Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.939

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q95876

Codicological aspects

  • Papier (filigranes f. 100-118: var. Briquet 3528, ou 3544?; f. 216-228: var. Briquet 15814?; f. 273-276: var. Briquet 13023?), XVe s. (f. 168-179: a. 1434; f. 273-276: a. 1433), sauf f. 99-99bis add. du XVIe s., II + 292 ff. (+ f. 70bis, 99bis et 233bis; pas de f. 177, 221, 268, 288 par erreur; foliotation ancienne en chiffres romains; f. I, 99bisv°, 118v°-119, 133, 134-134v°, 150v°-153, 158v°-161, 166v°-167, 178v°, 179v°-180, 181-181v°, 215v°, 228v°, 272, 279, 286v°-287v° et 292v° blancs; les f. 56v°, 119v°, 123v°, 133v°, 141v°, 153v°, 161v°, 167v°, 180v°, 276v°, 279v° sont blancs sauf une brève addition en bas donnant le titre, ou parfois l’incipit, du traité suivant), f. 168-215: 2 col., 292 x 215 mm., sauf f. 84-89 et 92-99: 292x210 mm. Au f. 1, initiale enluminée rose lie de vin sur fond bleu et or. Aux f. 216-228, gloses marginales de plusieurs mains du XVe s. Au bas du f. 274 croquis sommaire d’une mappemonde. Aux f. II-IIv° en parchemin, table complète du contenu avec renvois aux feuillets, le dernier texte du f. 289 est catalogué avant le f. CCLXXIII. Recueil composite.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... erat

    f. 2://X cantica sanctorum

    ~ f. 1-6: Avgvstinvs Trivmphvs de Ancona, Opera.

    ~ f. 57-83v°: Hieronymvs presbyter, De uiris illustribus.

    ~ f. 84-99bis: Gennadivs Massiliensis, De uiris illustribus.

    f. 100-118: De uiris illustribus Vrbis Romae.

    titres: «Plinius de illustribus uiris gentilibus» et plus bas: «Gai Plinii Secundi Veronensis liber illustrium incipit, de Proca Rege Albanorum».

    f. 116, 1. 3: «... cum domum se reciperet immisso inter» (66, 12 - éd. F. Pichlmayr et R. Gruendel, nouv. éd., Teubner, 1970, p. 62).

    omission des chap. 67-71 et de la plus grande partie du chap. 72.

    suite du texte: «ait Varius Veronensis [sic] Emillium...» (72, 11 - op. cit., p. 65).

    expl.: «... odoribus cremandum curauit. Deo gracias» (77).

    f. 216-228: Panegyrici latini (extrait: II).

    titre: «Incipit panegyricus Latini Pacati Drepani dictus Theodosio».

    inc.: «Si quis umquam fuit Inperator [sic] Auguste...».

    expl.: «... quod legendum sit instruam qui legantur, ffinitus panegyricus Latini Pacati Drepani dictus de n [sic] Theodosio in urbe eterna Roma» (II - éd. G. Baehrens, Teubner, 1911, p. 89-131).

    f. 271v°: Valerivs Maximvs, Facta et dicta memorabilia (extraits remaniés?).

    1) titre: «Valerius a° (? ou «C°», capitulo ?)».

    inc.: «De crudelitate quod rex Pirus [sic] postquam gessit bellum in Italia coegit Locrenses sacerdotes Proserpine sibi dari magnam pecuniam...» (cf. I, 1, Extr. 1 - éd. C. Kempf, Teubner, 1888, p. 11).

    2) titre en marge: «Vale‹ri›us de templis».

    inc.: «Erant statue in templis que tenebant in manu pulc‹ras› coronas Regias... -... Dionisius rapuit ea dicens ego ista non aufero sed ab oferentibus rapio quia dii illa in manu tenebant» (cf. I, 1, Extr. 3 - op. cit., p. 12).

    3) inc.: «toge quoque. Vale‹ri›us. cum Roma in periculo existeret quia tribunus insurgeret contra... -... Scipio Nasica ayt (?) consul noster dum amplectitur uerba legum hoc (?) agit ut simul cum legibus coruat imperium» (3 lignes - cf. III, 2, 17 - op. cit., p. 118-119).

    f. 273-276: Festvs, Breuiarium.

    titre: «Ruffi Sexti Viri Consularis rerum gestarum populi Ro‹mani› Valentiniano Augusto liber Incipit. Pro [sic] perpetuo Valentiniano domino Imperatore et semper augusto Ruffus sextus vir consularis».

    inc.: «Breuem fieri...».

    expl.: «... tibi palma pacis accedat. Gloriosissime principum Valentiane Auguste» (éd. J.W. Eadie, op. cit. infra, p. 45-69).

Participants

Origin

  • Origine: recueil écrit par de nombreux copistes, peut-être allemands, en écritures semi-cursives peut-être en partie au concile de Bâle; l'un d'eux, Andreas Zeeburg, signe et date au f. 179: «Anno domini M°CCCC°XXX° quarto scriptus per manus Andree Zeeburg etc.»; les f. 273-276 sont datés de Bâle en 1433, f. 276: «anno 1433 die V septembris Basilee» (ce dernier mot semble d'une autre main); plusieurs des gloses des f. 216-228 sont d'une écriture humanistique cursive italienne de la fin du XVe s. qui emploie le g oncial caractéristique du cercle de Pomponio Leto.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: acquis au début du règne de Sixte IV (†1484), le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1475, 1481 (f. 170, l. 14-26), 1518 (f. 59, l. 21), 1533 et 1550 (où il portait le n° 2746).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 51-53 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • M. Vattasso, I codici petrarcheschi della Biblioteca Vaticana, Rome, 1908, p. 2 (brève description)
    • J.W. Eadie, The Breviarum of Festus. A critical edition..., Londres, 1967, p. 30 (brève mention)
    • S. D'Elia, Per una nuova edizione critica di Aurelio Vittore (Rendiconti dell’Accad. di archeol. ... di Napoli, 43, 1968, p. 104 n. 4), simple mention
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 6 n. 23, 14 et 43 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source