Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q100852
Manifeste IIIF
Numérisation :
Parch., XVe s., II + 84 ff. (ancienne foliotation contemporaine aux f. 1-76, puis d'une main récente aux f. 77-84; f. IIv° et 84 blancs), 210 x 142 mm. Au f. Iv°, table du contenu du XVe s. Le f. I, anciennement folioté «49 », est un fragment d’un autre manuscrit partiellement effacé qui contenait un commentaire aux Décrétales de Boniface VIII. Au f. 84v°, essai de plume: «Omnipotens deus ut ipsius suffragiis adiuuemur cuius solemnis gloriamur. Per dominum ».
Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI
f. 2: //maxime diuicie
f. 1: Vita Senecae.
titre: «Prologus in libro Senece de libero arbitrio ».
inc.: «Lucius Anneus Seneca de Grecis fuit locus eius in regione Neronis... ».
expl.: «... ad omne opus siue bonum siue malum» (éd. crit. C. Questa, Accessus medioevali al «De moribus » dello Pseudo-Seneca, dans Riv. cult. class. med., 2, 1960, p. 186).
f. 1-3v°: Ps. Seneca, Liber de moribus.
titre: «Sequitur initium libri ipsius qui dicitur de libero arbitrio ».
expl.: «... Nunc ingemiscit non socius tue beatitudinis » (§ 143), suivi de deux sentences non identifiées: «Qui ledit non ledentem se quandoque ledetur et ipse. Qui iterat scellus [sic] penitencia oblutantis mesticiam ingerit parentum suorum. Lucii Annei Senece excellentissimi moraliste uiri continentissimi de libero arbitrio liber explicit » (même add. et même titre dans le ms. Ross. 604, f. 284, cf. Manuscrits classiques latins..., II, 2, Paris, 1982, p. 474).
~ f. 4-5 v°: «Vide de aqua ardente ».
inc.: «Isti sunt effectus siue uirtutes aque ardentis que fit de uino per distillationem... » (25 paragr.).
~ f. 5: «Nota ad bene urinandum ».
~ f. 5v°-6: «Ad tellam galteri faciendam ».
~ f. 6-7: Alanvs ‹Avriga›, Inuectiua ad inuidum et detractorem.
~ f. 7-8v°: Alanvs ‹Avriga›, Inuectiua ad ingratum amicum.
~ f. 8v°-11: «De materia officiorum et dignitatum secularium »
inc.: «Pro euidentia materia officiorum et legis... ».
~ f. 11-11v°: «De iudicis officio ».
inc.: «Tractatus hic presens de iudicis officio ponitur... ».
~ f. 11v°-17: «De materia securitatis ».
inc.: «Pro intellectu materie securitatis in l‹ibro?› denunciamus ».
~ f. 17v°-24v°: «De materia omnimoda que in causa retractus frequenter occurrunt »
inc.: «Consuetudine retractus presuposita rem immobilem... »
~ f. 24v°-48: «Rubricae totius iuris ciuilis ».
table alphabétique de matières de chaque partie (Institutiones, Digesta, Infortiatum, Codex, Authenticum, etc.).
~ f. 48-48v°: «Metra rubricarum Decretalium Gregorii pape IX»
inc.: «Summum constitue. Rescriptum... ».
~ f. 48v°: ‹Gregorivs papa IX›, Decretales (extraits).
~ f. 49-62v°: ‹Maphaevs Vegivs, De felicitate et miseria dialogus›.
~ f. 62v°-64: «Inuectiua de comparatione Marii cum lupo uel panthera (ad Anthonium Ianuensem) ».
inc.: «Dedisti ad me litteras uir insignis quibus nescio... » (cf. L. Bertalot, Initia humanistica..., II, 1, n° 4653).
~ f. 64v°-66v°: Pivs papa II, Epistula ad Ludouicum XI Francorum regem (1461, 26 oct.).
~ f. 66v°-67: Lvdovicvs XI Francorum rex, Responsio ad Pium papam II (1461, 27 nov.).
~ f. 68-70: Poggivs Bracciolinvs, Epistulae duae.
1) f. 68-69v°: ad Cosmam de Medicis (1442, 22 oct.).
2) f. 69v°-70v°: ad Gerardum Landrianum (1442, déc.).
~ f. 70v°-73v°: ‹Grammaticalia›.
inc.: «Ponite nomen neutri generis solum ut uadam per lata camporum... » (cf. G. L. Bursill-Hall, A census..., n° 288-319, p. 263 qui cite le ms.).
~ f. 73v°: Ps. Aeschines (Petrvs Marcellvs?), Oratio ad Senatum.
~ f. 73v°-74: Ps. Demas (Petrvs Marcellvs?), Oratio ad Athenienses.
~ f. 74-74v°: Ps. Demosthenes, Oratio ad Senatum.
inc. : «Apud uos ... » .
~ f. 74v°-75v°: Ps. Demosthenes (Petrvs Marcellvs?), Oratio ad Alexandrum
inc.: «Nil habet... ».
~ f. 75v°-76: Pivs papa II, Epistula ad Paulum de Campofrigoso archiepiscopum et ducem Ianuensem (1463, 31 janv.).
~ f. 76-83: Iohannes Grassvs, Lectura in Decretum (Turin, 1449).
Origine: française (Paris?), peut-être compilation d'un étudiant en droit (cf. J. Ruysschaert, op. cit. infra, p. 288); plusieurs mains: 1) f. 1-64: écriture bâtarde; 2) f. 64v°-70, l. 22: écriture gothico-humanistique; 3) f. 70v°-fin: écritures préhumanistiques.
Possesseurs: d'après la note inscrite au verso du plat antérieur, Antoine Debéticourt (?), licencié en droit de l'université de Paris, a donné le manuscrit en 1466 à Thierry Loup, également licencié en droit canon de l'université de Paris: «Hunc librum Egregius Iuris canonici alme universitatis Parisiensis licentiatus fr. Anthonius Debeticourt (nom raturé et peu lisible) dedit mihi fratri Theodorico Lupi eiusdem uniuersitatis et facultatis licenciato. 1466 »; le manuscrit passa ensuite à Pasquino Paganelli, dont les ex-libris sont aux f. 83: «Pasquino Paganelli » et 83v°: «Liber Pasquini de Paganellis »; le Collège des Jésuites de Rome; le manuscrit a été donné en 1912 par Pie X à la Bibliothèque Vaticane.
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF