Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1554

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96479

Codicological aspects

  • Parch., XVe s., 205 ff. (+ f. 121bis; f. 3v°-14v°, 193-195v° et 203v°-205v° blancs), 246 x 150 mm. Aux f. 1 et 196, initiales rubriquées encadrées de fins rinceaux noirs, rouges et vert foncé ornés de feuillages et fleurs prolongés dans la marge; f. 23 v° à 137v°, petites initiales à la plume décorées de feuillages, petites fleurs ou autres motifs, f. 15 et 138-fin initiales d’or à «bianchi girari».

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... clepere//

    f. 2 (table): // Diuaricari

    f. 16 (texte): //tuarum fortunarum

    f. 1-3, 15-137v°: Nontvs Marcellvs, De compendiosa doctrina (I-II, IV-XX).

    f. 1-3: ‹Index uocabulorum libri primi›.

    titre: «Hec sunt omnia uocabula posita an‹te› ordinem alphabeti ut facilis eorum sit inuestigatio».

    inc.: «SENIVM uetilatio [sic] Tega [sic] Tollere Tenatia Tempestas Trepidare Tangere Triste Hostumentum Tollutim...».

    expl.: «... Prolectarii Prosapies Optiones» (lemmes du liv. I dans l'ordre du texte, avec interpolation des lemmes de la partie du liv. IV (lettres T) interpolée dans le liv. I, cf. infra, f. 15-16).

    (texte) titre f. 15: «NONII MARCELLI DE SIGNIFICATIONIBVS VOCABVLORVM LIBER».

    f. 15, l. 35 après: «... uelificauer‹unt› (?) (liv. I - éd. W.M. Lindsay, 1, Teubner, 1903, p. 5, l. 12).

    transposition d'un passage du liv. IV:

    «Tega [sic] dicta est a tegendo...».

    f. 16, l. 16-17: «... unde ‹n›igerrimus (ou «i‹n›gerrimus» ?) hauster nascitur...» (liv. IV - éd. Lndsay, op. cit., 2, p. 653, l. 13-658, l. 15).

    puis: «hoc Virgi‹lius› probat...» (liv. I - éd. p. 5, l. 14).

    les liv. VII et VIII sont réunis.

    (l. XIX) expl. f. 137v°: «... et letifer archus».

    suivi d’une glose au mot «catafracti» cité plus haut à la même page: «Catafracti equites dicuntur qui et ferro muniti sunt et equos similiter minutos (?) habent ut dicit Seruius in XI en.» (Servivs, Commentarius in Virgilii Aeneidem, XI, v. 770).

    expl.: «... et uiris [sic] uetustissimis scriptoribus».

    f. 138-192v°: Festvs (Pompeivs), De uerborum significatu (Epitome Pauli Diaconi).

    titre: «EX POMPEIO FESTO EXCERPTA INCIPIVNT».

    la lettre de préface manque.

    quelques passages omis ou transposés:

    f. 166: «... Incitega... subinde deferrentur uina» (éd. W.M. Lndsay, Teubner, 1933, p. 94, l. 26).

    «Castor ita me Hercule ut subaudiatur iuuet» (éd. cit. p. 112, l. 11; cf. supra, Vat. lat. 1551, f. 78 et 1553, f. 54v°, même omission).

    «LVLETIVM [sic] Iouem appellabant...».

    f. 167: «... Lanee effigies... in numerum deorum» (éd. cit. p. 102, l. 4-108, dern. ligne).

    f. 167v°: «MASSAPIA [sic] Apulia a Messapo...» (éd. cit. p. 112, l. 12).

    expl.: «... Veruiserantes [sic] salia [sic] auguria. FESTI POMPEII FELICITER EXPLICIT».

    ~ f. 196-203: Lavrentivs Valla, ‹Elegantiae (extraits des liv. IV: De nomine et V: De uerbo)›.

Origin

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: acquis pendant le règne de Sixte IV († 1484), le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1481, 1518 (f. 43, l. 6), 1533 et 1550 (où il portait le n° 999).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 124-126 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • P. Gatti, Interpolazioni umanistiche in un codice di Nonio Marcello (Vat. lat. 1554) (Studi Noniani, 6, 1980, p. 103-115)
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 15 et 44 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source