Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3294

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q63312

  • Attested title :
    • Johannes de Cardalhaco , Sermones.
  • Other Form of the Shelfmark :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3294
    • Paris. BnF, Latin 3294
  • Held at : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Languages : Latin
  • Author : Johannes de Cardalhaco (13..-1390)
  • Date of Origin :
  • Support Material : Parchemin.
  • Composition :
    • 265 ff.
  • Format :
    • 385 × 270 mm.
  • Codicological details :
    • Écritures méridionales. Plusieurs mains. Corrections, additions et manchettes peut-être de la main de l'auteur (notamment f. 225-226, 252v-254v). — Initiales rouges, bleues et violettes à filigranes et à antennes au début de la plupart des sermons ; quelques dessins à la plume, notamment autour des réclames. — Notes d'E. Baluze aux ff. 121, 186v, 215v et 226v. — Le ms. est mutilé et parfois mal relié. Foliotation contemporaine en chiffres romains, sauf les 21 derniers feuillets foliotés à l'époque moderne de 281 à 301. Manquent les ff. I-VIII, XXI-XXIV, LXII, CLXXXVII-CLXXXXIV, CCXVI-CCXVIII, CCXXVII-CCXXXIV, CCLVII ; en outre il manque un ou plusieurs cahiers après le f.n.c. 300. Trois feuillets blancs ont été déplacés : le f. XXXIIII, relié entre XX et XXV, le f. LXI, devenu le f. de garde A et le f. CCLVIII devenu le f. de garde 301. Le cahier de 2 ff., 291-292, a été monté à l'envers et le texte se lit dans l'ordre 292-291. Pour la table alphabétique la foliotation du XIV e s. est dans l'ordre suivant : ff. CCLXXV à CCLXXXII et CCLXVII à CCLXXIIII. Les ff. 9v, 46v, 56v, 60v, 69v, 256v, 264v sont blancs. — Traces de signatures. Réclames. — Appartint à la bibliothèque de Charles de Montchal, archevêque de Toulouse, dont la cote : « Cod. IV » se lit au fol. 9 ; cf. B. de Montfaucon, Bibl. bibl. mss . II, 896. Il fut acquis par Nicolas Foucquet en 1655 puis passa entre les mains de Charles Maurice Le Tellier qui en fit don, en 1700, à la Bibliothèque du Roi. 265 ff.385 × 270 mm.
  • Binding :
    • Reliure XVII e s. veau fauve. Titre au dos : « Joannis de Cardalhaic [ sic ] sermones et orationes ».

Contents

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • [JOHANNES DE CARDALHACO], patriarcha [Alexandrinus], Sermones ; cf. G. Mollat, dans Rev. d'hist. ecclés . XLVIII (1953), 74-121, et particulièrement 109-118 (liste des incipit ).

    Fin d'un sermon de Noël : « ... prima ad Cor. VII° : Qui habent uxores sint tanquam non habentes... — ... ita et immortalitatis sit ipse nobis largitor qui cum Patre... » (9) ; — « Sermo in nativitate Domini ad populum, per eundem dominum patriarcham factus. Media nocte clamor factus est... Videtur michi quod tribus de causis... » ; cf. Mollat, n° 45 (10-11v) ; — « Sermo in nativitate Domini per eundem... De ancilla secundum carnem... Videtur michi quod ad cognoscendum... » ; cf. ibid ., n° 16 (12-14v) ; — « Sermo ad clerum per eundem... Tolose factus, de nativitate Christi. Misit Deus hominibus principem... Videtur michi juri forte conveniens... » ; cf. ibid ., n° 46 (15-18) ; — « Sermo ad universitatem studii Tholosani de Nativitate, per prefatum... Splendor Domini Dei nostri... Carissimi, videtur michi quod ubi quis vult... » ; cf. ibid . n° 72 (18v-20v) ; — « Sermo in festo b. Johannis evangeliste per eundem... Testimonium perhibuit Verbo Dei... Sic innuunt verba predicta... » ; cf. ibid ., n° 78 (25-33v) ; — « Sermo in circumcisione Domini per prefatum... Genuit filium, nomen imponens ei... Dicunt civilia jura quod nomina... » ; cf. ibid ., n° 29 (35-36v) ; — « Sermo in festo Ephifanie [ sic ] ... per prefatum... Obtulerunt ei munera... Illud jure civili cavetur... » ; cf. ibid ., n° 54 (37-38v) ; — « Sermo in festo Ypapantis sive purificationis virginis Marie per... patriarcham factus ad populum in sua ecclesia Ruthenensi [Rodez]. Obtulerunt puerum Hely... Jurium tradit edicio... » ; cf. ibid ., n° 55 (39-42v) ; — « Sermo in eademmet sollempnitate purificationis Virginis gloriose ad clerum Tholose per prefatum... Inpleti sunt dies purgationis Marie... Carissimi, jura dicunt civilia... » ; cf. ibid ., n° 31 (43-46) ; — « Sermo in festo annunciationis virginis Marie per eumdem... De absconditis tuis adinpletus est venter... Sicut jura dicunt et experiencia docemur... » ; cf. ibid ., n° 15 (47-48v) ; — « Sermo coram domino Innossencio papa VI° in festo annunciationis b. Marie, quod accidit in crastinum dominice de Quasimodo, Avinione, per eundem... Venit Jhesus januis clausis... Pro inpetranda Spiritus sancti gracia... » ; cf. ibid ., n° 85 (49-50v) ; — « Sermo in eademmet festivitate annunciationis b. Marie sabbato Ramis palmarum cadente, per eundem... Abscondit se Jhesus... Aparet michi quod qui vult opus grande... » ; cf. ibid ., n° 2 (51-52v) ; — « Sermo in eodemmet festo Annunciationis dominice quod evenit tercia dominica cadragessime [25 mars 1375], quem primo prefatus... patriarcha Parisius coram domino Karolo rege Frantie [Charles V] fecit. Signum querebant de celo... Videtur michi quod in rebus arduis... » ; cf. ibid ., n° 70 (53-56) ; — « Sermo in festo assumptionis b. Marie, ad populum per eundem... Fons ascendebat de terra... Videtur michi secundum jura loquendo... » ; cf. ibid ., n° 26 (57-58v) ; — « Sermo in eodemmet festo assumptionis b. Marie virg. in Curia romana per eundem... Nubecula parva assendebat... Videtur michi quod Scriptura sacra... » ; cf. ibid ., n° 52 (59-60) ; — « Sermo in nativitate b. Marie virg. coram domino Innossencio papa VI° per prefatum... In nativitate ejus gaudebunt... Jurium tradit edicio ut in nativitate... » ; cf. ibid ., n° 35 (63-65v) ; — « Sermo in eodemmet festo nativitatis Marie virginis ad populum, per eundem... Lux orta est justo... Videtur michi nichil fore jocundius... » ; cf. ibid ., n° 42 (66-67v) ; — « Sermo in eodemmet nativitatis gloriose virginis Marie coram domino Urbano papa V° per eundem... Nova lux oriri visa est... Legum tradit editio ut in ortu... » ; cf. ibid ., n° 51 (68-69) ; — « Sermo in eodem festo nativitatis gloriose Virginis per eundem... Quasi flos egreditur... Videtur michi quod flos... » ; cf. ibid ., n° 61 (70-74v) ; — « Sermo in festo conceptionis virginis Marie per eundem... factus in Curia romana, in presencia collegii cardinalium. Tu, Domine, fecisti eam... Apparet michi quod licet in promissionibus... » ; cf. ibid ., n° 79 (75-77v) ; — « Sermo in eodemmet festo conceptionis Virginis gloriose per prefatum... Sanctificavit tabernaculum suum... Aparet michi quod sacra Scriptura... » ; cf. ibid ., n° 66 (78-79v) ; — « Sermo in nativite [ sic ] Domini per eundem... Liber generationis Jhesu... Videtur michi quod in omni libro... » ; cf. ibid ., n° 41 (80-82) ; — « Sermo in festo conversionis s. Pauli per eundem... Conversus sum in erumpna... Secundum quod dicit b. Bernardus... » ; cf. ibid ., n° 10 (83-86v) ; — « Sermo in cathedra s. Petri per prefatum... In cathedra seniorum... Pro inpetranda Spiritus sancti gracia... » ; cf. ibid ., n° 32 (87-90) ; — « Sermo in die Cinerum coram domino Innossentio papa VI° in cappella sua Avinionenci per eundem... Adhuc quadraginta dies... De observatione sancte quadragesimalis penitencie... » ; cf. ibid ., n° 3 (91-93) ; — « Sermo in eodemmet die Cinerum per eundem... coram Romanorum imperatore [Charles IV de Luxembourg] factus. Dominum Deum rogare... Legum regulis edocemur... » ; cf. ibid ., n° 20 (93v-95) ; — « Sermo in eademmet die Cinerum per eundem... Faciem tuam lava... Beatus Bernardus, abbas et doctor egregius... » ; cf. ibid ., n° 23 (95v-97) ; — « Sermo in festo gloriosi doctoris s. Thome de Aquino, O.P., per prefatum... Ecce plus quam Salomon hic... Videtur michi quod quando aliquid... » ; cf. ibid ., n° 21 (97v-101v) ; — « Sermo in die Ramis palmarum Tholose coram domino duce Andegavensi, domini regis Frantie fratre [Louis d'Anjou] per eundem... Turbe que precedebant... Dicunt jura quod ubi legatus... » ; cf. ibid ., n° 80 (102-104v) ; — « Sermo in die Jovis sancta per eundem... in Curia factus, quando ibidem confecit sanctum crisma de mandato ...Innossencii pape VI. Unguentarius pigmenta faciet... Experiencia informamur quod sapiens medicus... » ; cf. ibid ., n° 81 (105-106) ; — « Sermo in paracene [ sic ] Domini nostri J. C. ad populum per eundem... In mortuum produc lacrimas... Carissimi, hodie memoriam... » ; cf. ibid ., n° 33 (107-111v) ; — « Sermo in die sancto Pasche per eundem... Mane facto surexit homo... Solent peregrinantes et itinerum lustratores... » ; cf. ibid ., n° 43 (112-116v) ; — « Sermo in eodemmet festo Pasche [22 avril 1375] coram domino rege Francie [Charles V] per eundem... Parisius factus. De nocte surexit... Ad magestatem regnantis... » ; cf. ibid ., n° 17 (117-118v) ; — « Sermo in titulo s. Georgii ad velum aureum in Curia romana per eundem... assignatus domino Johanni de Carammagno cardinali [cardinal en 1350, + 1361]. Labora sicut bonus miles Christi... Lex, quamvis civilis ac terena... » ; cf. ibid ., n° 40 (119-120v) ; — « Sermo de b. Petro martiro [ sic ]. Per proprium sanguinem introhivit... Illud secundum jura civilia... » ; cf. ibid ., n° 57 (121-123) ; — « Sermo in festo assentionis Domini J. C. per eundem... Assendit Deus in jubilo... Experiencia ac communi assuefactione instruimur... » ; cf. ibid ., n° 5 (123v-125) ; — « Sermo in eademmet festivitate ascent ??? onis Domini in Sancto Jacobo quando ibi celebravit coram domino G. [Guillaume de La Jugie] cardinali appostolice sedis legato in Yspanias, anno Domini M°CCC°LVI° per eundem... Ascendit super omnes celos... Videmus communiter quod cautus bellator... » ; cf. ibid ., n° 4 (125v-126v) ; — « Sermo in die Pentecostes per eundem... Flavit spiritus ejus... Dicunt naturales et potissime Magister... » ; cf. ibid ., n° 25 (127-129) ; — « Sermo in eodem festo Penthecostes populo per eundem... extra Curiam factus. Spiritus tuus bonus deducet me... Videmus ad sensum quod cupientes... » ; cf. ibid ., n° 73 (129v-131v) ; — « Sermo in eodemmet festo Pentecostes coram rege Portugalie et proceribus cunctis regni sui per eundem... Dabo vobis spiritum... Videtur michi illud ita de jure... » ; cf. ibid ., n° 13 (132-133v) ; — « Sermo in eademmet festivitate Penthecostes ad clerum per eundem... Dabo eis virtutem spiritus mei... Carissimi, videtur michi juri conveniens... » ; cf. ibid ., n° 12 (134-137) ; — « Sermo in festo s. Trinitatis per prefatum... Inter tres ipse est... Sicut jura civilia tradunt... » ; cf. ibid ., n° 36 (137v-140) ; — « Sermo in festo Corporis Christi in Curia coram domino Innossentio papa per eundem... Vere tu es Deus absconditus... Videtur michi quod Christus Jhesus verus Deus... » ; cf. ibid ., n° 87 (140v-141v) ; — « Sermo in eodemmet festo Corporis Christi per eundem... Homo quidam fecit cenam... Videmus illam fore differentiam... » ; cf. ibid ., n° 30 (142-143v) ; — « Sermo in festo nativitatis b. Johannis Babtiste per eundem... Fuit homo missus a Deo... Dicunt jura civilia, et cum hoc experiencia edocemur... » ; cf. ibid ., n° 27 (144-146) ; — « Sermo in eodemmet festo s. Johannis Babtiste per eundem... Johannes est nomen ejus... Licet de jure femine adoptare non possint... » ; cf. ibid ., n° 38 (146v-150) ; — « Sermo in festo s. Marie Magdalene Tholose coram domino duce Andegavensi [Louis d'Anjou]... per eundem... Obtimam partem elegit... Licet jura ponant parcium genera... » ; cf. ibid ., n° 53 (150v-152) ; — « Sermo in eodem festo Marie Magdalene in romana Curia per eundem... Maria sedens secus... Dum contemplor sedentium occasiones... » ; cf. ibid ., n° 44 (152v-154v) ; — « Sermo in festo b. Ludovici pontificis in romana Curia per eundem... Bene omnia fecit... Tradit regula juristarum... » ; cf. ibid ., n° 7 (155-157v) ; — « Sermo in festo Omnium sanctorum ad populum per eundem... Congregate illi sanctos ejus... Regula est juristarum... » ; cf. ibid ., n° 8 (158-161v) ; — « Sermo in eodemmet festo Omnium sanctorum ad populum per eundem... Vidi turbam magnam... Communis experiencia docet quod ubi aliqua res... » ; cf. ibid ., n° 90 (162-163) ; — « Sermo in eadem sollempnitate Omnium sanctorum per prefatum... Salutant vos omnes sancti... Ad presentis thematis introductionem... » ; cf. ibid ., n° 65 (163v-166v) ; — « Sermo in festo b. Martini patroni ecclesie Auriensis [Orense] in Yspanias per eundem... Labora sicut bonus miles Christi... Aparet michi quod istius seculi homines... » ; cf. ibid ., n° 39 (167-169v) ; — « Sermo in festo gloriose virginis et martiris s. Catherine per eundem... Ab arbore fici dicite parabolam... Videtur michi quod in sacra Scriptura... » ; cf. ibid ., n° 1 (170-173) ; — « Sermo in festo gloriosi confessoris s. Nicholai per eundem in romana Curia factus. Viam veritatis elegi... Jurium tradit edicio quod ubi aliquis habet viam... » ; cf. ibid ., n° 88 (173v-176v) ; — « Sermo in eodem festo b. Nicholai per eundem factus. Talis decebat ut esset noster pontifex... Videtur michi quod ille convenienter debet...» ; cf. ibid ., n° 77 (177-182) ; — « Sermo in eodem festo b. Nicholai per eundem... Videte ficulneam... Ponit b. Ysodorus, Ethimologiarum libro XVII° ... » ; cf. ibid ., n° 89 (182v-186v) ; — [Sermo] « Oves mee audiunt vocem meam... », ce texte manque par suite de lacune matérielle ; seule subsiste la réclame au f. 186v ; — « Sermo in quadam alia synodo sua in predicta ecclesia Auriensi in Ispanias per eundem factus, quarta feria post dominicam de Passione. Si veritatem dico, quare non creditis michi... Christus, qui est veritas... » ; cf. ibid ., n° 86 (195-197) ; — « Sermo in synodo secunda quam predictus dominus fecit in archiepiscopatu suo Bracarenci in crastinum dominice in Albis in loco de Chambus, anno M° CCC° LIIII°. Pax vobis... Quamvis secundum jura civilia feudorum... » ; cf. ibid ., n° 56 (197v-199) ; — « Sermo per eundem dominum factus in prima synodo quam, archiepiscopus Bracarencis factus, celebravit die lune post dominicam in LX a , anno Domini M° CCC° LXIIII° [29 janvier] in monasterio de Polumbario, dioc. Bracarensis. Sustinetis si quis vos in servitutem redigit... Lege civili statuitur et cavetur... » ; cf. ibid ., n° 76 (199v-201v) ; — « Sermo in quadam alia synodo per eundem... Misit servos suos vocare invitatos... Habet communis hominum usus... » ; cf. ibid ., n° 48 (202-202v) ; — « Sermo in ordinatione clericorum sive ordinum celebratione per prefatum... Dabo vobis thesauros abasconditos [ sic ]... Videtur michi quod sagax princeps... » ; cf. ibid ., n° 14 (203-203v) ; — « Sermo secundus in ordinatione clericorum, per eundem factus in adventu Domini. Sic vos existimet homo... Videtur michi quod inter cetera... » ; cf. ibid ., n° 69 (204-206) ; — « Sermo quem predictus dominus fecit quando celebravit exequias domini Clementis pape VI ti et ibidem sollempnisavit intronizationem domini Innossentii pape successoris sui. Mortuus est David... Videtur michi quod inter alia... » ; cf. ibid ., n° 50 (206v-208v) ; — « Sermo per eundem factus in obsequiis domini Urbani pape quinti in civitate Spoletana coram legato cardinali Biturecensi [Pierre d'Estaing]. In mortuum produc lacrimas... Videtur michi quod IIII or de causis... » ; cf. ibid ., n° 34 (209-210v) ; — « Sermo per eundem factus in sepultura regine Portugalie [Inès de Castro] facta per regem [2 avril 1362]. Sepelivit Abraam Saray... Sicud narat ystoria libri generationis... » ; cf. ibid ., n° 68 (211-213) ; — « Sermo per eundem... factus in exequiis rev. in Christo patris domini Bertrandi de Cardalhaco fratris sui, condam episcopi Montis Albani. Consumationis vidi finem... Illud juris canonici sanxione cavetur... » ; cf. ibid ., n° 9 (213v-215v) ; — « Sermo in festo b. Francisci in Curia romana per prefatum... Da huic locum... Videtur michi secundum jura... » ; cf. ibid ., n° 11 (219-222) ; — « Sermo in eodem festo... per eundem... Sede a dextris meis... Videmus ad sensum... » ; cf. ibid ., n° 67 (222v-226) ; — [Sermo] « Deus celorum... », ce texte manque par suite de lacune matérielle, seule subsiste la réclame au f. 226v ; — Fin d'une harangue prononcée en présence d'un roi : « ... misericordiam et judicium cantabo tibi Domine. Propter quod dicit Seneca... — ... rex in presenti per graciam et in futuro per gloriam, quam vobis concedat... » (235) ; — « Arenga sive proposicio quam idem archiepiscopus fecit coram domino Urbano papa V° in Concistorio, quando venit ad ipsum ambaxator ex parte regis Castelle [Henri II], anno Domini M° CCC° septuagesimo, ultima die mensis aprilis. Filius tuus vivit... Sanctissima magestas aparet michi... » ; cf. ibid ., n° 24 (235v-238) ; — « Arenga sive proposicio per eundem facta quando debuit adhire inperatorem, ex parte regis Castelle missus. Reddite que sunt Cesari Cesaris... Coram magestate inperatoria ymmo eidem sermonem... » ; cf. ibid ., n° 63 (238v-239v) ; — « Arenga quam predictus dominus archiepiscopus fecit quando recepit juramentum fidelitatis a quodam suffraganeo suo episcopo. Esto fidelis usque ad mortem... Omnium artifex Deus omnem habens virtutem... » ; cf. ibid ., n° 22 (240-241) ; — « Arenga per eundem dominum facta, ecclesiam Austorissencem [Astorga] et episcopum suum suffraganeum visitantem, in festo nativitatis b. Marie. Audite disciplinam et estote sapientes... Videtur michi quod in sacra Scriptura reperitur... » ; cf. ibid ., n° 6 (241v-243) ; — « Arenga per eundem facta quando pro pace Senentium per Sedem apostolicam fuit missus. Mitens legacionem rogat... Sicut jura tradunt, duo legatorum genera... » ; cf. ibid ., n° 49 (243v-244v) ; — « Arenga seu propositio per eundem facta quando pro pace Aretinorum per Sedem apostolicam fuit missus. Pro salute vestra misit me Dominus... Dicit Augustinus libro de Cathesizandis rudibus... » ; cf. ibid ., n° 60 (245-246) ; — « Arenga per eundem facta quando missus fuit ad faciendam pacem inter inperatorem [Charles IV de Luxembourg] et regem Ungarie [Louis I er ] et Bavaros per papam G. [regorium] XI m , anno Domini M°CCC°LXXII°. Reddite que sunt Cesaris Cesari... Coram magestate inperatoria, ymmo ipsi inperiali celsitudini... » ; cf. ibid ., n° 64 (246v-248v) ; — « Arenga per eundem facta coram papa Gregorio XI° , quando rediit ad ipsum facta pace inter inperatorem Romanorum et regem Ungarie et duces Austrie et Bavarie, missus ad hoc per eundem papam, ut in precedenti arenga dictum est. Misit rex ad eos... Inter alia que ad officium regis... » ; cf. ibid ., n° 47 (248v-249) ; — « Arenga per eundem dominum facta coram inperatore Karolo quarto requirens ipsum ut contra Barnabonem de Mediolano ad dampnationem procederet, cum in Alamannia ex parte pape legatione fungeretur. Qui judicas, redde retribucionem... Ista verba vestre inperatorie magestati... » ; cf. ibid ., n° 62 (249v-250) ; — « Arenga per eundem facta quando consecravit episcopum Ebroissencem [Philippe de Moulins] in presentia regis Francie domini Karoli quarti [ sic pro : sexti]. Dessendit in domum suam... Carissimi, in verbis istis omnis... » ; cf. ibid ., n° 18 (250v-252v) ; — « Arenga per eundem... facta coram domino Clemente VI° summo pontifice, missus [ sic ] ad eum dum ordinarie legebat Tholose, per Universitatem Tholosanam. Deus te nobis salvet... Sancte pater ac fidelium principator... » ; cf. ibid ., n° 19 (252-252v) ; — « vel aliter dividas et prosequaris ut divisisti et prosequtus fuisti cum primum capitulum tenuisti in ecclesia Tolosana post introhitum sollempne factum in vesperis b. Jacobi dominica die anno Domini M° CCC° LXXIX°... » et, en marge : « supra f. XXIII° » [le f. 23 manque aujourd'hui] (252v-253v) ; — Sermons sans titre : « Rogate que ad pacem sunt... Inter cetera que ad prelati et pastoris et principis officium pertinent... », omis par Mollat (254-254v) ; — « Subditi estote regi... Sciendum est quod post subjectionem... » ; cf. ibid ., n° 74 (255-256) ; — « Secunda pars libri sermonum dominicalium, et primo incipit sermo per eundem... ad populum dominica tercia cadragessime. Ut filii lucis ambulate... Carissimi, jura tradunt civilia... » ; cf. ibid ., n° 82 (259-260v) ; — « Sermo per eundem... Narbone coram domino Andegavenci duce [Louis d'Anjou] in festo s. Thome de Aquino, O. P. [7 mars 1377]. Venit ad eum omnis populus.. Videtur michi quod sedent aliqui... » ; cf. ibid ., n° 84 (261-262v), suivi d'une liste des principales oeuvres de s. Thomas d'Aquin (262v) ; — « Sermo per eundem... factus coram domino Karolo rege Francorum etatis tunc XV annorum existente [Charles VI], in festo Omnium sanctorum Parisius [1 er nov. 1383]. Simile est regnum celorum homini regi... Inter alias similitudines... » ; cf. ibid ., n° 71 (263-264) ; — Table alphabétique des matières, de « Abolitio criminum » à « de ymagine principis... » (265-282v) ; — Liste de thèmes de sermons de tempore, de sanctis (283-289v) et de diversis (290-290v, 292-292v, 291-291v) ; en grande partie différents de ceux du présent recueil ; — « Sermo per eundem... factus Tolose in die Pentecosten. Veni, Spiritus, et insufla... Pro introductione presentis thematis... » ; cf. Mollat, op. cit ., n° 83 (293-295) ; — « Sermo in festo assumpcionis b. Marie per eundem... Positus est tronus matri regis... Videtur michi, secundum jura civilia... » ; cf. ibid ., n° 59 (296-299) ; — « Sermo in quadam synodo. Intravit autem rex ut videret discumbentes... Dicunt civilia jura quod legatus... — ... intueri pedes suos, hoc est inferiora sue pravitatis,/sue fragilitatis/ ... » la fin manque par suite de lacune matérielle ; cf. ibid ., n° 37 (299v-300v).

Participant

Subjects and themes

Data Source: BnF Archives et manuscrits

  • Incipit du lemme biblique

    Ab arbore fici discite parabolam ... (Mt. XXIV, 32)

    Incipit

    Videtur mihi quod in sacra Scriptura hoc verbum parabola reperiatur...

    f. 170

    Incipit du lemme biblique

    Abscondit se Jesus et exivit de templo ... (Joh. VIII, 59)

    Incipit

    Apparet mihi quod qui vult opus grande et arduum obtinere...

    f. 51

    Incipit du lemme biblique

    Adhuc quadraginta dies, et Ninive subvertetur ... (Jon. III, 4)

    Incipit

    De observatione sanctae quadragesimalis paenitentiae sermonem habituri...

    f. 91

    Incipit du lemme biblique

    Ascendit Deus in jubilo ... (Ps. XLVI, 6).

    Incipit

    Experientia ac communi adsuefactione instruimur...

    f. 123v

    Incipit du lemme biblique

    Ascendit super omnes caelos ... (Eph. IV, 10).

    Incipit

    Videmus communiter quod cautus bellator...

    f. 15v

    Incipit du lemme biblique

    Audite disciplinam ... (Prov. VIII, 33)

    Incipit

    Videtur mihi quod in sacra Scriptura reperitur duplex auditio...

    f. 241v

    Incipit du lemme biblique

    Bene omnia fecit, et surdos fecit audire ... (Mc. VII, 37).

    Incipit

    Tradit regula juristarum quod generalis clausula non comprehendit casus...

    f. 155

    Incipit du lemme biblique

    Congregate illi sanctos ejus ... (Ps. XLIX, 5).

    Incipit

    Regula est juristarum quod post multa specialiter enarrat generalis...

    f. 158

    Incipit du lemme biblique

    Consummationis vidi finem ... (Ps. CXVIII, 96)

    Incipit

    Illud juris canonici sanctione cavetur quod quamvis unico testi regulariter non creditur...

    f. 213v

    Incipit du lemme biblique

    Conversus sum in aerumna ... (Ps. XXXI, 4)

    Incipit

    Secundum quod dicit beatus Bernardus in quodam sermone, oportet universos christicolas...

    f. 83

    Incipit du lemme biblique

    Da huic locum ... (Lc. XIV, 9)

    Incipit

    Videtur mihi secundum jura et quam maxime civilia loquendo quod princeps...

    f. 219

    Incipit du lemme biblique

    Dabo eis virtutem spiritus mei ... (Ez. XXXVII, 6)

    Incipit

    Carissimi, videtur mihi juri conveniens ac decisum quod ubi absens vult...

    f. 134

    Incipit du lemme biblique

    Dabo vobis spiritum et vivetis ... (Ez. XXXVII, 6).

    Incipit

    Videtur mihi illud ita de jure se habere secundum jura...

    f. 132

    Incipit du lemme biblique

    Dabo vobis thesauros absconditos ... (Is. XLV, 3)

    Incipit

    Videtur mihi quod sagax princeps solet thesauros in suis absconditis adgregare...

    f. 203

    Incipit du lemme biblique

    De absconditis tuis adimpletus est venter ... (Ps. XVI, 14)

    Incipit

    Sicut jura dicunt et experientia docemur, principes terreni solent thesauros...

    f. 47

    Incipit du lemme biblique

    De ancilla secundum carnem natus est ... (Gal. IV, 23)

    Incipit

    Videtur mihi quod ad cognoscendum perfecte conditionem et statum alicujus personae...

    f. 12

    Incipit du lemme biblique

    De nocte surrexit deditque praedam ... (Prov. XXXI, 15)

    Incipit

    Ad majestatem regnantis illud pertinet, ut de hostibus reportata victoria...

    f. 117

    Incipit du lemme biblique

    Descendit in domum suam ... (Judith X, 2)

    Incipit

    Carissimi, in verbis istis omnis qui ad episcopatus regimen...

    f. 250v

    Deus te nobis salvet vestra salus... Sancte pater ac fidelium principator, Justinianus...

    f. 252

    Incipit du lemme biblique

    Dominum Deum rogare et deprecare ... (Dan. IX, 3)

    Incipit

    Legum regulis edocemur quod personae quae se miserabiles...

    f. 93v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce plus quam Salomon hic ... (Mt. XII, 42).

    Incipit

    Videtur mihi quod quando aliquid alteri in aliqua conditione...

    f. 97v

    Incipit du lemme biblique

    Esto fidelis usque ad mortem ... (Apoc. II, 10).

    Incipit

    Omnium artifex Deus habens virtutem omnia prospiciens...

    f. 240

    Incipit du lemme biblique

    Faciem tuam lava ... (Mt. VI, 17)

    Incipit

    Beatus Bernardus abbas et doctor egregius, considerans faciem nostri interioris hominis...

    f. 95v

    Incipit du lemme biblique

    Filius tuus vivit ... (Gen. XLV, 26)

    Incipit

    Sanctissima majestas apparet mihi humili servo vestro...

    f. 235v

    Incipit du lemme biblique

    Flavit spiritus ejus et fluent aquae ... (Ps. CXLVII, 18).

    Incipit

    Dicunt naturales et potissime magister de proprietatibus...

    f. 127

    Incipit du lemme biblique

    Fons ascendebat de terra irrigans ... (Gen. II, 6).

    Incipit

    Videtur mihi secundum jura loquendo quod bonus magister et artifex...

    f. 57

    Incipit du lemme biblique

    Fuit homo missus a Deo ... (Joh. I, 6).

    Incipit

    Dicunt jura civilia et cum hoc experientia edocemur...

    f. 144

    Incipit du lemme biblique

    Genuit filium, nomen imponens ei ... (Tob. I, 9)

    Incipit

    Dicunt civilia jura quod nomina debent imponi ut consonent ipsis rebus...

    f. 35

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam fecit cenam magnam ... (Lc. XIV, 16).

    Incipit

    Videmus illam fore differentiam inter cenam seu convivium...

    f. 142

    Incipit du lemme biblique

    Impleti sunt dies purgationis Mariae ... (Lc. II, 22).

    Incipit

    Carissimi, jura dicunt civilia quod in obligatione in diem concepta...

    f. 43

    Incipit du lemme biblique

    In cathedra seniorum laudent eum ... (Ps. CVI, 32).

    Incipit

    Pro impetranda Spiritus sancti gratia in nostri sermonis exordio...

    f. 87

    Incipit du lemme biblique

    In mortuum produc lacrimas ... (Eccli. XXXVIII, 16).

    Incipit

    Carissimi, hodie memoriam illius opprobriosae salutationis...

    f. 107

    Incipit

    Videtur mihi quod quattuor de causis solet tam de jure...

    f. 209

    Incipit du lemme biblique

    In nativitate ejus gaudebunt ... (Lc. I, 14)

    Incipit

    Jurium tradit editio ut in nativitate regalis sobolis...

    f. 63

    Incipit du lemme biblique

    Inter tres ipse est ... (II Reg. XXIII, 8)

    Incipit

    Sicut jura civilia tradunt, in jure civili est quaedam cautio sive stipulatio...

    f. 137v

    Incipit du lemme biblique

    Intravit autem rex ut videret discumbentes ... (Mt. XXII, 11)

    Incipit

    Dicunt civilia jura quod legatus proconsulis quando per regem...

    f. 299v

    Incipit du lemme biblique

    Johannes est nomen ejus ... (Lc. I, 63).

    Incipit

    Licet de jure feminae adoptare non possint, tamen permittitur...

    f. 146v

    Incipit du lemme biblique

    Labora sicut bonus miles Christi ... (II Tim. II, 3).

    Incipit

    Apparet mihi quod istius saeculi homines quorum vita nihil aliud est...

    f. 167

    Incipit

    Lex quamvis civilis ac terrena, tamen per ora principum...

    f. 119

    Incipit du lemme biblique

    Liber generationis Jesu Christi ... (Mt. I, 1).

    Incipit

    Videtur mihi quod in omni libro duo principaliter...

    f. 80

    Incipit du lemme biblique

    Lux orta est justo ... (Ps. XCVI, 11).

    Incipit

    Videtur mihi nihil fore jucundius, nihil fore delectabilius...

    f. 66

    Incipit du lemme biblique

    Mane facto surrexit homo ... (Judic. XIX, 27).

    Incipit

    Solent peregrinantes et itinerum lustratores...

    f. 112

    Incipit du lemme biblique

    Maria sedens secus pedes Domini ... (Lc. X, 39).

    Incipit

    Dum contemplor sedentium occasiones vel causas...

    f. 152v

    Incipit du lemme biblique

    Media nocte clamor factus est ... (Mt. XXV, 6).

    Incipit

    Videtur mihi quod tribus de causis adsuevit fieri clamor...

    f. 10

    Misit Deus hominibus principem legem animatam ... Videtur mihi juri forte conveniens ac decisum quod ubi cives alicujus loci sollemnis debent...

    f. 15

    Incipit du lemme biblique

    Misit rex ad eos ... (I Mach. VI, 60)

    Incipit

    Inter alia quae ad officium regis seu populum regentis...

    f. 248v

    Incipit du lemme biblique

    Misit servos suos vocare invitatos ... (Mt. XXII, 3)

    Incipit

    Habet communis hominum usus ut ad vocandos invitatos servi et familiares...

    f. 202

    Incipit du lemme biblique

    Mittens legationem rogat ea quae pacis sunt ... (Lc. XIV, 32)

    Incipit

    Sicut jura tradunt, duo legatorum genera mitti consueverunt...

    f. 243v

    Incipit du lemme biblique

    Mortuus est David ... (I Par. XXIX, 28)

    Incipit

    Videtur mihi quod inter alia quae solent mortales ingenti voto optare...

    f. 206v

    Incipit du lemme biblique

    Nova lux oriri visa est ... (Esth. VIII, 16).

    Incipit

    Legum tradit editio ut in ortu imperialis et regalis sobolis...

    f. 68

    Incipit du lemme biblique

    Nubecula parva quasi vestigium ... (III Reg. XVIII, 44).

    Incipit

    Videtur mihi quod Scriptura sacra virginem nubi comparet...

    f. 59

    Incipit du lemme biblique

    Obtulerunt ei munera, aurum ... (Mt. II, 11).

    Incipit

    Illud jure civili cavetur quod regi noviter regnanti...

    f. 37

    Incipit du lemme biblique

    Obtulerunt puerum Heli ... (I Reg. I, 25).

    Incipit

    Jurium tradit editio quod quamvis princeps ipse...

    f. 39

    Incipit du lemme biblique

    Optimam partem elegit sibi Maria ... (Lc. X, 42).

    Incipit

    Licet jura ponant partium genera, videlicet partem numeralem...

    f. 150v

    Incipit du lemme biblique

    Pax vobis ... (Joh. XX, 19).

    Incipit

    Quamvis secundum jura civilia feudorum loquendo...

    f. 197v

    Incipit du lemme biblique

    Per proprium sanguinem introivit ... (Hebr. IX, 12).

    Incipit

    Illud secundum jura civilia fore verum, constat quod milites...

    f. 121

    Incipit du lemme biblique

    Positus est thronus matri ... (III Reg. II, 19)

    Incipit

    Videtur mihi secundum jura civilia loquendo quod personis magnae excellentiae...

    f. 296

    Incipit du lemme biblique

    Pro salute vestra misit me Deus ... (Gen. XLV, 5).

    Incipit

    Dicit Augustinus in libro De Catechizandis rudibus...

    f. 245

    Incipit du lemme biblique

    Quasi flos egreditur ... (Job XIV, 2)

    Incipit

    Videtur mihi quod flos in suo egressu habet quinque condiciones...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Qui judicas, redde retributionem ... (cf. Ps. XCIII, 2)

    Incipit

    Ista verba vestrae imperatoriae majestati debent et possunt...

    f. 249v

    Incipit du lemme biblique

    Reddite ergo quae sunt Caesaris ... (Mt. XXII, 21).

    Incipit

    Coram majestate imperatoria, immo eidem sermonem exhibitum...

    f. 238v

    Incipit

    Coram majestate imperatoria, immo ipsi imperiali celsitudini...

    f. 246v

    Incipit du lemme biblique

    Rogate quae ad pacem sunt ... (Ps. CXXI, 6)

    Incipit

    Inter cetera quae ad praelati et pastoris et principis officium...

    f. 254

    Incipit du lemme biblique

    Salutant vos omnes sancti, maxime qui de domo Caesaris sunt ... (Phil. IV, 22).

    Incipit

    Ad praesentis thematis introductionem adsigno duas regulas...

    f. 163v

    Sancte pater ac fidelium principator, Justinianus princeps inclutus...

    f. 252

    Incipit du lemme biblique

    Sanctificavit tabernaculum suum ... (Ps. XLV, 5).

    Incipit

    Apparet mihi quod sacra Scriptura vocat...

    f. 78

    Incipit du lemme biblique

    Sede a dexteris meis ... (Ps. CIX, 1)

    Incipit

    Videmus ad sensum et ut in pluribus experientia...

    f. 222v

    Incipit du lemme biblique

    Sepelivit Abraham Saram ... (Gen. XXIII, 19)

    Incipit

    Sicut narrat historia libri generationis, quamvis Abraham, qui dicitur pater excelsus...

    f. 211

    Incipit du lemme biblique

    Si veritatem dico vobis, quare non creditis mihi ? ... (Joh. VIII, 46).

    Incipit

    Christus, qui est veritas et vita, qui est magister verax...

    f. 195

    Incipit du lemme biblique

    Sic nos existimet homo ... (I Cor. IV, 1).

    Incipit

    Videtur mihi quod inter cetera quae ad conservationem...

    f. 204

    Incipit du lemme biblique

    Signum quaerebant de caelo ... (Lc. XI, 16)

    Incipit

    Videtur mihi in rebus arduis et difficilibus et quasi impossibilibus...

    f. 53

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum homini regi qui voluit rationem ponere ... (cf. Mt. XVIII, 23).

    Incipit

    Inter alias similitudines, tres principaliter in sacra Scriptura...

    f. 263

    Incipit du lemme biblique

    Spiritus tuus bonus deducet me ... (Ps. CXLII, 10).

    Incipit

    Videmus ad sensum quod cupientes ad regionem longinquam proficisci...

    f. 129v

    Incipit du lemme biblique

    Splendor Domini Dei nostri ... (Ps. LXXXIX, 17)

    Incipit

    Carissimi, videtur mihi quod ubi quis vult servitutem splendoris vel luminis...

    f. 18v

    Incipit du lemme biblique

    Subditi estote regi quasi praeexcellenti ... (cf. I Petr. II, 13)

    Incipit

    Sciendum est quod post subjectionem qua omnis creatura subjicitur Deo...

    f. 255

    Incipit du lemme biblique

    Sustinetis si quis vos in servitutem redigit ... (II Cor. XI, 20)

    Incipit

    Lege civili statuitur et cavetur quod ubi servus libertati donatus...

    f. 199v

    Incipit du lemme biblique

    Talis decebat ut esset nobis pontifex ... (Hebr. VII, 26).

    Incipit

    Videtur mihi quod ille convenienter debet esse pontifex...

    f. 177

    Incipit du lemme biblique

    Testimonium perhibuit verbo Dei ... (Apoc. I, 2)

    Incipit

    Sic innuunt verba praedicta ; praeposituri sumus verbum de tribus, primo quidem de quodam teste...

    f. 25

    Incipit du lemme biblique

    Tu, Domine, fecisti eam ... (Ps. CVIII, 27)

    Incipit

    Apparet mihi quod licet in promissionibus...

    f. 75

    Incipit du lemme biblique

    Turbae quae praecedebant et quae sequebantur ... (Mt. XXI, 9).

    Incipit

    Dicunt jura quod ubi legatus proconsulis civitatem...

    f. 102

    Incipit du lemme biblique

    Unguentarius faciet pigmenta suavitatis ... (Eccli. XXXVIII, 7)

    Incipit

    Experientia informamur quod sapiens medicus curam adgrediens...

    f. 105

    Incipit du lemme biblique

    Ut filii lucis ambulate ... (Eph. V, 8).

    Incipit

    Carissimi, jura tradunt civilia quod beneficium servitutis...

    f. 259

    Incipit du lemme biblique

    Veni Spiritus et insuffla super interfectos ... (Ez. XXXVII, 9)

    Incipit

    Pro introductione praesentis thematis duo consideranda occurrunt...

    f. 293

    Incipit du lemme biblique

    Venit ad eum omnis populus ... (Joh. VIII, 2)

    Incipit

    Videtur mihi quod sedent aliqui paenitendum humiliter...

    f. 261

    Incipit du lemme biblique

    Venit Jesus januis clausis ... (Joh. XX, 26)

    Incipit

    Pro impetranda Spiritus sancti gratia, in principio nostri brevissimi sermonis ad illam gloriosam virginem...

    f. 49

    Incipit du lemme biblique

    Vere tu es Deus absconditus ... (Is. XLV, 15).

    Incipit

    Videtur mihi quod Christus Jesus verus Deus et verus homo...

    f. 140v

    Incipit du lemme biblique

    Viam veritatis elegi ... (Ps. CXVIII, 30)

    Incipit

    Jurium tradit editio quod ubi aliquis habet viam indeterminatam in agro...

    f. 173v

    Incipit du lemme biblique

    Videte ficulneam ... (Lc. XXI, 29)

    Incipit

    Ponit beatus Isidorus, Etymologiarum libro XVII, cap. 6, quod arbor fici vel ficulneam...

    f. 182v

    Incipit du lemme biblique

    Vidi turbam magnam ... (Apoc. VII, 9).

    Incipit

    Communis experientia docet quod ubi aliqua res miranda novitate...

    f. 162

    ALPHONSE IV, roi de PORTUGAL -- Sermon prononcé en sa présence
    AREZZO (Italie) -- Mention
    AUTRICHE. Ducs -- Mention (1372)
    BALUZE (Étienne) -- Notes ou titres autographes
    BAVIERE. Ducs -- Mention (1372)
    BERTRANDUS DE CARDALHACO, card. -- Sermon pour ses obsèques
    CHARLES IV de Luxembourg, empereur -- Discours et sermons le concernant
    CHARLES V, roi de FRANCE -- Sermons prononcés en sa présence
    CHARLES VI, roi de FRANCE -- Sermons ou discours prononcés en sa présence
    CLEMENS VI papa (Petrus Rogerii), O.S.B. -- Discours prononcé en sa présence
    CLEMENS VI papa (Petrus Rogerii), O.S.B. -- Sermon pour ses obsèques
    DÉCORATION -- Initiales filigranées (XIII e et XIV e s.)
    Écriture -- méridionale (XIV e s.)
    FOUQUET (Nicolas) -- Possesseur
    GREGORIUS XI, papa (Petrus Rogerii) -- Discours prononcé en sa présence
    GREGORIUS XI, papa (Petrus Rogerii) -- Mention
    GUILLELMUS JUDICIS, card. -- Mention
    HENRI II Trastamare, roi de CASTILLE -- Mentions
    IÑES DE CASTRO, reine de Portugal -- Sermon pour ses obsèques
    INNOCENTIUS VI, papa -- Mention
    INNOCENTIUS VI, papa -- Sermons prononcés en sa présence
    INNOCENTIUS VI, papa -- Sermons prononcés lors de son intronisation
    JOHANNES DE CARAMMANO, card. -- Mention (XIV e s.)
    JOHANNES DE CARDALHACO, patriarcha Alexandrinus postea archiep. Tolosanus -- Notes autographes (?)
    JOHANNES DE CARDALHACO, patriarcha Alexandrinus postea archiep. Tolosanus -- Sermones (collectio)
    LE TELLIER (Charles-Maurice), archev. de Reims -- Possesseur
    LOUIS I er le Grand, roi de HONGRIE et de POLOGNE -- Sermon le concernant
    LOUIS I er d'Anjou, roi de NAPLES -- Sermons prononcés en sa présence
    MONTCHAL (Charles de), archev. de Toulouse -- Possesseur
    PETRUS DE STAGNO, O.S.B., card. -- Mention
    PHILIPPUS DE MOLINIS, Ebroicensis ep. -- Mention
    POMBAL (monastère), dioc. de Braga -- Mention
    Réclames ornées d'un encadrement à la plume
    Réclames prouvant la perte d'un ou de plusieurs cahiers -- « sue fragilitatis »
    RELIURE -- Reliures XVII e s.
    RELIURE -- Reliure Veau brun ou fauve
    SIENNE (Italie) -- Mention
    THOMAS DE AQUINO (s.), O.P. -- Liste de ses oeuvres
    TOULOUSE (Haute-Garonne) -- Université. Mention
    URBANUS V, papa -- Sermon pour ses obsèques
    URBANUS V, papa -- Sermons prononcés en sa présence
    VISCONTI (Bernabo), seigneur de Milan -- Discours de Jean de Cardaillac réclamant sa condamnation

Data source