morte ».
inc. : « Stultum est timere quod uitare non possis... » (II § 3 = Ps. SENECA, Liber de moribus, 39).
expl. : «... felix est non qui aliis uidetur sed qui sibi » (XVI, § 9 fin).
f. 114 v°-115 : ‹MARTINVS BRACARENSIS seu Ps. SENECA›, Formula uitae honestae (Clavis n° 1080, extraits).
titre : « In libro de IIIIor uirtutibus capitulo I° de prudencia ».
inc. : « Qui prudentiam sequi desiderat tunc recte uiuet... » (2 — éd. C. W. Barlow, Martini Bracarensis opera omnia (Papers and Monographs of the American Academy in Rome, 12), New Haven, 1950, p. 238).
expl. : «... de religione et fide scias agi ubicumque de ueritate tractatur » (5 — éd. cit., p. 247).
f. 115 : Ps. SENECA, Liber de moribus (extraits).
titre : « In libro de moribus ».
inc. : « Educatio et disciplina mores facit... » (2).
expl. : «... contemptum effugere quam diuiti inuidiam » (133).
— BOETHIVS, Opera (extraits).
‹De syllogismo categorico› (Clavis n° 884).
(texte) : « Nemo si quid in puerilibus disciplinis acceperit id sacrosanctum iudicet quando quidem res teneris auribus accomodatas senior philosophie tractatus eliminat » (I — P. L., 64, col. 793).
col. 2 : ‹De syllogismo hypothetico› (Clavis n° 886).
inc. : « Nullum bonum est quod non pulcrius... » (I — P. L., 64, col. 831 B).
expl. : «... quam ei quem diligit confitetur » (I — P. L., 64, col. 831 D).
— ‹De diuisione› (Clavis n° 887).
(texte) : « Quis hoc non uideat plurimum ad bonorum arcium ualere defectum si apud mentes hominum nunquam sit desperatio displicendi » (P. L., 64, col. 877).
f. 115-120 v° : SENECA, Naturales Quaestiones (extraits).
titre : « Seneca in libro de naturalibus questionibus. De contemptu transitorie uite et omnium temporalium ».
inc. : « Humano animo a bonis artibus robur uenit et a contemplatione nature... » (VI, 32 § 1).
expl. : «... si falsa sine teste derisus es » (IV a, pref., § 18-19).
f. 120 v°-122 : GELLIVS, Noctes atticae (extraits).
titre : « Ex Agellio noctium atticarum in primo ».
inc. : « Santipe Socratis philosophi uxor morosa ad modum fuisse fertur... » (I, 17 § 1).
expl. : «... si uinum in se quam si probrum et adulterium admisissent » (X, 23 § 1).
f. 122-123 v° : CAESAR, Commentam (extraits).
f. 122-122 v° : De bello Gallico.
titre : « Ex gestis Cesaris belli gallici libro primo ».
inc. : « Consueuere dii immortales quo grauius... » (I, 14 § 5).
expl. : «... plerumque omnia que absunt uehementius homines perturbant » (VII, 84 § 5).
f. 122 v°-123 : De bello ciuili.
titre : « In I° ciuilis belli ».
inc. : « Plerumque hominibus nimia... » (I, 85 § 4).
expl. : «... plerumque ex amicis inimici existunt » (III, 104 § 1).
f. 123 : De bello Alexandrino.
titre : « In IIII° ».
inc. : « Terror hominibus mentem... » (18 § 2).
expl. : «... ad duriorem casum reseruat » (25 § 4).
— De bello Africano.
titre : « In quinto ».
texte : « Galli homines aperti sunt minimeque insidiosi qui per uirtutem non per dolum dimicare consueuerunt » (73 § 2).
f. 123-123 v° : De bello Gallico.
titre : « In VI° belli gallici ».
inc. : « In omni gallia eorum hominum qui in aliquo sunt numero... ».
expl. : «... grauissimumque ibi supplicium horum delictorum constitutum est » (VI, 13 § 1-17 § 5).
f. 123 v°-130 : APOLLINARIS SIDONIVS, Epistulae (Clavis n° 987, extraits).
titre : « Sidonius in epistula IIa de forma et uita regis Theoderici ».
inc. : « Si forma queratur corpore exacto longissimis breuior... » (I, 2 § 2 — éd. C. Lvet-Johann, Gai Sollii Apollinaris Sidonii epistulae et carmina (M. G. H., Auct. antiq., 8), Berlin, 1887, p. 2).
expl. : «... etsi forte contingat ad bonos mores ab errore migrare » (IX, 6 § 3 — éd. cit., p. 154).
f. 130-131 : CASSIODORVS, Variae (Clavis n° 896, extraits).
titre : « Cassiodorus in prologo epistularum quas de negociis curialibus ad diuersas personas scripsit ex parte regis Theodorici ».
inc. : « Dictio semper agrestis est que aut sensibus electis... » (préf., 3 — éd. T. Mommsen, Cassiodori senatoris Variae (M. G. H., Auct. antiq., 12), Berlin, 1894, p. 3).
expl. : «... utile uidetur quod aduersa uoluntate conceditur » (I, 38 § 1 — éd. cit., p. 35).
f. 131-143 v° : SVETONIVS, Vitae Caesarum (extraits).
titre : « Suetonius in primo libro de XII Cesaribus. Verba Iulii Cesaris laudantis amitam suam pro rostris ».
inc. : « Amite mee Iulium maternum... » (I, Iul. 6 § 1).
f. 141 v° : «... in inferiorem germaniam ad regem // » (VII, Vit. 7 § 1).
f. 142 : « // humentis. Quidam natura cupidissimum... » (VIII, Vesp. 16 § 3).
expl. : «... omnem memoriam decerNERET » (VIII, Dom. 23 § 1).
à la fin : « Expliciunt flores philosophorum ».
Origine : nord de la France ; écritures gothiques de plusieurs mains.
Possesseur : Jacques Arondel, chanoine de la cathédrale d’Arras, qui le céda au chapitre de cette même cathédrale d’après la mention en grosse écriture gothique du XIVe s. au f. 1 v° : « Hunc librum de floribus philosophorum erogauit ecclesie Atrebaten‹si› dominus Jacobus Arondelli ipsius ecclesie canonicus supplicans ut omnes in eo legentes Deum deuote exorent pro anima eius et bene factoribus suis » ; ancienne cote au f. 1 v° marge sup. « N° art. 24 ».
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF