An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63062
IIIF manifest
Digitisation:
Data Source: BnF Archives et manuscrits
F. Iv Table (XV e s.).
F. 1-20 S. AUGUSTINUS, « De Vita beata » ( P. L. , XXXI, 959-976).
F. 20-26v « Auctoritates sanctorum patrum », série de sentences anonymes relatives à la vie ascétique ou monastique : « Qui in domo Dei per conditionem manet, diabolus cum eo est ... — ... putant se esse sapientes in moribus : et ideo semper ad se defendendum parati. »
F. 26v-79v « Sententie de libro Senece », série d'extraits avec des interpolations commençant par : « Turpissima est jactura que per negligentiam fit ... » [ad Lucilium, epist. I, 1], « Maxima pars vite elabitur male agentibus ... — ... mors tenet » [ ibid ., 1-2], « Dum differtur : vita transcurrit ... — ... tempus tantum nostrum est » [ ibid ., 3], « Plerique non suo vitio ... — ... nemo succurrit » [ ibid ., 4], « Non puto pauperem ... — ... sat est » [ ibid ., 5] ; et finissant par les sentences : « Sapiens multa remittet ... — ... servabit » [De Clementia, II, 7-4], « Vincula non recte ligata dissolvit justicia. Qui facit libenter pro Deo quod non vult, monachus est. »
F. 79v-85v [MARTINUS DUMIENSIS, Formula honestae vitae] « De quatuor virtutibus » sans prologue ( P. L. , LXXII, 23-28 et Seneca, édit. Haase, 66-73, suppl.) ; cf. Bickel, dans Rheinisches Museum , LX (1905), 514.
F. 85v-86v [PSEUDO-SENECA] « De remediis fortune », titre ajouté au XVI e s. , c. X, 1-4, XI, 1-3, XII, 1-2, XIII, 1 a , XVI, 2 a , XV, 1 b , XVI 4, 9 b (édit. Haase, 1902, 49-55).
F. 87-88v Recueil de sentences morales du même type que la collection des ff. 20-26v, divisé en deux paragraphes : « Si quicquam ??? ex proposito laxaverit retro eundum est ... — ... orationum prolixitate utitur de impetratione diffidens » (87-88) ; — « Misericordia est circa viciosos servata districtio ... — ... ita monachus bibendo paulatim vinum in dulcedine multotiens decipitur » (88-88v).
F. 89-118v « Sermones sancti Cesarii monachi Arelatensis episcopi », série d'homélies généralement attribuées à s. Césaire ; cf. Morin, S. Caesarii Arelatensis sermones , 1937, p. XXXII-XL, collection M avec variantes : « Ad locum hunc... » [FAUSTUS REIENSIS] ( C. S. E. L. , XXI, 314-318), sous le nom de s. Césaire dans P. L. , LXVII, 1059 ; cf. Bergmann, dans Studien zur Gesch. der Theol ., I, IV, (1898), 191-198, Morin, 907 (89-91v) ; — « II us sermo. Instruit nos atque hortatur... », sous le nom d'Eusèbe Gallican dans Max. Bibl. Patr ., VI, 657, sous le nom de s. Eucher dans P. L. , I, 836 ; cf. Bergmann, op. cit ., 198-210, Morin, 923 (91v-97) ; — « III us sermo. Quod supplicante et quodam modo... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, Sermon 235] (Morin, 890-893), sous le nom de Fauste de Riez dans C. S. E. L. , XXI, 318-322 ; cf. Bergmann, op. cit ., 211-216 (97-100v) ; — « IIII us sermo. Scimus quidem spiritali militiae ... », sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr ., VI, 660, sous le nom de s. Césaire dans P. L. , LXVII, 1062 ; cf. Morin, 936 (100v-105) ; — « V us sermo. Fratres karissimi, ad hoc ad istum... », sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr ., VI, 661, sous le nom de s. Eucher dans P. L. , I, 848, sous le nom de s. Césaire dans P. L. , LXVII, 1066 ; cf. Morin, 907 (105-106v) ; — « Sextus sermo. Videte vocationem vestram... » sous le nom d'Eusèbe (dans Max. Bibl. Patr ., VI, 664, sous le nom de s. Césaire dans P. L. , LXVII, 1067 ; cf. Morin, 938 (106v-109) ; — « Septimus sermo. Sanctus ac venerabilis pater vester religiosa... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, sermon 233] (Morin, 879-885) ; cf. C. P. Caspari, Briefe, Abhandlungen und Predigten , Christiania, 1890, 389, n. 1 (109-113v) ; — « Octavus sermo. Exhortatur nos sermo divinus... », sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr ., VI, 656, sous le nom de s. Eucher dans P. L. , I, 833 ; cf. Morin, 916 (113v-116) ; — « Nonus sermo. Quid salubritatis... », sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. patr ., VI, 657, sous le nom de s. Eucher dans P. L. , I, 835 ; cf. Morin, 932 (116-117) ; — « Decimus sermo. Sicut a nobis... » jusqu'à ... resectur ardenti ... », sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr ., VI, 659, sous le nom de s. Césaire dans P. L. , LXVII, 1056 ; cf. Morin, 936-937 (117-118v).
F. 119-150 JACOBUS DE VITRIACO, « Vita dilecte Domini Marie de Ognies » ; cf. Bibl. hag. lat ., n° 5516 ; Cod. hag ., L, 171.
F. 150v Table du manuscrit et récit d'un miracle de sainte Marie d'Oignies tiré de la Legenda Sanctorum de PETRUS CALO O. P. (additions du XIV e s.) : « Unum notabile miraculum deest hystorie, quod recitat frater Petrus Kalo, ejusdem ordinis fratrum predicatorum, in Legenda Sanctorum... » (cf. A. Poncelet dans Anal. Bolland . XXIX (1910), 76).
Voir t. III, 403.
F. 89-118. « Sermones sancti Caesarii Arelatensis... ». Les sermons I, II, IV, V, VI, VIII, IX, X sont édités par Fr. Glorie, Eusebius « Gallicanus », Collectio homiliarum, C.C.S.L. , CI-CI B , 1970-1971 ; cf. ibid. , VII-XXI, 924, n° 297. Sermo extrav. n° 6 ( éd. cit. , 858-868, sous le nom de CAESARIUS ARELATENSIS) (89-91v) ; — EUSEBIUS « GALLICANUS », Hom. 38 (91v-97) ; 40-41 (100v-105) ; 44 (106v-109) ; 36-37 (113v-117) ; 29 (117-118v).
La cote « Volumen signatum per 113 » au f. 1 est sans doute celle de la bibliothèque des Célestins de Paris ; cf. ms. Latin 9578, f. A et 220.
Provient de Claude Dupuy, dont la signature se trouve au f. 1.
Ad locum hunc, carissimi, non ad quietem...
f. 89
Dum differtur vita transcurrit, omnia aliena sunt, tempus tantum nostrum est...
f. 26v
Exhortatur nos sermo divinus ut curramus dum lucem habemus...
f. 113v
Fratres carissimi, ad hoc ad istum locum convenimus, ut Domino nostro vacare possimus...
f. 105
Instruit nos atque hortatur sermo divinus qualiter nos accingere debeamus...
f. 91v
Maxima pars vitae elabitur male a gentibus, magna nihil agentibus...
Misericordia est circa vitiosos servata districtio, vitia transmittit ad posteros...
f. 88
Non puto pauperem cui quantulumcumque superest sat est...
Plerisque non suo vitio ad inopiam redactis omnes ignoscunt...
Qui in domo Dei per conditionem manet, diabolus cum eo est...
f. 20v
Quid salubritatis, carissimi, etiam in praesenti conferant sanctae occupationes, scire debemus...
f. 116
Quod supplicante et quodam modo cum caritate...
f. 97
Sanctus ac venerabilis pater vester, religiosa quidem humilitate...
f. 109
Sapiens multa remittet, multos parum sani sed sanabilis ingenii...
f. 79v
Scimus quidem spirituali militiae, cui nos mancipavimus...
f. 100v
Si quisquam monachus ex proposito laxaverit, retro eundum est...
f. 87
Sicut a nobis Dominus, pro suscepti officii necessitate...
f. 117
Turpissima jactura est quae per neglegentiam fit...
Unum notabile miraculum deest historiae quod recitat frater Petrus Kalo ejusdem ordinis fratrum Praedicatorum...
f. 150v
Videte vocationem vestram ... (I Cor. I, 26).
Fratres carissimi, venire quidem ad eremum summa perfectio est...
f. 106v
Vincula non recte ligata dissolvit justitia. Qui facit libenter pro Deo...
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF