An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q350927
Data Source: BnF Archives et manuscrits
F. 1-128. [Paulus Orosius, Historiarum adversus paganos libri VII].
F. 1-vb, l. 30. [Prologue dédié à saint Augustin]. « Preceptis tuis parui, beatissime pater Augustine, atque utinam tam efficaciter quam libenter …-… per intolerabiles tribulaciones temporum illorum sanctos probacio, impios perdicio consequetur » (éd. Arnaud-Lindet 1990, I, p. 6-9).
F. 1vb-14ra, l. 17. [Livre I, incomplet de la fin ; le chap. 1 est inclus dans le prologue]. « Et quoniam omnes propemodum tam apud Grecos quam apud Latinos …-… ut Bessiorum imperium eis restituerent quod temporibus belli Persici amiserant, si illi Atheniensium bella susciperent [Tantus furor Spartanorum …] » (éd. Arnaud-Lindet 1990, p. 10-76). Le texte s'interrompt à la fin du chap. 21,13 de l'édition Arnaud-Lindet 1990. Il continue sans transition par le début du livre II, chap. 3, 4. Le titre courant indique le livre I jusqu'à la fin du Livre II (f. 24).
F. 14a, l. 17-24. [Livre II, incomplet du début ; titre courant : « I »]. « [Neminem jam esse ...-... tantum arcanis statutis inter ] tantusque (sic pro utramque) urbem conveniencie tocius ordo servatus sit ut et ibi prefectus ejus Arbatus regnum invaserit ... -… Hic presentis voluminis finis sit, ut in subsequentibus eciam persequamur » (éd. Arnaud-Lindet 1990, p. 88-128). Le texte commence au chap. 3, 4 de l'éd. Arnaud-Lindet 1990. Manque le début du livre II, chap. 1-3, 4 (éd. cit., p. 84-88).
F. 24-38v. [Livre III ; titre courant: « II »]. F. 24-v. [Prologue]. « Et superiore jam libro (en majuscules) contestatus sum et nunc necessarie repeto secundum preceptum …-… ut quocumque modo alterutra temperentut, si nec multa pretermissa nec multum constricta videantur ». ― F. 24v-38v. [Texte]. « Anno ab urbe condita .CCC.mo .LX.mo .IIII.to quem annum sicut gravissimum propter ignotam sibi captivitatem …-… Nunc autem finis Macedonici belli. Finis eciam libri fiat, presentim cum jam abhinc Pirri bella incipiant et mox Punica consequantur » (éd. cit., p. 134-189).
F. 38v-56. [Livre IV ; titre courant : « III »]. F. 38v-39. [Prologue]. « Dixisse Eneam Virgilius refert, cum post pericula sua suorumque naufragia …-… quod evidentissimis documentis ipsis in memoriam revolutis preteritorum cladibus approbabo Pirri bello in primis, sicut ordo est, prodito. Cujus causa et origo fuit ». ― F. 39-56. [Texte]. « Anno (en majuscules) ab urbe condita .CCCC.mo .LX.mo .IIII.o Tarentini Romanam classem forte pretereuntem …-… Quamquam obviantem asperitatem nequaquam expavescerem, si interioris spem acuminis invenirem » (éd. Arnaud-Lindet 1991, II, p. 8-75). « Explicit liber quartus. Incipit quintus (rubr.) ».
F. 56v-76. [Livre V ; titre courant : « IIII »]. « Scio (en majuscules) aliquantos post hec deinceps permoveri posse, quod victorie Romane ... - ... quia sic sibi seriesque temporum et malis sequacibus coheserunt, libri saltem termino separentur » (éd. cit., II, p. 82-153).
F. 76v-97. [Livre VI ; titre courant : « V »] : « Omnes (en majuscules) homines cujuslibet vel secte vel vite vel patrie ita semper ad prospectum prudencie naturali bono eriguntur ... - ... absque eo quod omnes ad peccandum generaliter proni sunt atque ideo sigillatim corripiuntur, expediam » (éd.cit., II, p. 162-237).
F. 97v-128. [Livre VII, titre courant : « VI »]. « Sufficiencia, ut arbitror, documenta collecta sunt, quibus absque ullo archano... - ... Ita jam ego certo et solo quem concupiscere debui obediencie mee fructu fruor. De qualitate autem opusculorum tu videris quid precepisti, tibi adjudicanda si edas, per te judicata si deleas » (éd. Arnaud-Lindet 1991, III, p. 14-132). « Explicit liber .VII.us Pauli Orosii presbiteri ad Augustinum episcopum (rubr.) ».
F. 128-v. [Liste des empereurs romains et des rois des Goths]. « Imperatorum Romanorum (incipient: raturé) nomina incipiunt (rubr.) ». ― F. 128v. « Reges Gothorum (rubr.) ».
L'ouvrage ne figure pas dans l'inventaire de la Librairie de Jean duc de Berry, établi en 1402/1403. Alfred Hiver de Beauvoir, repris par Léopold Delisle, le cite au nombre des manuscrits cédés par le duc de Berry après 1405 à la Sainte-Chapelle de Bourges (Hiver de Beauvoir 1860, p. 104, n° 27 ; Delisle 1856, p. 159, n° 17). Claudia Rabel le mentionne au nombre des ouvrages de provenance incertaine (Rabel 2004, p. 163). Le volume est répertorié dans l'inventaire de la Sainte-Chapelle de Bourges du 17 novembre 1552 : « Orosius » (Delisle 1856, p. 144). La collection souffrit des guerres de religion. Un certain nombre de livres fut cependant sauvé et le ms. fut avec quelque quinze autres ouvrages offert par les chanoines au roi Louis XV en 1752 (Delisle 1856, p. 146).
Le ms. fit partie de l'Ancien Supplément, fonds hétéroclite organisé tout au début du XIXe, qui comprenait entre autres les mss de la Sainte-Chapelle de Bourges. Il y est répertorié sous la cote 430 R : « Codex membranaceus in fol., saeculo […], in quo sunt Paul Orosii persbyteri ad Augustinum episcopum Historiarum libri septem, cum aliquot ornamentis, literris puta deauratis pictisve. Adjicitur in fine brevis catalogus imperratorum Romanorum ac regum Gothorum » (BnF, ms. NAF 5428, f. 88). Il reçut par la suite la cote 152 de l'Ancien Supplément latin constitué des manuscrits latins n° 8823-11503, entrés à la Bibliothèque royale, impériale ou nationale entre 1744 et 1862 : « Codex membranaceus, in folio, olim Sanctae Capellae Bituricensis, quo continentur Pauli Orosii Historiarum libri septem. Is codex saeculo XIV exeunte exaratus videtur » (Bnf, ms. NAF 5522, n° 29). Cote inscrite dans la bordure supérieure du f. 1 : « Supplt latin 29 ».
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF