Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2427

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q62953

  • Titre attesté :
    • Hrabanus Maurus, Commentarii in Deuteronomium, Jesu Nave, Judices, Ruth.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2427
    • Paris. BnF, Latin 2427
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Raban Maur (0780-0856?)
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :
  • Écriture :
    • Une seule main (absence de lettres en ekdosis ; jambages un peu rabotés, capitales à redoublement, tant en trait large qu’en très mince trait fin). Texte sur deux colonnes
  • Décoration :
    • Titre en grandes lettres anguleuses rouges et vertes (mots séparés par rangée verticale de points) ; table ocre, rouge et vert (initiales 2-3 l. ocres, rouges et vertes monochromes en alternance, soit par lettres, soit par lignes). Initiales vertes, rouges, ocre à filigranes de bosses striées et bandes perlées (f. 2, H, 175 mm, vert ; f. 18, C, 6 l., rouge, avec feuilles d’eau très gracieuses ; f. 41v, C, 9 l., ocre, ove ajourée, avec croix verte ; f. 62v, P, rouge ; f. 138, D, ocre ajouré ; f. 139v, P, rouge, 210 mm, avec panse décorée de 2 rosaces de palmettes [cf. ms. Troyes, Bibl. mun. 56, f. 3] ; f.162v, H, vert, 85 mm ; f. 185, S, vert, 67 mm). — Titre courant : verso « LIB. I[-IIII] // (recto) DEUT [-IHU NAUE, JUDIC., RUTH] » en noir sauf aux f. 68v-81 en rouge ; capitulation biblique en marge à la mine de plomb
  • Support : Parchemin.
  • Composition :
    • 195 feuillets (pas de feuillet 61 ; marge inf. f. 69 coupée ; f. 1 mutilé).
  • Format :
    • 445 × 325 mm
  • Aspects codicologiques :
    • 25 cahiers de 8 feuillets, sauf le cahier 25 de 2 ff. (f. 194, 195), y compris le cahier 8 (f. 57-65, « 60 » omis). — Signatures en chiffres romains, au dernier feuillet des cahiers, avec points et traits formant croix. — Réclames. — Foliotation ancienne à la mine de plomb (I-LXXX, IIIIXXI-IIIIXXXIX, C-CI, [CIbis], CII-) et moderne à l’encre (1-59, 61-195, par erreur du folioteur).
  • Réglure :
    • Réglure à la mine de plomb ; justification : 310 x 220 mm
  • Reliure :
    • Reliure monastique en peau blanche sur ais de bois, avec traces de boulons (4 trous aux coins et un au centre de chaque plat) et traces de fermoirs (entaille de 25 x 17 mm au plat supérieur et trace du boulon d’attache au plat inférieur) ; 4 double nerfs ; plats frottés et dos abîmé ; contregardes absentes
  • Estampille :
    • Estampilles Josserand-Bruno type 5 : f. 1, 195v

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1a (l. 1-3) : Sommaire : « In hoc volumine continentur Deuteronomium, liber Josue, Judicum atque Ruth expositi a Rabano Mauro » ;

    F. 1a-85a. Rabanus Maurus, Commentarium in Deuteronomium (Stegmüller, Rep.bibl. n° 7027 [ms. recensé] ; P.L. 108, 837-998) :
    F. 1a-1va : Epître dédicatoire [Epist. 12] (P.L. 108, 837-840 ; M.G.H. Epist., t. V (E. Dümmler, 1899), p. 399-400 [ms. sigle P]) : « [P]io patri Freculfo episcopo Rabanus exiguus [i]n Christo salutem. [Decursis] igitur tuis parendo preceptis prioribus legis libris novissime ad Deuteronomium Moysi considerandum perveni …-… et ad multorum salutem concedat altissimus. Vale dancte pater, Maurique tui in sacris orationibus semper memor esto. Explicit prefacio » (adresse en lettres capitales rouges et vertes) ;
    f. 1va-2b : Table des chapitres : « Incipiunt capitula libri primi. I. Verba Moysi que locutus est …-… [lib. I (16 cap.) ; f. 1va : lib. II (30 cap.) ; f. 2a : lib. III (27 cap.) ; f. 2b : lib. IV (4 cap.)] …-… IIII. [D]e morte Moysi et sepultura ejus » (initiales rouges, vertes et ocres ; écriture à caractère diplomatique ; lettres capitales rouges et noirs entre les chapitres) ;
    f. 2b-85a : Livre I-IV [+supplementum] : « [f. 2b, l. 3] Incipit liber primus commentariorum Rabbani Mauri in Deuteronomium. [f. 2b, l.9, post capitula libri 4i] Hec sunt verba que locutus est Moises ad omnem Israel trans Jordanen …-… [f. 18a, lib. 2 ; f. 41vb, lib. 3 (28 cap.) ; f. 62vb, lib. 4] …-… [f. 78va, l. 30] ‘Dei virutem et Dei sapientiam’ (I Cor. 1,24). [Supplementum :] In his igitur vocatis promissionem patris Christus acccepit …-… ‘gratia et veritas per Ihesum Christum facta est’ (Joh. 1,17). ‘Ipseque finis legis est, ad justitiam omni credenti’ (Rom. 10,4), qui vivit et regnat cum patre et spiritu sancto cujus regni non erit finis sicut nec fuit initium, sed nunc et semper idem per omnia permanet in secula. Finit liber Deuteronomium » (les 6 prem. mots en lettres capitales rouges, vertes et ocres, la couleur alternant par ligne ; la fin est augmentée, comme dans le ms. Troyes, Bibl. mun. 31 [Clairvaux D.49]).

    F. 85a-137b. Rabanus Maurus, Commentarium in librum Jesu Nave (Stegmüller, Rep.bibl. n° 7030 [ms. non recensé] ; P.L. 108, 999-1108 :
    f. 85a-vb : Epître dédicatoire [Epist. 13] (P.L. 108, 999-1002 ; M.G.H. Epist., t. V (E. Dümmler, 1899), p. 400-401 [ms. sigle P]) : [f. 85b, marg. ext. (XII s.)] « Epistola Rabani ad Friduricum [cancellatum : ‘archiepiscopum’ in expositione Josue » ; [f. 85b, marg. inf. (XIII s.)] « Epistola Rabani ad Friduricum episcopum in expositione Josue » ; [f. 85a, l. 17] « Domino beatissimo vereque caritatis officio plurimum venerando Friduricho episcopo Rabanus vilissimus servorum Dei famulus in Christo salutem. Studium tuum in sacrarum scripturarum meditatione, plures qui sanctitatem tuam noverunt laudant …-… Divinitas domini nostri Ihesu Christi vitam tuam conservet in evum. Explicit epistola » (le rubricateur n’a pas copié le titre ; les 3 prem. mots en capitales de couleurs alternées rouges, vertes et ocres) ;
    f. 85vb-86va : Table des chapitres : « Incipiunt capitula libri primi. I. Sermo domini ad Josue de ducatus sui ministerio …-… [lib. I (10 cap.) ; f. 86a, lib. II (8 cap.) ; f. 86b, lib. III (17 cap.)] …-… a filiis Emor patris Sichem centum novellis ovibus » ;f. 86va-137b : Livres I-III : « Incipit liber primus commentariorum Rabbani Mauri in Ihesu Nave. ‘Et factum est post mortem Moisi servi domini ut loqueretur dominus ad Josue filium Nun, ministrum Moysi et diceret’ ei (Jos. 1,1). Donavit deus nomen quod est …-… [f. 102va, lib. II « incipit liber secundus… » ; f. 115vb, lib. III « …meditari non neglexerit. Explicit liber tercius ; incipit quartus (sic). Josue vero… »] …-… ut umbra legis recedente veritas pateat evangelii, per ipsum dominum nostrum Ihesum Christum » (les 6 prem. mots en lettres de couleurs alternées rouges, vertes et ocres).

    F. 137b-184vb. Rabanus Maurus, Commentarium in librum Judicum (Stegmüller, Rep.bibl. n° 7031 ; P.L. 108, 1107-1200) :
    f. 137b-138a : [Epist. 26] (P.L. 108, 1107-1110 ; M.G.H. Epist. t. V (E. Dümmler, 1899), p. 439-440 [ms. sigle P]) : « Illustri viro meritoque insigni ac prestantissimo fratri Rabban Mauro Hunbertus licet indignus infula tunc sacerdotali preditus inmarcescibilem eterne sospitatis in Christo Ihesu salutem. Legi litteras tuas dulcissime frater quas sancto boneque memorie viro Haistulfo …-… dulcis amice semper memorem nostri. Vale » (2 prem. mots en capitales de couleurs alternées) ;
    f. 138a-vb : Préface [Epist. 27] (P.L. 108, 1107-1110 ; M.G.H. Epist. t. V (E. Dümmler, 1899), p. 441-442 [ms. sigle P]) : « Domino dilectissimo et cultu sincerissimo caritatis valde obsequendo atque venerando patri Hunberto episcopo Rabbanus exiguus servorum dei servus in Christo salutem. Acceptis litteris sanctitatis tue, quas ad parvitatem meam …-…optamus, sancte pater, memorem nostri » ;
    f. 138vb-139va : Table des chapitres : « Incipiunt capitula libri primi. I. De eo quod filii Israel post mortem Josue …-… [lib. I (14 cap.) ; f. 139a, lib. II (21 cap.)] …-… XXI. De ultione stupri in Benjamias ab Israel confectas » ;
    f. 139vb-184vb : Livres I-II : « Incipit liber commentariorum Rabbani Mauri in volumine Judicum. ‘Post mortem Josue consuluerunt filii Israel Dominum dicentes… in manus eorum’ et reliqua (Judic. 1,1). In fine libri Ihesu Nave breviter narrator porrexit historiam …-… [f. 162va, lib. II] …-…sed contra se rigida sit, bonis vero omnibus summissa. Expliciunt libri Judicum » (3 prem. mots en capitales vertes et ocres et une rouge).

    F. 184vb-195vb : Rabanus Maurus, Commentarium in Ruth (Stegmüller, Rep.bibl. n° 7032 ; P.L. 108, 1199-1224) :
    f. 184vb-185a : Table des chapitres : « Incipiunt capitula libri Ruth. I. Transitus Elimelech et Noemi uxoris sue …-… XVI. Recapitulatio generationis Booz a Pares filio Jude usque ad David filium Jesse » ;
    f. 185a-195vb : Chap. 1-15 (P.L. 108, 1199-1222a) : « Commentarium Rabbani Mauri in libro Ruth. Scrutantibus ergo historiam Ruth, supplicandum nobis eum esse censemus qui de ejus stripe nasci voluit …-… sanguinem filiorum suorum et filiarum quas // » (mq. dern. f.).

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Ce manuscrit a fait partie des collections de la bibliothèque de l'abbaye de Fontenay. Catalogues : B.13 ; C.4
    Il a ensuite appartenu à Colbertavant d'entrer à la bibliothèque royale en 1732.

Vie du livre

Source des données