Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1261

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q84750

  • Autre forme de la cote :
    • Ottob. lat. 1261
    • Bibliothèque vaticane, Ottob. lat. 1261
    • Vatican. BAV, Ott.lat.1261
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Ott.lat.1261
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes f. 1-6 et 86-177: var. Briquet 6647 ou 6648: Pise, Lucques, 1461-1467; f. 7-22, non identifié; f. 23-85: var. Briquet 11689: Florence, Pise, 1411-1421), XVe s. (f. 23-70: a. 1435), 183 ff. (aux f. 25-70 foliotation ancienne de 3 à 48), 304 x 212 mm.

    Recueil de plusieurs parties, 1) f. 1-6; 2) f. 7-22; 3) f. 23-70; 4) f. 71-85; 5) f. 86-177, aux f. 7-22 abondant commentaire intercalé dans le texte et marginal.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1 - f. 1-6 v°: Ps. Cicero, Synonyma (fragment).

    le texte paraît abrégé avec variantes et l’ordre des mots-types diffère de celui de l’édition.

    inc. mutilé: «// Lacerat Profundit Proiicit Abiicit Ab se abdicat. Bellum opibus suis indicat conculcat. Comis Affabilis facilis suauis...» (n° 79), suivi des mots-types: «Componit, consulit, captat, conceditur...».

    expl. mutilé: «... Largus... Affabilis Clemens Modestus //» (n° 267 - éd. Mahne, Leyde, 1850, p. 11-37).

    2 - f. 7-8: Vita Statii .

    titre: «P. Statii Papinii Vita».

    inc.: «P. Statius Papinius ortus fuit (corrigé en: «est») patre P. Statio Papinio libertini generis homine matre uero Agelina. Ciuis fuit Neapolitanus...»; ligne 27: «Titulus huius operis est Achilleis deriuatum nomen ab Achille ut ab Enea Eneis...».

    expl.: «... quasi bonus trapezita adulterinę monetę pecuniam reprobet ueramque teneat».

    suivi d’une addition (glose ?) de 20 lignes d’une autre main:

    inc.: «Ver‹um› (?) quo res tota plenius intelligatur per quam paucis causam troiani belli et originem referendam. Ad Pelei et Thetidis nuptias...».

    f. 8 v°-22 v°: Stativs, Achilleis (cum commentario).

    le commentaire, inséré sur 3 ou 4 lignes, entre chaque vers, commence au f. 8 v°, le texte au f. 9.

    (comment.) f. 8 v°, marge de droite, titre: «P. Sta. Papinii Achilles seu mauis Achilleis».

    (accessus ?): «Juppiter ex Egina Eacum genuit ex Eaco Peleus et Telamon... unde tot mala bellum Troianum mors Achillis et aliorum» (15 lignes).

    (comment.) inc.: «Magnanimum Eac. hac uoce colligit uniuersas Achillis uirtutes quibus eum pręditum esse canit Homerus...».

    f. 9, marge supér., titre (?): «Propositio et inuocatio apud poetas funguntur officio proęmii. Hec (ou «Nec» ?) Deus .i.n.d.u.n. Inc.».

    inc.: Magnanimum Eac. Consueuerunt heroici poetę ęque gręci ac latini proponere inuocare et narrare. Quandoque...».

    (texte) expl. mutilé: «... Ac sua dilecta ceruice monilia transfert //» (I, 329).

    4 - f. 71-85 v°: Proba, Cento Vergilianus.

    sans la préface.

    expl. mutilé: «... Aerea per tenerum seculoque [sic] inuentus aperto //» (v. 683 - éd. cf. supra, Chigi H. V. 151, f. 43-50).

    5 - f. 86-151 v°: Festvs (Pompeivs), De uerborum significatu.

    inc. mutilé: «// Agra [sic] uia in naui dicta quod in ea maxime... Agonias... (éd. Lindsay, Teubner, 1933, p. 9, l. 24).

    expl. (avec variantes): «... Vernise rames salia auguria» [sic, pour «Venisera mensalia auguria»] «FINIS».

    f. 152-155 v°: Ps. Cicero seu Ps. Isidorvs Hispalensis, De proprietate sermonum.

    titre: «M. TVLLII CICERONIS DICTIONVM DIFFERENTIIS LIBER INCIPIT LEGE FELICITER».

    inc.: «INTER polliceri et promictere hoc interest quod promittimus rogati...».

    expl. f. 155 v°, l. 11-14: «Inter conticuit et obticuit... Reticuit qui silentio finit quasi retro tacens» (éd. M. L. Uhlfelder, De proprietate sermonum vel rerum, Rome, 1954, p. 77, n° 218).

    f. 155 v°-160: Charisivs, Ars grammatica (extrait: liv. V).

    inc. l. 14: «Inter antiquum et uetus, antiquum quod excessit patrum memoria...».

    expl. f. 160, l. 12-14: «... Inter saxum et lapidem saxum natura lapis que [sic] ex cesum est. Inter uictimam et hostiam uictima maior est hostia minor» (éd. C. Barwick et E. Kühnert, Fl. S. Charisii artis grammaticae libri V, Teubner, 1964, p. 388, l. 19-303, l. 28; même extrait dans le ms. Milan, Bibl. Trivulz. 771, f. 27-34, cf. Uhlfelder, op. cit. supra, p. 41-43).

    ~ f. 160-177: ‹Differentiae›.

    1) inc. f. 160, l. 14: «Inter prope et secundum prope non longo distat Interuallo...».

    expl.: f. 161, l. 5: «... Inter atramentale et atramentarium atramentale uas atramentarius homo qui uendit» (éd. d’après le ms. Milan, Bibl. Trivulz. 771, Uhlfehlder, op. cit. supra, p. 39-40).

    2) inc. f. 161, l. 5: «INter habundare (corrigé en «abundare») et superfluere. Habundat (corrigé en «abundat») unda superfluit humor...»

    «... Inter abstinentiam et continentiam» (10 lignes).

    le reste du f. 161 et le f. 161 v° sont blancs.

    f. 162 (après 7 lignes raturées): «Abstinens est qui ab alienis se abstinet...».

    expl. f. 177: «... Vespera autem femininum prime declinationis. Vesperum neutri. Item est secunde declinationis. FINIS» (cf. Brugnoli, op. cit. infra, p. 43 qui indique d’autres manuscrits et des éditions anciennes de la 2e série. Les textes des f. 152-177 se trouvent dans le même ordre dans les mss. Milan, Bibl. Ambros., M. 69 sup., f. 65-87 et Bibl. Trivulz. 771, f. 21-61).

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, 1 -petite écriture humanistique assez ronde.

    2 - écriture humanistique cursive régulière.

    4 - écriture humanistique cursive.

    5 - écriture humanistique ronde.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 5 -le cardinal Marcello Cervini ? (cote 1199 grattée, lisible aux rayons ultra-violets au f. 86); le cardinal Sirleto (cote 18 au f. 86), cette partie a dû être réunie aux précédentes au XVIIIe s.

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

    • R. Valentini et G. Zucchetti, Codice topografico della città di Roma, 4, Rome, 1953, p. 18-19
    • G. Brugnoli, Studi sulle «Differentiae verborum» (Studi e saggi... 7), Rome, 1955, p. 43 (brève mention)
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 417.

Vie du livre

Source des données