An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63555
IIIF manifest
Digitisation:
Data Source: BnF Archives et manuscrits
F. 1v-169v [DIONYSIUS EXIGUUS, Collectio canonum et decretalium, 2a redactio] (P.L., LXVII, 139-316); cf. Maassen, Bibliotheca, 227-228.
F. 1v-93v Conciles (ms. a de l'éd. Turner, EOMIA, sylloges Dionysii Exigui); cf. JW, I/1, pars prior, p. XII; Maassen, Geschichte, I, §§ 569 (ms. 3) et 570-573.
F. 1v-10v Tables : «Incipiunt tituli canonum apostolorum numero L» (EOMIA, I/1, pars prior, 2-8) (1v-2v); «... tituli canonum Niceni [concilii] numero XX» (EOMIA, I/1, pars altera, 250-251) (2v-3); «... tituli canonum Anquirani concilii numero XXIIII» (EOMIA, II/1, 37-43) (3-3v); «... tituli canonum Neocesariensem [sic] numero XIIII» (EOMIA, II/1, 45-47) (3v); «... tituli canonum Gangrensis concilii numero XX» (EOMIA, II/2, 165-169) (4); «... tituli canonum Antioceni concilii numero XXV» (EOMIA, II/2, 221-227) (4-4v); «... regulae apud Laodiciam Phrigiae expositae numero LVIII» (4v-6); «... tituli canonum Constantinopolitani numero III» (6); «... tituli canonum Calcidonensem [sic] numero XXVII» (6-6v); «... canones Serdicenses numero XXI» (EOMIA, I/2, pars 3a, 447-449) (6v-7); «... tituli canonum Cartaginensem [sic] Africanarum numero CXXXVIII» (7-10v).
F. 11-93v Canons :
F. 11-15v «Incipiunt Canones Apostolorum ...»
Les c. XVIII et XIX sont intervertis. Le c. XXVI (numéroté à tort "XXV") a pour fin celle du c. XXVIII de l'éd.: «quia nusquam nos hoc Dominus docuit ...-... comminabatur».
Les c. XII et XIII (XXXII et XXXIII de l'éd.) sont intervertis.
Un canon de moins que dans l'édition, le c. LIV du ms., correspondant au c. CLVIII de l'édition, sous le sommaire du c. CLVII.
F. 35v-43v Éphèse, a. 431. «Incipit sinodus Ephesina prima ducentorum episcoporum habita adversus Nestorium Constantinopolitanum ep. ...»: S. CYRILLUS ALEXANDRINUS, Epistola ad Nestorium. «... Cum Salvator noster aperte pronunciat ...» et canones I-XII (ACO, I, V/2, 236-244) (35v-41 et 41-42); — [IDEM] «Incipit alia epistola ad eumdem Nestorium de hereticis. Igitur magna sancta sinodus ipsum qui ex Deo Patre ...-... maneat sacerdotibus. Explicit» (ibid., 338-340, §§ 3-7); cf. C.P.G., III, n° 5304 d (42-43v).
F. 43v-48 Chalcédoine, a. 451, actio VII. «... Regulae promulgatae a Calcedonensi sancto concilio ...» (P.L., LXVII, 171-176; ACO, II/2, 54-60); cf. C.P.G., IV, n°9008 c. — F. 48-53. Sardique, a. 343. «... Canones Serdicenses ...»
La division des canons IX et X est différente de l'édition P.L.
F. 53-93v Carthage, a. 419. «... Sinodus apud Chartaginem Africanarum ...» : [Actio prima habita die XXV Maii, a. 419] (P. L., LXVII, 181-186; ms. a de éd. C. Munier, dans C.C.S.L., CXLIX, 89-94) (53-56); «In concilio Africano professio fidei Niceni concilii» (P.L., LXVII, 186); cf. éd. Munier, 96 D (56); [canones in causa Apiarii] I-XXXIII (P.L., LXVII, 186-193; Munier, 133-145) (56-62); — [Regulae ecclesiae Carthaginensis] c. XXXIV-CXXVII (P.L., LXVII, 193-222; Munier, 182-228) (62-87); — [Concilium Carthaginense, 30 mai 419] c. CXXVIII-CXXXIII (P.L., LXVII, 222-224; Munier, 229-232) (87-88); — c. CXXXIV. «... Epistola ab omni concilio Africano ad Bonefacium Urbis Romae ep. ... Quoniam Domino placuit ut de his quae nobiscum egerunt ...» (P.L., LXVII, 224-226; Munier, 156-161) (89-91); — c. CXXXV. «... Rescripta ad concilium Africanum CYRILLI Alexandrini ep. ... Scribta venerationis vestrae multam habentia quaerimoniam ...» (P.L., LXVII, 226-227; Munier, 162-163) (91-91v); — c. CXXXVI. «... Epistola ATTICI episcopi Constantinopolitani ad eosdem ... Per filium nostrum Marcellum subdiaconum vestrum scripta ...» (P.L., LXVII, 227; Munier, 163) (91v); — c. CXXXVII. [Professio fidei] «... Exemplaria concilii Niceni directa ... Bonifacio urbis Romae episcopo» (P.L., LXVII, 227); cf. Munier, 165, IV (91v-92); — c. CXXXVIII. «... sancti concilii Africani ad Caelestinum urbis Romae episcopum ... Optaremus si quemadmodum Sanctitas tua de adventu Apiarii ...» (P.L., LXVII, 227-230; Munier, 169-172) (92-93v); cf. C.P.L., nos 1765, 1765h, 1765g.
F. 93v-169v Décrétales; cf. O. Günther, dans C.S.E.L., XXXV, p. LXI, ms. d1 ; Thiel, I, 1868, p. XXXV, ms. F1; Maassen, Geschichte, I, §§ 574 (ms. 2) et 575-576; Wurm, pp. 31 (ms. Da) et 62-67, n°s 1-39.
F. 93v-94v DIONYSIUS EXIGUUS, Praefatio: «Domin[o] venerabili mihi Juliano presbitero Dionisius exiguus. Sanctitatis tuae sedulis provocatus officiis ...-... vocabitur in regno caelorum. Explicit praefatio» (éd. Maassen, Geschichte, I, 962-964, d'après ce ms.; S. Gennaro, dans C.C.S.L., LXXXV, 45-47, d'après ce ms. P); cf. C.P.L., n° 652 c.
F. 94v-99v Tables: «Incipiunt tituli decretorum papae Syricii» (94v-95); — «Tituli decretorum papae Innocenti» (95-96); — «Tituli decretorum papae Zosimi» (96); — «Tituli decretorum papae Bonefatii» (96); — «Tituli decretorum papae Caelestini» (96-96v); — «Tituli decretorum papae Leonis» (96v-98v); - «Tituli decretorum papae Gelasii» (98v-99); — «Tituli decretorum papae Anastasii» (99-99v).
F. 99v-104v S. SIRICIUS, papa. «... Epistola decretalis papae Siricii ... Directa ac [sic] decessorem nostrum ...», c. I-XV (P.L., LXVII, 231-238); cf. JW, n° 255; C.P.L., n° 1637, ep. 1.
F. 104v-127 S. INNOCENTIUS I, papa, Epistolae (P.L., LXVII, 237-262). «... Epistola regularis papae Innocenti ... Si instituta ecclesiastica ut sunt ...», c. I-VIII; cf. JW, n° 311; C.P.L., n° 1641, ep. 25 (104v-107v); — «... Etsi tibi, frater karissime, pro merito et honore ...», c. IX-XX; cf. JW, n° 286; C.P.L., n° 1641, ep. 2 (107v-111v); — «... Consulenti tibi, frater carissime quid de proposita ...», c. XXI-XXVII; cf. JW, n° 293; C.P.L., n° 1641, ep. 6 (111v-114); — «... Mirari non possum dilectionem tuam ...», c. XXVIII-XXXII; cf. JW, n° 314; C.P.L., n° 1641, ep. 37 (114-115); — «... Ecclesiarum canonum norma nulli esse ...», c. XXXIII; cf. JW, n° 315; C.P.L., n° 1641, ep. 38 (115-115v); — «... Multa in provintiam contra canones ecclesiasticos ...», c. XXXIV; cf. JW, n° 316; C.P.L., n° 1641, ep. 39 (115v-116); — «... Mora coepiscoporum nostrorum Maximiani ...», c. XXXV; cf. JW, n° 304; C.P.L., n° 1641, ep. 18 (116-116v); — «... Non semel sed aliquotiens clamat Scriptura ...», c. XXXVI; cf. JW, n° 317; C.P.L., n° 1641, ep.40 (116v); — «... Conturbatio procellae barbaricae facultati ...», c.XXXVII; cf. JW, n° 313; C.P.L., n° 1641, ep. 36 (117); — «... Acceptissimi michi Germani conpresbiteri ...», c.XXXVIII (éd. A. Golbacher, dans C.S.E.L., XLIV, 731, ep. 184, ms. P4); cf. JW, n° 297; C.P.L., n° 1641, ep. 10 (117); — «Singulare membrum Ecclesiae tuae religionis ...», c. XXXVIIII; cf. JW, n° 302; C.P.L., n° 1641, ep. 15 (117-117v); — «... Caritatis tuae offitium nullo intervallo dirimitur ...», c.XL; cf. JW, n° 301; C.P.L., n° 1641, ep. 14 (117v-118); - «... Ecclesia Anthiocena quam priusquam ad urbem ...», c. XLI; cf. JW, n° 309; C.P.L., n° 1641, ep. 23 (118); — «... Quam grata mihi, quam pia ...», c. XLII; cf. JW, n° 306; C.P.L., n° 1641, ep 20 (118v); - «... Miramur prudentiam tuam scripta ad Atticum ...», c. XLIII; cf. JW, n° 308; C.P.L., n° 1641, ep. 22 (118v-119); — «... Apostolici(s) favoris gratia(m) magno pacis ...», c. XLIV; cf. JW, n° 305; C.P.L., n° 1641, ep 19 (119-120); — «... Et onus et honor nobis a tua fraternitate ...», c. XLV-XLVII; cf. JW, n° 310; C.P.L., n° 1641, ep. 24 (120-121); — «... Adgaudere litteris fraternitatem tuam ...», c. XLVIII; cf. JW, n° 307; C.P.L., n° 1641, ep. 21 (121); — «... Diu mirati sumus dilectionis tuae litteris ...», c. XLIX; cf. JW, n° 318; C.P.L., n° 1641, ep. 41 (121v); — «... Superior[i] tempore si tamen rectae [sic] reor ...», c. L; cf. JW, n° 299; C.P.L., n° 1641, ep. 16 (121v-122); — «... Magna me gratulatio habuit ...», c. LI-LVII; cf. JW, n° 303; C.P.L., n° 1641, ep. 17 (122-127).
F. 127-128 S. ZOSIMUS, papa. «... Constituta Zosimi papae ... Exi[g]it dilectio tua preceptum apostolicae Sedis ...», c. I-III (P.L., LXVII, 261-264); cf. JW, n° 339; C.P.L., n° 1644, ep. 9..
F. 128-131v S. BONIFACIUS I, papa, Epistolae (P.L., LXVII, 263-268). «I. Supplicatio papae ... Ecclesiae meae [cui] Deus noster me[um] sacerdotium ...», c. I; cf. JW, n° 353; C.P.L., n° 1648, ep. 7 (128-129); — «... Rescriptum Honorii augusti ad Bonifatium. Scripta Beatitudinis tuae debita ...», c. II [HONORIUS, imperator] (ms. d1 de O. Günther, dans C.S.E.L., XXXV/1, 83-84, ep. 37 et p. LXI); cf. C.P.L., n° 1648, ep. 8 (129-129v); — «... Valentine nos clerici civitatis adierunt ...», c. III; cf. JW, n° 349 ; C.P.L., n° 1648, ep. 3 (129v-131); — «... Difficilem [fidem] quidem quaerimoniis credidimus ...», c. IV (131-131v); cf. JW, n° 362 C.P.L., n° 1648, ep. 12.
F. 131v-140 S. CAELESTINUS I, papa, Epistolae (P.L., LXVII, 267-278). «... Decreta papae Caelestini ... Apostolicae [sic] verba sine offensione nos esse debere ...», c. I-XII
Au f. 133v-134, le c. V du ms. regroupe les c. V et VI de l'édition. Le manuscrit présente donc 21 c. et l'édition 22.
F. 140-158 S. LEO I, papa, Epistolae (P.L., LXVII, 277-298). «... papae Leonis decreta», c. I-XLVIII
Le c. XLIX de l'édition citée [In causa Lupicini. Cum de ordinationibus sacerdotum ...] manque dans le ms.
Les c. XXV et XXVI du ms. correspondent au c. XXV de l'éd.; il y a deux c. XXVIII dans le ms.
F. 158-165v S. GELASIUS I, papa. «... papae Gelasii generale decretum ... Necessaria rerum dispositione constringimur ...», c. I-XXIX
Le c. XIX est répété dans le manuscrit après le c. XXVI sous le numéro XXVII. Les c. XXVIII-XXIX du ms.correspondent aux c. XXVII-XXVIII de l'édition.
(Thiel, I, 362-380).
F. 165v-169v S. ANASTASIUS II, papa. «Epistola papae Anastasii ... Exordium pontificatus mei primitus ...», c. I-VIII (P.L., LXVII, 311-316); cf. JW, n° 744; C.P.L., n° 1677
(Thiel, I, 615-623, ep. 1).
F. 169v-172 [S. GELASIUS I papa, De Libris recipiendis et non recipiendis], apocryphe. «Incipit concilium urbis Romae sub Damaso papa de explanatione fidei. Dictum est prius agendum est de spiritu septiformi ...-... cum auctore suo didicimus renovandum» (ms. 1 de E. von Dobschütz, Das Decretum Gelasianum de libris recipiendis et non recipiendis, Leipzig, 1912, 3-10, c. I-IV et 158-159); cf. Maassen, Geschichte, I, 283-284; JW, n° 700; C.P.L., n° 1676; B. de Gaiffier, dans Anal. Boll., LXXXIV (1964), 354.
F. 172-173v [Notitia provinciarum et civitatum Galliarum, extrait]. «... Provintia Lugdunensis prima habet civitates quattuor ...-... Provintia Alpium maritimarum ... civitas Ebredunensium» (ms. 33 de Th. Mommsen, dans M.G.H., Auct. ant., IX, 566 et 584-611; ms. 1 de C.C.S.L., CLXXV, 382 et 386-405); lié à : [POLEMIUS SILVIUS, Laterculus, nomina provinciarum, extrait], à partir du c. 5, 3: «[In Illyrico ...] Pannonia secunda ...» (ibid., 539-542), suivi d'un résumé: «Summa provinciarum fiunt simul CXII. In Galea [sic] ... In Italia XVII, prima Campania ...-... In Britania V. Prima Britania. Explicit» (172-173 et 173-173v); cf. Maassen, Geschichte, I, §§ 533-534; C.P.L., nos 2342 et 2256.
F. 173v Catalogue des évêques d'Angers jusqu'en 820. «Breve de episcopis Andegavinis. Defensor episcopus ...-... Benedictus episcopus»; cf. L. Delisle, dans Hist. litt., XXIX, 438.
F. de garde 174 [Regula formatarum Attici dicta]. «Greca elementa litterarum numeros etiam exprimere ...-... significant» (P.L., CXXIX, 1387; M.G.H., Formulae, 557-558), cf. Maassen, Geschichte, I, § 523; — alphabet grec.
Faisait partie au XIIe s. de la bibliothèque de l'abbaye Saint-Aubin d'Angers, où il portait la cote "86"; cf. Jones, Classical and mediaeval studies in honor of E. K. Rand, New York, 1938, 153. Appartint à Nicolas Fouquet, surintendant des finances. Fit partie de la bibliothèque de Charles-Maurice Le Tellier, archevêque de Reims et entra avec ses manuscrits à la Bibliothèque du Roi en 1700; cf. Omont, Anciens inventaires, IV, 375, lat. n° 26.
Acceptissimi mihi Germani compresbyteri ...
f. 117
Adgaudere litteris fraternitatem tuam ...
f. 121
Apostolicae verba sine offensione nos esse debere...
f. 131v
Apostolici favoris gratia magno pacis usque ad nos...
f. 119
Caritatis tuae officium nullo intervallo dirimitur ...
f. 117v
Consulenti tibi frater carissime quid de proposita specie unaquaque ...
f. 111v
Dictum est prius agendum est de spiritu septiformi ...
f. 165v
Difficilem fidem quidem querimoniis credidimus ...
f. 131
Directa ad decessorem (praedecessorem) nostrum sanctae recordationis Damasum ...
f. 99v
Diu mirati sumus dilectionis tuae litteris ...
f. 121v
Divinis praeceptis et apostolicis monitis incitamur (vel informamur) ut pro omnium ecclesiarum statu ... affectu. Ac si quid usquam reprehensione ... revocemus. Monente enim dominicae vocis ...
f. 142v
Ecclesia Antiochena priusquam ad urbem perveniret ...
f. 118
Ecclesiae meae cui Deus noster meum sacerdotium ...
f. 128
Ecclesiarum canonum norma nulli esse ...
f. 115
Et onus et honor nobis a tua fraternitate ...
f. 120
Etsi tibi, frater carissime, pro merito et honore sacerdotii ...
f. 107v
Exigit dilectio tua praeceptum (vel praeceptorum) apostolicae Sedis ...
f. 127
Exordium pontificatus mei primitus oblata populis pace ...
Graeca elementa litterarum numeros etiam exprimere ...
f. 174
Igitur magna sancta synodus ipsum qui ex Deo Patre ...
f. 42
In consortium vos (vel nos) nostrae ( vel vestrae) sollicitudinis advocamus ...
f. 141v
Lectis fraternitatis tuae litteris vigorem fidei tuae quem olim noveramus ...
f. 147
Magna me gratulatio habuit cum post (vel post tot) discrimina ....
f. 122
Miramur prudentiam tuam scripta ad Atticum (vel Titum) ...
f. 118v
Mirari non possum dilectionem tuam ...
f. 114
Mora coepiscoporum nostrorum Maximiani ...
f. 116
Multa in provincia (vel in provincia vestra) contra canones ecclesiasticos ...
f. 115v
Necessaria rerum dispositione constringimur et apostolicae Sedis moderamine ...
f. 158
Non semel aliquotiens clamat Scriptura ...
f. 116v
Nulla ratio sinit ut inter episcopos ...
f. 148v
Nulli sacerdoti licet (vel liceat) canones ignorare ...
f. 139v
Optaremus si quemadmodum Sanctitas tua de adventu Apiarii ...
f. 92
Per filium nostrum Marcellum subdiaconum vestrum scripta ...
f. 91v
Provincia Lugdunensis prima habet civitates quattuor ...
f. 172
Quam grata mihi quam pia quam necessaria legatio ...
Quanta fraternitati tuae beatissimi Petri (vel Petri apostoli) auctoritate commissa ...
f. 151v
Quoniam Domino placuit ut de his quae nobiscum egerunt ...
f. 89
Regressus ad nos filius meus Adeodatus Sedis nostrae diaconus ...
f. 156
Scripta Beatitudinis tuae debita reverentiae gratulatione suscepimus ...
f. 129
Scripta Venerationis vestrae multam habentia querimoniam ...
f. 91
Scriptas epistolas fraternitatis tuae quas Hermes archidiaconus detulit ...
f. 147v
Si instituta ecclesiastica ut sunt a beatis apostolis ...
f. 104v
Singulare membrum Ecclesiae tuae religionis amplitudinem ... clariorem
Summa provinciarum fiunt simul CXII ...
f. 173v
Superiori tempore si tamen recte reor ...
Valentinae nos clerici civitatis adierunt ...
f. 129v
Conturbatio procellae barbaricae facultati ...
Cuperemus quidem de vestrarum ecclesiarum ita ordinatione gaudere ...
f. 136v
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF