Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63361
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1 Table de la collection : « In hoc libro continentur ista... » (M. T. d'Alverny, op. cit., 96-97 ; ead., dans Petrus Venerabilis, Studia Anselmiana, XL (1956), 204). F. 1-4 PETRUS VENERABILIS, abbas CLUNIACENSIS. « Prologus. Summa tocius heresis ac diabolice secte Sarracenorum... — ... gratum haberem » (Bibliander, Machumetis Saracenorum principis... Alcoran..., 1543 et 1550, I, 2-6 ; P. L., CLXXXIX, 651-658). F. 4-12 « Prologus Roberti [Ketenensis] translatoris... ad dominum Petrum abbatem. Dum [sic pro : Cum] jubendi religio... — ... quam cedem affirmat » (J. Leclercq, Pierre le Vénérable, Saint-Wandrille, 1946, 375-377) (4-4v) ; — « Cronica mendosa et ridiculosa Sarracenorum [a Roberto translata]. In creationis sue primordio... — ... die X° Almuharan » (Bibliander, éd. cit., I, 213-223) (4v-12). F. 12-20 « De generatione Mahmet et nutritura ejus quod transtul[i]t Hermannus Sclavus scolasticus subtilis ingeniosus apud Legionensem [Leon] Hyspanie civitatem. Liber generationis Mahumet... — ... cum gratiarum actione redivi » (ibid., I, 201-212). F. 20-28 « Doctrina Mahmet que apud Sarracenos magne auctoritatis est ab eodem Hermanno translata, cum esset peritissimus utriusque lingue scilicet latine et arabi[c]e. Erat nuncius Dei... — ... tu nuncius et propheta. Explicit » (ibid., I, 189-200 ; E. Cerulli, Il Libro della Scala, Cité du Vatican, 1949, 391-399, extraits) ; cf. M. Steinschneider, Polemische und apologetische Literatur, Leipzig, 1877, 110-114 ; Die europäische Übersetzungen aus dem Arabischen, Sitz. Ak. Wiss. Wien, Phil. hist. Kl, 149 (1904), 33. F. 28-152v « Prefacio Roberti [Ketenensis] translatoris ad dominum Petrum Cluniacensem abbatem in libro Legis Sarracenorum quem Alchoran vocant, id est collectionem preceptorum que Mahmet pseudopropheta per angelum Gabrielem quasi de celo sibi missa confinxit. Domino suo Petro... Robertus Ketenensis... Ubi sepius — ... necessariis argumentis innitendis » (Bibliander, éd. cit., I, 7-8 ; P. L., CLXXXIX, 658-660) (28-29) ; — Alcoran, divisé en 124 sourates. « Capitulum Azoare matris libri... Misericordi pioque Deo... — ... te defendat et liberet. Illustri gloriosissimoque viro Petro Cluniacensi abbate precipiente suus angligena Robertus Cetenensis librum istum transtulit anno Domini M° C° XL° III° anno Alexandri M°CCCC°III°, anno Alhigere D°XXX°VII°, anno Persarum D°XI° » (Bibliander, éd. cit., I, 8-188) (29-152v). F. 152v « Hunc librum fecit dominus Petrus Cluniacensis abbas transferri de arabico in latinum a Petro magistro Toletano, juvante Petro monacho scriptore, cum esset idem dominus ac venerabilis abbas in Hyspaniis constitutus cum glorioso imperatore Adefonso eo anno quo idem gloriosus imperator Choriam civitatem [Cauria, Estramadure] cepit et Sarracenos inde fugavit ». Manque l'Apologie du Pseudo-Kindi, annoncée par ce sommaire et dans la table liminaire du f. 1. — Gloses marginales reproduisant en partie les gloses de l'archétype du XIIe s.
Le manuscrit formait, à l'origine, avec le ms. Latin 3391 un même exemplar incomplet: cf. M.-T. d'Alverny, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M.A, XVI (1947-1948), 69-113; ead., dans Petrus Venerabilis, Studia Anselmania, XL (1956), 202-206.Le volume a appartenu à Louis d'Orléans qui l'avait acheté à Jacques Bauchant, sergent d'armes du roi Charles V, bibliophile, après son décès en 1396. Le f. 152v porte son ex-libris : « Hic liber est Jacobi Bauchant servientis armorum commorantis apud Sanctum Quntinum et ei reddatur ». Le manuscrit est cité dans les inventaires de la librairie de Charles d'Orléans : 1° inv. de 1417: « Le livre de Macommet, couvert de cuir rouge marqueté » (Champion, 70) 2° inv. de 1427: «Le Livre de Macommet en latin couvert de cuir rouge plain, en lettre de forme, et aucunement glosé (Le Roux de Lincy, n° 67, cité par Champion, 71) 3° inv. de 1436 (Champion, ibid.) 4° inv. rédigé ca 1442 : même description (Ouy, 44, n° 44). Le volume resta jusqu'à la fin du XVe siècle dans les collections des Orléans conservées à Blois sous la responsabilité de la Chambre des comptes, ainsi que l'atteste la mention inscrite au bas du f. 152v: « De camera compotorum Bles[ensi] » . En 1501, le roi Louis XII reprit les manuscrits de ses parents et le volume entra dans la Librairie royale de Blois. Il est répertorié dans les différents inventaires de la Bibliothèque royale: 1° inv. de 1518, n° 407 (?) ; inv. de 1544, n° 78 ; inv. de 1622, n° 1024 ; inv. de 1645, n° 1118 ; inv. de 1682, n° 5202. Anciennes cotes inscrites au f. 1: « 950 » (cote non identifiée) ; [Rigault I] «MXXIV» ; [Dupuy I] « 1118 » ; [Regius] « 5202 ». Inv. 1518 : « Alchoranus, cum vita Mahumeti » (Omont, I, 58, n° 407) Inv. 1544 : « Alcoran Mahumeti ; couvert de velloux viollet » (Omont, I, 160, n° 78) Inv. 1622 : « Petri Cluniacensis versio Alcorani latina « (Omont, II, 122, n° 1024 ; même description dans l’inv. de 1682)
Dum jubendi religio parendique votum pariter utrumque concurrunt...
f. 4
Erat nuntius Dei oratio Dei super eum et salus...
f. 20
In creationis suae primordio Deus manu propria quattuor condidit, prout multorum Arabum...
f. 4v
Liber generationis Mahomet, nuntii Dei, oratio Dei super eum et salus ab Adam et Eva per ordinem...
f. 12
Misericordi pioque Deo, universitatis creatori, judicium cujus postrema dies exspectat...
f. 29
Summa totius haeresis ac diabolicae sectae Sarracenorum sive Ismaelitarum, haec est...
f. 1
Ubi saepius atque serio percepi qualiter quantumve tuus animus solius et totius boni...
f. 28
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF