Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1844

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96760

Codicological aspects

  • Parch., XIIe-XIIIe s. ou XIIIe s. (début), I + 195 ff. (+ f. 108bis; f. Iv° blanc), 286 x 190 mm. Quelques initiales ajourées et ornées de rinceaux. Nombreuses gloses marginales éparses de plusieurs mains des XIVe et XVe s., généralement brèves (surtout sommaires du texte), pâlies aux premiers feuillets. Quelques pages du début, sans doute un peu effacées, ont été récrites en entier ou en partie. Au f. 195v°, traces d’écriture grattée, illisible aux rayons ultra-violets, et de vagues croquis.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1: ... tanta//

    f. 2:// nes Troianique

    f. 1-195: Livivs, Ab Vrbe condita (Decas I).

    titre: «in hoc codice svnt Titi Liuii libri Nu‹mer›o .X.».

    f. 21, à la fin du liv. I: «Titi Liuii Ab Vrbe condita LibeR primvs explicit».

    f. 43, à la fin du liv. II: «Victorianus VC Emendabam dominis SYMMachis».

    f. 70, à la fin du liv. III: «Titi Liuii Nychomacus dexter vc emendaui. Ab urbe condita. Victorianus VC emendabam dominis Symachis».

    f. 92, à la fin du liv. IV, même type de souscription.

    f. 110v°, à la fin du liv. V: «Titi Liuii Tinchomacus [sic] dexterum [sic] emendari [sic] ad exemplum parentis mei Clementiani ab urba condita. Victorianus emendabam domnis Simmachis».

    f. 128v°, à la fin du liv VI: «Titi Liuii NICHOMACVS FAVIANVS uc. III. PREFECI [sic] VRBES [cis] emendaui...».

    f. 144v°, à la fin du liv. VII: «EMendauii Nichomachus Flauianus TIT LIVII TER praef‹ectus› urbis apud HENNAM...».

    f. 159v°, à la fin du liv. VIII: «TITI LIVII AB VRBE CONDITA VICTORIANVS. VC. EMENDABAM DOMNIS Simachis».

    f. 178, à la fin du liv. IX: «Titi liuii Ab urbe cond‹ita›. Victorianus COS. Emendabam domnis SyMACHIS».

    à la fin du texte: «TITI LIVII AB VRBE CONDITA LIBER X EXPLICIT FELICITER».

    ~ f. 195 (add. du XIVe-XVe s.): ‹Carmen de duobus Brutis›.

    inc.: «Accipe dissimilem Brutorum in sęcula famam...».

    expl.: «... Sepe per optatos tenuit scelerata tropheos» (8 v. - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 239, cite seulement ce manuscrit).

Former owner

Formerly part of

Origin

  • Origine: italienne (Italie centrale), écriture gothique encore arrondie, d'une encre noire parfois effacée; les gloses marginales sont d'écritures gothiques de chancellerie ou gothico-humanistiques et humanistiques.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: probablement Francesco Bertini de Lucques († 1475), év. d'Andria puis de Capaccio (d’après G. MERCATI, op. cit. infra), qui inscrit son nom en haut du f. I: «Decas T. Liuii ab urbe condita Francisci Lucensis et amicorum»: acquis au début du règne de Sixte IV († 1484), le manuscrit est attesté dans les inventaires de 1475, 1481 (f. 163, l. 3), 1518 (f. 68v°, l. 3 ou 69, l. 4), 1533 et 1550 (où il portait le n° 984).

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 420-421 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • G. Mercati dans J. Fischer, Claudii Ptolomaei Geographiae Codex Urbinas graecus 82, 1, Leyde-Leipzig, 1932, p. 198
    • G. Billanovich, La tradizione del testo di Livio e le origini dell’umanesimo, 1 (Studi sul Petrarca, 9), Padoue, 1981, p. 227 (brève mention)
    • J. Fohlen, Les manuscrits classiques..., 1985, p. 14, 29 n. 103 et 47 (simples mentions).

Life cycle of this book

Data source