Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.9824

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q281933

  • Autre forme de la cote :
    • Vat. lat. 9824
    • Biblioteca Apostolica Vaticana, MSS_Vat.lat.9824
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 9824
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.9824
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch., XIVe-XVe s., 82 ff. (f. 77v°-81 blancs), 240 x 180 mm. Au f. 1, initiale historiée rose sur fond d’or (personnage en robe verte, manteau et chaperon rouge) se prolongeant dans les marges supérieure et gauche par des guirlandes de feuillages et de fleurs; à côté de l’initiale, miniature représentant une bâtisse crénelée.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 3 (= f. 2 du texte): //si cum altero

    Revers du plat antérieur (add.): Anthol. lat. 842

    titre: «Epitaphium Scipionis Africani ».

    - Anthol. lat. 855.

    titre: «Epitaphium Octauiani imperatoris ».

    ~ - ‹Dantes Aligherivs, Divina commedia (italice - extraits: I, 5-121-123 et 16, 124-126)›.

    - Seneca, Epistulae ad Lucilium (extrait).

    pas de titre.

    texte: «Ocium sine litteris est ymago mortis uiui hominis sepultura » (cf. ep. 82, 3).

    f. 1: Anthol. lat. 784-785

    pas de titre.

    ~ - (add.): ‹Sententia›.

    texte: «Gratia est que nostras benefitiis ratione beneficiorum » (non identifiée).

    - Seneca, Epistulae ad Lucilium (extrait).

    titre: «Seneca ad Lucilium ».

    texte: «Sciamus quecumque octima [sic] sunt omnia esse communia » (cf. ep. 12, 11).

    - Valerivs Maximvs, Facta et dicta memorabilia (extrait).

    texte: «Nulla est ergo tanta umilitas que dulcedine glorie non tantagatur [sic] » (8, 14, 5).

    ~ f. 1v° (add.): ‹Definitio›.

    inc.: «Cortina. Locus est ubi dantur oracula dicta eo quod cor teneat... » (cf. Servivs, Comment. in Aeneidem, III, 92).

    f. 2-77: Cicero, De officiis.

    à la fin: «Explicit liber Marci Tulii Ciceronis de offitiis ».

    f. 82: Anthol lat. 603-614.

    titre: «Hec sunt duodecim epitaphia a XX (rayé et remplacé par «XII») sapientibus edita de morte Tullii ».

    f. 82v° (add. XVIe s): Seneca, Tragoediae (extraits)

    titre: Seneca in tragediis.

    1) inc.: «Lucida dum current annosi sidera mundi... ».

    expl.: «... Candida formosi uenerabimur ora diei » (Oedipus, 504-509).

    2) inc.: «Mitia Cadmeis remeabunt sidera Thebis... ».

    expl.: «... Turpia maternos iterum reuolutus in ortis » (Oedipus, 233-238).

    3) inc.: «Candida Tirsigeri proles generosa Licei... ».

    expl.: «... [illisible] fugitiua marito» (Medea, 110-115).

    - Martialis, Epigrammata (extraits)

    titre: «Mar. ad amicum ».

    1) texte: «Flet Philomena nephas incesti Terreos at quȩ

    Muta puella fuit garrula fertur auis » (XIV, 75).

    2) texte: «Vnguentum heredi nunquam nec uina relinquas

    Ille habeat nummos hec tibi sola dato » (XIII, 126).

    3) texte: «Vtere latucis et mollibus utere melius

    Nam facient durum Phebe cacantis habens » (III, 89).

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, écriture gothico-humanistique, sauf les additions du XVe s. en écriture humanistique ronde.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: armes non identifiées au f. 3v°: d'azur à la fasce d’argent; ex-libris (de la même main que le reste du ms.?) en partie gratté au f. 77: «Iste liber est mei [illisible] de Urbino »; le manuscrit a été acheté à Urbino en 1527 pour deux écus d'or par Francesco Facrino, dont l’ex-libris est au f. 81v°: «Istius libri sum possessor ego Franciscus Facrinus de Urbino quem emi duobus ducatis auri in dicta ciuitate Urbini MV° XXVII die vero XX iunii »; le volume, qui a du être acquis dans le courant du XVIIIe s., a fait partie d'un groupe de manuscrits transférés en 1797 de la Bibliothèque Vaticane à la Bibliothèque Nationale de Paris, dont il porte le timbre aux f. 1 et 77, mais il ne figure pas dans la Recensio manuscriptorum..., publiée à Leipzig en 1803; au f. 1, deux cotes anciennes: 8965 et 8259 (cotes anciennes de la Bibliothèque Vaticane?).

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 2ème partie. Fonds Vatican latin, 2901-14740, éds A.-V. Gilles-Raynal, F. Dolbeau, J. Fohlen, Y.-F. Riou, J.-Y. Tilliette, avec la coll. de M. Buonocore, P. Scarcia Piacentini et P.-J. Riamond, Paris, 2010, p. 744 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2010_cat_21_32)

Bibliographie

    • A. P. MacGregor, The manuscripts of Seneca Tragedies..., Berlin-New-York, 1985, p. 1176
    • M. Buonocore, Per un «iter»... (Giorn. ital. filol., 52, 2000, p. 92)
    • Réf.: BMBV (1991) 14855, (2005) p. 706 (2).

Vie du livre

Source des données