Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q65905
Manifeste IIIF
Numérisation :
Parchemin, 279 f. (nouvelle foliotation au crayon), une seule main, volume très soigné, 240 × 180 mm (texte : 165 × 115 mm), deux colonnes, 42-43 lignes, plusieurs initiales ornées, initiales bleu et rouge. Textes scientifiques et divers, principalement du haut Moyen Âge : Bède, De temporum ratione (1ra-55rb) ; figures de géométrie (57r-57v) ; figures et tables d’astronomie et de comput (58r-67r) ; cycles de 19 ans (69r-75v) ; Bède, Martyrologium (76r-78v) ; compilation de comput incluant plusieurs sections astrologiques (79ra-91rb, incomplète du début en raison de feuillets manquants) ; compilation de médecine et de philosophie naturelle (91va-120rb) ; compilation d’astronomie et de philosophie naturelle en 98 chapitres (120rb-134ra) ; compilation de philosophie naturelle en 22 chapitres (134ra-154vb) ; texte de droit (154vb-165rb) ; textes religieux (165rb-259rb) ; Liber iunioris phylosophi in quo continetur totius mundi descriptio (259rb-273vb) ; «XXVI. De plasmatione protoplasti » (275ra-275rb, ce chapitre a probablement été extrait des f. 210vb-211ra, où il est également numéroté 26) ; table des matières du volume (278r-278v) ; De sapienti responsione (278v) ; Dieta Ypocratis (279r). Blancs : 55v-56v, 67v-68v, 274r-274v, 275v-276v, 279v. Ce ms. est étroitement lié au Madrid, BN, 19 (XIIe s.), notamment pour la section astrologique des f. 88rb-91rb, qui présente exactement le même agencement inhabituel de textes et d’extraits (= Madrid, BN, 19, f. 86rb-88rb), bien que le ms. de Madrid n’ait pas pu servir de modèle dans le cas présent
Source des données : BnF Archives et manuscrits
1.° Bedaetractatus de temporibus : accedunt complures tabulae ad computum ecclesiasticum pertinentes .
2.° Ejusdem Bedae martyrologium, calendarium et computus.
3.° Expositio Galeni pro infirmis.
4.° Ratio sphaerae quam Apuleius descripsit.
5.° Libellus cujus titulus : sapientia artis medicinae.
6.° Epistola Vindiciani ad Pentadium, nepotem suum, de rebus ad artem medicam spectantibus.
7.° Hippocratis epistola de phlebotomia.
8.° Ejusdem diaeta de circulo anni ; quid usitare debeat homo per singulos menses.
9.° Capitulum de corporis humani fabrica.
10.° Excerptum è Solino de mirabili partu cujusdam feminae, nomine Faustae.
11.° Excerptum ex eodem de menstruis mulierum et conceptu.
12.° Scholium de hominum similitudine, longitudine, velocitate, visu, fortitudine, memoria et oblivione.
13.° Scholium de filia quae lactavit patrem.
14.° Capitulum de Italia et lupis quos gignit.
15.° Isidorus de homine, illiusque partibus.
16.° Excerptum ex Origenis chronico de variis gentibus quae terram incolunt ; sive potiùs, capitulum de origine gentium quae tres nostri continentis partes occupant.
17.° Isidorus de gentibus, earumque vocabulis.
18.° Idem de lapidibus insignioribus.
19.° Anonymus de marmoribus.
20.° Scholium de gemmis.
21.° Amigeronis liber de lapidibus.
22.° Bedae tractatus de naturis rerum .
23.° Capitula varia de insulis, de promontoriis, de montibus, de fluminibus, de orbe, de Asia et partibus ejus, de Europa et partibus ejus, de Libya et partibus ejus, de cosmographia, de mensuris agrorum, de itineribus, de ponderibus, de signis ponderum, de mensuris, de aetatibus hominum, de sepulchris, de portentis, de transformatis, de regnis, militiaeque vocabulis, de affinitatibus, de agnatis et cognatis.
24.° Alia capitula de conjugatis, de orthographia, de notis sententiarum, de notis vulgaribus, de notis digitorum, de notis militaribus, de notis juris, de obelis et asteriscis, de notis antiquorum.
25.° Constantini et Constantis epistola ad Liberium, Papam.
26.° Excerpta ex Eusebii historia ecclesiastica ; scilicet, verba Josephi de Christo, litterae Abgari ad Christum, responsio Christi ad Abgarum, litterae Pilati ad Tiberium, narratio de morte Herodis et Joannis Baptistae.
27.° Scholium de canonibus conciliorum.
28.° Epistola quae tribuitur Telesphoro , Papae.
29.° Libri quatuor excerptorum è sanctis Patribus, quibus varia fidei et moralis christianae capita asseruntur.
30.° Notitia provinciarum Italiae.
31.° Privilegium sanctae Romanae Ecclesiae ; sive donatio quae dicitur facta à Constantino Papae Sylvestro .
32.° Sancti Gregorii , Papae, ad Serenum, Episcopum Massiliensem, epistola.
33.° Africanus de genealogiis Christi quae à Matthaeo et Luca diversè referuntur.
34.° Excerpta ex Africani concilii sub Anacleto habiti, et è sanctorum Augustini et Hieronymi libris.
35.° Nomina septuaginta Discipulorum.
36.° Liber junioris Physici, in quo continetur totius mundi descriptio.
37.° Ferami , Regis, ad Adrianum Imperatorem epistola.
38.° Variae operationes alchymicae.
39.° De plasmatione protoplasti, sive Adami.
40.° Scholium ad astrologiam judiciariam pertinens, ubi de effectibus planetae Saturni in singulis zodiaci signis.
Source des données : Persée - DER-IRHT, LXXXIV
88rb-88vb «Hec sunt signa que ostendit. Si dominico die evenerit kal. Ianuarias facit yemem calidum, ver humidum, autumnum ventosum — (die Sabbati) fenum (corr. ex foenum) plurimum superhabundabit et homines morientur » . = Revelatio Esdrae
88vb-89ra «Expositio Galieni pro infirmis scilicet sompniorum per etatem Lune. Luna prima quicquid videris nullum effectum habet, nec bonum nec malum — Luna XXXa similiter » . = Lunarium
89ra-89va «Expositio Galieni pro infirmis. Luna prima si aliquis decubuerit et tertia die se allevaverit, sanus erit ; si gravior fuerit cum gravi periculo evadit — Luna XXX item ut supra desperabitur et contrariis febribus a medicis factis curatur et evadit » (suivi, f. 89va-89vb, d’un paragraphe «Si autem absque Lune computo scire vis de infirmo si victurus atque moriturus sit, tolle mollicam panis redentis… »). = Lunarium
89vb-90vb «De his que a me et ab humane vite cautelam inventa sunt — (90rb) absque ambiguitate significat » (avec figure rectangulaire, deux tables des nombres lunaires offrant des valeurs identiques, l’alphabet numérique et les valeurs numériques des planètes). = Sphère de Pétosiris (§ 1 et 2)
90vb-91ra «Item Pictagore sive Cratonis. Disce diem Lune in qua quis decubuit… inspicienda sunt et colligenda. Est et alius modus. Si numerus Lune fuerit — adversa omnino provenient. XXesVIIIIes quinques CXLV… XXVIIII centies II. DCCCXCVIIII » . = Tétragone sujet (suivi sans transition du § 3 de la Sphère de Pétosiris et d’un fragment de la table de division par 29
91ra-91rb «Ratio spere Pictagore quam Apuleius descripsit. Si quacumque causa scire volueris vel consulere — et si infirmus fuerit periclitabitur » . = Sphère d’Apulée/ Pythagore (avec figure et valeurs numériques des planètes)
277ra-277vb «Capitulum Saturni quid ex mutatione sua a signo in signum accidat in rebus mundi de hiis quibus intromittunt se homines et negotiantur et caristia mercature. Quando ergo intrat Saturnus signum Arietis et perficit medietatem — (Virgo) reges firini, luxuria multa » (les paragraphes du Lion et de la Vierge, omis dans un premier temps, figurent à la fin ; le paragraphe des Poissons s’achève «… et piscium vilitas et maris animalium »). = Sem filius Haym, Capitulum in narratione Saturni quid accidat in mundo [TK, 190]
Source des données : Manuscripta medica
Italie du sud
Cette compilation, connue sous le nom de Florilegium Italicum , est conservée dans deux autres manuscrits : le Manuscrit 3 de la Bibliothèque de l'abbaye de Cava (fin XIe siècle) et le Manuscrit 19 de la Bibliothèque Mationale de Madrid. (voir Dalché, p. 187)
Au verso du 1er feuillet de garde, fragment du livre de raison d'Esprit Albert, habitant du village de Cavaillon, indiquant les dates de 1509 et 1526.
Cote Philibert de la Mare au feuillet 1. La collection de Philibert de la Mare a été acquise par la Bibliothèque Royale en 1719. (voir Delisle, Cabinet des manuscrits , I, pp. 361-364)
annoté par un certain «Spiritus Alberti » à Cavaillon au début du XVIe s. (cf. A. Cordoliani, «Études de comput… » , p. 61 n. 3) ; Philibert de La Mare
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF