Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q281766
Papier (filigrane var. Briquet 7464: Udine, Venise, 1461), XVe s. (fin), I + 162 ff. (f. 111-112 v°, 125-127 v° et 139 v° blancs), 245 X 172 mm.
Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI
~ f. 1-56 v°: ‹Glossarium iuris›.
par ordre alphabétique des mots.
inc.: «Atritus id est afflictus consumptus exhaustus inbecillis. Atrox...».
~ f. 57-70 v°: ‹Distinctio›.
inc.: «XVII, Distinctio diaconis. Protestanti creditur contra se non contra alium...».
~ f. 71-85 v°: Aeneas Silvivs Piccolominevs, Historia de duobus amantibus.
~ f. 85 v°-86: Aeneas Silvivs Piccolominevs, Epistula ad Marianum Sozinum.
~ f. 86-86 v°: Euangelium ‹secundum marcas auri et argenti›.
(rédaction attribuée à Petrus de Vineis, avec variantes par rapport aux textes édités par P. Lehmann, Die Parodie im Mittelalter, 2e éd., Stuttgart, 1963, p. 183-188).
~ f. 86 v°: ‹De testamento›.
inc.: «Ad testamentum requiruntur VII testes et non VI...».
~ f. 87-88 v°: Aeneas Silvivs Piccolominevs, De remedio amoris (Epistula ad Hyppolitum Mediolanensem) .
f. 88 v°: Ps. Ovidivs, De pulice.
pas de titre (éd. cf. supra, Barb. lat. 26, f. 164-164 v°).
f. 88 v°-89: Ps. Ovidivs, De philomela (Anthol. lat. 762).
pas de titre.
suivi des deux vers extraits du Compendium de Ieremias de Montagnone:
«Tu ualeas felix si longo tempore fenix
Et foueat tellus uelut ouile in tellus (ou «uitellus»)» (cf. supra, Borgia lat. 204, f. 1-2).
~ f. 89-89 v°: «De melancolico».
inc.: «Item complexio melancolica potest sic diffinire...».
f. 90-91 v°: extraits d’auteurs classiques et médiévaux parmi lesquels:
f. 90: Seneca, Epistulae ad Lucilium (extraits).
titre: «Seneca in epistulis».
inc.: «Non prodest cibus corpori qui assumptus statim amittitur...» (2, 3).
expl.: «... Omnia nemo habere potest. Singulis rebus medium adhibeas» (non identifié, 23 lignes).
— Ps. Seneca, Liber de moribus (extraits).
titre: «Seneca de moribus».
inc.: «Omne peccatum actio uolontaria est. Disciplina bonos mores facit...» (Sent 1).
expl.: «... Nunquam scelus scelere uincendum est» (Sent. 139).
— Martinvs Bracarensis seu Ps. Seneca, Formulae uitae honestae (extraits).
titre: «Seneca de moribus uite».
inc.: «De dubiis non diffinias sed suspensam tene sententiam...» (§ 2 - éd. Barlow, p. 238, l. 13).
expl.: «... in aduersis firmus in prosperis cautus et humilis» (§ 4 - éd. Barlow, p. 245, l. 65).
~ f. 92-102: Aeneas Silvivs Piccolominevs, De curialium miseriis.
~ f. 102-103: «Albertvs, De signis conceptionis mulieris».
~ f. 104-105 v°: «De motu terrae» etc.
~ f. 106-107 v°: Nicolavs V papa, Concordantia principum nationis germanicae cum Rege Romanorum (avec décrets d’autres papes ?).
expl.: «Datum Rome XIIII kal. aprilis anno M CCCC LXXII (ou «M CCCC LXVII») pontificatus anno II».
~ f. 107 v°-110: «Taxa poenitentiariae secundum ordinem Romanae curiae».
~ f. 110 v°: «Passio cuiusdam uiri pigri monachi secundum luxuriam».
(cf. P. Lehmann, op. cit. supra, p. 122-123 et 231).
~ f. 113-128: Avgvstinvs Datvs, Elegantiae.
f. 128: Pvblilivs Syrvs, Sententiae (extrait).
texte: «Recta ingenia debelitat [sic] uerecundia Peruersa confirmat audacia» (Prou. 91).
~ -‹Carmen›.
inc.: «Prima dies mensibus cunctis est dicta Kalendas...» (5 v., non identifié).
~ f. 128 v°-162 v°: ‹Epistulae uariae›, parmi lesquelles:
~ f. 137-137 v°: Ps. Demosthenes (Petrvs Marcellvs ?), Oratio ad Alexandrum.
inc.: «Nichil habet rex Alexander...».
~ f. 137 v°-138: Aeneas Silvivs Piccolominevs, Epistulae IX, VII et CXXII.
~ f. 140: Petrvs Bartolacivs Beneventanvs, Epistula ad Aluarum de Cosman (Naples, 1471).
f. 140 v°-155: Cicero, Epistulae ad familiares (extraits).
titre: «Marci Tulii Ciceronis epistularum liber primus Incipit».
inc.: «‹E›go omni officio...» (I, 1).
suivie des ep. II, 1-7, 11, 9, 12, 14, 18-19; III, 1-2, 13; IV, 5-13; V, 5, 7, 11, 16, 18, 21; VI, 3; V, 12; X, 1-5, 7, 6; IX, 23; XIII, 31, 33, 38, 47.
expl.: «... ut me ames teque amari a me scias» (XIII, 47).
f. 155-155 v°: Cicero, Epistulae ad Brutum (extraits).
suivent sans séparation le texte précédent.
inc.: «‹B›ibulus quam carus michi esse...» (I, 7).
suivie des ep. 8 et 9.
expl.: «... nostro cogitabam dare. Vale» (I, 9).
f. 155 v°-157 v°: Cicero, Epistulae ad Atticum (extraits).
inc.: «M. T. C. Pomponio Attico S. P. D. ‹N›Arro tibi plane relegatus michi uidere [sic]...» (II, 11).
suivie des ep. III, 21-22, 25-27, 1, 3-6, 11, 14; IV, 12, 14; VII, 19; VIII, 7, 11 C; IX, 6 A, 7 C.
expl.: «... in hunc statum perueniret. Vale. Marci T. C. familiares Epistole feliciter Expliciunt etc.» (IX, 7 C).
~ f. 160: Ps. Lentvlvs, Epistula ad senatum Romanum de Iesu Christo.
~ -Ps. Pontivs Pilatvs, Epistula ad Claudium regem Romae.
~ f. 160-161: Oratio ad Fridericum III imperatorem in uniuersitate facta.
inc.: «Rem mirum in modum arduam...».
f. 162 v°: Cicero, Epistulae ad familiares (extrait).
titre: «Consolatoria».
inc.: «Cicero Ticio Fabio [sic] S. d. Etsi egomet qui te consolari cupio...».
expl.: «... et qui esse debeat. Vale» (V, 18).
Origine: italienne, écritures humanistiques très cursives, négligées et parfois peu lisibles surtout à la fin. Au f. 131 v° la date 1479 qui se lit dans un quatrain paraît se rapporter à la copie:
«Operis in fine benedic Christum sine fine
Vt uita comite merui letari sub fine
Anno uolgari LXXVIIII et tria tali
Valent in die domini domi cum fui sera fine («serafine» ?)».
Possesseurs: Bibliothèque inconnue du XVIe s. (correspond au n° 164 du catalogue publié par G. Mercati, op. cit. infra); le cardinal Marcello Cervini (cote 312 au f. 1); le cardinal Sirleto (cote 84 au f. 1); Giovanni Angelo duc d’Altemps (ex-libris au f. I); le cardinal P. Ottoboni (cote de Bianchini: V. 9. 58).
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF