An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96419
IIIF manifest
Digitisation:
Papier (filigranes var. Briquet 7995: Ferrare, 1473, et var. Briquet 12149: Rome, 1484; pas de filigrane aux f. 87-88), XVe s., I + 88 ff., 212 x 140 mm. Rares gloses marginales contemporaines, seulement mots typiques du texte aux f. 1-14. Au f. I table du contenu contemporaine donnant seulement les noms des auteurs en capitales, sauf à la fin le titre d’un traité qui manque: «De origine iuris». Les f. 87-88, formés d'un feuillet double, sont un fragment d'un autre manuscrit.
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
f. 2://uenit a nos
f. 1-6v°: Flavivs Caper, De orthographia.
titre: «Vetustissimi Capri grammatici Liber elegantiarum uel orthographiȩ incipit» et en haut à droite du f. 1: «CAPER».
inc.: «‹Q›uo ducit hȩc uia...».
expl.: «... Stellionem dicito a similitudine stellarum» (éd. H. Keil, Gramm. lat., 7, 1880, p. 92-107).
f. 6v°-14: Agroecivs, De orthographia.
titre: «Incipit liber Agroetii de emendatione Capri libelli ad Pontificem Eucherium».
à la fin du texte: «τελωc codicis uetustissimi Capri grammatici elegantiarum et orthographiae» (éd. Keil, op. cit., 7, p. 113-125).
f. 14v°: Testimonia de Palaemone.
pas de titre.
inc.: «Iuuenalis de Palemone inquit doctique Palemonis artes...».
expl.: «... Dicitur hic ab Hieronymo Herennius Palemon» (12 lignes - éd. d’après ce manuscrit et le ms. Reg. lat. 1818 (cf. supra), Keil, op. cit., 5, p. 526-527).
f. 14v°-31v°: Ps. Rhemnivs Palaemon, Ars grammatica.
titre: «PALEMONIS VETVSTISSIMI DE PARTIBVS ORATIONIS LIBER».
à la fin du texte: «τελωc παλεμωΝΗC». (éd. cf. supra, Vat. lat. 1491, f. 5v°-12).
f. 31v°-56v°: Servivs, Commentarius in artem Donati (extrait).
titre: «Incipit Ars Donati grammatici in compendium redacta semel postremoque rursus redacta in compendiolum et primo de oratione».
(glose, à la suite du titre): «In huius libelli calce notatur per Seruium fuisse redactum compendium hoc».
(texte) inc. incomplet: «‹Ο›ratio dicitur elocutio quasi oris ratio huius orationis...».
(glose) inc. en marge: «In quodam libro asscribebatur [sic] hic libellus Sergio et procedit tamquam expositor...» (5 lignes).
(texte) expl. incomplet: «... cum exclamatione ab irato proferuntur» suivi de cette interpolation encadrée d'un trait de plume par l'annotateur: «Contulit semen» puis «Compendium Seruii grammatici. Ex grammatica Donati finit feliciter».
(liv. I De interiectione, fin, même extrait et même interpolation à la fin dans le ms. Vat. lat. 1491, f. 15-24v°, cf. supra).
(glose) expl.: «... Istud compendiolum multi tribuunt Donato multi Sergio expositori in prima arte Donati».
f. 56v°: Testimonia de Aspro.
1) inc.: «Asper grammaticus ciuis Romanus tempore Ant‹o›ni‹ni› philosophi fuit...».
expl.: «... et grammatico in uno codice uetustissimo inueni» (8 lignes - éd. d’après ce manuscrit, Keil, op. cit., 5, p. 527).
2) (add. en marge) inc.: «Asper Ant‹onin›o Pio imp. Romae floruit quem...».
expl.: «... multorum seculorum deleuit eques erat Romanus» (éd. ibid.)
f. 56v°-64: Asper, Ars grammatica (Asper maior).
à la fin du texte: «τελωc. Finit ars Aspri grammatici maioris de octo partibus orationis more uetustissimo» (éd. cf. supra, Vat. lat. 1491, f. 24v°-27v°).
f. 64-72: Charisivs et alii, Ars grammatica (extraits).
titre: «Carisii grammatici Ars Incipit et haec omnia e Diomede collecta uidentur nam quȩque iste dicit Diomedes dicit».
inc.: «‹C›ONiugationes quas graeci cinzigias appellant sunt apud nostros [sic] prima per a...» (cf. Charisivs, Ars grammatica, II, 11 - éd. C. Barwick, op. cit. infra, p. 225, l. 25). en réalité extraits de divers grammairiens.
expl.: «... adiciunt quidam c ut lac quanquam lacte melius dicatur ut est apud Ennium in annalibus. τελωc» (non identifié; mêmes extraits dans le ms. Reg. lat. 1818, f. 49-56, cf. supra).
f. 72-73v°: Isidorvs Hispalensis, Etymologiae (extrait: I, 39, 1-16: De Charisio).
~ f. 74-86v°: Lavrentivs Valla, De reciprocatione sui et suus (ad Iohannem Tortellum) (les 4 dernières lignes du texte manquent).
~ f. 87: ‹Ars grammatica (extraits)›.
1) texte mutilé au début: «//scribo personae factum est. Item scribo personȩ factum indicat sed eius a quo patitur» (non identifié).
2) «Ex Petro Missello (ou «Misello») grammatico».
inc.: «Verbum ex duobus modis intelligitur uer enim de uerberando deriuatur quod longe plectro...» (10 lignes en 2 extraits).
3) «ex Flaviano Grammatico» (Charisivs ?).
texte: «Verbum dictum quia in ore uersatur sonus ille hunc testum Albius affert» (non identifiée, pas dans V Ars grammatica de Charisius).
~ — ‹Carmen in laudem Laurentii Vallae›.
inc.: «Iam silet eloquii reparator Valla latini...» (6 v.).
f. 87v°-88v°: Diomedes, Ars grammatica (extraits).
titre: «EX DIOMEDE».
inc.: «M. PORCIVS CATO dixit litterarum radices amaras esse fructus uero iucundiores» (liv. I - éd. H. Keil, Gramm. lat., 1, 1857, p. 310, l. 2).
expl.: «... Donicum [sic] quid. Donicum pro donec accipitur aut pro dummodo» (liv. I, De coniunctione - éd. Keil, op. cit., p. 416, l. 22).
Origine: italienne, écriture humanistique cursive penchée aux f. 1-86v°, autre écriture plus grosse et droite aux f. 87-88v° avec quelques g de forme onciale caractéristiques du cercle de Pomponio Leto, de même dans le titre du f. 1. Le manuscrit contient aux f. 1-86v° en partie les mêmes textes et les mêmes extraits que les mss. Reg. lat. 1818 et Vat. lat. 1491 (cf. supra).
Possesseurs: Angelo Colocci († 1549), év. de Nocera: le volume est décrit en détail dans l'inventaire de sa bibliothèque rédigé en 1558 et, plus brièvement, dans une liste complémentaire établie par les Ranaldi.
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF