Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.598

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q88899

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes f. 1-48: var. Briquet 15073, Siegen, 1465; f. 49-120: var. Briquet 15067, Pont-à-Mousson, 1459; f. 121-185: var. Briquet 11881, Vicence, 1453; 3663: Munich, 1446-1447; 3820: Cologne, 1469; 11685: Trevise, 1405; f. 186-223: var. Briquet 11696, Florence, 1424-1426), XVe s., II+233 ff. (+f. 128 bis; f. 47-48 v°, 68-68 v°, 83-84 v°, 120 v°, 127-128 v°, 163-166 v°, 179 v° et 184-185 v° blancs), 290 x 207 mm.

    Recueil de deux parties: 1) f. 1-185, recueil composite de textes classiques et humanistiques; 2) f. 186-233.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-185v - Teil I
    49r-114r - Cicero: Epistulae ad familiares
    114v-115v - Ps.-Cicero: Epistula ad Octauianum
    115v-119v - Quintus Ciero: Commentariolum petitionis
    120r - Martialis: Epigrammata
    186r-233v - Teil II
    186r-191v - Poggii Florentini epistolae ad Franciscum Barbarum veron ad Scipionem Ferariensem, de Scipionis et Caesaris praestantia, adversus Guarinum
    191v-229r - Guarini Ver. ad Leonellum Estensem, et Poggium Florentinum, de eodem argumento
    229v-233v - Baptistae Bivilaqua (sic) equitum ductoris Bellum Lucanum in commentarios descriptum ad Guarinum veronensem

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 49-114: Cicero, Epistulae ad familiares (extraits - ms. D des éditions).

    titre (add. en marge): «Lib. XI ad Familiares».

    1): f. 49-67 v°-inc.: «D. BRVTVS BRVTO SVO ET CASSIO S.D. ‹Q›uo in statu simus cognoscite...» (XI, 1).

    suivent les ep. XI, 2-27; XII, 1-16 et IX, 1-26.

    expl.: «...non multi cibi hospitem accipies multi ioci » (IX, 26).

    2): f. 69-82-inc.: «‹E›t abfui profiscicens in Gretiam... » (X, 1).

    suivent les ep. X, 2-17, 26-29, 21-25, 30-35; XII, 17-30.

    expl.: «... tibi persuadeas non esse mihi meam dignitatem tua cariorem » (XII, 30).

    3): f. 85-114-inc.: «CI.S.D.C. MEMMIO. Etsi non satis...» (XIII, 1).

    suivent les liv. XIII-XVI complets.

    expl.: «... etiamsi si te ueniens in medio foro dissauiabor. Me ama et Vale » (XVI, 27).

    f. 114v°-115v°: Ps. Cicero, Epistula ad Octauianum (ms. D des éditions).

    à la fin: «M.T. CICERONIS EPISTOLARVM AD OCTAVIANVM PROSCRIPTIONE FACTA EXPLICIT ».

    f. 115 v°-119 v°: Qvintvs Cicero, Commentariolum petitionis.

    titre: «COMMENTARIOLVM PETITIONIS INCIPIT ».

    f. 120: Martialis, Epigrammata (extrait).

    pas de titre.

    inc.: «Quatuor ut memini fuerant tibi, Delia, dentes [sic]... ».

    expl.: «...Tertia quos tollat nil tibi tussis habet [sic] » (I, 19).

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: 1 - allemande, écriture semi-cursive. Pour les textes de Cicéron, le manuscrit est une copie d’un manuscrit de Lorsch aujourd’hui perdu (cf. L. Gurlitt, Zur Geschichte... et G. Kirner, op. cit. infra) effectuée vers 1465 pour Erhard Knab.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 1 -Erhard Knab, pour lequel le manuscrit a été copié et dont l’ex-libris se lit au f. II: «Liber magistri Erhardi Knab de Zwivalt arcium ac medicine doctoris eximii continens quamplures epistolas Ciceronis cum certis orationibus ».

    1-2 - bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. II cote du transfert: C. 91/1901).

Notes

Source des données : Biblissima

  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0073)
  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 45 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliographie

    • L. Gurlitt, Zur Ueberlieferungsgeschichte von Ciceros Epistularum libri XVI (Jahrb. f. klass. Philol., Suppl. bd., 22), Leipzig, 1895, p. 516-522
    • L. Gurlitt, Zur Geschichte des cod. Pal. 598 der Briefe Ad familiares (Berliner Philol. Wochenschrift, 17, 1897, col. 1003-1006)
    • O. Plasberg, Zur Handschriftenfrage von Ciceros Briefen ad familiares (Berliner Philol. Wochenschrift, 17, 1897, col. 1276-1278)
    • G. Kirner, Contributo alla critica del testo delle Epistolae ad familiares di Cicerone (l. IX-XVI). I. La fonte di D (Stud. it. filol. class., 9, 1901, p. 369-378)
    • W. S. Watt, The text of the pseudo-Ciceronian «Epistula ad Octauianum » (Class. Quart., 52, 1958, p. 25-31 passim)
    • W. S. Watt, Notes on the text of the Commentariolum Petitionis (Class. Quart., 52, 1958, p. 32-44 passim).

Vie du livre

Sources des données