Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Pal.lat.1486

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q89419

Aspects codicologiques

  • Parch., XVe s., I+392 ff. (f. 372 v°-392 v° blancs), 272 x 185 mm. Au f. 1, dans la marge inférieure, fine guirlande de fleurs mauves et bleues, de feuillages et de pastilles d’or, avec deux «putti » à collier de corail et ailes mauves et vertes soutenant une couronne de lauriers dont l’intérieur est resté blanc; initiales à «bianchi girari ». Foliotation en chiffres anciens et, au f. I v°, table des Orationes de la main de Tommaso Tani et G. Manetti.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Heidelberger historische Bestände – digital

  • Langue(s) des textes dans le manuscrit : latin

    Titre(s) :
    1r-34v - Cicero: Orationes
    1r-20r - Pro T. Annio Milone
    20r-34v - De imperio Cn. Pompei
    34v-35v - Ps.-Sallustius: Inuectiua in Ciceronem
    36r-39r - Ps.-Cicero: Inuectiua Sallustium
    39r-146v - Cicero: Orationes
    39v-45r - Pro M. Marcello
    45r-52v - Pro Q. Ligaro
    52v-61r - Pro rege Deiotaro
    61r-90r - In L. Catilinam (I-IV)
    91r-112v - Pro Cn. Plancio
    112v-130v - Pro P. Sulla
    130v-146v - Pro M. Caelio
    146v-152r - Ps.-Cicero: Oratio pridie quam in exilium iret
    152r-372 - Cicero: Orationes
    152r-160r - Cum senatui gratias egit
    160r-165v - Cum populo gratias egit
    165v-173v - In P. Vatinium testem
    173v-189r - De haruspicum responsis
    189r-199v - De prouinciis consularibus
    199v-213v - Pro L. Cornelio Balbo
    213v-232v - Pro P. Sestio
    233v-264r - De domo sua
    264r-286r - Pro L. Murena
    286r-326v - Pro A. Cluentio
    326v-333 - Pro A. Licinio Archia poeta
    333r-351r - Pro P. Quinctio
    352-372 - Pro L. Flacco

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 1-34: Cicero, Orationes.

    f. 1-20 v°: Pro T. Annio Milone.

    titre: «M. TVLLII CICERONIS ORATIO PRO TITO ANNIO MILONE INCIPIT FELICITER ».

    f. 20 v°-34: De imperio Cn. Pompei.

    titre: «M.T. CICERONIS DE LEGE MANILIA ORATIO INCIPIT FELICITER ».

    f. 34 v°-35 v°: Ps. Sallvstivs, Inuectiua in Ciceronem.

    titre: «C. CRISPI SALLVSTII IN M.T. CICERONEM ».

    f. 36-39: Ps. Cicero, Inuectiua in Sallustium.

    titre: «M.T.C. IN CRISPVM SALLVSTIVM ».

    f. 39 v°-146 v°: Cicero, Orationes.

    f. 39 v°-45: Pro M. Marcello.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO M. MARCELLO INCIPIT ».

    f. 45-52 v°: Pro Q. Ligario.

    titre: «oRATIO M.T.C. PRO Q. LIGARIO INCIPIT FELICITER ».

    f. 52 v°-61: Pro rege Deiotaro.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO REGE DEIOTARO ».

    f. 61-90 v°: In L. Catilinam (I-IV).

    titre: «M.T.C. ORATIO PRIMA IN L. CATILINAM INCIPIT ».

    f. 91-112 v°: Pro Cn. Plancio.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO CN. PLANCIO INCIPIT FELICITER».

    f. 112 v°-130 v°: Pro P. Sulla.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO P. SYLLA INCIPIT FELICITER ».

    f. 130 v°-146 v°: Pro M. Caelio.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO M. CAELIO INCIPIT ».

    f. 135 v° l. 6-137 v° l. 21, transposition du passage 7, 18-11, 27 dans le chap. 15, 36 (cf. supra, Pal. lat. 1483, f. 72-90 v°).

    f. 146 v°-152: Ps. Cicero, Oratio pridie quam in exilium iret.

    titre: «M.T.C. ORATIO AD EQVITES RO‹MANOS› PRIDIE QVAM IRET IN EXILIVM ».

    f. 152-372: Cicero, Orationes.

    f. 152-160: Cum senatui gratias egit.

    titre: «M.T.C. ORATIO QVA SENATVI GRATIAS EGIT POST REDITVM SVVM ».

    f. 160-165 v°: Cum populo gratias egit.

    titre: «M.T.C. QVA P.R. GRATIAS EGIT INCIPIT FELICITER ».

    f. 165 v°-173 v°: In P. Vatinium testem.

    titre: «M.T.C. ORATIO IN VATINIVM TESTEM INCIPIT ».

    expl. incomplet: «...auctoritatis meae tributum esse uideatur ».

    f. 173 v°-189: De haruspicum responsis.

    titre: «M.T.C. ORATIO DE HARVSPICVM RESPONSIS INCIPIT ».

    f. 189-199 v°: De prouinciis consularibus.

    titre: «M.T.C. ORATIO DE PROVINCIIS CONSVLARIBVS ».

    f. 199 v°-213 v°: Pro L. Cornelio Balbo.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO L. CORNELIO BALBO INCIPIT ».

    f. 213 v°-232 v°: Pro P. Sestio.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO P. SESTIO INCIPIT FELICITER ».

    f. 232 v°-264: De domo sua.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO DOMO SVA AD PONTIFICES INCIPIT FELICITER ».

    f. 264-286 v°: Pro L. Murena.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO L. MVRENA INCIPIT FELICITER ».

    f. 286 v°-326 v°: Pro A. Cluentio.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO A. CLVENTIO HABITO [sic] INCIPIT FELICITER ».

    lacunes des codices mutili mais explicit du texte complet (cf. supra, Pal. lat. 1480, f. 346 v°-380).

    f. 326 v°-333 v°: Pro A. Licinio Archia poeta.

    titre: «m.T.C. ORATIO PRO A. LICINIO ARCHIA POETA ».

    f. 333 v°-351 v°: Pro P. Quinctio.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO P. QVINCTIO INCIPIT FELICITER ».

    f. 352-372: Pro L. Flacco.

    titre: «M.T.C. ORATIO PRO L. FLACCO INCIPIT FELICITER ».

    lacunes des manuscrits recentiores aux § 47-53 et 75-82.

Intervenants

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, diverses écritures humanistiques rondes. D’après un renseignement communiqué par A. C. de la Mare, les f. 91-372 ont été copiés, vers 1415, par Iohannes Aretinus.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Giannozzo Manetti, puis son fils Agnolo qui a peut-être mis le manuscrit en gage le 17 nov. 1479 et le 4 oct. 1483, d’après les notes en hébreu du f. 392, dont voici la transcription: «92, 57. Orazio di Rubino, 17 novembre 1479 » et «58, 75. Orazio, 4 ottobre 1483 »; Ulrich Fugger (au f. 1 cote incomplète: ‹Man.› 97); bibliothèque palatine de Heidelberg (au f. I note concernant l’édition Gruter: «Secundus vocatur Grutero in opere Ciceroniane » (cf. supra, Pal. lat. 1459) et cote du transfert: C. 17/518).

Notes

Source des données : Biblissima

  • J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate, Paris, 1982 (https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/fohlen1982/0173)
  • E. Pellegrin, J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, avec la coll. d'A. Marucchi et de P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome II, 2me partie. Fonds Palatin, Rossi, Ste-Marie Majeure et Urbinate par J. Fohlen, C. Jeudy, Y.-F. Riou, Paris, 1982, p. 145 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1982_cat_21_22)

Bibliographie

    • K. Halm, Ueber die Handschriften des Cicero..., p. 174
    • E. Stroebel, Die Handschriften zu Ciceros Rede pro Flacco (Philologus, 52, 1894, p. 496), simple mention
    • G. M. Cagni, I codici Vaticani Palatino-latini..., p. 26 n° 54
    • P. Lehmann, Eine Geschichte..., 2, p. 111 et 511).

Vie du livre

Sources des données