Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1532

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96457

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1532
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1532
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1532
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1532
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., 139 ff. + 1 f. blanc (f. 139v° blanc), 292x216 mm. Au f. 11v°, bordure sur trois côtés à «bianchi girari» traversés de deux filets d’or sauf dans la marge supérieure, initiales d'or sur fond bleu et rouge à fins rinceaux d’or. Les passages du texte en grec sont ajoutés en marge en rouge, parfois accompagnés de la traduction latine notamment f. 75v°-76: longue traduction latine de la main de Nicolas, év. de Modrus (cf. P. Cherubini, op. cit. infra, p. 4648). Quelques notes ou sommaires marginaux en rouge.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... cium

    f. 2 (table): // Bouator [sic] tergiuersator

    f. 12 (texte): // anteiret

    f. 1-139: Gellivs, Noctes Atticae (I-VII, IX-XX, praef.).

    f. 1-10v° (add.): ‹Tabula›.

    table alphabétique de mots avec renvois aux livres et chapitres.

    inc.: «Absurduit l. 12 c. 1. Abluuium l. 16 c. 7...».

    expl.: «... Xenophon l. 14 c. 4 Zeno phi‹losophu›s l. [un blanc] Zodiacus l. 3 c. 10» (cf. supra, Ottob. lat. 2019, f. 196v°-198v°, même table incomplète).

    suivi de cette note du copiste (?): «Hec tabula utilis est sinus tam librorum quam capitum non fallit. Repperi enim eam aliquando Mendosam unde hoc ueniat querere post habui. Eam uero conscripsi ut inueni et licet emendare potuerim facere supersedi ut alios ad legendum inducerem, ut dum comperire cuperent quicquam diligenter studerent. Lege ergo si placet. Sic enim est aut tu digentius (?) emenda. Finis. Amen».

    (texte) f. 11, liv. I précédé des capitula:

    titre: «Primo commentario hęc insunt capitula».

    inc.: «Quali proportione...».

    f. 11v°: «De Herculis magnitudine [grattage] Cap. primum. Plutarcus...».

    chaque livre est précédé de la liste des capitula.

    f. 63, à la suite du liv. VII note rubriquée du copiste (?): «Cum temporum preteritorum Incuria octauus et nonus A. Gelui noct. at. non reperiantur hac nostra tempestate Incipit decimus et primo capitula.

    les liv. IX à XIX sont numérotés X-XX

    f. 68v°, après le titre, mais avant la liste des capitula du liv. X (numéroté «undecimus»): Anthol. lat. 904.

    pas de titre.

    inc.: «CICRopias noctes...» (4 v. - éd. C. Hosius, Auli Gellii Noctium Atticarum..., 1, Teubner, 1937, p. 336 n.).

    f. 74v°-75v° add. rubriquée en marge du long texte grec du liv. X, 22 suivie f. 75v°-76 de la traduction latine, inc.: «Philosophia enim o Socrates laudabile quoddam est si quis illi temperate...».

    f. 137v°: «... uerba actionum ciuilium celebriora manum conserere» (XX, 10, 6 - fin).

    suivie de la praef. intitulée: «Conclusio totius operis» et add.: «ἐῶίλοΓος».

    inc. incomplet: «QVASI [sic] autem sumus ordine rerum fortuito...» (§2).

    expl. f. 138v° l. 21: «... queri inuenirique possit».

    suivi de cette note du copiste:

    «Improbus ille librarius qui opus hoc perscripsit inter cetera leuandi sui laboris gratia quȩ omisit in fine capituli ultimum posuit etiam hoc scribere neglexit. Nam ubi sic finit».

    puis de la fin du liv. XX: «Nam de qua re disceptabatur... -... per deos immortales nolite uos atque» (XX, 10, 7 -11 fin).

    puis du début de la praef.:

    «iocundiora alia reperiri... data laxari indulgerique potuisset» (§ 1).

    plus bas «Finis», puis après la souscription du copiste: «AVLI GELLII NOCTIVM ATHICARVM COMMENTARII Finiunt Mediocriter».

Participants

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne, écriture humanistique cursive anguleuse, sauf les f. 1-10v° addition d'une écriture humanistique ronde. Le copiste Giovanni Nardi Fusci de Itro, physicien de Naples signe au f. 139: «Hoc opus scripsit Iohannes Nardi Fusci de Itro feliciter etc.»; pour l'étude détaillée des diverses écritures, y compris celles des rubriques, des gloses et de l’écriture grecque, cf. P. Cherubini, op. cit. infra.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Nicolas, év. de Modrus († 1480), dont les armes surmontées d'une mitre sont peintes au bas du f. 11v° (cf. supra, Vat. lat. 1527); le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1481, 1518 (f. 23v°, l. 18), 1533 et 1550 (où il portait le n° 818).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 106-107 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • G. Mercati, Notizie varie sopra Niccolo Modrussiense (La Bibliofilia, 26, 1924-1925, p. 170 n° 11), réimp. dans G. Mercati, Opere minori, 4 (Studi e Testi, 79), Vatican, 1937, p. 210 n° 11 (brève description)
    • P. Cherubini, Giovanni da Itri : armigero, fisico e copista (Scrittura, Biblioteche e Stampa..., 1980, p. 42-48, pl. 1a = f. 139 en partie, et 4 = f. 75v°, format réduit)
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 14 et 43 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source