Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3844

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-1v S. DAMASUS I, papa, Confessio fidei catholicae. « Titulus de damnatione heresum et hereticorum. Tituli in quo [ sic ] supra epistola confessionis Damasi ad Paulinum ... Post concilium Nicenum ...-... hereticus erit. Quod omnes heretici de Filio Dei et de Spiritu sancto ... inveniuntur » ( P.L. , XIII, 358-364, c. I-XXIII); cf. JW, n° 235; C.P.L. , n° 1633, ep. 4.

    F. 1v-2 « Ex concilio Toletano IIII » [Tolède IV, c. 1] (Vives, 186).

    F. 2v [Regula formatarum Attici dicta] « ... epistola formata Adtici ep. Constantinopolitani » ( P.L., CLXXIX, 1387; M.G.H., Formulae , 557-558); cf. Maassen, Geschichte , I (= Maassen), § 524.

    F. 2v-185 Collectio canonum Dionysio-Hadriana; cf. la notice du ms. Latin 3838, f. 23-161v (incipit et éditions); Maassen, §§ 586 (ms. 44) et 588.

    F. 2v-3 HADRIANUS I, papa. Epistola. « Divina fulgens doctrina sceptra praecellit regni// ...-...observans statuta », vers acrostiches dont les premières lettres forment l'adresse : « Domino excellentissimo filio Carulo Magno regi Hadrianus papa » ( P.L. , LXVII, 135-137; Maassen, Geschichte , I, 965-967); cf. Id., § 588, 10.

    F. 3-29v Tables; cf. Maassen, § 588, 2. « Incipit breviarius ad inquirendum sententias infra Canonum Apostolorum » (3-4); « ... constitutio et fides Niceni in subditis capitulis suis » (4-4v); « ... tituli canonum Ancirani concilii numero XXIIII » (4v-5); « ... tituli canonum Neocesariensium concilii numerum XIIII » (5-5v); « ... tituli canonum Gangrensis concilii numero XX » (5v-6); « ... titulus canonum Anthioceni concilii numero XXV » (6-6v); « .... tituli canonum apud Laodociam Proventiae [ sic ] congregati numerum LVIIII et superscriptio » (6v-7v); « ... [tituli] canonum concilii apud Constantinopoli[m] congregati numero III ... » (7v); « ... tituli canonum Calcidonensis concilii numero XXVII » (7v-8v); « Titulus canonum Sardicensis concilii numero XXI » (8v-9); « Tituli canonum congregati apud Cartaginem numerum XXXIII » (9-10v); « Tituli canonum diversorum conciliorum Africani [ sic ] provenciae numerum CV » (10v-15); « ... tituli canonum decretorum pape Sirici numero XXI ... » (15-15v); « Tituli decretorum papa[e] Innocenti numero LVII » (15v-19); « ... tituli decretorum papae Zosimi numero IIII » (19-19v); « ... tituli decretorum pape Bonifacii numero IIII » (19v); « ... tituli decretorum papae Caelestini numero XXII » (19v-21v); « ... tituli decretorum papae Leonis numerum XLVIIII ... » (21v-25); « ... titulus vel regula decretorum papae Hilari(i) numero VI » (25-25v); « Tituli decretorum papae Simplicii numero II » (25v); « Tituli decretorum papae Felicis in duobus capitulis » (25v-26); « Tituli decretorum pape Gelasii numero XXVIII » (26-27); « ... Epistola papae Anastasii ... ad imperatorem » (27-27v); « Titulus decretorum papae Simachi numero V » (28); « Item ejusdem papae tertio concilio numero VIII ... » (28-28v); « Titulus decretorum pape Ormisde numero IIII » (28v-29); « Tituli decretorum pape Gregorii junioris numero XVII » (28v-29). Cette table très détaillée devient un abrégé à partie du concile de Chalcédoine.

    F. 29v-89v Conciles; cf. Maassen, § 588, 3-12.

    F. 29v-32v Canones Apostolorum. « Incipiunt Ecclesiasticae regulę sanctorum apostolorum prolate per Clementem Ecclesiae Romanae pontificem ... Canones Apostolorum »; cf. ms. cit. , f. 19 et 23-26.

    F. 32v-36v Nicée, a. 325. « ... Constitutio et fides Nicheni concilii ... » (32v-33); « ... Praefatio sacrosancti concilii. Concilium sacrum ... » (33); canons (33-35); souscriptions (35-36v); cf. ms. cit. , f. 26-29v.

    F. 36v-38v Ancyre, a. 314. « ... Regulae Ancirani concilii » (36v-38v); souscriptions (38v); cf. ms. cit. , f. 30-32v .

    F. 38v-39v Néocésarée, circa a. 319. « ... Canones concilii Neocesariensis ... » (38v-39v); souscriptions (39v); cf. ms. cit. , f. 32v-33v.

    F. 39v-41v Gangres, circa a. 340. « ... Sinodi sacrosancti Gangrensis praefatio. Quoniam convenit sancta synodus ... »; cf. ms. cit. , f. 33v-34 (39v-40v); — « ... Regula[e] Gangrensis quae post Nicenum concilium exposite sunt ... » (40v-41v); souscriptions (41v); cf. ms. cit. , f. 34-35v.

    F. 41v-44v Antioche, a. 330. « ... Regulae Anthioceni concilii ... » (41v-44v); souscriptions (44v); cf. ms. cit. , f. 36-39v.

    F. 44v-47v Laodicée, fin IV e s. « ... Textus canonum concilii Laudicensis expositi apud Laudiciam Frigem ... »; cf. ms. cit. , f. 39v-43.

    F. 47v-49 Constantinople, a. 381. « ... Regulae Constantipolitane [ sic ] » (47v-48); « Expositio fidei CL sanctorum qui Constantinopolim congregati sunt ... » (48); souscriptions (48-49); cf. ms. cit. , f. 43-45.

    F. 49-56 Chalcédoine, a. 451, actio VII. « ... Regulae ecclesiasticae promulgate Calcidonensis concilii ... » (49-52); « ... Constitutio et fides ejusdem concilii ... » (52v-53v); souscriptions (53v-56); cf. ms. cit. , f. 45-53.

    F. 56-59v Sardique, a. 343. « ... Canones Sardicensis ... » (56-59); souscriptions (59v); cf. ms. cit. , f. 53-57v.

    F. 60-89v Carthage, a. 419. « ... Canones Cartaginenses » [Actio prima habita die XXV Maii a. D. 419] (60-62); « Professio fidei Nicheni concilii » (62); [Canones in causa Apiarii I-XXXIII] (62-66v); cf. ms. cit. , f. 57v-64v. — « ... Canones conciliorum diversorum Africane provintiae numerum CV » : [Regulae ecclesiae Carthaginensis, c. I-XCIV]; cf. ms. cit. , f. 64v-85 (66v-85); [Concilium Carthaginense, 30 mai 419, c. XCV-C]; cf. ms. cit. , f. 85-86 (85-86); « ... Epistola ab omni concilio Africano ad Bonifacium Urbis Romae ep. ... CI »; cf. ms. Latin 3837, f. 89-91; 3838, f. 86v-88 (86-87v); « ... Rescripta ad concilium Africanum CYRILLI Alexandrini ep. ... CII »; cf. ms. Latin 3837, f. 91-91v; 3838, f. 88-88v (87v-88); [c. CIII] « ... Epistola ADTICI [ sic ] episcopi Constantinopolitani ad eosdem ... »; cf. ms. Latin 3837, f. 91v; 3838, f. 88v (88); [c. CIV, Professio fidei] « ... Exemplaria concilii Nicheni directa ... »; cf. ms. Latin 3837, f. 91v-92; 3838, f. 88v-89 (88-88v); « ... epistola concilii Africani ad papam Caelestinum urbis Romae episcopum. CV ...-... Expliciunt Africani concilii »; cf. ms. lat 3837, f. 92-93v. (88v-89v).

    F. 90-185 Décrétales; cf. Maassen, § 588, 13-21.

    F. 90-94 S. SIRICIUS, papa. « ... Epistola decretalis papae Siricii »; cf. mss. Latin 3837, f. 99v-104v; 3838, f. 89-92v.

    F. 94-117 S. INNOCENTIUS I, papa, Epistolae. « ... Epistola regularis papae Innocentii ... »; cf. mss. Latin 3837, f. 104v-127; 3838, 93-107v.

    F. 117-119vS. ZOSIMUS, papa, Epistolae. « ... Constituta Zosimi papae ... Exegit dilectio ... »; cf. mss. Latin 3837, f. 127-128; 3838, f. 107v-109 (117-119); — « ... Ex relatione ... »; cf. ms. Latin 3838, f. 109 (119-119v).

    F. 119v-122v S. BONIFACIUS I, papa, Epistolae. « Supplicatio papę Bonifatii »; cf. mss. Latin 3837, f. 128-131v; 3838, 109-112; avec aux ff. 120v-121, « ... rescriptum HONORII AUGUSTI ... ».

    F. 122v-129v S. CAELESTINUS I, papa. « ... Decreta papae Caelestini numero XXII »; cf. mss. Latin 3837, f. 131v-140; 3838, f. 112-118v.

    F. 129v-149 S. LEO I, papa. « ... papae Leonis decreta »; cf. mss. Latin 3837, f. 140-158 ; 3838, f. 118v-128v et 151-153v (129v-146); — « In causa Lupicini ep. ... »; cf. ms. Latin 3838, f. 153v-155v (146-149).

    P. 149-154 Synode romain, 19 nov. 465. « ... Regulae papae Hilari ... HILARUS episcopus ... urbis Romae sinodo praesidens dixit ... » et [Recitatio epistolarum ASCANII et reliquorum episcoporum Tarraconensium ad Hilarum]; cf. ms. Latin 3838, f. 155-158v et 129 (149-153) - Epistola synodalis HILARI papae; cf. ms. cit. , f. 129-129v (153-154).

    F. 154-155 S. SIMPLICIUS, papa. « ... Constituta papae Simplicii ... »; cf. ms. cit. , f. 129v-130v.

    F. 155-158 S. FELIX III ( vel II), papa. Synode romain, 13 mars 487 : « ... Constituta papae Felicis. Exemplaria gestorum quibus allegata [sunt] pręcepta Felicis »; cf. ms. cit. , f. 130v-133.

    F. 158-166 S. GELASIUS I, papa. « ... Epistola papae Gelasi ... »; cf. mss. Latin 3837, f. 158-165v; 3838, f. 133-139.

    F. 166-169 S. ANASTASIUS II, papa. « Epistola papae Anastasi »; cf. mss. Latin 3837, f. 165v-169v; 3838, f. 139-142.

    F. 169v-179v S. SYMMACHUS, papa, Decreta. [Synodus Romana, 1 mart. 499]; cf. ms. Latin 3838, f. 142-144v (169v-172); — [Synodus Romana, 6 nov. 502]; cf. ms. cit. , f. 144v-146v (172-176v);— « ... Quarta synodus habita Romę Palmari[s] », a. 501; cf. ms. cit. , f. 147-149v (176v-179v).

    F. 179v-183v S. HORMISDAS, papa, Decreta. « JUSTINUS Augustus Hormisde papę », « Exemplar precum ...»; cf. ms. cit. , f. 149v-150v (179v-180v et 180v-182); — [HORMISDAS Justino Augusto]; cf. ms. cit. , f. 150v et 159-160 (182-183v); — [HORMISDAS presbyteris]; cf. ms. cit. , f. 160 (183v).

    F. 183v-185 S. GREGORIUS II Junior, papa, [Synodus Romana, 5 april. 721.] « ... Constituta papae Gregorii ... » ; cf. ms. cit. , f. 160-161v.

    F. 185-185v Canon. « Nemo incestis conjunctionibus se quoinquinet [ sic ] ... ».

    F. 185v [Notitia provinciarum et civitatum Galliae, fragment.] « ... Capitula quante civitates metropoles sunt vel sub se quales civitates habent et castra. Provincia Lugdunensis [I-III] » ( M.G.H., Auct. ant. , IX, 584-587; C.C.S.L. , LXXV, 386-389); cf. C.P.L. , n° 2342.

    F. 185v-186 DIONYSIUS EXIGUUS, Collectio canonum et decretalium, praefatio; cf. ms. Latin 3838, f. 21v-22.

    F. 186 « Capitulo II concilio Cartaginensi. Qui episcopus ordinandus est ... » [Carthage IV, c. 1] ( C.C.S.L. , CXLIX, 343-344).

    F. 186-186v S. LEO I, papa, apocryphe. « Epistola Leonis papae de privilegio chorepiscoporum sive presbyterorum ad universos Germanię et Europae atque Galliae ecclesiarum episcopos ... »; cf. ms. cit. , f. 168.

    F. 187-187v « De Joseph ubi post biennum eductus de carcere ...-... de morte Joseph» [Sommaire de Gn. 41-50] (187); — Gn 1, 1-10. (187v) — Addition, X e s.

Participants

Other participants

Provenance

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Provient de la bibliothèque de Jacques-Auguste de Thou, dont la signature a été grattée au bas du f. 1 : sur le 1 er f. de garde, l'ancienne cote: « 344 » correspond au catalogue Rosambo; porta ensuite la cote 225, dans la catalogue de Thou. A fait partie de la bibliothèqe de Colbert. Entré à la Bibliothèque royale en 1732.

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Acceptissimi mihi Germani compresbyteri ...

    f. 74

    Adgaudere litteris fraternitatem tuam ...

    f. 121

    Ætius archidiaconus Constantinopolis novae Romae legit ( vel elegit) : Sancta et magna universalis synodus quae secundum gratiam ...

    f. 38

    Apostolici favoris gratia magno pacis usque ad nos...

    f. 48

    Apostolici verba praecepta sunt apud judaeos atque gentiles ... expedire. Filii nostri praesentes Prosper ...

    f. 55

    Beatitudo vestra directis antehac ( vel antea) per provincias auctoritatibus ...

    f. 77

    Bene quidem fraternitas vestra ecclesiasticis legibus obsecuta ...

    f. 79f. 3839Af. 141

    Caritatis nostrae officium nullo intervallo dirimitur ...

    f. 47v

    Communis dolor et generalis est gemitus ...

    f. 71

    Concilium dilectionis vestrae neglecta hiemis asperitate ...

    f. 77

    Concilium sacrum venerandi culmina juris//...

    f. 17v

    Consulenti tibi frater carissime quid de proposita specie unaquaque ...

    f. 45v

    Conturbatio procellae barbaricae facultati ...

    f. 47v

    Cum ex diversis provinciis ad urbem Romam convenire ...

    f. 81

    Cum in Dei nomine in Romana Ecclesia synodum episcoporum ...

    f. 168

    Cum simus dominicae plebis superna miseratione rectores ...

    f. 32v

    Cuperemus quidem de vestrarum ecclesiarum ita ordinatione gaudere ...

    f. 57v

    Difficilem quidem fidem querimoniis commodamus ...

    f. 53

    Directa ad decessorem (praedecessorem) nostrum sanctae recordationis Damasum ...

    f. 40

    Diu mirati sumus dilectionis tuae litteris ...

    f. 49

    Divina fulgens doctrina sceptra praecellit regni// ...

    f. 2v

    Divinis praeceptis et apostolicis monitis incitamur ( vel informamur) ut pro omnium ecclesiarum statu ... affectu. Ac si quid usquam reprehensione ... revocemus. Monente enim dominicae vocis ...

    f. 60v

    Ecclesia Antiochena quam priusquam ad urbem perveniret ...

    f. 88

    Ecclesiae Romanae cui Deus noster meum sacerdotium ...

    f. 119v

    Ecclesiasticorum canonum norma nulli esse debet ....

    f. 47

    Emersisse reprehensibilem et valde inolitum usum ...

    f. 168

    Et onus et honor nobis a tua fraternitate ...

    f. 48v

    Etiamsi nulla instaret ( vel extaret, vel staret) necessitas ...

    f. 69

    Etsi tibi, frater carissime, pro merito et honore sacerdotii ...

    f. 44

    Ex relatione fratris nostri Archidami presbyteri ...

    f. 52

    Exegit dilectio tua praeceptum apostolicae Sedis ...

    f. 94v

    Exordium pontificatus mei primitus oblata populis pace ...

    f. 75v

    Graeca elementa litterarum numeros etiam exprimere ...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Haurite aquam cum laetitia ...(Is. 12, 3)

    Incipit

    Vociferator Isaias clamat ( vel Isaias propheta exclamat) ...

    f. 83v

    In consortium vos ( vel nos) nostrae ( vel vestrae) sollicitudinis advocamus ...

    f. 60v

    Inter ea quae ad unitatem Ecclesiae pertinentia ( vel pertinent) ...

    f. 84

    Lectis fraternitatis tuae litteris vigorem fidei tuae quem olim noveramus ...

    f. 62v

    Lectis litteris dilectionis vestrae quibus inimicorum Dei ...

    f. 85

    Magna me gratulatio habuit cum post ( vel post tot ) discrimina ....

    f. 49v

    Miramur prudentiam tuam scripta ad Atticum ( vel Titum) ...

    f. 48

    Mirari non possumus dilectionem tuam ...

    f. 46v

    Mora coepiscoporum nostrorum Maximiani ...

    f. 73v

    Multa in provincia ( vel in provincia vestra) contra canones ecclesiasticos ...

    f. 47

    Necessaria rerum dispositione constringimur et apostolicae Sedis moderamine ...

    f. 128v

    Nemo incestis conjunctionibus se coinquinet ...

    f. 185

    Non semel sed aliquotiens clamat Scriptura ...

    f. 87

    Nulla ratio sinit ut inter episcopos ...

    f. 63

    Nulli sacerdoti licet ( vel liceat) canones ignorare ...

    f. 103v

    Optaremus siquidem admodum Sanctitas tua de adventu Apiarii ...

    f. 64

    Per filium nostrum Marcellum subdiaconum vestrum scripta ...

    f. 39

    Post concilium Nicaenum quod in urbe Roma postea congregatum est ...

    f. 102v

    Postquam litteras ( vel litteris) vestrae dilectionis accepimus ...

    f. 123v

    Qualiter in Africanis regionibus astutia Diaboli ...

    f. 71

    Quam grata mihi quam pia quam necessaria legatio ...

    f. 48

    Quamvis carissimus frater noster Laurentius ...

    f. 21v

    Quanta fraternitati tuae beatissimi Petri ( vel Petri apostoli) auctoritate commissa ...

    f. 64

    Qui episcopus ordinandus est ante examinetur ...

    f. 186

    Quo fuimus semper et quo sumus studio ...

    f. 83

    Quoniam convenit sancta synodus ...

    f. 39v

    Quoniam curam apostolatus vester ...

    f. 68v

    Quoniam Domino placuit ut de his quae nobiscum egerunt ...

    f. 38

    Quoniam religiosus Sancto Spiritu (Spiritu Sancto) congregante conventus ...

    f. 121

    Regressus ad nos filius meus Adeodatus Sedis nostrae diaconus ...

    f. 65v

    Relatio nos vestrae dilectionis instruxit et gestorum...

    f. 70v

    Rescriptis epistolis fraternitatis tuae quas Hermes ...

    f. 62v

    Scripta Beatitudinis tuae debita reverentiae gratulatione suscepimus ...

    f. 52v

    Scripta Venerationis vestrae multam habentia querimoniam ...

    f. 39

    Si instituta ecclesiastica ut sunt a beatis apostolis ...

    f. 42v

    Si quis esset intuitus ecclesiasticae disciplinae ...

    f. 70

    Singulare membrum Ecclesiae tuae religionis amplitudinem ... clariorem

    f. 47v

    Superiori tempore si tamen recte reor ...

    f. 91

    Valentinae nos clerici civitatis adierunt ...

    f. 52v

    ANASTASIUS II (s.), papa -- Epistola
    ASCANIUS ep. -- Epistolae
    ATTICUS, ep. Constantinopolitanus. -- Epistolae
    ATTICUS, ep. Constantinopolitanus. -- Regula formatarum
    BIBLIA -- Vetus Testamentum. Gen. (extrait)
    BIBLICA -- Vetus Testamentum. In Gen. 41-50
    BONIFACIUS I (s.), papa -- Lettre à lui adressée par le concile de Carthage
    BONIFACIUS I (s.), papa -- Epistolae
    CAELESTINUS I (s.), papa -- Lettre à lui adressée par le concile de Carthage
    CAELESTINUS I (s.), papa -- Epistolae
    CANONES APOSTOLORUM
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    COLLECTIONS CANONIQUES -- Dionysio-Hadriana
    Conciles africains -- Carthage VI-VII (25 mai et 30 mai 419)
    Conciles grecs -- Ancyre (a. 314)
    Conciles grecs -- Antioche (a. 330)
    Conciles grecs -- Chalcédoine (a 451)
    Conciles grecs -- Constantinople (a. 381)
    Conciles grecs -- Gangres (a.340)
    Conciles grecs -- Laodicée (fin IV e s.)
    Conciles grecs -- Néocésarée (vers 319)
    Conciles grecs -- Nicée (a. 325)
    Conciles grecs -- Sardique (a. 343)
    CYRILLUS ALEXANDRINUS ep. (s.) -- Epistolae
    DAMASUS I (s.), papa -- Epistolae
    DIONYSIUS EXIGUUS -- Praefationes
    Droit canon -- Canons divers et extraits patristiques
    Ecriture française -- Région de la Loire (IX e s.)
    FELIX III ( vel II) (s.), papa -- Synodus Romana (13 mart. 487)
    GELASIUS I (s.), papa -- Epistolae
    GENNADUS MASSILIENSIS. -- Statuta Ecclesiae antiqua
    GREGORIUS II Junior (s.), papa -- Synodus romana (5 apr. 721)
    HADRIANUS I, papa -- Epistola
    HILARUS (s.), papa -- Epistolae
    HILARUS (s.), papa -- Synodus romana (19 nov. 465)
    HONORIUS, imperator -- Rescripta
    HORMISDAS (s.), papa -- Epistolae
    INNOCENTIUS I (s.), papa -- Epistolae
    JUSTINUS, imperator -- Epistolae
    LEO I MAGNUS (s.), papa -- Epistolae
    LEO I MAGNUS (s.), papa -- Epistola de privilegio chorepiscoporum
    NOTITIA PROVINCIARUM ET CIVITATUM GALLIARUM
    PITHOU (Pierre) -- Note de sa main
    REGULA FORMATARUM ATTICI DICTA
    Reliures -- parchemin (XVII e s.)
    ROME -- Synodus Romanus (19 nov. 465)
    ROME -- Synodus Romanus (13 mart. 487)
    ROME -- Synodus Romanus (1 mart. 499)
    ROME -- Synodus Romanus (a. 501)
    ROME -- Synodus Romanus (6 nov. 502)
    ROME -- Synodus Romanus (5 apr. 721)
    SIMPLICIUS (s.), papa -- Epistolae
    SIRICIUS (s.), papa -- Epistolae
    SYMMACHUS (s.), papa -- Decreta
    SYMMACHUS (s.), papa -- Synodus Romanae [1 mart. 499]
    THOU (Jacques-Auguste de) -- Possesseur
    VIGILIUS, papa -- Constitutum pro damnatione trium capitulorum (extrait)
    ZOSIMUS (s.), papa -- Epistolae

Data source