Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1628

Biblissima authority file: https://data.biblissima.fr/entity/Q96552

  • Other Form of the Shelfmark :
    • Vat. lat. 1628
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 1628
    • Vatican. BAV, Vat.lat.1628
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.1628
  • Held at : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date of Origin :
  • Place of Origin :

Codicological aspects

  • Papier (filigranes f. 1, 46-47, 70-71, à peine visible: var. Briquet 2673?; f. 2-28, 113-122, 195-230: var. Briquet 4744, Mantoue-Parme, 1477-1480, ou 4745, Reggio d’Emilie, 1482; f. 29-45, 48-69, 72-112: var. Briquet 4739, Parme, 1465, ou 4747?, Lucques, 1487; f. 123-194: var. Briquet 4731, Plaisance-Milan, 1448-1449 ou 4732, Modène-Parme-Mantoue-Reggio d’Emilie etc., 1450-1483; f. 231-243: var. Briquet 4742, Reggio d’Emilie et Ferrare, 1471-1477, ou var. Briquet 4745, cf. supra, f. 2 et sqq.), XVe s. (fin), 246 ff. (f. 230v° et 246v° blancs), 204 x 148 mm. Rares gloses marginales contemporaines, quelques unes rubriquées.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Contents

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2:// Spero me secutum

    f. 1 (add.); Avsonivs, Epigrammata de diuersis rebus (extrait).

    titre: «Epigramma traductum e greco in latinum».

    inc.: «Armatam Venerem uidit Lacedemone Pallas...» (epigr. 64, 4 v. - éd. Peiper, Teubner, 1886, p. 336; éd. d'après ce manuscrit par Th. Simar, op. cit. infra, p. 201 n. 2, qui la croit traduite du grec par Lucido Fosforo).

    — Maximianvs, Elegiae (extrait).

    titre: «Maximianus uel Gallus».

    inc.: «Ortus quęque [sic] suos repetunt matremque reposcunt...» (El. I, 221-222).

    ~ — ‹Glossae de Charta oppido et charta libro›.

    texte: «Cartha urbs fuit teste Herodoto li. histo. VII inter Tyron et Biriton unde teste Seruio Dido Carthaginensis dicta est. Charta apud grecos que apud nos librum dicimus quod Ouidius obseruasse uidetur li. III de tristibus cum ait: Nullus in hac charta uersus amare docet [Ovidivs, Tristia, III, 1,4]. Sed communiter pro omni folio super quo scribitur accipi consueuit».

    ~ — ‹Carmen› «De Paride».

    inc.: «Te tua fata trahunt ne cepta relinquere possis...» (2 v. - éd. d'après ce manuscrit B. Nogara, Codices Vaticani latini, 3, p. 116 - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 19090, cite seulement ce manuscrit).

    f. 1v°: Marcvs Lvcivs Fazini (Lvcidvs Phosphorvs), Epigramma (de Martiale).

    titre: «M. Lucidus Phosphorus».

    inc.: «Quisquis amat lepidum uatem latiasque Camenas...» (16 v. - éd. Domitius Calderinus, Commentarius in Valerium Martialem, Rome, 1474, dernier feuillet et, d’après ce manuscrit Th. Simar, op. cit. infra, p. 202; même pièce dans le ms. Rossi 943, f. 192 qui est une copie de cette édition de Domitius Calderinus).

    f. 2-228: Martialis, Epigrammata.

    f. 2-223v°: Epigrammata (I-XIV).

    f. 2-27v°: les épigrammes sont numérotées en marge, en rouge, d'une écriture très menue et régulière, d'après un autre manuscrit en désordre: liv. I, 1-15; puis 72-104; 16-71, et f. 18v°-21v°: «De spectaculo 149-163».

    (liv. II) f. 21v° en marge, de cette écriture menue, titre: «M. Valerii Martialis epigrammaton liber II».

    f. 77v°, une glose en marge cite «Plinius de ciconiis, de hyrundine» (cf. V, epigr. 67).

    (liv. XII) f. 185v° et sqq.: epigr. 1-2; 7; 4; 3 v. 1-6; 5; 3 v. 7-12; 8 etc.

    f. 224-228: Epigrammaton liber (1-26; 28 v. 1-7, 10-12; 30; 28 v. 13-14).

    suivi de cette add.: «‹S›ilius haec magni celebrat monimenta Maronis...».

    expl.: «... Non alium uellet [sic] nec Maro nec Cicero» (4 v. -XI, epigr. 48, déjà copiée à sa place, f. 175, avec «mallet» au v. 4).

    f. 228v°-229: Plinivs minor, Epistulae (extrait: De morte Martialis).

    pas de titre.

    inc.: «‹A›udio Martialem decessisse...» (Ill, 21).

    f. 229v°: Avsonivs, Eclogarum liber: XXV, Monosticha de aerumnis Herculis (Anthol. lat. 641).

    pas de titre (éd. R. Peiper, Teubner, 1886, p. 106-107).

    ~ — ‹Carmen›.

    inc.: «‹V›Ncia si fuerit bis sena uocabitur assis...» (6 v.).

    suivi d'une glose (?): «Des antiqui dicebant des a demo».

    ~ — (autre main): ‹De inscriptionibus templi Apollinis Delphici›.

    inc.: «In templo Apollinis Delphici tria fuerunt γνώμικα...».

    expl.: «... Litis et aeris alieni comitem esse miseriam» (4 lignes).

    ~ f. 230 (autre main): ‹De diis›.

    titre: «Ianus».

    texte: «Ian. Sa. Iu. Mer. Ge. Vul. Plu. Nep. Liber Ap. sol. mars / Selecti («populis omnibus» raturé) diui totius orbis erant».

    ~ — (autre main): ‹Carmina de computo›.

    1) texte: «Sex nonas Maius October Iulius et Mars

    Quattuor at [sic] reliqui tenet idus quilibet octo» (ces 2 vers sont répétés plus bas après les 2 v. suivants - cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 17607).

    2) - «Iunius aprilis septemque nouemque tricenos

    Vnum adde reliquis uiginti februus octo» (cf. H. Walther, op. cit. supra..., n° 9945 avec var., et le ms. Vat. lat. 1490, f. 47 avec var.).

    3) (après les 2 v. du Carm. 1) inc.: «Ianus et Augustus denas nonasque December...» (4 v. - cf. H. Walther, op. cit. supra..., n° 9785).

    f. 231-245 v°: Priapea (I-LXXXI).

    titre: «Publii V.M. Priapeae Carmen incip‹it›».

    inc.: «‹C›arminis incompti lusus...» (éd. F. Vollmer, op. cit. infra, p. 43-70, cf. aussi supra, Vat. lat. 1586, f. 67v°-76v°).

    ~ f. 245v° (add.): ‹Glossa›.

    inc.: «Daulis dis uel Daulia (?) ciuitas est Phocidis...».

    expl.: «... conuersae in aues fuerunt Progne et (?) Philomena et r[...] / et Teseus» (3 lignes).

    ~ f. 245v°: ‹Carmina›.

    1) inc.: «Lumen ab oppositis ut sumit nostra fenestris...» (2 v. - éd. d’après ce manuscrit, B. Nogara, op. cit. supra, p. 117).

    2) inc.: «Vrbes creuit peperere fere sum Hersilia mater...» (2 v. - éd. B. Nogara, op. cit. supra, p. 117).

    ~ f. 245v°-246 (autre main): Matthias Canalis ‹Ferrariensis, Carmina 3 in laudem Alexandri VI papae et Caesaris filii eius›.

    1) inc: «Ridet Alexandro tellus et pontus et aether...» (3 distiques - éd. d'après ce manuscrit, Th. Simar, op. cit. infra, p. 202 et B. Nogara, op. cit. supra, p. 117).

Origin

  • Origine: italienne, écritures humanistiques cursives légèrement penchées. Les f. 1-1v°, 46-47v°, 70-71 v° et 128-129v° sont de la même main.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Provenance

Data Source: Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le manuscrit a été acquis entre 1550 et 1566, car il est décrit dans une liste complémentaire établie après 1566 par les Ranaldi.

Notes

Data Source: Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 232-234 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliography

    • Th. Simar, Les manuscrits de Martial du Vatican (Le Musée belge, 14, 1910, p. 201-202)
    • F. Vollmer, Poetae latini minores, II, 2, Teubner, 1923, p. 41 (brève mention).

Life cycle of this book

Data source