Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Barb.lat.47

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q85483

Codicological aspects

  • Parch. sauf. f. 19-20, papier (filigrane Briquet 3216 ?: Bologne 1355). I + 62 ff. (+ f. 42 bis; f. 20-20 v°, 26 v° blancs), 210 x 136 mm. sauf f. 49-56, 180 x 120 mm.

    Recueil de plusieurs parties: 1) f. 1-16, XIIe s. (fin); 2) f. 17-20, XIVe s.; 3) f. 21-26, XIIe s. (fin), sauf f. 24 v°, 25 v°-26: XIIe-XIIIe s.; 4) f. 27-41: XIIe-XIIIe s., 2 col., les f. 35-41 sont à lire dans l’ordre suivant: 35, 37, 36, 38, 39, 41, 40; 5) f. 42-62, XIIe-XIIIe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • 1-2 - f. 1-18 v°: Fvlgentivs Planciades, Mythologiae.

    titre: «Fabii PLAvciadis [sic] Fulgentii u. c. mitholoGIARVM id est (?) fabularum liber incipit primus».

    f. 16 v°: «... sic comissa uerens auidus reserare minister fodit hu //».

    f. 17 (XIVe s.): «// mus regisque latentes prodidit aures...» (III, 9 - éd. R. Helm, Teubner, 1898, p. 74, l. 5).

    f. 18 expl.: «... semper obliuionem importat. Explicit liber III et ultimus mitologiarum Fulgentii».

    f. 18 v°: ‹Vita Fulgentii›.

    texte: «Fulgentius iste uir clarissimus fuit philosophice discipline deditus [sic] sapientibus amabilis et carus. Postea uero tempore Anastasii imperatoris Episcopus Cartaginensis ciuitatis ordinatus est».

    ~ f. 18 v°: ‹Carmen›.

    inc.: «Quid querar edam femina quedam me male ledit...» (22 v., cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 15888).

    f. 19-19 v°: ‹Index capitulorum Fulgentii Mythologiae›.

    3 - f. 21, l. 1-21: Agroecivs, De orthographia (extraits).

    inc. mutilé: «// deponere adportare aliquid afferre...» (éd. p. 121, l. 27).

    expl. (la dernière phrase manque): «... uterus mulierum uenter in utroque sexu» (éd. H. Keil, Gramm. lat., 7, Teubner, 1880, p. 125).

    ~ f. 21, l. 21-21 v°, l. 26: ‹Notae grammaticales›.

    inc.: «Macra longa brachia breuis...».

    f. 21 v°, l. 26-23, l. 10: Servivs, Commentarius in Vergilii Aeneidem (extraits liv. I).

    inc.: «Coloni sunt cultores aduene...» (I, 12 - éd. Thilo et Hagen, p. 17, l. 2).

    expl.: «... siue non factum ut de Phedra» (I, 235 - éd. cit., p. 89).

    ~ f. 23, l. 10-18: ‹Notae grammaticales›.

    inc.: «Simultas (?) id est discordiam ac tutum id est celeriter...».

    f. 23, l. 18-23 v°, l. 5: Servivs, Commentarius in artem Donati (extraits).

    inc.: «In significationibus aduerbiorum localia aduerbia...».

    expl.: «... carere etiam participio futuri temporis» (éd. H. Keil, Gramm. lat., 4, 1864, p. 415, l. 12-416, l. 16 et 413, l. 4-8).

    ~ f. 23 v°, l. 5-24: ‹Notae grammaticales› .

    inc.: «Macrobius dicit limpidiano tumultu id est de nomine alterius stulti...».

    ~ f. 25: ‹Notae›.

    inc.: «Nota quod, disiuncta pars proposita (?) exigit ut interponatur...».

    ~ f. 24 v°, 25 v°-26: Ars dictaminis (éd. d’après ce manuscrit H. Wieruszowski, op. cit. infra).

    4 - f. 27-41 v°: Commentarius recentior in Terentium.

    titre (add. du XIVe s.): «Scriptum Terencii».

    inc.: «Legitur auctor iste Affricanus fuisse...».

    f. 27-31 v°: Andria.

    inc.: «Poeta q. d. O Romani quantumcumque pars...» (éd. Schlee, op. cit. infra, p. 167).

    expl.: «... cum plausu discederet ad quod inuitat nos recitator».

    f. 33 v°-34 v°, 31 v°-32 v°: Eunuchus.

    titre: «Incipit Eunuchus».

    inc.: «In prima comedia non fuit titulus...».

    f. 34 v°: «... et refer hic duo improba (?) cum gentis (?) omnium construuntur //» (v. 320).

    plusieurs feuillets manquent, suite au f. 31 v°:

    f. 31 v° (note): «hic sequetur: Incipit Eunuchus et infra in ordine usque ad signatum et tunc hic repetendus est heri etc quod ordo peruersus est, require incipit Eunuchus in sequenti secundo folio».

    (texte): «‹H›eri hic inductus Atipho [sic]...» (v. 539).

    expl.: «... more suo inuitat Calliopius auditores ad plausum dicimus uos Valete etc».

    f. 32 v°-33: Heautontimorumenos.

    titre: «Incipit Heantontumorumenos».

    inc.: «Hec co‹media› ab officio sortita est...».

    expl.: «... alteri alterius dolori compatiatur» (v. 55).

    note renvoyant à un feuillet qui manque: «hic sequetur: quid id est in quam ciuitatem, require in sequenti tercio ubi scriptum est signum crucis».

    f. 35-35 v°, 37-37 v°: Adelphoe.

    inc. mutilé: «// hoc ages id est argentum recipies...» (v. 226).

    expl.: «... Vos ualete finita ratione [sic] sua Caliopius more bono ad plausum inuitat».

    f. 37 v°, 36-36 v°, 38-38 v°: Hecyra.

    titre: «‹I›ncipit echira».

    inc.: «Hec fabula dicta est hechira a quodam loco...».

    expl.: «... satis scio istuc te scire usus id est utilitas».

    f. 38 v°-39, 41-41 v°, 40-40 v°: Phormio.

    titre: «‹I›ncipit Phormio».

    inc.: «Fabula ista a nomine parasiti...».

    expl.: «... oculi do. uidendo Quod nolint. Explicunt feliciter unde gadeo [sic]».

    f. 40 v°: Eunuchus (extrait).

    inc.: «H‹er›i aliquot euacuata domo Taidis a Taide et Cremete...».

    expl.: «... Atipho ei obuius accedit modo (v. 539). Quem Eugraphius Donatus Remigius» (éd. partielle: début et extraits de l'Andria: F. Schlee, Scholia Terentiana, Teubner, 1893, p. 163-174; cf. R. Sabbadini, Il commento di Donato a Terenzio (Stud. it. filol. class., 2, 1894, p. 29-39) et Biografi e commentatori di Terenzio, (Ibid., 5, 1897, p. 322-327), qui intitule ce commentaire: Expositio).

Former owners

Formerly part of

Origin

  • Origine: 1-3 -italienne, l’Ars dictaminis des f. 24 v°-26 est sans doute originaire de Florence d’après Wieruszowski, op. cit. infra.

    4 - française (?), petite écriture assez anguleuse.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Giovanni Landini Landi (?) de Prato dont le nom gratté ou lavé se lit aux rayons ultra-violets aux f. 26 v°: «Johannis Landini de Landis de Prato» (fin XIVe s.), en dessous autre nom très effacé: «Iohan. Guidonis euum...is (?)»; Carlo Strozzi (1587-1670), ex-libris au f. I v°: «Caroli Strozze Thome filii 1635»; le cardinal Barberini (n° antico 1475).

Notes

Data Source: Biblissima

Bibliography

    • F. Schlee, Scholia Terentiana, Leipzig, Teubner, 1893, p. 39 (brève description)
    • R. Helm, Ein mittelalterliches Liebesgedicht (Neue Jahrbücher für Philologie und Pädagogik, 153, 1896, p. 78-80)
    • H. Wieruszowski, A twelfth-century «Ars dictaminis» in the Barberini Collection of the Vatican library (Traditio, 18, 1962, p. 382-393)
    • R. Helm, Fabii Planciadis Fulgentii Opera, Leipzig, Teubner, 1898, p. xii (brève mention, date le manuscrit du XVe s.).

Life cycle of this book

Data source