Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1620

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96545

Codicological aspects

  • Parch., XIVe (fin ?), 127 ff. (+ f. 56bis, 86bis, 87bis; f. 127v° blancs), 230 x 150 mm. Initiales bleues et rouges ornées de riches filigranes descendant le long de la marge; croquis à la plume en marge des f. 44 (oiseau), 66v° (cercle figurant les «campi Thesalie» entourés des monts «Ossa, Othris, Pelion», cf. Lvcanvs, VI, 334), 107 (mappemonde). Gloses marginales et interlinéaires d'une écriture très soignée, probablement celle du copiste, aux f. 1-13 (jusqu'à II, 67 de Lvcanvs), et, dans tout le manuscrit, assez nombreuses gloses de plusieurs écritures très fines du XIVe-XVe s., qui citent notamment «Valerius ‹Maximus›» aux f. 33v° et 56bis, «Plinius» au f. 68.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2:// Sentiet axis

    f. 1: Epitaphium Lucani (Anthol. lat. 668).

    titre: «taphium [sic, corrigé en «epitaphium»] Lucani Cordubensis de ciuili bello» (4 v.).

    f. 1-127: Lvcanvs, De bello ciuili.

    titre: «ei [sic, corrigé au-dessus «Lutii Annei»] Lucani de ciuili bello incipit liber primus».

    (gloses) inc. marge droite: «Bella per Emathios etc. bellum dicitur IIIIor modis bellorum, aliud est remotum, aliud est domesticum, aliud est ciuile, aliud est plus quam ciuile. Remotum bellum est quod fit inter gentes...».

    vers le bas: «Quis furor etca [I, 8]. Hic incipit proprie liber Lucani sed Seneca patruus ipsius Lucani premisit illa septem carmina ut quibusdam placet ad euitandam Lucani arrogantiam...».

    (glose liv. II) inc. f. 12: «Iamque ire patuere etc. Iste est secundus liber Lucani qui continet 10 capitula. In hoc primo capitulo usque ad illum locum Ergo etc. continuat dicta...».

    les liv. VII-X sont accompagnés, dans la marge inférieure, d'un bref argument:

    (glose liv. VII) inc. f. 74v°: «In hoc VII° libro hec continenentur [sic] sonnium quod Pom‹peius› fecit qualiter Pompeiani de Pompeo conquerentur, aringhia Tulli Ciceronis...». à la fin du texte: «Explicit liber Lucani. Deo gratias. Amen», puis add. (?) en écriture cursive rubriquée: «Lutii Annei Lucani Cordubensis De Ciuili bello Cesaris et Pompei Romanorum decimus et Vltimus liber Explicit. Deo gratias. Amen.».

Origin

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le manuscrit a été acquis entre 1550 et 1566, car il est décrit dans une liste complémentaire établie vers 1564-1566 par les Ranaldi.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 223 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • E.M. Sanford, The manuscripts of Lucan: Accessus and marginalia (Speculum, 9, 1934, p. 289), cite une glose
    • B.M. Marti, Lucan's invocation to Nero in the light of the mediaeval commentaries (Quadrivium, 1, 1956, p. 9, 11), cite des gloses
    • R. Badali, I codici Romani di Lucano, III, 1975, p. 34-35 (description détaillée) et p. 71-72 (liste de variantes).

Life cycle of this book

Data source