Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2882

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q381879

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1 Office de s. Thomas de Cantorbéry, répons et versets : « Ora pro nobis sanctissime Thomas... », « Oratio magistri Serlonis. Scribe in fronte : IHC. Domine J. C. rex glorie exprime ... », « Item in pectore ... » ; trois oraisons brèves : « Familiam hujus sacri cenobii quesumus ... », « Respice quesumus Domine Deus de celo... », « Omnipotens sempiterne Deus miserere famulis ... ».

    F. 2-23 S. ANSELMUS CANTUARIENSIS, « Monologion », avec prologue (2-2v) et table en 80 chap. (2v-3) (F.-S. Schmitt, S. Anselmi opera , I, 7-87).

    F. 23v-32 « Proslogion », avec prologue (23v-24) et table en 26 chap. (24) ( ibid ., 93-122).

    F. 32-34 « Quid ad hec respondeat quidam pro insipiente » ( ibid ., 125-129).

    F. 34-37v [Liber apologeticus] : « Quoniam non me reprehendit..., ( ibid ., 130-139).

    F. 38-72 « Meditationes seu orationes », précédées du « Prologus. Orationes sive meditationes que subscripte sunt... » ( P. L. , CLVIII, 709) ; — « Domine J.-C., redemptio mea ... » ( ibid , 902, orat. 20) (38-39v) ; — « Terret me vita mea ... » ( ibid ., 722-725, medit. 2) (39v-41). — « Anima mea, anima erumpnosa ... » ( ibid ., 725-729, medit. 3) (41-42v) ; — « Omnipotens Deus et misericors pater ... » ( ibid ., 876, orat. 9) (42v-43) ; — « Sancta crux per quam nobis ... » ( ibid ., 935, orat. 41) (43-43v) ; — « Domine J.-C. qui patre disponente ... » ( ibid ., 927, orat . 34) (43v-44) ; — « Dulcis et benignissime... » ( ibid ., 906, orat. 23) (44-44v) ; — « Omnipotens et pie Domine J.-C. quem opto ... » ( ibid ., 908, orat. 24) (45-45v) ; — « Epistola ad Gondulfum de orationibus sancte Marie ... Non est opus ut ... » ( ibid ., 1086, l. I epist. 20) (45v) ; — « Sancta et inter sanctos ... » ( ibid ., 948, orat. 50) (46-46v) ; — Virgo mundo venerabilis ... » ( ibid ., 950, orat. 51) (46v-47v) ; — « Maria tu illa magna ... » ( ibid ., 952, orat. 52) ; cf. Wilmart, dans Rech. de théol. anc. et médiévale , II (1930), 199 (47v-49v) ; — « Sancte Johannes, tu ille ... » ( ibid ., 969-997, orat. 63-69) (50-63) ; — « Peccator homuncule ... » ( ibid ., 999-1007, orat. 71-72) (63-67) ; — « Sancte N., pie N. ... » ( ibid ., 1012, orat. 75) (67-67v) ; — « Sancta Maria Magdalene que cum fonte ... » ( ibid ., 1010, orat. 74) (67v-68v) ; — « Anima christiana, anima de gravi morte ... » ( ibid ., 762, medit. 11) (69-72).

    F. 72v-91v [Liber precum] Huit hymnes pour les heures de l'office : « Lux que luces in tenebris ... » ( ibid ., 1035-1037, sous le nom de s. Anselme) ; cf. Wilmart, Auteurs Spirituels , 154 (72v) ; — « Altissime et mitissime amator ... » ( ibid ., 868, orat. 4, sous le nom de s. Anselme) (73-74) ; — « Dulcissime et benignissime Domine J-C., altissime patris ... » ( ibid ., 910, orat. 25, sous le nom de s. Anselme) (74-75v) ; — « Juste judex J-C.... » ; cf. Chevalier n° 9910 ; « Oratio. Domine J.-C. per virtutem sancte crucis ... », oraison pour la profession monastique : « Deus qui nos a seculi ... » (76) ; — « O felix et sanctissima Anna ... » (Wilmart, op. cit ., 205-208, d'après ce ms.) (76v) ; — « Oratio Theophili ad sanctam Mariam. O gloriosissima et precellentissima ... » ; cf. Harnack, Altchristliche Literatur , Leipzig (1893), 500 (76v-77v) ; — « Oratio beati Maurelii Andegavensis episcopi ad sanctam Mariam. Singularis meriti ... » ( P. L. , CLVIII, 946) (77v-78v) ; — « Ecce ad te confugio ... » ; cf. Chevalier n° 5087 (78v-79) ; « O Maria pissiima ... » ; cf. Chevalier n° 13213 (79-79v) ; — « Alma serena pia ... » ; cf. Chevalier n° 22816 (79v-80) ; — Hymnes : « Ad Filium. Christe summi Patris ... », « Ad Spiritum Sanctum. Paraclyte sanctum solacium... », « Ad sanctam Trinitatem. Adoramus te summa deitas ... » (80v-81) ; — Litanies de N.-D. : « Kyrie eleison ... », « Sancta Maria gratia Dei plena ... », quarante et une invocations suivies de la Salutation angélique, de l'antienne Ave regina celorum, et d'autres prières : « Piissima domina ... », « O sanctissima virgo Maria in celo ... » (81-82v) ; — Série de douze Ave Maria et d'invocations : « Ave Maria a Deo preclara ... », « Sancta et perpetua virgo Dei genitrix ... » (Wilmart, op. cit ., 330-333, édit. part.) (82v-83) ; — « Oratio ad s. Mariam et s. Johannem evangelistam. O intemerata ... » ( ibid ., 488-491), suivie de deux oraisons brèves (83-83v) ; — Prières au Père, au Fils, au Saint-Esprit, à la Sainte Trinité ( P. L. , CI, 1399) : « O sancta Trinitas, o adoranda unitas ... », « Omnipotens Deus qui in nomine unigeniti tui ... », « Domine J.-C. rex virginum ... » ( ibid ., 1400) (84-84v) ; — prières pour l'adoration de la Croix : « O crux viride lignum ... », « O pie crucifiger ... », « Salve crux gloriosa ... », « Quis valet digne laudem ... », « Ave crux sancta et gloriosa ... », « Adoro te, Domine J.-C., ascendentem ... » ; cf. Wilmart, dans Rev. bénéd . XLVIII (1936), 283, « Domine J.-C., dulcis magister ... », « Domine J.-C., adoro te vulneratum ... », « Ave in perpetuum clementissime ... » (84v-86) ; — « Sancte et gloriose angele Dei ... », « S. Johannes Baptista precursor... », « Sancte Petre Apostole ... », « Beate Paule vas electionis ... » (Wilmart, ibid ., 284), « S. Johannes Apostole et evangelista Domini quem Dominus ... », « Oro te s. Andreas apostole ... » ( ibid ., 285), « S. Jacobe Apostole quem fratrem Domini ...», « S. Thoma discipule et apostole Domini qui cicatrices vulnerum ... », « S. Philippe apostole Domini lampas ... », « S. Jacobe apostole Domini incurvatum me peccatis ... », « S. Bartholomee qui non servus ... », « S. Matthee apostole et evangelista Christi a cujus ore ... », « S. Symon apostole Domini nostri I.-C., electe ... », « S. Thadee apostole preco ... », « S. Mathia apostole Domini qui sorte ... » (86-88v) ; — « Oratio ad s. Mariam egyptiacam. S. Maria famula Christi ... », « Adonay Domine Deus magne ... », « In fronte Aaron erat lamina aurea ... », « Angele mi comes ... » (88v-90v) ; — « Oratio s. Augustini. Domine Deus omnipotens qui es ... » apocr. ( P. L. , XL, 938-940 ; édit. part. Wilmart, Auteurs Spirituels , 575-577) (90v-91v) ; — « S. Michael archangele qui venisti ... » ( ibid ., 212-213), « Queso te et obsequenter ... » ( ibid ., 552) (91v) ; incomplet par lacune matérielle.

    Sur les différentes attributions des oraisons et méditations de s. Anselme, cf. A. Wilmart, Auteurs spirituels , 147-216.

    Voir t. III, 407.

    F. 32-34. [GAUNILO, monachus Majoris Monasterii, Liber pro insipiente] ; cf. F. S. Schmitt, éd. cit . dans la notice.

    F. 56v-57. L'oraison 66 ne fait pas partie des prières authentiques de s. Anselme retenues par A. Wilmart ; cf. op. cit., loc. cit .

    F. 81. « Kyrie eleison... » (ms. P de l'éd. G. G. Meersseman, Der Hymnos Akathistos , II, Fribourg, 1960, 214-215). Remplacer l'Antienne... « Ave Regina caelorum » par Hymne à la Vierge Marie ; cf. Chevalier, Repert. hymn. , n° 2070.

    F. 81v. « O sanctissima Virgo... » (Meersseman, éd. cit. , d'après ce ms.) ; cf. ibid. , 218-222, ms. P.

    F. 82v. « Ave Maria a Deo preclara preelecta... » (ms. A de l' éd. cit. , 161-162) ; — « Sancta et perpetua virgo... » (ms. R de l' éd. cit. , 192-193).

    f. 38-72 : (F. S. Schmitt, S. Anselmi opera , III).

Intervenants

Autres intervenants

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Provient de l'abbaye de Mortemer au dioc. de Rouen, d'après l'ex-libris à demi-effacé du XIV e s. au f. Iv, d'où il était passé dans la collection de Mareste d'Alge dont l'ex-libris effacé se trouve au f. 23.

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Adonay Domine Deus magne et mirabilis qui es justus et misericors...

    f. 88v

    Adoramus te summa deitas, te laudamus perfecta bonitas...

    f. 81

    Adoro te, Domine Jesu Christe, per sanctam et gloriosam crucem tuam redemisti mundum...

    f. 85

    Alma serena pia, praecelsa beata Maria // Tu fons hortorum, tu certa salus...

    f. 79v

    Altissime et mitissime amator Deus hominum creator et gubernator...

    f. 73

    Angele mi, comes alme, dux et custos et amice, qui multa providentia...

    f. 89v

    Anima christiana, anima de gravi morte resuscitata, anima de misera...

    f. 69

    Anima mea, anima aerumnosa, anima, inquam, misera miseri homunculi...

    f. 41

    Ave crux sancta et gloriosa quia in te est adfixa gloria et sanctificatio nostra...

    f. 85

    Ave in perpetuum clementissime mundi redemptor Christe et memor...

    f. 85v

    Ave Maria, a Deo praeclara, praeelecta, caeli janua hortusque benedictionis...

    f. 82v

    Ave regina caelorum // Ave Domina angelorum // Salve...

    f. 81

    Beate Paule, vas electionis quem Dominus de caelis advocare dignatus est...

    f. 86v

    Beatissime Johannes Baptista praecursor et mater Christi Virgo sanctissime...

    f. 86

    Christe, summi Patris splendor et gloria // Deus coaequalis illi per omnia//...

    f. 80v

    Deus qui nos a saeculi vanitate conversos ad supernae vocationis amorem accendis...

    f. 76

    Domine Deus omnipotens, qui es trinus et unus, qui es semper in omnibus...

    f. 90v

    Domine Jesu Christe, adoro te vulneratum, deprecor te ut tua vulnera...

    f. 85v

    Domine Jesu Christe, dulcis magister, suavis et delectabilis praeceptor...

    f. 85v

    Domine Jesu Christe, per virtutem sanctae Crucis tuae de omnibus malis...

    f. 76

    Domine Jesu Christe, qui Patre disponente, Spiritu sancto cooperante...

    f. 43v

    Domine Jesu Christe, redemptio mea, misericordia mea, salus mea...

    f. 38

    Domine Jesu Christe, rex virginum integritatis...

    f. 84v

    Dulcis et benigne Domine Jesu Christe qui exhibuisti caritatem...

    f. 44

    Dulcissime et benignissime Domine Jesu Christe, altissimi Patris altissime fili...

    f. 74

    Ecce ad te confugio // Virgo nostra salvatio//...

    f. 78v

    Familiam hujus sacri coenobii quaesumus, Domine, intercedente beata Dei genetrice...

    f. 1

    In fronte Aaron erat lamina aurea in qua erat insculptum...

    f. 89v

    Item in pectore : Jesus. Domine Jesu Christe, rex gloriae, imprime...

    f. 1

    Juste judex Jesu Christe // Rex regum...

    f. 76

    Lux quae luces in tenebris // Ex alvo nata Virginis//...

    f. 72v

    Maria tu illa magna, tu illa major beatarum Mariarum...

    f. 47v

    Non est opus ut multa de voluntate pristinae amicitiae loquitur...

    f. 45v

    O crux viride lignum, quia super te pependit Salvator Israel...

    f. 84v

    O felix et sanctissima Anna genetricis Domini mater, quae inter omnes mulieres...

    f. 76v

    O gloriosissima et praecellentissima Dei genetrix Maria Virgo perpetua...

    f. 76v

    O intemerata et in aeternum benedicta... O Johannes, beatissime Christi familiaris amice...

    f. 83

    O Maria piissima // Stella maris clarissima //...

    f. 79

    O pie crucifiger, cunctorum redemptio populorum, qui pro salute...

    f. 84v

    O sancta Trinitas, o adoranda Trinitas, o vera deitas...

    f. 84

    O sanctissima Virgo Maria in caelo et in terra...

    f. 81v

    Omnipotens Deus et misericors Pater et bone Domine, miserere...

    f. 42v

    Omnipotens Deus qui in nomine unigeniti tui misisti Spiritum sanctum...

    f. 84v

    Omnipotens et pie Domine Jesu Christe, quem opto propitium amicis meis...

    f. 45

    Omnipotens sempiterne Deus, miserere famulis et famulabus...

    f. 1

    Ora pro nobis, sanctissime Thoma, offer pro famulis devotum mentis aroma...

    f. 1

    Orationes sive meditationes quae subscriptae sunt quantum ad excitandam...

    f. 38

    Oro te, sancte Andreas apostole et martyr Christi, intercede pro me ad Dominum...

    f. 86v

    Paraclete, totum solacium, securitas, caritas, gaudium, ignis...

    f. 80v

    Peccator homuncule, tu multum indigens, tu qui nimis Deum contristasti...

    f. 63

    Piissima domina, dulcissima et misericordissima mater Christi Maria...

    f. 81v

    Quaeso te et obsequenter rogo, sancte angele Dei, cui omnipotens Deus...

    f. 91v

    Quis valet digne laudem glorificationis tuae proferre, Jesu Christe...

    f. 85

    Respice, quaesumus, Domine Deus de caelo, et intercedente beata Dei genetrice...

    f. 1

    Salve crux gloriosa cordi meo dulcissima et pectori meo semper amantissima...

    f. 84v

    Sancta crux per quam nobis ad memoriam crux illa reducitur...

    f. 43

    Sancta et inter sanctos post Deum singulariter sancta Maria, mater admirabilis...

    f. 46

    Sancta et perpetua virgo Dei genetrix Maria // Domina et advocatrix...

    f. 82v

    Sancta Maria, famula Christi, spes miserorum, fiducia peccatorum...

    f. 88v

    Sancta Maria, gratia Dei plena, ora pro nobis. Sancta Maria, Dei genetrix...

    f. 81

    Sancta Maria Magdalene, quae cum fonte lacrimarum ad fontem misericordiae...

    f. 67v

    Sancte Bartholomaee, qui non servus sed amicus Dei vocaris...

    f. 87v

    Sancte et beate Benedicte, quem tam opulentia benedictione virtutum...

    f. 66

    Sancte et beate Johannes, altissime evangelistarum Dei, dilectissime apostolorum Dei...

    f. 57v

    Sancte et benignissime Petre, fidelis pastor ovium Dei, princeps apostolorum...

    f. 51v

    Sancte et gloriose angele Dei, cui ab omnipotente Deo ad custodiam...

    f. 86

    Sancte et pie Andreas, ad pietatis tuae januam sedet et clamat...

    f. 56v

    Sancte Jacobe, apostole Domini, incurvatum me peccatis et oppressum...

    f. 87v

    Sancte Jacobe apostole, quem fratrem Domini secundum carnem...

    f. 87

    Sancte Johannes apostole et evangelista Domini, quem Dominus tanto amore dilexit...

    f. 86v

    Sancte Johannes Baptista, qui meruisti Salvatorem mundi baptizare...

    f. 86

    Sancte Johannes, tu ille Johannes qui Deum baptizasti, tu prius...

    f. 50

    Sancte Johannes, tu ille Johannes, unus ex magnis apostolis Dei...

    f. 58v

    Sancte Matthia, apostole Domini, qui sorte apostoli duodenum implesti numerum...

    f. 88

    Sancte Matthaee, apostole et evangelista Christi, a cujus ore hausimus...

    f. 88

    Sancte Michael, archangele Domini nostri Jesu Christi, qui venisti...

    f. 91v

    Sancte N., pie N., beate N., unus de gloriosis martyribus Dei, iste peccator...

    f. 67

    Sancte Paule, tu magne Paule, tu ille qui unus ex magnis apostolis Dei...

    f. 53

    Sancte Petre apostole, electe Dei, tu confessus es Christum Filium Dei esse...

    f. 86

    Sancte Philippe, apostole Domini, lampas lucens et ignis ardens...

    f. 87v

    Sancte Simon, apostole Domini nostri Jesu Christi, electe adsecutor...

    f. 88

    Sancte Stephane, beate Stephane, benigne Stephane, fortis miles...

    f. 60v

    Sancte Thaddaee apostole, praeco summus Christi, qui cum magistro tuo...

    f. 88

    Sancte Thoma, discipule et apostole Domini, qui cicatrices vulnerum...

    f. 87

    Scribe in fronte : Jesus. Domine Jesu Christe, rex gloriae, exprime...

    f. 1

    Singularis meriti, sola sine exemplo mater et virgo sancta Maria...

    f. 77v

    Terret me vita mea. Namque diligenter discussa apparet...

    f. 39v

    Virgo mundo venerabilis, mater humano generi amabilis...

    f. 46v

    ANDREAS (s.), apostolus -- Preces
    Ange gardien -- Prières
    ANNA (s.) -- Prières
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Epistolae
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Liber apologeticus contra Gaunilonem
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Meditationes
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Meditationes. Prologus
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Monologion
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Orationes (d'après la liste donnée par Wilmart, Auteurs spirituels , 157)
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Proslogion
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Hymni
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Orationes
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Meditationes. Excerpta
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Orationes
    AVE MARIA
    BARTHOLOMAEUS (s.), apostolus -- Prière
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    DÉCORATION -- Initiales de couleur (XII e s.)
    GAUNILO, monachus Majoris Monasterii -- Liber pro insipiente
    Hymnes -- Hymnes divers
    JACOBUS (s.), major -- Prière
    JACOBUS (s.), minor, ep. Hierosolymitanus -- Prière
    JESUS CHRISTUS -- Crux (sancta) Prières
    JOHANNES (s.), Baptista -- Prières
    JOHANNES (s.), evangelista -- Prières
    JUDAS THADDAEUS ET SIMON (ss.), apostoli -- Prières à
    LIBELLUS PRECUM (excerpta)
    MARESTE D'ALGE (Antoine de) -- Armoiries (grattées)
    MARESTE D'ALGE (Antoine de) -- Possesseur
    MARIA (b. Virgo) -- Hymnes divers
    MARIA (b. Virgo) -- Litanies
    MARIA (b. Virgo) -- Prières
    MARIA AEGYPTIACA (s.) -- Prière
    MATTHAEUS (s.), apostolus et evangelista -- Prière
    MATTHIAS (s.), apostolus -- Prière
    MAURILIUS ROTHOMAGENSIS archiep. -- Oratio ad b. Mariam
    MICHAEL ARCHANGELUS (s.) -- Prières
    Moine -- Profession monastique Prière
    MORTEMER (abbaye de), dioc. de Rouen -- Possesseur
    PAULUS (s.), apostolus -- Prières
    PETRUS (s.), apostolus -- Prières
    PHILIPPUS (s.), apostolus -- Prière
    Prières -- Recueils
    Prières -- Prières diverses
    RELIURE -- Reliures XVIII e s. aux armes et chiffre royaux
    SIMON et JUDAS THADDAEUS (ss.), apostoli -- Prières à eux adressées
    STEPHANUS (s.), protomartyr -- Prières à lui adressées
    THEOPHILUS (s.), vicedominus ecclesiae Adanensis -- Oratio
    THOMAS (s.), apostolus -- Prière à
    THOMAS Becket, CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Officium
    Trinité -- Prières

Source des données