An entry point to the written heritage of the Middle Ages and the Renaissance in Western Europe, from the 8th to the 18th century.
A search engine of interoperable digitized manuscripts and rare books
Collaborative platform to manage and publish Biblissima authority data
Help for reading and learning classical languages, XML editing tools and environments
Expertise service around IIIF standards
Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q281945
IIIF manifest
Full digitisation
Papier, XVIe s., 38 ff. (f. 1-2v°, 31v°, 32v° et 35v°-38v° blancs), 300 x 218 mm.
Recueil de deux parties: 1) f. 3-32 (filigrane var. Briquet 12221, Amalfi, 1528), nombreuses figures géométriques destinées à illustrer le texte; 2) f. 33-36 (filigrane var. Briquet 13891, Rome, 1531-1535).
Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI
f. 4 (2ème du texte): //interrogatus responderem
f. 34: //in poplitum
1 - f. 3-31: Agrimensores (extraits).
f. 3-4, l. 7: Balbvs, Expositio et ratio omnium formarum (extrait)
titre (add.): «Incipit Marci Iunii Nypsi liber primus »
inc.: «‹N›OTVM EST OMNIBVS Pȩnes te... ».
expl.: «... Ergo nequid nos precȩteris se [sic] uideamur» (éd. K. Lachmann, Gromatici veteres dans F. Blume, K. Lachmann et A. Rudorf, Die Schriften der römischen Feldmesser, 1, Berlin, 1848, p. 91-94, l. 3).
f. 4, l. 7-4v°, l. 3: Sicvlvs Flaccvs, De conditionibus agrorum (extrait).
texte: «Coloniȩ omnes... -... iugera incluserunt» (ed. cit., p. 135, l. 23-136, l. 18; C. Thulin, Corpus agrimensorum Romanorum, I, 1, Teubner, 1913, p. 99, l. 12-100, l. 12).
f. 4v°, l. 4-5, l. 9: Balbvs, Expositio et ratio omnium formarum (extrait)
inc.: «Omnium enim mensurarum... » (éd. K. Lachmann, p. 94, l. 3).
expl.: «... ut ueritas declaretur» (ed. cit., p. 95, note: addition du ms. Erfurt, Wiss. Bibl. der Stadt, Amplon. 4° 362).
f. 5-6v°: Codex Theodosianus (extrait).
titre: «Ex corpore Theodosiani libro secundo. Titulo de Finium regundorum ».
inc.: «‹I›MPERATOR CONSTANTINVS AD TERTVLLIANVM... ».
expl.: «... tertia portione bonorum religantur» (II, 26 - ed. cit., p. 267-270).
f. 6v°-11: Liber coloniarum (extraits).
1) titre: «Nomina lapidum finalium »
inc.: «ORTOCONEVS [sic] RECTVS... ».
expl. f. 10: «... TRII DEVS AVCVSTEVS [sic] EXPLICIVNT NOMINA LAPIDVM FINALIVM » (ed. cit., p. 249-250).
2) titre f. 10: «inCIPIVNT NOMINA LIMITVM ».
inc.: «Limites orientis dicuntur Decimani... ».
expl. f. 10v°: «... limites qui per antica postica diuiduntur. Finiunt omnes numero XXXIII» (ed. cit., p. 247, l. 71-249, l. 7).
3) titre f. 10v°: «INCIPIVNT NOMINA AGRORVM »
inc.: «Ager centuriatus... ».
expl.: «... Ager solitrius Siluanus. Finiunt omnes numero XVIII » (ed. cit., p. 246, l. 24-247, l. 14).
f. 11-11v°: Agennivs Vrbicvs, De controuersiis agrorum (extrait).
le texte est précédé au f. 11 d'un dessin à l'encre de quatre cercles concentriques avec la légende: «POLVM COLLECTVM ».
inc. f. 11v°: «ADVOCATIO PRESTANDVM EST QVANQVAM diuersa sit... ».
expl.: «... et iam metiri artifices coguntur» (ed. cit., p. 90, l. 3-21; C. Thulin, p. 50-51).
f. 11v°-20v°: Liber coloniarum (extraits)
titre: «INCIPIVNT LIBRI AGRI MENSVRAE ».
inc.: «AVEIVS Ciuitas priusquam oppugnaretur... » (éd. K. Lachmann, p. 220, l. 8), suivi d'extraits sans ordre conformes à ceux des mss Erfurt, Wiss. Bibl. der Stadt, Amplon. 4° 362 (cf. ed. cit., p. IX) et Firenze, Bibl. Laur., plut. 29, 32.
expl.: «... uel in alia testimonia » (ed. cit., p. 240, l. 6).
f. 21: Frontinvs agrimensor, De agrorum qualitate (extrait)
titre: «INCIPIT MENSVRA RATIONABILIVM AGRORVM »
inc.: «Ager est arcifinius... ».
expl.: «... nullum subcisiuorum interuenit» (ed. cit., p. 5, l. 6-6, l. 4; C. Thulin, p. 2, l. 8-15).
f. 21-22v°, l. 6: Frontinvs agrimensor, De controuersiis (extrait)
inc.: «DE SVBSI‹CI›VIS CONTROVERSIA EST... ».
expl.: «... modus est restituendis » (éd. K. Lachmann, p. 20, l. 3-23, l. 4; C. Thulin, p. 8, l. 7-9, l. 18).
f. 22v°, l. 6-24: Ivnivs Nipsvs, Limitis repositio (extraits).
1) f. 22v°, l. 6-23v°, l. 4: «Quatuor signa ea... -... sic faciemus semper diui» (éd. K. Lachmann, p. 288, l. 4-289, l. 10).
2) f. 23v°, l. 4-24, l. 27: «peruenire ad centuriam... -... lapidis cadat. Compre» (ed. cit., p. 286, l. 15-288, l. 4).
f. 24-25v°, l. 12: Frontinvs agrimensor, De limitibus (extrait)
inc.: «numerum occupat... ».
expl.: «... antiquo uerbo quod dicunt poetȩ (ed. cit., p. 27, l. 8-29, l. 4; C. Thulin, p. 19, l. 4-8 et 10, l. 20-13, l. 4).
f. 25-27v°: Ivnivs Nipsvs, Limitis repositio (extraits).
1) f. 25v°-26v°, l. 11: «Actus tamen in Base sunt XX... -... et in citrato esse» (éd. K. Lachmann, p. 290, l. 6-291, l. 15).
2) f. 26v°-27v°, l. 3: «edimus semper partem solidam... -... et nomen scriptum est» (ed. cit., p. 289, l. 10-290, l. 6).
f. 27v°-28: Frontinvs agrimensor, De limitibus et De arte mensoria (extraits).
inc. f. 27v°, l. 4: «rectorum angulorum ratione... ».
expl.: «... res exigerit perducere debemus. Iulii Frontini Siculi explicit liber primus» (ed. cit., p. 32, l. 13-34, l. 13; C. Thulin, p. 16, l. 12-18, l. 11: De arte mensoria).
f. 28-29: Ivnivs Nipsvs, Fluminis uaratio.
titre f. 28: «INCIPIT MARCI IVNI NYPSI LIBER SECVNDVS ».
autre titre f. 28v°: «dE LVMINIS [sic] VARATIONE (corr. en VADATIONE »)
inc.: «SI IN AGRI QVADRATVRA... ».
expl.: «... latitudo fluminis (texte complet - éd. K. Lachmann, p. 285-286).
f. 29: Ivnivs Nipsvs, Limitis repositio (extrait)
titre: «LIMITIS REPOSITIONEM »
inc.: «CVM in agro assignato... ».
expl.: «... centurale unde possis » (ed. cit., p. 286, l. 12-15).
f. 29-31: Frontinvs agrimensor, De controuersiis (extrait).
inc. l. 8: «dus habeat enim et... ».
expl. f. 31, l. 6: «...adterit nec maiorem» (ed. cit., p. 23, l. 4-27, l. 8; C. Thulin, p. 9, l. 18-10, l. 18; 14, l. 22-15, l. 4; 18, l. 2-19, l. 4: De arte mensoria).
f. 31: Frontinvs agrimensor, De limitibus (extrait).
inc. l. 6: «limis oculis. Item limum... ».
expl. l. 12: «... alii quia monte montanos» (éd. K. Lachmann, p. 29, l. 14-30, l. 4; C. Thulin, op. cit., p. 13, l. 4-12).
~ f. 32: ‹De numerorum notis. Ad Graecorum imitationem›.
(titre emprunté au ms. Barb. lat. 164, f. 33) tableaux de comput et notes diverses sur 4 col.
Origine: italienne, écritures humanistiques cursives. Les f. 1-31 sont une copie du ms. Firenze, Bibl. Laur., plut. 29, 32 (IXe s.) f. 2-28v, comme les mss Barb. lat. 164, f. 2-32 et 39-39v° et Ottob. lat. 1362, f. 26-58v° (cf. Manuscrits classiques latins..., I, Paris, 1975, p. 193-198 et 529-532).
Possesseurs: au dos de la reliure une étiquette porte une cote non identifiée: «4137 »; collection Boncompagni dont la cote est inscrite au dos de la reliure sur une seconde étiquette: «B. Boncompagni, 509 »; la collection a été acquise en 1906 par la Bibliothèque Vaticane.
Data Source: Biblissima
RDF exports to come…
You can view and manipulate this document directly on this site, compare it to others using the Mirador viewer, or drag and drop this icon into the IIIF viewer of your choice. Read more about IIIF