Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3792

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q118992

  • Titre attesté :
    • Homiliarium de epistolis et evangeliis per totum annum.
  • Autre forme de la cote :
    • Département des manuscrits, Latin, 3792
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3792
    • Paris. BnF, Latin 3792
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Lieu de fabrication :
  • Support : Parchemin.
  • Composition :
    • 283 ff. précédés et suivis de 2 ff. garde parchemin.
  • Reliure :
    • Reliure XVIII e s. maroquin rouge aux armes et chiffre royaux. Titre doré au dos : « HOMILIAE DIVERSAE ».

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-5v et 14-283v Homéliaire sur les épîtres et les évangiles des dimanches et des principales fêtes, en quatre parties.

    F. 1-5v et 14-68v De Noël au quatrième dimanche après l'Épiphanie. Homélies extraites des Pères et des vies de saints ; le vieil homéliaire romain (= A.F.), celui de Paul Diacre (= P.D.), et la collection carolingienne dite de Liverani (= L.) ont été utilisés ; cf. Grégoire, Homéliaires liturgiques, 141-154, 186 et 439 ; Barré, Homéliaires carolingiens, 195-208.

    [In nativitate Domini] [Is. IX, 1-X, 11] (1-2) ; [Is. XL, 1-28] (2-3) ; [Is. LI, 9-LIII, 4] (3-4) ; — « Multipharie multisque modis... (Hebr. I, 1-2). Dicendo enim multipharie et multis modis... — ...hereditavit », lié à : « Amictum id est... — ...descripta sunt » [SMARAGDUS, Collectiones in epistolas et evangelia de Tempore, excerptum] (P.L., CII, col. 27 C-28 D, lig. 2 et col. 30 D, lig. 5-col. 31 A) (4-4v et 5) ; — « Salvator noster, dilectissimi, natus est hodie de Patre... — ...processit » [S. AUGUSTINUS, s. 369] ; A.F., I, 9a ; cf. Verbraken, Études critiques, 151 (5-5v) ; — « Filium Dei sicut est apud Patrem... — ...exhibere Christo, qui cum Patre... » [IDEM, s. 188, abrégé] ; A.F., I, 10a, sans la fin (5v et 14-14v) ; pour les ff. 6-13, cf. 2 § ; — « In principio erat Verbum... (Joh. I, 1). Dominice nativitatis diem qua temporaliter... — ...elegerat. Ipse nos adjuvet... » ; cf. avec var. L., 6 (14v-19) ; — « Alia lectio de s. Marie [sic]. Castissimum Marie virginis uterum... — ...creatoris. Qui cum eterno Deo... », apocryphe de s. Augustin, s. app. 195, §§ 1-3 (P.L., XXXIX, 2107-2108) ; A.F., I, 5, début (19-20v). — « In natale s. Stefani. Lectio epistole Actuum apostolorum », Act. VI, 8 ; VI, 1-15 ; VII, 54-60 ; lié à : « Fratres karissimi, hesterna die... — ...permansit » [S. FULGENTIUS RUSPENSIS, s. 3, §§ 1-2] (P.L., LXV, 729-730 ; C.C.S.L., XCI A, 905-906) ; A.F., I, 18, début (21-21v et 21v-22) ; — « ...Ecce ego mit[t]o ad vos... (Mt. XXIII, 34). Commemorat superius sacra evangelica lectio... — ...in sinagogis vestris » ; cf. L., 7, remanié et incomplet (22-23). — « ...Vita s. Joannis ap. et ev. que celebratur VI Kal. Januarii. Benedictus Deus et Pater.... (Eph. I, 3). Secundam Neronis persecucionem christianorum... — ...gignit locus iste », extraits, apocryphe de Méliton (P.G., V, 1239-1243 A, 1249 B-1250 C) ; cf. B.H.L., n° 4320, début et fin ; Stegmüller, Repertorium biblicum, I, n° 221, début et fin ; C.C.S.A., II, 764-770 (23-25) ; — « ...Dixit Jhesus Petro : Sequere me... (Joh. XXI, 19). In exordio hujus leccionis b. Johannes evvangelista tria... — ...sequeris, qui cum Patre... » ; cf. L., 8, remanié et incomplet (25-26). — « In natale Innocentum... Vidi supra montem Sion... (cf. Apoc. XIV, 1). Hodie, fratres dilectissimi, natalem illorum infantium colimus... — ...que abes [sic] » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, s. 222, incomplet] (C.C.S.L., CIV, 877-880, lig. 17) ; A.F., I, 27, incomplet (26-27v) ; — « ...Angelus Domini apparuit... (Mt. II, 13). Postquam s. Matheus evangelista dixit magos ab Oriente... — ...restauraretur » ; cf. L., 9, incomplet (27v-28) ; — « ...Exiit edictum a Cesare... (Lc. II, 1). Quia largiente Domino... — ...remanerent » [S. GREGORIUS MAGNUS, Hom. in Ev., 8, début] (P.L., LXXVI, 1103-1104 B) ; P.D., I, 24, début ; lié à : « Excedit quidem, dilectissimi, multumque supereminet... — ...et reparatio humani generis, qui vivit... » [S. LEO MAGNUS, s. 29, début] (P.L., LIV, 226-227 B ; C.C.S.L., CXXXVIII, 146-147, lig. 1-34) ; A.F., I, 14, début (28-28v et 28v-29). — « Dominica I post natalem Domini... » [Gal., IV, 1 ; Rom., I, 1-II, 16] (29-30v) ; — « ...Erat Joseph et Maria mater Jhesu (cf. Lc. II, 33). Si quis superiora ewangelii verba diligenter... — ...et procedent » ; cf. L., 10. incomplet (30v-31v). — « ...Vita s. Silvestri ep. que celebratur pridie Kalendas Januarii. Silvester igitur Urbis Rome episcopus... — ...eos amiciciis copularet » (B. Mombritius, Sanctuarium, II, Paris, 1910, p. 508, lig. 23-p. 509, lig. 36, avec var.) ; cf. B.H.L., n° 7726, début seul (31v-34).

    « In die sancto Ep[i]phaniae Domini » [Is. LV, 1-5 ; LX, 1-7 ; LXI, 10-LXII, 7] ; lié à : « Hodiernae diei per universum mundum... — ...demonstrabat in terra » [S. AUGUSTINUS, s. 202, début] (P.L., XXXVIII, 1033-1034, lig. 30) ; A.F., I, 39, incomplet (34-34v et 34v-35v) ; — « ...Cum natus esset Jhesus in Bethleem... (Mt. II, 1-2). Sicut in leccione euvangelica... — ...mortalem, qui cum Patre... » [S. GREGORIUS MAGNUS, Hom. in Ev., 10], abrégé à la fin (P.L., LXXVI, 1110-1113 A, passim) ; P.D., I, 48, incomplet (35v-36v). — « Dominica I post Te[o]p[haniam] » [Rom. XII, 1 ; VII, 1-VIII, 28] (36v-38v) ; — « ...Cum factus esset Jhesus... (Lc. II, 42-43). Qui hunc evangelistam videlicet Lucham inter quatuor animalia... — ...et interrogantem, qui cum Patre... » ; cf. L., 13, incomplet (38v-40). — « ...Vita s. Hylarii ep. et conf. composita a servo suo [VENANTIO] FORTUNATO presbytero postea episcopo [Pictavensi], quod est Idus Januarii. Domino sancto... Religiosi pectoris studio... Igitur b. Hilarius... — ...militaret » (P.L., LXXXVIII, 439-442 A ; éd. B. Krusch, dans M.G.H., Auctores antiquissimi, IV 2, p. 3-4, c. I-IV) ; cf. B.H.L., n° 3885, prol. et début seul ; C.P.L., n° 1038 (40-42) ; — « ...Vidit Joannes Jhesum... (Joh. I, 29). Dominus noster Jhesus Christus qui pro redempcione... — ...in aqua baptizans » ; cf. L., 14, incomplet (42-43). — « Dominica II post Teufa[niam] », commentaire (!) de l'épître de la messe [Rom. XII, 6-8] ligne à ligne par la lecture scripturaire de l'office [II Cor. I, 1-20] (43-44). — « Dominica III post Teopha[niam] », commentaire (!) de l'épître de la messe [Rom. XII, 16-21] ligne à ligne par la lecture scripturaire de l'office [II Cor. I, 21-III, 3 ; III, 18-IV, 4] (44-45) ; — « ...Cum descendisset Jhesus de monte... (Mt. VIII, 1). Non enim nosmetipsos predicamus... — ...sive malum », commentaire (!) du début de l'évangile de la messe [Mt. VIII, 1-8] ligne à ligne par II Cor. IV, 5-V, 10 ; lié à : « Nam et ego homo sum... (Mt. VIII, 9). Psalmus hic ideo non abet [sic] titulum... — ...perseverat », commentaire (!) de la fin de l'évangile [Mt. VIII, 9-13] ligne à ligne par Cassiodore, In Ps. I, passim (P.L., LXX, 25-27, passim ; C.C.S.L., XCVII, p. 27-30, lig. 1-44 et 94-107) (45-46 et 46-47v). — « Dominica IIII post Epiphaniam. Nemini quicquam debeatis... (Rom. XIII, 8). Isti autem beati, qui a proposito... — ...abiter [sic] estimavit, ait », chaque ligne de l'épître [Rom. XIII, 8-10] est commentée (!) par Cassiodore, In Ps. I, passim (P.L., LXX, 27-28 ; C.C.S.L., XCVII, 30-31, lig. 107-162) ; à la fin : I Cor. VII, 2-3 (47v-49). — « Passio s. Sebastiani qui passus est XIII Kal. Februarii. Sebastianus vir christianissimus Mediolanensium parcium civis... — ...ebulisset, qui cum Deo... », apocryphe d'Ambroise de Milan (P.L., XVII, 1021-1058, passim ; 2a ed., 1113-1150, passim ; B. Mombritius, op. cit., II, p. 459, lig. 1-37 ; p. 460, lig. 22-49 ; p. 463, lig. 44-p. 464, lig. 39 ; p. 476, lig. 15-37) ; cf. B.H.L., n° 7543, extraits ; C.P.L., n° 2229 (49-52v). — « Passio s. Agnetis v. et m. que passa est Urbe Rome XII Kal. Februarii. Ambrosius servus servorum Christi virginibus sacris. Diem festum... — ...intus ingressus... », apocryphe d'Ambroise de Milan (P.L., XVII, 735-739, §§ 1-8 ; 2a ed., 813-817, §§ 1-8 ; B. Mombritius, op. cit., I, p. 40, lig. 36-p. 42, lig. 27) ; cf. B.H.L., n° 156, début ; C.P.L., n° 2159 (52v-55v). — « Passio s. Vincentii m. et levitae qui passus est Valencia civitate... die XI Kal. Februarii. Probabile... — ...vivo sacrifico Deo, qui... » (B. Mombritius, op. cit., II, p. 625, lig. 37-p. 627, lig. 32) ; cf. B.H.L., nos 8628-8630, début ; C.P.L., n° 2073 a (55v-59). — « In conversione s. Pauli ap. Hodie in lectione Actuum apostolorum hoc prenunciatum est... — ...redderetur predicatori », apocryphe de s. Augustin, s. app. 189, incomplet (P.L., XXXIX, 2098-2099, §§ 1-3, lig. 19) ; A.F., II, 58, début ; lié à : « Sicut quidem me necesse est dicere... — ...passione commendant... » [S. MAXIMUS TAURINENSIS] ; cf. P.L., LVII, 705-708, s. 87, remanié ; C.C.S.L., XXIII, 60-61, s. 16, remanié ; A.F., II, 96, remanié au début (59-60 et 60-60v). — « ...Sermones in Purificacione s. Marie. Hodiernus dies magnum nobis contulit gaudium... — ...peccata mundi » [S. AUGUSTINUS, s. dubius 370], avec incipit et explicit différents ; A.F., I, 48 ; cf. Verbraken, op. cit., 152 ; lié à : « Sic namque, fratres, olim... — ...reformationis Domini nostri... », extraits du sermon apocryphe de s. Augustin, s. app. 128 ; A.F., I, 49 ; cf. P.L., XXXIX, 1998-2001, §§ 2-6 et 9, passim (60v-62v et 62v-64). — « Dominica IIII post Epiphaniam [Domini]. Fratres, nemini quicquam debeatis... (Rom. XIII, 8). Subtiliter perscrutemur... — ...non possumus » [CASSIODORUS, In Ps. IV, excerptum] (P.L., LXX, 47 A-49 C ; C.C.S.L., XCVII, 55-58, lig. 1-117) (64-66) ; — « ...Ascendente Jhesu in navicula [sic]... (Mt. VIII, 23). Aliquociens in uno eodemque miraculo vel signo... — ...anullati sunt » ; cf. L., 18, incomplet (66-68). — « Passio s. Agate v. que pa[s]sa est sub Quinciano Nonas Februarii. In diebus illis sub Decio imperatore, ipsius Decii tercii consulatus anno... — ...computavit » ; cf B.H.L., n° 135, incomplet ; Mombritius, op. cit., I, 37, lig. 23-52 avec var. (68-68v).

    F. 69-176v De la Septuagésime au 5e dimanche après Pâques. [SMARAGDUS, Collectiones in epistolas et evangelia de Tempore, homiliae excerptae]. Sur la collection de Smaragde, cf. Stegmüller, op. cit., V, n° 7695 ; Barré, op. cit., 12-13, 214-235 (tableaux comparatifs), et pour le détail, 239-344, S. 14-41.

    [In Septuagesima] « Fratres, nescitis quod hi qui in stadio... (I Cor. IX, 24). Hic stadii cursum justicie vel fidei... — ...venturus erat » (P.L., CII, 100-102) (69-70) ; — « ...Simile est regnum celorum homini patrifamilias... (Mt. XX, 1). Quis vero patrifamilias similitudinem rectius tenet... — ...bravium » (éd. cit., 102-103) (70-71). — « Dominica in Sexagesima... Fratres, libenter enim suffertis... (II Cor. XI, 19). Hoc est dicere : Miror cum sapientes sitis... — ...impleret » (éd. cit., 104-109) (71-74v), le développement du verset II Cor. XI, 24 : « A judaeis... » (éd. cit., 105 C-106 A), a été rejeté à la fin de l'homélie, comme annoncé au f. 72 : « Hujus versiculi expositum require in calcem hujus epistole » ; ce fragment a été édité d'après ce ms. par J. Leclercq, dans Rev. bénéd., LVI (1945-1946), 216 ; — « ...Cum turba plurima conveniret... (Lc. VIII, 4-5). Hanc parabolam Dominus ideo per seipsum... — ...corde eorum » (éd. cit., 109-112) (74v-77). — « In Quinquagesima... Si linguis hominum loquar... (I Cor. XIII, 1). In his locis hoc studet Apostolus ut quia... — ...cessabit » (éd. cit., 113-115) (77v-79v) ; — « Assumpsit Jhesus duodecim... (Lc. XVIII, 31-33). Previdens Salvator ex passione sua discipulorum... — ...ad faciem » (éd. cit., 116-118) (79v-81v). — « Initio quadragesime... Fratres, [h]ortamur vos ne in vacuum... (II Cor. VI, 1). In vacuum Dei gratiam recipit... — ...requirit » (éd. cit., 119-122) (81v-84) ; — « ...Ductus est Jhesus in desertum... (Mt. IV, 1). Dubitari a quibusdam solet a quo spiritu... — ...concordia lectionum » (éd. cit., 122-129) (84-90). — « Dominica prima mense primo, dominica secunda in quadragesima... Fratres, rogamus vos et obsecramus... (I Thess. IV, 1). Post laudem et consolationem incipit exortatio... — ...dicit Dominus » (éd. cit., 129-130) (90-91) ; — « ...Egressus inde Jhesus secessit in partes Tyri... (Mt. XV, 21). Scribis et phariseis calumniatoribus derelictis... — ...transferunt » (éd. cit., 130-132) (91-92v). — « Dominica in Tricesima... Fratres, estote imitatores Dei... (Eph. V, 1). Non enim puto quod in ceteris quoque... — ...cognoscit » (éd. cit., 133-135) (92v-95) ; — « ...Erat Jhesus eiciens demonium... (Lc. XI, 14). Demoniacus iste aput Mattheum non solum mutus... — ...querebant » (éd. cit., 136-141) (95-99v). — « Feria VI ebdomade II in quadragesima... Jhesus ergo fatigatus ex itinere... (Joh. IV, 6). Jhesus ergo fatigatus ex itinere quid est aliud... — ...Salvator mundi » (éd. cit., 142-145) (99v-101v). — « Sabbato ebdomada III [sic] in quadragesima... Perrexit Jhesus in montem Oliveti... (Joh. VIII, 1). Mons quippe Oliveti sublimitatem dominice pietatis... — ...lectionum » (éd. cit., 145-148) (101v-104). — « Dominica in Vicesima... Scriptum est quoniam Abraham duos filios... (Gal. IV, 22). Uterque quidem de semine Abrahe... — ...fecundata » (éd. cit., 148-151) (104-106) ; — « ...Abiit Jhesus trans mare Galilee... (Joh. VI, 1-2). Primo dicendum juxta historia [sic] quia mare Galilee... — ...quem fecerat » (éd. cit., 151-155) (106-109). — « Feria II post Vicesima [sic]... Prope erat Pascha judeorum... (Joh. II, 13). Quod autem propinquante Pascha Jhesus ascendit... — ...et spiritu » (éd. cit., 155-159) (109-112v). — « Feria IIII post Vicesima [sic]... Preteriens Jhesus vidit hominem... (Joh. IX, 1). Genus humanum significat iste cecus... — ...silentio » (éd. cit., 160-161) (112v-113). — « Feria VI pos[t] Vicesima [sic]... Erat quidam languens Lazarus... (Joh. XI, 1). Inter omnia miracula que fecit Dominus noster... — ...in celo » (éd. cit., 162-164) (113-115). — « Dominica V in quadragesima. XXVI... Fratres, Christus adsistens pontifex... (Hebr. IX, 11). Est quidem unus pontifex magnus... — ...testamentum » (éd. cit., 165-166) (115-116) ; — « Dicebat Jhesus turbis judeorum et principibus sacerdotum : Quis ex vobis arguit me... (Joh. VIII, 46). Pensate mansuetudinem Dei... — ...declinemus » (éd. cit., 167-169) (116-118) ; — « Evangelium secundum Matheum. Incipit Passio Domini nostri Jhesu Christi. Scitis quia post bidium [sic]... (Mt. XXVI, 2). Post duos dies clarissime luminis... — ...Videntes autem discipuli... (Mt. XXVI, 8-9) ...mittebantur portaret » (éd. cit., 174-176) ; texte plus court que l'édition (118-119). — « Dominica [in Palmis], indulgentia ad Lateranis [sic]... Fratres, hoc enim sentite in vobis... (Phil. II, 5). Hoc loco Apostolus humilitatem tenere nos docet... — ...est Pater » (éd. cit., 200-202), texte plus long (119-121v). — « Incipit de Cena Domini, dicta s. Augustini. Pa[s]cha ebreum nomen est, non grecum. Nam et grece que patitur... Oportunissime occurrit... — ...Et cena facta. . (Joh. XIII, 2)... perductam » [Dom. in Palmis, de evangelio, excerptum] (éd. cit., 203) (121v).

    « Dominica in Pascha... Fratres, expurgate vetus fermentum... (I Cor. V, 7). Id est nichil in vobis remaneat de veteris corruptione nature... — ...repleamur » (éd. cit., 224) (121v-122) ; — « ...Mari[a] Magdalene et Maria Jacobi... (Mc. XVI, 1). In Evangelio Luche scriptum est quod revertentes... (Lc. XXIII, 56)... — ...videtur » (éd. cit., 225-227) (122-124). — « Feria IIa, ad s. Petrum... Verbum misit Dominus filiis Israhel... (Act. X, 36). Verbum hic missum Evangelium dicit... — ...accipiunt » (éd. cit., 228-230) (124-126) ; — « ...Exeuntes duo ex discipulis... (cf. Lc. XXIV, 13-14). Stadium quo Greci, auctore ut dicunt Hercule... — ...agnosci » (éd. cit., 231-234) (126-129). — « Feria III... Surgens Paulus et manu silentium... (Act. XIII, 16 et 26). Omnes quibus iste loquebatur Apostolus... — ...nasciturum » (éd. cit., 234-236) (129-130v) ; — « ...Stetit Jhesus in medio discipulorum... (Lc. XXIV, 36). Hanc ostensionem Domini post resurreccionem... — ...donatum » (éd. cit., 237-241) (130v-134). — « ...Feria IIII... Apperiens [sic] Petrus os suum... (cf. Act. III, 12). Notandum quod viros de genere Israel... — ...adtingere » (éd. cit., 241-242) (134-135v) ; — « ...Manifestavit se Jhesus ad mare Tiberiadhis [sic]... (Joh. XXI, 1-3). Queri enim potest cur Petrus... — ...damnandus » (éd. cit., 242-250) (135v-141). — « Feria V... Angelus Domini locutus ad Philipum dicens... (Act. VIII, 26). Bene in meridie queritur et invenitur... — ...zona Pauli ligatus est », plus court que l'éd. (éd. cit., 251-254) (141-143v) ; — « Maria stabat ad monumentum... (Joh. XX, 11). Pensandum est hujus mulieris mentem quanta vis amoris... — ...apostolis Jhesum » (éd. cit., 257-259) (143v-145v). — « Feria sexta... Christus semel pro peccatis nostris... (I Petr. III, 18). Qui ergo justus patitur Christum... — ...significat » (éd. cit., 260-264) (145v-149v) ; — « ...Undecim discipuli habierunt [sic] in Galileam... (Mt. XXVIII, 16). Post resurrectionem enim Jhesus in Galilea in monte... — ...salvus erit » (éd. cit., 265-266) (149v-150). — « Sabbato in octavas Pasche... Fratres, deponentes omnem maliciam... (I Petr. II, 1-2). Qui renati estis, inquid, nuper et filii Dei... — ...misericordia mea » (éd. cit., 266-274) (150-155v) ; — « ...Una sabbati Maria Magdalene... (Joh. XX, 1). Sicut in principio mulier auctor culpe... — ...figurabat » (éd. cit., 274-276) (156-157v). — « Dominica [in] octabas Pasche... Omne quod natum est ex Deo... (I Joh. V, 4). Ideo namque mandata divina non sunt gravia... — ...conficitur hunum [sic] » (éd. cit., 277-279) (157v-159v) ; — « ...Cum esset sero die illo... (Joh. XX, 19). Qui mirum si clausis januis... — ...concordia leccionum » (éd. cit., 280-284) (159v-163v). — « Dominica post octabas Pasche... Christus passus est pro nobis... (I Petr. II, 21-23). Audis autem : Christus passus est pro nobis, et gaudes... — ...liberet eos » (éd. cit., 284-285) (163v-164) ; — « ...Dixit Jhesus discipulis suis : Ego sum pastor bonus... (Joh. X, 11). Dum Dominus boni pastoris opus ostendere voluit... — ...leccionum » (éd. cit., 285-287) (164-165v). — « Dominica II post octabas Pasche. Karissimi, obsecro vos tamquam advenas.... (I Petr. II, 11). Advene latine, grece dicuntur prosiliti... — ...adfirmant » (éd. cit., 287-290) (165v-167v) ; — « ...Dixit Jhesus discipulis suis : Modicum et jam non videbitis me... (Joh. XVI, 16). Ad illos specialiter hec que dicta sunt pertinent... — ...in gloria » (éd. cit., 290-292) (167v-169). — « Dominica III post Pascha [sic pro : octabas Pasche]... Karissimi, omne datum obtimum [sic]... (Jac. I, 17). Postquam docuit vicia quibus temptamur... — ...animas nostras » (éd. cit., 292-296) (169-171v) ; — « ...Dixit Jhesus discipulis suis : Vado ad eum qui me misit... (Joh. XVI, 5). Significavit sic se iterum [sic] ad eum... — ...leccionum » (éd. cit., 296-299) (171v-174). — « Dominica IIII post octabas Pasche... Estote factores verbi... (Jac. I, 22). Sic et Paulus de Legis cultoribus... — ...ad iram » (éd. cit., 300-301) (174-175) ; — « Amen, amen dico vobis, si quis [sic] pecieritis Patrem... (Joh. XVI, 23-24). Duobus modis intelligi potest vel quia... — ...leccionum » (éd. cit., 301-303) (175-176v).

    F. 176v-177v [PSEUDO-MARCELLUS, Passio ss. Petri et Pauli], abrégé. « Cum venisset Paulus in hurbem [sic] Romam... — ...haec senior » (R. A. Lipsius, Acta apostolorum apocrypha, I, Lipsiae, 1891, 119-127, 129-131, §§ 1-7 et 10-14, début) ; cf. B.H.L., n° 6657 ; Stegmüller, op. cit., I, n° 251, 3.

    F. 178-276v Homélies de type carolingien sur les épîtres et les évangiles, des Rogations au troisième dimanche avant Noël. L'indication des fêtes est donnée d'après le tableau publié par Barré, op. cit., 214-235. [In Litaniis majoribus] « Quis vestrum abebit [sic] amicum... (Lc. XII, 5-6). [H]anc enim Dominus parabolam discipulos suos voluit hostendere [sic]... — ...petentibus se » (178-180v). — [In Ascensione] « Primum quidem sermonem... (Act. I, 1-2). Teophile interpretatur amans Deo vel a Deo amat... — ...de regno Dei » (180v-181) ; — « Recumbentibus undecim discipulis... (Mc. XVI, 14). Detruncatus erat duodenarius numerus... — ...omnes terre » (181-182v). — [Dominica infra octavam Ascensionis Domini] « Estote prudentes et vigilate... (I Petr. IV, 7). Questio horitur quur [sic] dicit apostolus Petrus... — ...possit habere » (182v-183) ; — « Cum autem venerit Paraclitus... (Joh. XV, 26). Queri hoc in loco potest quur [sic] Dominus dicit : Cum venerit... — ...octomilia etc. Nam », incomplet (183-184v).

    [In Pentecoste] « Cum complerentur dies Pentecostes... (Act. II, 1). Pentecos grece quod latine dicitur L... — ...regnum Dei » (185-185v) ; — « Si quis diligit me... (Joh. XIV, 23). Qualiter enim diligere debemus non solum gratia... — ...regnum Dei » (185v-187). — [In octava Pentecostes] « Vidi ostium apertum in celo (Apoc. IV, 1), id est in Ecclesia. Quia per celum sancta Dei Ecclesia intelligenda est... — ...figuras » (187-188) ; — « Erat homo ex pharis[aeis]... (Joh. III, 1). Commendat nobis in capite hujus leccionis evangelista... — ...sciens omnia » (188-190v). — [Dominica II post Pentecosten] « Deus karitas est... (I Joh. IV, 8). Comendat [sic] nobis in hoc loco karita[tem] Johannes evangelista... — ...in Deo » (190v-191v) ; — « Dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc. Parabole Domini aliquando similes, aliquando dissimiles... Homo quidam erat dives et induebatur... (Lc. XVI, 19). Purpura enim vestimentum est regale... — ...ad justiciam » (191v-194). — [Dominica III post Pentecosten] « Karissimi, nolite mirari si odit... (I Joh. III, 13). Mundus tribus modis dicitur. Dicitur mundus ambitus... — ...manet in eo » (194-195v) ; — « Dixit Jhesus discipulis suis similitudinem hanc. Similitudo latine, grece parabola dicitur. Consuetudo... Homo quidam fecit cenam... (Lc. XIV, 16). Homo enim iste Deus Pater intelligendus est... — ...injusta committitur » (195v-197). — [Dominica IV post Pentecosten] « Karissimi, humiliamini sub potenti manu Dei... (I Petr. V, 6). Comendat in hoc loco Petrus apostolus magnitudinem... — ...dulcis est mihi » (197-198v) ; — « Erant adpropinquantes ad Jhesum publicani... (Lc. XV, 1). Et ideo quia ad hoc venerat Dominus... Erant adpropinquantes... Nam Dominus non propter justos venerat... — ...a dextris Dei » (198v-200). — [Dominica V post Pentecosten] « Fratres, existimo enim quod non sunt condigne passiones... (Rom., VIII, 18). Vult enim apostolus Paulus passiones et tribulaciones... — ...vera libertas » (200-201) ; — « Estote ergo misericordes... (Lc. VI, 36). Misericordia a miseria nomen accepit... — ...non erit finis » (201v-203). — [Dominica VI post Pentecosten] « Karissimi, omnes hunianimes [sic] in oratione... (cf. I Petr. III, 8). Sed quid est quod apostolus Petrus in hoc loco... — ...animas vestras » (203-204v) ; — « Cum turba[e] inruerent ad Jhesum... (Lc. V, 1). Genesar idem dicitur qui et mare Galilee... — ...regnum celorum » (204v-206v). — [In vigilia s. Johannis Baptistae] « Priusquam te formarem... (Jer. I, 5). Potest hoc de propheta Yeremia intelligi qui in utero... sicut b. Johannes similiter... — ...aufferat [sic] » (206v-208) ; — « Fuit in diebus Erodis... (Lc. I, 5). Beatus etenim Lucas evangelista inter quatuor animalia... — ...placeat » (208-209). — [In natale s. Johannis Baptistae] « Elisabeth autem impletum est... (Lc. I, 57). Implecio vel consumatio sive ortus... — ...scivit » (209-209v) ; cf. ms. Latin 3829, 183v-184. — [De ss. Petro et Paulo] « Misit Herodes rex manus... (Act. XII, 1). Legimus tres Herodes, unum majorem Herodem... — ...est lux » (210-211v) ; — « Venit Jhesus in partes Cesareae... (Mt. XVI, 13). Legimus duas Cesareas in terra repromissionis... — ...Dominus dominantium » (211v-213v). — [Dominica VII post Pentecosten] « Quicumque baptizati sumus... (Rom. VI, 3). Quescio horitur [sic] in capite hujus leccionis : Quur [sic]... — ...in invicem » (213v-214v) ; — « Amen, dico vobis : Nisi abundaverit justicia... (Mt. V, 20). Dominus hac [sic] redemptor noster venit in mundum, docuit... — ...munus tuum » (214v-216v). — [Dominica VIII post Pentecosten] « Umanum [sic] dico propter infirmitatem... (Rom. VI, 19). Beatus etenim Paulus apostolus cum omnibus se componebat... — ...ibi erit » » (216v-218) ; — « Cum multa turba esset... (Mc. VIII, 1). Venit Dominus hac [sic] redemptor noster in mundum... — ...declinare in terra » (218-219v). — [Dominica IX post Pentecosten] « Debitores sumus non carni... (Rom. VIII, 12). Ostendit Apostolus debitum quod solvere... — ...considerabat » (219v-221) ; — « Adtendite a falsis prophetis... (Mt. VII, 15). Dominus et redemptor noster veniens in mundum previdebat... — ...fert fructum » (221-222). — [Dominica X post Pentecosten] « Non simus concupiscentes malorum... (I Cor. X, 6). Superius etenim Apostolus voluit ostendere electam eleccionem... — ...mundus fieret » (222-223v) ; — « [H]omo quidam erat dives qui abebat [sic]... (Lc. XVI, 1). Parabole Domini aliquando similes, aliquando dissimiles... — ...celestibus donis » (223v-225).

    [Dominica XI post Pentecosten] « Scitis quoniam cum gentes essetis... (I Cor. XII, 2). Gentes autem dicuntur infideles omnes aliqui... — ...predicatores sancti » (225-226v) ; — « Cum adpropinquaret Jhesus Jehrusalem [sic], videns... (cf. Lc. XIX, 41). Dominus hac [sic] redemptor noster venit in mundo, carnem... — ...et vita » (226v-228). — [Dominica XII post Pentecosten] « Notum enim vobis facio... (I Cor. XV, 1-2). Evangelium grece, latine bonum nuncium... — ...recipiatis, et reliqua » (228-230) ; — « ...Duo homines ascenderunt... (Lc. XVIII, 10). Superius narrat Dominus de judice iniquitatis... — ...videbunt » (230-230v). — [Dominica XIII post Pentecosten] « ...Fiduciam talem habemus... (II Cor. III, 4). Propheta namque dicit : Jacta cogitatum (cf. Ps. LIV, 23)... — ...sanctus sum » (230v-231v) ; — « ...Exiens Jhesus de finibus Tiri... (Mc. VII, 31). Sidon et Tirus civitates quondam fuere gentilium... — ...jam dictum est » (231v-233). — [Dominica XIV post Pentecosten] « Galate sunt Greci, dicti quidem sunt Galate... — ...credentibus, et reliqua », sur Gal. III, 16 (233-234) ; — « ...Beati oculi qui vident... (Lc. X, 23). In capite hujus leccionis questio oritur... — ...misericors est » (234-235v). — [In Adsumptione s. Mariae] « Liber Sapiencie dicitur eo quod de sapiencia multum adnunciat... In omnibus requiem quesivit... (Eccli. XXIV, 11). Ipse namque est qui omnes homines... — ...venire, et reliqua » (236-237) ; — « ...Intravit Jhesus in quoddam castellum... (Lc. X, 38). Non etenim nomen ejus exprimit Evangelista... — ...ab occulis eorum » (237-238). — [Dominica XV post Pentecosten] « Spiritu ambulate... (Gal. V, 16). Galate sunt quos Paulus apostolus predicavit... — ...crucifixus est » (238-240) ; — « ...Dum iret Jhesus in Jherusalem... (Lc. XVII, 11). Itus Jhesu nihil aliut fuit nisi transitus... — ...vade in pace » (240-241). — « Dominica post Pentecosten... XV [sic pro : XVI]. Fratres, si vivimus spiritu... (Gal. V, 25). Loquebantur [sic] hoc Apostolus ad Galatas quos ita docuerat... — ...Maxime autem » (241-241v) ; — « ...Nemo potest duobus domini[s]... (Mt. VI, 24). Quantum enim ad literam pertinet, verum est... — ...superius dictum est » (241v-242v). — [Dominica XVII post Pentecosten] « Fratres, obsecro vos ne deficiatis... (cf. Eph. III, 13). Positus quidem beatus Paulus Apostolus in Roma in carcere... — ...est pro patribus tuis » (243-243v) ; — « Ibat Jhesus in civitate[m] que vocatur Naim... (Lc. VII, 11). Veniens enim Dei Filius in carne, noluit venire... — ...Benedictus Dominus et reliqua » (243v-244v). — « Dominica [post] Pentecosten XVII [sic pro : XVIII]... Fratres, obsecro itaque vos, ego vinctus... (Eph. IV, 1). Positus quidem b. Paulus apostolus Roma in carcere... — ...et ultra » (244v-245v) ; — « Cum intrasset Jhesus in domum... (Lc. XIV, 1). Sepe legimus quia Dominus voluit venire ad convivia... — ...ab origine mundi » (245v-246v). — « Dominica XIIII [sic pro : XIX] post Pentecosten... Fratres, gracias ago Deo meo... (I Cor. I, 4). Gratias agebat Apostolus Deo pro discipulis suis... — ...adventus Domini nostri Jhesu Christi » (246v-247). — [In festo s. Laurentii] « ...Qui parce seminat... (II Cor. IX, 6). Admonet b. Paulus Corintios quomodo seminarent... — ...secundum opera ejus » (247-248) ; — « ...Amen, amen dico vobis : Nisi granum frumenti... (Joh. XII, 24-25). Superius Dominus de sua narraverat passione... — ...habitat in vobis » (248-250). — « Dominica XVIIII [sic pro XX] post Pentecosten. Renovamini spiritu mentis... (Eph. IV, 23-24). Licet autem Ephesi floridi fuissent... — ...nec manducet » (250-251) ; — « ...Ascendens Jhesus in navicula[m]... (Mt. IX, 1). Per navicula[m] caro Domini intelligitur. Sicut enim navicula... — ...remittuntur eis et reliqua » (251-253). — « Dominica XX [sic pro XXI]... Videte itaque quomodo caute ambuletis... (Eph. V, 15). Loquebatur namque Paulus apostolus ad Ephesios quos docuerat... — ...permanet in seculum seculi » (253-254) ; — « ...Loquebatur Jhesus cum discipulis suis in parabolis dicens... (cf. Mt. XXII, 1). Parabola grece, latine autem dicitur similitudo. Simile factum est... (Mt. XXII, 2). Regnum celorum multis modis dicitur... — ...cetus sanctorum seu electorum » (254-255).

    « Dominica XXI [sic pro XXII]... Fratres, de cetero confortamini... (Eph. VI, 10). Superius docuerat Apostolus moralitatem... — ...humanum ducebat » (255-256) ; — « ...Dominica [XXII ?] post Pentecosten... Scitis quoniam cum gentes essetis... (I Cor. XII, 2). Derelinquamus ergo Diabolum et ejus opera... — ...audire ? Nullus » (256-256v) ; — [Dominica XXII] « ...Erat quidam regulus (Joh. IV, 46). Regulus diminutivum nomen est a rege... — ...noluit venire » (256v-257). — « Dominica XXII [sic pro XXIII]... Confidimus in Domino Jhesu... (cf. Phil. I, 6). Valet hec sentencia contra paganos... — ...pervenire meruerunt, cujus est honor... » (257-258) ; — « Simile est regnum celorum homini regi... (Mt. XVIII, 23). Homo namque iste Dei Filius est... — ...comisit in illo » (258-259v). — « Dominica XXIII [sic pro XXIV] post Pentecosten... Imitatores mei estote... (Phil. III, 17). Si quis autem vult perfectus esse, Christum debet immitare [sic]... — ...intellegentias vestras, in Christo... » (259v-262) ; — « Abeuntes pharisei consilium... (Mt. XXII, 15). Longa enim fuit disceptatio inter populo [sic] Judeorum... — ... Deo tribuamus » (262-263). — « Dominica [X]XIIII [sic pro XXV] post Pentecosten... Non cessamus pro vobis... (Col. I, 9). Colosenses dicuntur qui et Laudicenses... — ...ideo dicit in Christo Jhesu... » (263-264v) ; — « Loquente Jhesu ad turbas, ecc[e] princebs [sic] unus accessit... (cf. Mt. IX, 18). Superius narrat evangelista quia Dominus pius et misericors... — ...filiorum Israel et reliqua » (264v-266). — [Dom. V ante natale Domini] « Ista autem Jheremias in omnibus typum ipsius Domini Christi prefiguravit... Ecce dies veniunt dicit Dominus... (Jer. XXIII, 5). Sciendum est etenim quia Dominus de stirpe David... — ...pervenire mereamur... » (266-268) ; — « Cum sublevasset oculos Jhesus... (Joh. VI, 5). Require alio in loco istum evangelium secundum idem [sic] Johannem ubi scriptum habetur Abiit Jhesus trans mare... (Joh. VI, 1) » (268). — [De s. Andrea] « Romanus interpretatur Romani tononantes [sic]. Sicut enim tonitruum longe lateque resonat... [C]orde enim creditur ad justiciam... (Rom. X, 10). Sicut anima est in corpore, ita et fides... — ...in toto mundo » (268-269v) ; — « Ambulans Jhesus juxta mare Galilee... (Mt. IV, 18). Mare Galilee dicitur eo quod per regionem... — ...redemptorem » (269v-271v). — « Dominica IIII ante natale Domini. Scientes quia hora est... (Rom. XIII, 11). Gallus etenim in profundo noctis silencium voces emittit... — ...cum viciis et concupiscentiis » (271v-273v) ; — « ...Cum adpropinquaret Dominus Jherosolimis... (cf. Mt. XXI, 1). Postquam autem Dominus ascendit de Galilea in Judea... — ...in nomine Patris » (273v-276). — [Dominica III ante natale Domini] « Romani mixti erant tam ex judeis quam etiam ex gentibus... Quecumque scripta sunt ad nostram doctrinam... (Rom. XV, 4). Ac si diceret illa que nobis fuerunt scripta... — ...equalis est Patri » (276-276v).

    F. 277-283v Homiliae de Communi sanctorum, excerptae e Homiliis in Evangelia s. GREGORII MAGNI. « In natale apostolorum. Vos amici mei estis... (Joh. XV, 14). O quanta est misericordia largitori [sic] nostri... — ...mente ire est » [Hom. in Ev., 27, §§ 4-5, incomplet] (P.L., LXXVI, 1206 C-1207 C) (277-277v) ; — « ...Hoc est preceptum meum ut diligatis... (Joh. XV, 12). Homelia s. GREGORII [MAGNI] pape. Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint preceptis... — ...quid faciunt » [ibidem, §§ 1-2, incomplet] (éd. cit., 1205-1206 A) (277v-278). — « In natale ss. martirum. Ponite in cordibus vestris... (Lc. XXI, 14-15). Ac si aperte membris suis infirmantibus... — ...sed in corde » [IDEM, Hom. in Ev., 35, §§ 3-5, incomplet] (éd. cit., 1261 A-1262 B) (278-278v) ; — « ...Cum audieritis prelia... (Lc. XXI, 9). Quia longius ab urbe digressi sumus... — ...sine fine nunciare » [ibidem, § 1, incomplet] (éd. cit., 1259-1260 B, en désordre) (278v-279) ; — « [S]i quis vult post me venire... (Lc. IX, 23). Quia nisi quis a semedipso [sic] deficiat... — ...eum, voce profitemur » [Hom. in Ev., 32, §§ 2-5, incomplet] (éd. cit., 1234 A-1236 A) (279-280) ; — « ...Si quis vult... (Lc. IX, 23). Quia Dominus ac redemptor noster novus homo... — ...predicator » [ibidem, §§ 1-2, incomplet] (éd. cit., 1232-1233 D) (280v-281). — « In natale ss. pontificum seu confessorum. Domine, scio quia homo durus... (Mt. XXV, 24-25). Notandum quod inutilis servus durum dominum vocat... — ...dampnatur » [Hom. in Ev., 9, §§ 3-7, incomplet] (éd. cit., 1107 B-1109 B) (281-282) ; — « ...Dixit Dominus Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam peregre... (Mt. XXV, 14). Leccio sancti evangelii, fratres karissimi, sollicite considerare nos ammonet [sic]... — ...numquam levare » [ibidem, § 1, incomplet] (éd. cit., 1106-1107 A) (282-282v). — « In natale virginum. Media autem nocte... (Mt. XXV, 6). De adventu sponsi clamor media nocte fit... — ...apperi [sic] nobis » [Hom. in Ev., 12, §§ 2-5, incomplet] (éd. cit., 1119 D-1121 D) (282v-283v) ; — « ...Dixit Dominus Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Simile est regnum celorum decem virginibus... (Mt. XXV, 1). Sepe vos, fratres karissimi, amoneo [sic] prava opera fugere... — ...scandala poterunt que colligan[tur. Et unde...] », incomplet par lacune matérielle [ibidem, § 1] (éd. cit., 1118 B-D) (283v) ; les ff. 277-283v pourraient dépendre du lectionnaire de Cluny décrit par R. Étaix, dans Recherches augustiniennes, XI (1976) 131-134.


    F. 6-13 Homiliae de nativitate Domini. « [I]n principio erat Verbum... (Joh. I, 1). In quo principio ?... — ...in seculum seculi » [SMARAGDUS, Collectiones in epistolas et evangelia de Tempore, excerptum] (P.L., CII, 31-35) ; cf. sur la collection de Smaragde la bibliographie citée supra f. 69-176v (6-9v) ; — « [I]nter pressuras atque angustias presentis temporis nostre servitutis... — ...in civitate David, cui est honor... » ; cf. Quodvultdeus, Contra Judaeos, c. I et XI-XIII profondément remaniés, C.C.S.L., LX, 227-228 et 241-244 ; la conclusion est proche de celle publiée par R. Étaix, dans Revue des études augustiniennes, XXVI (1980), 78 (9v-12) ; — « [J]udicii signum tellus sudore madescet//... — ...amnis. //Hec de Christi nativitate... — ...percipere mereamur, per eumdem Dominum... » [QVODVULTDEVS, Contra Judaeos, c. XVI, excerptum] (P.L., XLII, 126 ; C.C.S.L., LX, 248-249), avec variante finale ; les deux premières lignes sont accompagnées de neumes (12v-13).

Texte du manuscrit

Source des données : Mandragore

Enluminures et décors

Intervenants

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • A fait partie de la Bibliothèque de Colbert. —

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Incipit du lemme biblique

    Abeuntes pharisaei consilium inierunt ... (Mt. XXII, 15).

    Incipit

    Longa enim fuit disceptatio inter popul[um] Judaeorum...

    f. 262

    Incipit du lemme biblique

    Abiit Jesus trans mare Galilaeae ... (Joh. VI, 1).

    Incipit

    Primo dicendum juxta historiam quia mare Galilaeae...

    f. 106

    Ac si aperte membris suis infirmantibus...

    f. 278

    Ac si diceret illa quae nobis fuerunt scripta...

    f. 276

    Ad illos specialiter haec quae dicta sunt pertinent...

    f. 167v

    Admonet beatus Paulus Corinthios quomodo seminarent...

    f. 247

    Incipit du lemme biblique

    Adsumpsit Jesus duodecim discipulos ... (Lc. XVIII, 31).

    Incipit

    Praevidens Salvator ex passione sua discipulorum animos...

    f. 79v [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Adtendite a falsis prophetis ... (Mt. VII, 15).

    Incipit

    Dominus et redemptor noster veniens in mundum praevidebat futuros haereticos...

    f. 221

    Advenae latine, graece dicuntur proselyti...

    f. 165v

    Aliquotiens in uno eodemque miraculo vel signo...

    f. 66

    Incipit du lemme biblique

    Ambulans Jesus juxta mare Galilaeae ... (Mt. IV, 18).

    Incipit

    Mare Galilaeae dicitur eo quod per regionem...

    f. 269v

    Incipit du lemme biblique

    Amen, amen dico vobis : Nisi granum frumenti ... (Joh. XII, 24).

    Incipit

    Superius Dominus de sua narraverat passione...

    f. 248

    Incipit du lemme biblique

    Amen, amen dico vobis : Si quid petieritis Patrem ... (Joh. XVI, 23).

    Incipit

    Duobus modis intellegi potest vel quia non in nomine meo...

    f. 175

    Amictum id est opertorium...

    f. 5

    Incipit du lemme biblique

    Angelus Domini apparuit in somnis Joseph ... (Mt. II, 13).

    Incipit

    Postquam sanctus Matthaeus evangelista dixit magos ab Oriente...

    f. 27v

    Incipit du lemme biblique

    Angelus Domini locutus est ad Philippum ... (Act. VIII, 26).

    Incipit

    Bene in meridie quaeritur et invenitur et abluitur...

    f. 141

    Incipit du lemme biblique

    Aperiens Petrus os suum dixit : Viri Israelitae ... (cf. Act. III, 12).

    Incipit

    Notandum quod viros de genere Israel...

    f. 134

    Incipit du lemme biblique

    Ascendens Jesus in naviculam transfretavit ... (Mt. IX, 1).

    Incipit

    Per naviculam caro Domini intellegitur. Sicut enim navicula...

    f. 251

    Incipit du lemme biblique

    Ascendente Jesu in naviculam secuti sunt ... (Mt. VIII, 23).

    Incipit

    Aliquotiens in uno eodemque miraculo vel signo...

    f. 66

    Audis autem : Christus passus est pro nobis, et gaudes...

    f. 163v

    Incipit du lemme biblique

    Beati oculi qui vident quae vos videtis ... (Lc. X, 23).

    Incipit

    In capite hujus lectionis quaestio oritur cur Dominus discipulis suis dixerit...

    f. 234v

    Beatus etenim Lucas evangelista inter quattuor animalia...

    f. 208

    Beatus etenim Paulus apostolus cum omnibus se componebat...

    f. 216v

    Bene in meridie quaeritur et invenitur et abluitur ille qui devotione pectoris ardens...

    f. 141

    Incipit du lemme biblique

    Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi qui benedixit nos ... (Eph. I, 3).

    Incipit

    Secundam Neronis persecutionem christianorum Domitianus...

    f. 23

    Incipit du lemme biblique

    Carissimi, obsecro vos tamquam advenas ... (I Petr. II, 11).

    Incipit

    Advenae latine, graece dicuntur proselyti...

    f. 165v

    Castissimum Mariae Virginis uterum sponsae virginis clausum...

    f. 19v

    Incipit du lemme biblique

    Christus, adsistens pontifex ... (Hebr. IX, 11).

    Incipit

    Est quidem unus pontifex magnus...

    f. 115

    Incipit du lemme biblique

    Christus passus est pro nobis ... (I Petr. II, 21).

    Incipit

    Audis autem : Christus passus est pro nobis et gaudes...

    f. 163v

    Incipit du lemme biblique

    Christus semel pro peccatis nostris ... (I Petr. III, 18).

    Incipit

    Qui ergo justus patitur Christum...

    f. 145v

    Colossenses dicuntur qui et Laodicenses, qui quidem docti fuerant ab Archippo...

    f. 263 [hom. carolina]

    Commemorat superius sacra evangelica lectio qualiter Dominus scribas et pharisaeos redarguit...

    f. 22

    Commendat in hoc loco Petrus apostolus magnitudinem atque potentiam seu gloriam divinitatis...

    f. 197

    Commendat nobis in capite hujus lectionis evangelista et dicit : Erat homo ... (Joh. III, 1)...

    f. 188

    Commendat nobis in hoc loco caritatem Johannes evangelista dicens : Deus caritas est (I Joh. IV, 8)...

    f. 190v

    Incipit du lemme biblique

    Confidimus in Domino Jesu ... (cf. Phil. I, 6).

    Incipit

    Valet haec sententia contra paganos...

    f. 257

    Incipit du lemme biblique

    Corde enim creditur ad justitiam ... (Rom. X, 10).

    Incipit

    Sicut anima est in corpore, ita et fides...

    f. 268

    Incipit du lemme biblique

    Cum appropinquaret Jesus Jerusalem, videns civitatem flevit ... (cf. Lc. XIX, 41).

    Incipit

    Dominus ac redemptor noster venit in mundo, carnem ex populo...

    f. 226v

    Incipit du lemme biblique

    Cum appropinquassent Jerosolymis et venissent Bethphage ... (Mt. XXI, 1).

    Incipit

    Postquam autem Dominus ascendit de Galilaea in Judaea...

    f. 273v

    Incipit du lemme biblique

    Cum audieritis proelia ... (Lc. XXI, 9).

    Incipit

    Quia longius ab urbe digressi sumus...

    f. 59

    Incipit du lemme biblique

    Cum autem descendisset Jesus de monte ... (Mt. VIII, 1).

    Incipit

    Non enim nosmet ipsos praedicamus...

    f. 45

    Incipit du lemme biblique

    Cum autem venerit Paracletus quem ego mittam ... (Joh. XV, 26).

    Incipit

    Quaeri hoc in loco potest cur Dominus dicit : Cum venerit ...

    f. 183

    Incipit du lemme biblique

    Cum complerentur dies Pentecostes ... (Act. II, 1).

    Incipit

    Pentecos graece, quod latine dicitur L. Costes dicuntur dies...

    f. 185

    Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint praeceptis...

    f. 71

    Incipit du lemme biblique

    Cum factus esset Jesus annorum duodecim ... (Lc. II, 42).

    Incipit

    Qui hunc evangelistam videlicet Lucam inter quattuor animalia...

    f. 38v

    Incipit du lemme biblique

    Cum intraret Jesus in domum cujusdam principis ... (Lc. XIV, 1).

    Incipit

    Saepe legimus quia Dominus voluit venire ad convivia...

    f. 245v

    Incipit du lemme biblique

    Cum natus esset Jesus in Bethleem ... (Mt. II, 1).

    Incipit

    Sicut in lectione evangelica, fratres ( alias fratres carissimi), audistis...

    f. 5v

    Incipit du lemme biblique

    Cum sero esset die illo ... (Joh. XX, 19).

    Incipit

    Quid mirum si clausis januis post Resurrectionem suam...

    f. 159v [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Cum turba multa esset ... (Mc. VIII, 1).

    Incipit

    Venit Dominus ac redemptor noster in mundum signis et miraculis coruscans...

    f. 218

    Incipit du lemme biblique

    Cum turba plurima conveniret ... (Lc. VIII, 4).

    Incipit

    Hanc parabolam Dominus ideo per seipsum exponere...

    f. 74v

    Incipit du lemme biblique

    Cum turbae irruerent in Jesum ... (Lc. V, 1).

    Incipit

    Genesar idem dicitur qui et mare Galilaeae...

    f. 204v

    Cum venisset Paulus in urbem Romam, convenerunt ad eum omnes Judaei dicentes...

    f. 176v

    Daemoniacus iste apud Matthaeum et non solum mutus...

    f. 95 [Smaragdus]

    De adventu sponsi clamor media nocte fit...

    f. 282v

    Incipit du lemme biblique

    De cetero confortamini ... (Eph. VI, 10)

    Incipit

    Superius docuerat Apostolus moralitatem qualiter honorare debeant filii parentes...

    f. 255

    Incipit du lemme biblique

    Debitores sumus non carni ... (Rom. VIII, 12).

    Incipit

    Ostendit Apostolus debitum quod solvere debemus...

    f. 219v

    Incipit du lemme biblique

    Deponentes omnem malitiam ... (I Petr. II, 1)

    Incipit

    Qui renati estis, inquit, nuper et filii Dei...

    f. 150

    Derelinquamus ergo Diabolum et ejus opera...

    f. 256

    Detruncatus erat duodenarius numerus...

    f. 181

    Incipit du lemme biblique

    Deus caritas est ... (I Joh. IV, 8).

    Incipit

    Commendat nobis in hoc loco caritatem Johannes evangelista dicens : Deus ...

    f. 190v

    Dicendo enim : Multifarie et multis modis olim Deus ... (Hebr. I, 1), significat quod alibi dictum est...

    f. 4

    Diem festum sacrae ( alias sacratissimae) Virginis celebremus, hinc psalmi resonant, inde concrepent lectiones...

    f. 52v

    Dixit Jesus discipulis suis parabolam hanc : [Lc. XVI, 19]. Parabolae Domini aliquando similes, aliquando dissimiles...

    f. 191v

    Dixit Jesus discipulis suis similitudinem hanc : [Lc. XIV, 16]. Similitudo latine, graece parabola dicitur...

    f. 195v

    Incipit du lemme biblique

    ou : Hanc sancti Evangelii lectionem, fratres carissimi, si subtiliter considerare voluimus...

    Incipit

    In exordio hujus lectionis beatus Johannes evangelista tria nobis commendat : privilegium...

    f. 25

    Incipit du lemme biblique

    Domine, scio quia homo durus ... (Mt. XXV, 24-25)

    Incipit

    Notandum quod inutilis servus durum dominum vocat...

    f. 281

    Dominicae nativitatis diem qua temporaliter natus est annua revolutione recolentes...

    f. 14v

    Dominus ac redemptor noster venit in mundo [ sic ], carnem ex populo Judaeorum suscepit...

    f. 226v

    Dominus ac redemptor noster venit in mundum, docuit discipulos suos de justitia scribarum et pharisaeorum...

    f. 214v

    Dominus et redemptor noster veniens in mundum praevidebat futuros haereticos...

    f. 221

    Dominus noster Jesus Christus qui pro redemptione generis humani semet ipsum exinanivit, formam servi accipiens...

    f. 42

    Dubitari a quibusdam solet a quo spiritu...

    f. 84 [compilatio Smaragdi]

    Incipit du lemme biblique

    Ductus est Jesus in desertum ... (Mt. IV, 1).

    Incipit

    Dubitari a quibusdam solet a quo spiritu...

    f. 84 [compilatio Smaragdi]

    Dum Dominus boni pastoris opus ostendere voluit...

    f. 164

    Incipit du lemme biblique

    Dum iret Jesus in Jerusalem, transibat ... (Lc. XVII, 11).

    Incipit

    Itus Jesu nihil aliud fuit nisi transitus...

    f. 240

    Incipit du lemme biblique

    Duo homines ascenderunt in Templum ... (Lc. XVIII, 10).

    Incipit

    Superius narrat Dominus de judice iniquitatis...

    f. 230

    Duobus modis intellegi potest vel quia non in nomine meo...

    f. 175

    Incipit du lemme biblique

    Ecce dies veniunt, dicit Dominus ... (Jer. XXIII, 5).

    Incipit

    Sciendum est etenim quia Dominus de stirpe David...

    f. 266

    Incipit du lemme biblique

    Ecce ego mitto ad vos prophetas ... (Mt. XXIII, 34).

    Incipit

    Commemorat superius sacra evangelica lectio qualiter Dominus...

    f. 22

    Incipit du lemme biblique

    Ego sum pastor bonus ... (Joh. X, 11).

    Incipit

    Dum Dominus boni pastoris opus ostendere voluit...

    f. 164 [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Egressus Jesus secessit in partes Tyri ... (Mt. XV, 21).

    Incipit

    Scribis et pharisaeis calumniatoribus derelictis transgreditur in partes Tyri et Sidonis ut Tyros Sidoniosque...

    f. 91

    Incipit du lemme biblique

    Elisabeth autem impletum est tempus pariendi ... (Lc. I, 57).

    Incipit

    Impletio vel consummatio sive ortus seu etiam obitus sanctorum rare invenitur...

    f. 209

    Incipit du lemme biblique

    Erant appropinquantes ad Jesum publicani ... (Lc. XV, 1).

    Incipit

    Et ideo quia ad hoc venerat Dominus ut publice...

    f. 198v

    Incipit

    Nam Dominus non propter justos venerat...

    f. 198v

    Incipit du lemme biblique

    Erat homo ex pharisaeis ... (Joh. III, 1).

    Incipit

    Commendat nobis in capite hujus lectionis evangelista...

    f. 188

    Incipit du lemme biblique

    Erat Jesus ejiciens daemonium ... (Lc. XI, 14).

    Incipit

    Daemoniacus iste apud Matthaeum non solum mutus...

    f. 95 [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Erat pater ejus et mater mirantes (alias admirantes )... (Lc. II, 33).

    Incipit

    Si quis superiora evangelii verba diligenter inspiciat...

    f. 30v

    Incipit du lemme biblique

    Erat quidam languens Lazarus ... (Joh. XI, 1).

    Incipit

    Inter omnia miracula quae fecit Dominus noster Jesus Christus... Tres tamen mortuos...

    f. 113 [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Erat quidam regulus cujus filius infirmabatur Capharnaum ... (Joh. IV, 46).

    Incipit

    Regulus diminutivum nomen est a rege eo quod principatum habeat...

    f. 256v [hom. carolina]

    Est quidem unus pontifex magnus Dominus noster Jesus Christus qui non solum sacerdotum est pontifex...

    f. 115

    Incipit du lemme biblique

    Estote ergo misericordes sicut et Pater ... (Lc. VI, 36).

    Incipit

    Misericordia a miseria nomen accepit...

    f. 201v

    Incipit du lemme biblique

    Estote factores verbi ... (Jac. I, 22).

    Incipit

    Sic et Paulus de Legis cultoribus ait : Non auditores ... (Rom. II, 13)...

    f. 174

    Incipit du lemme biblique

    Estote imitatores Dei ... (Eph. V, 1).

    Incipit

    Non enim puto quod in ceteris quoque quaecumque Deus fecerit, homo eum potest imitari...

    f. 92v

    Incipit du lemme biblique

    Estote prudentes et vigilate ... (I Petr. IV, 7).

    Incipit

    Quaestio oritur cur dicit apostolus Petrus : Estote prudentes ...

    f. 182v

    Et ideo quia ad hoc venerat Dominus ut publice...

    f. 198v

    Evangelium graece, latine bonum nuntium dicitur et recte...

    f. 228

    Excedit quidem, dilectissimi, multumque supereminet humani eloquii facultatem...

    f. 28v

    Incipit du lemme biblique

    Exeuntes duo ex discipulis Jesu ... (cf. Lc. XXIV, 13).

    Incipit

    Stadium quo Graeci, auctore ut dicunt Hercule...

    f. 126

    Incipit du lemme biblique

    Exiens Jesus de finibus Tyri ... (Mc. VII, 31).

    Incipit

    Sidon et Tyrus civitates quondam fuerunt gentilium...

    f. 231v

    Incipit du lemme biblique

    Exiit edictum a Caesare Augusto ... (Lc. II, 1).

    Incipit

    Quia largiente Domino missarum sollemnia ter hodie...

    f. 66

    Incipit du lemme biblique

    Existimo enim quod non sint condignae passiones ... (Rom. VIII, 18).

    Incipit

    Vult enim apostolus Paulus passiones et tribulationes...

    f. 200

    Incipit du lemme biblique

    Expurgate vetus fermentum ... (I Cor. V, 7).

    Incipit

    Id est nihil in vobis remaneat de veteris corruptione naturae...

    f. 121v

    Incipit du lemme biblique

    Fiduciam talem habemus per Christum ... (II Cor. III, 4).

    Incipit

    Propheta namque dicit : Jacta cogitatum ... (cf. Ps. LIV, 23)...

    f. 230v

    Filium Dei sicuti est apud Patrem aequalis illi...

    f. 5v

    Fratres carissimi, hesterna die celebravimus temporalem regis nostri natalem...

    f. 21v

    Incipit du lemme biblique

    Fuit in diebus Herodis ... (Lc. I, 5).

    Incipit

    Beatus etenim Lucas evangelista inter quattuor animalia...

    f. 208

    Galatae sunt Graeci. Dicti quidem sunt Galatae...

    f. 233

    Galatae sunt quos Paulus apostolus praedicavit...

    f. 238

    Gallus etenim in profundo noctis silenti[o] voces emittit...

    f. 271v

    Genesar idem dicitur qui et mare Galilaeae...

    f. 204v

    Gentes autem dicuntur infideles omnes aliqui...

    f. 225

    Genus humanum significat iste caecus...

    f. 112v

    Gratias agebat Apostolus Deo pro discipulis suis...

    f. 246v

    Incipit du lemme biblique

    Gratias ago Deo meo ... (I Cor. I, 4).

    Incipit

    Gratias agebat Apostolus Deo pro discipulis suis...

    f. 246v

    Hanc enim Dominus parabolam discipulos suos voluit ostendere...

    f. 178

    Hanc ostensionem Domini post resurrectionem...

    f. 130v

    Hanc parabolam Dominus ideo per se ipsum exponere...

    f. 74v

    Hic stadii cursum justitiae vel fidei comparavit...

    f. 69

    Incipit du lemme biblique

    Hoc enim sentite in vobis ... (Phil. II, 5).

    Incipit

    Hoc loco Apostolus humilitatem tenere nos docet...

    f. 119v

    Hoc est dicere : Miror cum sapientes sitis...

    f. 71

    Incipit du lemme biblique

    Hoc est praeceptum meum ut diligatis ... (Joh. XV, 12).

    Incipit

    Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint praeceptis...

    f. 71

    Hoc loco Apostolus humilitatem tenere nos docet...

    f. 119v

    Hodie, fratres dilectissimi, natalem illorum infantium colimus...

    f. 26

    Hodie in lectione Actuum Apostolorum hoc praenuntiatum est ubi apostolus Paulus ex persecutione...

    f. 59 [compilatio]

    Hodiernae diei per universum mundum no[ta] sollemnitas quid nobis adferat festivitatis...

    f. 34v

    Hodiernus dies magnum nobis contulit gaudium in quo Christus infans...

    f. 60v

    Homo enim iste Deus Pater intellegendus est sicut scriptum est...

    f. 195v

    Homo namque iste Dei Filius est intellegendus qui in similitudine hominum...

    f. 258

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam erat dives qui habebat vilicum ... (Lc. XVI, 1).

    Incipit

    Parabolae Domini aliquando similes, aliquando dissimiles...

    f. 223v

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam erat dives qui induebatur ... (Lc. XVI, 19).

    Incipit

    Purpura enim vestimentum est regale...

    f. 192

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam fecit cenam magnam ... (Lc. XIV, 16).

    Incipit

    Homo enim iste Deus Pater intellegendus est...

    f. 195v

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam peregre proficiscens ... (Mt. XXV, 14).

    Incipit

    Lectio sancti Evangelii, fratres carissimi, sollicite considerare nos admonet...

    f. 31v

    Incipit du lemme biblique

    Hortamur vos ne in vacuum ... (II Cor. VI, 1).

    Incipit

    In vacuum Dei gratiam recipit...

    f. 81v

    Incipit du lemme biblique

    Humanum dico propter infirmitatem ... (Rom. VI, 19).

    Incipit

    Beatus etenim Paulus apostolus cum omnibus se componebat...

    f. 216v

    Incipit du lemme biblique

    Humiliamini sub potenti manu Dei ... (I Petr. V, 6).

    Incipit

    Commendat in hoc loco Petrus apostolus magnitudinem...

    f. 197

    Incipit du lemme biblique

    Ibat Jesus in civitatem quae vocatur Naim ... (Lc. VII, 11).

    Incipit

    Veniens enim Dei Filius in carne noluit venire...

    f. 243v

    [...] id est nihil in vobis remaneat de veteris corruptione naturae...

    f. 121v

    Ideo namque mandata divina non sunt gravia...

    f. 157v

    Igitur beatus Hilarius Pictavensis urbis episcopus regionis Aquitaniae...

    f. 41

    Incipit du lemme biblique

    Imitatores mei estote ... (Phil. III, 17).

    Incipit

    Si quis autem vult perfectus esse, Christum debet imitare...

    f. 259v

    Impletio vel consummatio sive ortus seu etiam obitus sanctorum...

    f. 209

    In capite hujus lectionis quaestio oritur cur Dominus discipulis suis dixerit : Beati oculi ... (Lc. X, 23)...

    f. 234v

    In diebus illis, sub Decio imperatore, ipsius Decii tertii consulatus anno...

    f. 68

    In Evangelio Lucae scriptum est quod revertentes ... (Lc. XXIII, 56)...

    f. 122

    In exordio hujus lectionis beatus Johannes evangelista tria nobis commendat : privilegium videlicet sui amoris...

    f. 25

    In his locis hoc studet Apostolus ut quia nonnulli...

    f. 77v

    Incipit du lemme biblique

    In omnibus requiem quaesivi ... (Eccli. XXIV, 11).

    Incipit

    Ipse namque est qui omnes homines...

    f. 236

    Incipit du lemme biblique

    In principio erat Verbum ... (Joh. I, 1).

    Incipit

    Dominicae nativitatis diem qua temporaliter natus est annua revolutione recolentes...

    f. 14v

    Incipit

    In quo principio ? Et Verbum erat apud Deum . Et quale Verbum ?...

    f. 6

    Incipit du lemme biblique

    In quo principio ? Et Verbum erat apud Deum (Joh. I, 1)

    Incipit

    Et quale Verbum ?...

    f. 6

    In vacuum Dei gratiam recipit qui vocatus in Christo...

    f. 81v

    Inter omnia miracula quae fecit Dominus noster Jesus Christus, Lazari resurrectio praecipue praedicatur. Tres tamen mortuos...

    f. 113 [Smaragdus]

    Incipit du lemme biblique

    Intravit Jesus in quoddam castellum ... (Lc. X, 38).

    Incipit

    Non etenim nomen [ sic ] ejus exprimit evangelista quid castellum istud fuisset...

    f. 237

    Ipse namque est qui omnes homines vult salvos fieri...

    f. 236

    Iste autem Jeremias in omnibus typum ipsius Domini Christi praefiguravit...

    f. 266

    Isti autem beati, qui a proposito suo nulla contrarietate...

    f. 47v

    Itus Jesu nihil aliud fuit nisi transitus...

    f. 240

    Incipit du lemme biblique

    Jesus ergo fatigatus ex itinere ... (Joh. IV, 6)

    Incipit

    Jesus ergo fatigatus ex itinere, quid est aliud quam fatigatus in carne...

    f. 99v

    Judicii signum tellus sudore madescet//...

    f. 12v

    Lectio sancti Evangelii, fratres carissimi, sollicite considerare nos admonet ne nos qui plus ceteris...

    f. 31v

    Legimus duas Caesareas in terra repromissionis, una quidem aedificata...

    f. 211v

    Legimus tres Herodes, unum majorem Herodem filium Antipatris, sub quo fuerunt parvuli...

    f. 210

    Incipit du lemme biblique

    Libenter suffertis insipientes ... (II Cor. XI, 19).

    Incipit

    Hoc est dicere : Miror cum sapientes sitis...

    f. 71

    Liber Sapientiae dicitur eo quod de sapientia multum adnuntiat...

    f. 236

    Licet autem Ephesi floridi fuissent in virtutes et gratia tenerent...

    f. 250

    Longa enim fuit disceptatio inter populo[s] Judaeorum vel Romanorum...

    f. 262

    Loqueb[a]tur hoc Apostolus ad Galatas quos ita docuerat et adnuntia verat verbum salutis...

    f. 241

    Incipit du lemme biblique

    Loquebatur Jesus cum discipulis suis in parabolis (cf. Mt. XXII, 1).

    Incipit

    Parabola graece, latine autem dicitur similitudo. Simile factum est ... (Mt. XXII, 2). Regnum caelorum multis modis dicitur...

    f. 254 [Homiliarium carolinum]

    Loquebatur namque Paulus apostolus ad Ephesios quos docuerat ve quibus verbum salutis commiserat...

    f. 253

    Incipit du lemme biblique

    Loquente Jesu ad turbas, ecce princeps unus ... (Mt. IX, 18).

    Incipit

    Superius narrat evangelista quia Dominus pius et misericors...

    f. 264v

    Incipit du lemme biblique

    Manifestavit se iterum Jesus discipulis ad mare Tiberiadis ... (Joh. XXI, 1).

    Incipit

    Quaeri enim potest cur Petrus qui piscator...

    f. 135v

    Mare Galilaeae dicitur eo quod per regionem...

    f. 269v

    Incipit du lemme biblique

    Maria Magdalene et Maria Jacobi ... (Mc. XVI, 1).

    Incipit

    In Evangelio Lucae scriptum est quod revertentes ... (Lc. XXIII, 56)...

    f. 122

    Incipit du lemme biblique

    Maria stabat ad monumentum ... (Joh. XX, 11).

    Incipit

    Pensandum est hujus mulieris mentem quanta vis amoris...

    f. 143v

    Incipit du lemme biblique

    Media autem nocte ... (Mt. XXV, 6)

    Incipit

    De adventu sponsi clamor media nocte fit...

    f. 282v

    Misericordia a miseria nomen accepit ; ergo ille qui aliorum miseriae subvenit...

    f. 201v

    Incipit du lemme biblique

    Misit Herodes rex manus ... (Act. XII, 1).

    Incipit

    Legimus tres Herodes, unum majorem Herodem...

    f. 210

    Incipit du lemme biblique

    Modicum et jam non videbitis me ... (Joh. XVI, 16).

    Incipit

    Ad illos specialiter haec quae dicta sunt pertinent...

    f. 167v

    Mons quippe Oliveti sublimitatem dominicae pietatis...

    f. 101v

    Incipit du lemme biblique

    Multifarie multisque modis ... (Hobr. I, 1).

    Incipit

    Dicendo enim multifarie et multis modis ... significat quod alibi dictum est...

    f. 4

    Mundus tribus modis dicitur. Dicitur mundus ambitus caeli et terrae...

    f. 194

    Nam Dominus non propter justos venerat sed propter peccatores...

    f. 198v

    Incipit du lemme biblique

    Nam et ego homo sum ... (Mt. VIII, 9)

    Incipit

    Psalmus hic ideo non habet titulum quia capiti nostro...

    f. 46

    Incipit du lemme biblique

    Nemini quidquam debeatis ... (Rom. XIII, 8).

    Incipit

    Isti autem beati, qui a proposito suo nulla contrarietate removentur...

    f. 47v

    Incipit

    Subtiliter perscrutemur quid nobis singillatim sermones isti...

    f. 64

    Incipit du lemme biblique

    Nemo potest duobus dominis servire ... (Mt. VI, 24).

    Incipit

    Quantum enim ad litteram pertinet, verum est hoc...

    f. 241v

    Incipit du lemme biblique

    Nescitis quod hi qui in stadio ... (I Cor. IX, 24).

    Incipit

    Hic stadii cursum justitiae vel fidei comparavit...

    f. 69

    Incipit du lemme biblique

    Nisi abundaverit justitia ... (Mt. V, 20).

    Incipit

    Dominus ac redemptor noster venit in mundum, docuit...

    f. 214v

    Incipit du lemme biblique

    Nolite mirari si odit vos mundus ... (I Joh. III, 13).

    Incipit

    Mundus tribus modis dicitur. Dicitur mundus ambitus caeli et terrae...

    f. 194

    Incipit du lemme biblique

    Non cessamus pro vobis orantes ... (Col. I, 9).

    Incipit

    Colossenses dicuntur qui et Laodicenses...

    f. 263

    Non enim nosmet ipsos praedicamus sed Jesum Christum Dominum nostrum...

    f. 45

    Non enim puto quod, in ceteris quoque, quaecumque Deus fecerit, homo eum potest imitari...

    f. 92v

    Non etenim nomen ejus exprimit evangelista quod castellum istud fuisset...

    f. 237

    Incipit du lemme biblique

    Non simus concupiscentes malorum ... (I Cor. X, 6).

    Incipit

    Superius etenim Apostolus voluit ostendere electam electionem...

    f. 222

    Notandum quod inutilis servus durum dominum vocat...

    f. 281

    Notandum quod viros de genere Israel et timentes Deum ad audendum Domini provocat verbum...

    f. 134

    Incipit du lemme biblique

    Notum vobis facio evangelium ... (I Cor. XV, 1).

    Incipit

    Evangelium graece, latine bonum nuntium dicitur et recte...

    f. 228

    O quanta est misericordia conditoris ( alias largitoris) nostri...

    f. 277

    Incipit du lemme biblique

    Obsecro itaque vos, ego vinctus in Domino ... (Eph. IV, 1).

    Incipit

    Positus quidem beatus Paulus apostolus Roma in carcere observabat...

    f. 244v

    Incipit du lemme biblique

    Obsecro vos ne deficiatis ... (cf. Eph. III, 13).

    Incipit

    Positus quidem beatus Paulus apostolus in Roma in carcere...

    f. 243

    Incipit du lemme biblique

    Omne datum optimum ... (Jac. I, 17).

    Incipit

    Postquam docuit vitia quibus temptamur, non a Deo nobis, sed a nobis ipsi...

    f. 169

    Incipit du lemme biblique

    Omne quod natum est ex Deo ... (I Joh. V, 4).

    Incipit

    Ideo namque mandata divina non sunt gravia...

    f. 157v

    Omnes quibus iste loquebatur Apostolus secundum carnem filii Abrahae erant...

    f. 129

    Incipit du lemme biblique

    Omnes unanimes in oratione ... (cf. I Petr. III, 8).

    Incipit

    Sed quid est quod Apostolus Petrus in hoc loco dicit : Omnes ...

    f. 203

    Ostendit Apostolus debitum quod solvere debemus, idem negotium temporale...

    f. 219v

    Incipit du lemme biblique

    Parabola graece, latine autem dicitur similitudo. Simile factum est ... (Mt. XXII, 2)

    Incipit

    Regnum caelorum multis modis dicitur...

    f. 254

    Parabolae Domini aliquando similes, aliquando dissimiles, aliquando per contrarietatem... Simile est regnum caelorum homini regi qui fecit nuptias ... (Mt. XXII, 2)...

    f. 191v

    Parabolae Domini aliquando similes, aliquando dissimiles, aliquotiens vero per contrarietatem... Homo quidam erat dives et induebatur ... (Lc. XVI, 19)...

    f. 223v

    Pascha hebraeum nomen est, non graecum. Nam et graece quae patitur Pascha dicitur ; in hebraico Pascha transitus dicitur. Opportunissime occurrit in hoc nomine...

    f. 121v

    Pensandum est hujus mulieris mentem quanta vis amoris...

    f. 143v

    Pensate mansuetudinem Dei. Relaxare peccata venerat...

    f. 116

    Pentecos graece, quod latine dicitur. L. Costes dicuntur dies...

    f. 185

    Per naviculam caro Domini intellegitur. Sicut enim navicula...

    f. 251

    Incipit du lemme biblique

    Perrexit Jesus in montem Oliveti ... (Joh. VIII, 1).

    Incipit

    Mons quippe Oliveti sublimitatem dominicae pietatis...

    f. 101v

    Incipit du lemme biblique

    Ponite in cordibus vestris ... (Lc. XXI, 14-15)

    Incipit

    Ac si aperte membris suis infirmantibus...

    f. 278

    Positus quidem beatus Paulus apostolus in Roma in carcere propter fidem...

    f. 243

    Positus quidem beatus Paulus apostolus Roma in carcere observabat...

    f. 244v

    Post duos dies clarissimi luminis Veteris ac Novi Testamenti verum pro mundo Pascha...

    f. 118

    Post laudem et consolationem incipit exhortatio ac si diceret : Vobis quibus Christus via est...

    f. 90

    Post resurrectionem enim Jesus in Galilaea in monte conspicitur ibique adoratur licet quidam dubitent...

    f. 149v

    Postquam autem Dominus ascendit de Galilaea in Judaea non est reversus in Galilaea...

    f. 273v

    Postquam docuit vitia quibus temptamur non a Deo nobis, sed a nobis ipsi...

    f. 169

    Postquam sanctus Matthaeus evangelista dixit Magos ab Oriente venisse et in Bethleem Judae Dominum adorasse...

    f. 27v

    Potest hoc de propheta Jeremia intellegi qui in utero materno sanctificatus...

    f. 206v

    Incipit du lemme biblique

    [P]raeteriens Jesus vidit hominem caecum ... (Joh. IX, 1-2).

    Incipit

    Genus humanum significat iste caecus...

    f. 112v

    Praevidens Salvator ex passione sua discipulorum animos perturbandos...

    f. 79v

    Primo dicendum juxta historiam quia mare Galilaeae...

    f. 106

    Incipit du lemme biblique

    Primum quidem sermonem ... (Act. I, 1).

    Incipit

    Theophile interpretatur amans Deo vel a Deo amatus...

    f. 180v

    Incipit du lemme biblique

    Priusquam te formarem ... (Jer. I, 5)

    Incipit

    Potest hoc de propheta Jeremia intellegi qui in utero...

    f. 206v

    Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris...

    f. 104

    Incipit du lemme biblique

    Prope erat Pascha Judaeorum ... (Joh. II, 13).

    Incipit

    Quod autem propinquante Pascha Jesus ascendit...

    f. 109v

    Propheta namque dicit : Jacta cogitatum ... (cf. Ps. LIV, 23)...

    f. 230v

    Psalmus hic ideo non habet titulum quia capiti nostro...

    f. 46

    Purpura enim vestimentum est regale ; tinguitur vero ex conculis...

    f. 192

    Incipit du lemme biblique

    Quaecumque scripta sunt ad nostram doctrinam ... (Rom. XV, 4).

    Incipit

    Ac si diceret illa quae nobis fuerunt scripta...

    f. 276

    Quaeri enim potest cur Petrus qui piscator ante conversionem fuit...

    f. 135v

    Incipit du lemme biblique

    Quaeri hoc in loco potest cur Dominus dicit : Cum venerit Paracletus quem ego vobis mittam a Patre (Joh. XV, 26)

    Incipit

    Si Spiritus sanctus a Filio mittitur...

    f. 183

    Incipit du lemme biblique

    Quaestio oritur cur dicit apostolus Petrus : Estote prudentes ... (I Petr. IV, 7)

    Incipit

    Beatus Paulus in alio loco dicit : Nolite esse prudentes ... (Rom. XII, 16)...

    f. 182v

    Quaestio oritur in capite hujus lectionis : Cur dicit Apostolus : Quicumque baptizati sumus ... (Rom. VI, 3)...

    f. 213v

    Qualiter enim diligere debemus non solum gratia Novi Testamenti, verum etiam et Lex Veteris Testamenti sicut scriptum est...

    f. 185v

    Quantum enim ad litteram pertinet, verum est hoc...

    f. 241v

    Qui ergo justus patitur, Christum imitatur, qui in flagellis corrigitur, latronem...

    f. 145v

    Qui hunc evangelistam videlicet Lucam inter quattuor animalia...

    f. 38v

    Incipit du lemme biblique

    Qui parce seminat, parce et metet ... (II Cor. IX, 6).

    Incipit

    Admonet beatus Paulus Corinthios quomodo seminarent...

    f. 247

    Qui renati estis, inquit, nuper et filii Dei per baptisma facti tales modo estote...

    f. 150

    Quia Dominus ac redemptor noster novus homo venit in mundum...

    f. 105v

    Quia, largiente Domino, missarum sollemnia ter hodie...

    f. 66

    Quia longius ab urbe digressi sumus...

    f. 59

    Quia nisi quis a semet ipso deficiat, ad eum qui super ipsum...

    f. 279

    Quia per caelum sancta Dei Ecclesia intellegenda est...

    f. 187

    Incipit du lemme biblique

    Quicumque baptizati sumus ... (Rom. VI, 3).

    Incipit

    Quaestio oritur in capite hujus lectionis : Cur dicit Apostolus...

    f. 213v

    Quid mirum si clausis januis post resurrectionem suam, in aeternum jam victurus intravit...

    f. 159v

    Incipit du lemme biblique

    Quis ex vobis arguet me de peccato ... (Joh. VIII, 46).

    Incipit

    Pensate mansuetudinem Dei. Relaxare peccata venerat...

    f. 116

    Quis vero patrifamilias similitudinem rectius tenet...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Quis vestrum habebit amicum ... (Lc. XI, 5).

    Incipit

    Hanc enim Dominus parabolam discipulos suos voluit ostendere...

    f. 178

    Quod autem propinquante Pascha Jesus ascendit Hierosolymam, nobis profecto dat exemplum...

    f. 109v

    Incipit du lemme biblique

    Recumbentibus undecim discipulis ... (Mc. XVI, 14).

    Incipit

    Detruncatus erat duodenarius numerus...

    f. 181

    Regulus diminutivum nomen est a rege...

    f. 256v

    Religiosi pectoris studio sollicitante commonitus...

    f. 40

    Incipit du lemme biblique

    Renovamini spiritu mentis ... (Eph. IV, 23).

    Incipit

    Licet autem Ephesi floridi fuissent...

    f. 250

    Incipit du lemme biblique

    Rogamus vos et obsecramus ... (I Thess. IV, 1).

    Incipit

    Post laudem et consolationem incipit exhortatio...

    f. 90

    Romani mixti erant tam ex Judaeis quam etiam ex gentibus...

    f. 276

    Romanus interpretatur Romani tononantes [ sic ]. Sicut enim tonitruum longe lateque resonat...

    f. 268

    Saepe legimus quia Dominus voluit venire ad convivia...

    f. 245v

    Saepe vos, fratres carissimi, admoneo prava opera fugere...

    f. 64

    Salvator noster, dilectissimi, natus est hodie de Patre sine die...

    f. 5

    Sciendum est etenim quia Dominus de stirpe David...

    f. 266

    Incipit du lemme biblique

    Scientes quia hora est ... (Rom. XIII, 11).

    Incipit

    Gallus etenim in profundo noctis silenti[o] voces emittit...

    f. 271v

    Incipit du lemme biblique

    Scitis quia post biduum Pascha ... (Mt. XXVI, 2).

    Incipit

    Post duos dies clarissimi luminis Veteris ac Novi Testamenti...

    f. 118

    Incipit du lemme biblique

    Scitis quoniam cum gentes essetis ... (I Cor. XII, 1).

    Incipit

    Derelinquamus ergo Diabolum et ejus opera...

    f. 256

    Incipit

    Gentes autem dicuntur infideles omnes aliqui...

    f. 225

    Scribis et pharisaeis calumniatoribus derelictis transgreditur in partes Tyri et Sidonis ut Tyros Sidoniosque...

    f. 91

    Incipit du lemme biblique

    Scriptum est quoniam Abraham duos filios ... (Gal. IV, 22).

    Incipit

    Uterque quidem de semine Abrahae...

    f. 104

    Sebastianus vir christianissimus Mediolanensium partium civis...

    f. 49

    Secundam Neronis persecutionem christianorum Domitianus exercuit...

    f. 23v

    Sed quid est quod apostolus Petrus in hoc loco dicit : Omnes unanimes ... (cf. I Petr. III, 8)...

    f. 203

    Incipit du lemme biblique

    Si linguis hominum loquar ... (I Cor. XIII, 1).

    Incipit

    In his locis hoc studet Apostolus ut quia nonnulli...

    f. 77v

    Si quis autem vult perfectus esse, Christum debet imitare...

    f. 259v

    Incipit du lemme biblique

    Si quis diligit me, sermonem meum ... (Joh. XIV, 23).

    Incipit

    Qualiter enim diligere debemus non solum gratia...

    f. 185v

    Si quis superiora evangelii verba diligenter inspiciat...

    f. 30v

    Incipit du lemme biblique

    Si quis vult post me venire ... (Mt. XVI, 24 ; Lc. IX, 23).

    Incipit

    Quia Dominus ac redemptor noster novus homo venit in mundum...

    f. 105v

    Incipit

    Quia nisi quis a semet ipso deficiat, ad eum qui super ipsum...

    f. 279

    Incipit du lemme biblique

    Si spiritu vivimus ... (Gal. V, 25).

    Incipit

    Loquebatur hoc Apostolus ad Galatas quos ita docuerat...

    f. 241

    Sic et Paulus de Legis cultoribus ait : Non auditores ... (Rom. II, 13)...

    f. 174

    Sic namque, fratres, olim per prophetam dictum ( alias praedictum) est : Mater Sion ... (cf. Ps. LXXXVI, 5)...

    f. 62v

    Sicut anima est in corpore, ita et fides...

    f. 268

    Sicut in lectione evangelica, fratres carissimi, audistis...

    f. 35v

    Sicut in principio mulier auctor culpae...

    f. 156

    Sicut quidem me necesse est dicere et vobis oportet audire...

    f. 60

    Sidon et Tyrus civitates quondam fuerunt gentilium...

    f. 231v

    Significavit sic se iturum ad eum qui misit illum...

    f. 171v

    Silvester igitur urbis Romae episcopus cum esset infantulus...

    f. 31v

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum decem virginibus ... (Mt. XXV, 1).

    Incipit

    Saepe vos, fratres carissimi, admoneo prava opera fugere...

    f. 8v

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum homini patrifamilias ... (Mt. XX, 1).

    Incipit

    Quis vero patrifamilias similitudinem rectius tenet...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum homini regi qui voluit rationem ... (cf. Mt. XVIII, 23).

    Incipit

    Homo namque iste Dei Filius est, intellegendus est...

    f. 258

    Similitudo latine, graece parabola dicitur. Consuetudo erat Domini ut per parabolas...

    f. 195v

    Incipit du lemme biblique

    Spiritu ambulate ... (Gal. V, 16).

    Incipit

    Galatae sunt quos Paulus apostolus praedicavit...

    f. 238

    Stadium quo Graeci, auctore ut dicunt Hercule...

    f. 126

    Incipit du lemme biblique

    Stetit Jesus in medio discipulorum ... (Lc. XXIV, 36).

    Incipit

    Hanc ostensionem Domini post resurrectionem et Johannes commemorat...

    f. 130v

    Subtiliter perscrutemur quid nobis singillatim...

    f. 64

    Superius docuerat Apostolus moralitatem qualiter honorare debeant filii parentes...

    f. 255

    Superius Dominus de sua narraverat passione discipulis suis, quando pateretur...

    f. 248

    Superius etenim Apostolus voluit ostendere electam electionem...

    f. 222

    Superius narrat Dominus de judice iniquitatis...

    f. 230

    Superius narrat evangelista quia Dominus pius et misericors...

    f. 264v

    Incipit du lemme biblique

    Surgens Paulus et manu silentium ... (Act. XIII, 16).

    Incipit

    Omnes quibus iste loquebatur Apostolus secundum carnem filii Abrahae...

    f. 129

    Theophile interpretatur amans Deo vel a Deo amatus...

    f. 180v

    Incipit du lemme biblique

    Una sabbati Maria Magdalene ... (Joh. XX, 1).

    Incipit

    Sicut in principio mulier auctor culpae...

    f. 156

    Incipit du lemme biblique

    Undecim discipuli abierunt in Galilaeam ... (Mt. XXVIII, 16).

    Incipit

    Post resurrectionem enim Jesus in Galilaea in monte...

    f. 149v

    Uterque quidem de semine Abrahae sed illum [ sic ] genus demonstrat consuetudo naturae...

    f. 104

    Incipit du lemme biblique

    Vado ad eum qui misit me ... (Joh. XVI, 5).

    Incipit

    Significavit sic se iturum ad eum qui misit illum...

    f. 171v

    Valet haec sententia contra paganos qui dicebant Deum creatura[m] esse...

    f. 257

    Veniens enim Dei Filius in carne, noluit venire solummodo in una civitate...

    f. 243v

    Venit Dominus ac redemptor noster in mundum signis et miraculis coruscans...

    f. 218

    Incipit du lemme biblique

    Venit Jesus in partes Caesareae ... (Mt. XVI, 13).

    Incipit

    Legimus duas Caesareas in terra repromissionis...

    f. 211v

    Verbum hic missum Evangelium dicit sive ipsum Dominum Jesum Christum...

    f. 124

    Incipit du lemme biblique

    Verbum misit Dominus filiis Israel ... (Act. X, 36)

    Incipit

    Verbum hic missum Evangelium dicit sive ipsum Dominum Jesum Christum...

    f. 124

    Incipit du lemme biblique

    Videte itaque, fratres, quomodo caute ... (Eph. V, 15).

    Incipit

    Loquebatur namque Paulus apostolus ad Ephesios quos docuerat...

    f. 253

    Incipit du lemme biblique

    Vidi ostium apertum in caelo ... (Apoc. IV, 1).

    Incipit

    id est in Ecclesia, quia per caelum sancta Dei Ecclesia intellegenda est...

    f. 187

    Incipit du lemme biblique

    Vidi supra montem Sion ... (cf. Apoc. XIV, 1).

    Incipit

    Hodie, fratres dilectissimi, natalem illorum infantium colimus...

    f. 26

    Incipit du lemme biblique

    Vidit Johannes Jesum ... (Joh. I, 29).

    Incipit

    Dominus noster Jesus Christus qui pro redemptione generis humani...

    f. 42

    Incipit du lemme biblique

    Vos amici mei estis ... (Joh. XV, 14)

    Incipit

    O quanta est misericordia conditoris ( alias largitoris) nostri...

    f. 277

    Vult enim apostolus Paulus passiones et tribulationes...

    f. 200

    Inter pressuras atque angustias praesentis temporis nostrae servitutis...

    f. 9v

    AGATHA (s.), v. m. Catanae -- Passio (excerpta)
    AGNES (s.), v. m. Romae -- Passio (excerpta)
    ALANUS FARFENSIS -- Recensuit : Pars hiemalis. Excerpta
    AMBROSIUS MEDIOLANENSIS ep. (s.) -- Epistola 1 a seu Passio s. Agnetis (excerpta)
    AMBROSIUS MEDIOLANENSIS ep. (s.) -- Passio s. Sebastiani (excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones. Sermones singuli
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones (homiliae excerptae et excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii ( C.P.L. , n° 285)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones pseudoaugustiniani ( C.P.L. , n os 371-372, sermons Mai, Caillau et autres attribués à s. Augustin dans les mss.)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones spurii (s. app., C.P.L. , n° 368, sermons dont l'auteur n'est pas identifié)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones spurii (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Vetus Testamentum Isaias (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Novum Testamentum Actus apostolorum (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Novum Testamentum Epistolae Pauli, Rom. (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Novum Testamentum Epistolae Pauli, II Cor. (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Apocrypha Novi Testamenti Passio ss. apostolorum Petri et Pauli, auctore Pseudo-Marcello
    BIBLIA SACRA -- Apocrypha Novi Testamenti Vita Johannis apostoli, auctore Pseudo-Melitone (excerpta)
    CAESARIUS ARELATENSIS ep. (s.) -- Sermones singuli (homiliae excerptae)
    CASSIODORUS (Magnus Aurelius) -- Expositio psalmorum (homilia excerpta)
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    DÉCORATION -- Bouts-de-ligne De couleur rouge orangé , (XI e s.)
    DÉCORATION -- Dessins à la plume
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume De couleur noire (ou brune ), (XI e s.)
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur (ou peintes) (XI e s.)
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur (ou peintes) zoomorphes
    DÉCORATION -- Signes de dépassement dessinés à la plume, (XI e s.)
    FORTUNATUS (Venantius), ep. Pictavensis -- Vita s. Hilarii Pictavensis ep. (excerptum)
    FULGENTIUS RUSPENSIS ep. (s.) -- Sermones (excerpta)
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Homiliae in Evangelia (XL). Homiliae excerptae
    HOMÉLIAIRES -- Homiliaria carolina. De Tempore. Pars aestivalis (a Litaniis majoribus)
    HOMÉLIAIRES -- Homiliaria carolina : Homiliarium dictum Liberianum (homiliae excerptae)
    Incipit probable d'un feuillet ou d'un cahier manquant -- [-tur. Et unde...]
    JOHANNES (s.), evangelista -- Vita, auctore Pseudo-Melitone (excerpta)
    LEO Magnus I (s.), papa -- Sermones vel tractatus (excerpta)
    MARCELLUS (Pseudo-) -- Passio ss. apostolorum Petri et Pauli
    MAXIMUS TAURINENSIS ep. (s.) -- Sermones vel homiliae (excerpta)
    PAULUS (s.), apostolus -- Passio ss. apostolorum Petri et Pauli, auctore Pseudo-Marcello
    PAULUS DIACONUS -- Compilator Homiliarium. Excerpta
    PETRUS (s.), apostolus -- Passio ss. apostolorum Petri et Pauli, auctore Pseudo-Marcello
    QUODVULTDEUS -- Sermo contra Judaeos, paganos et Arianos (homiliae excerptae)
    RELIURE -- Reliures XVIII e s. aux armes et chiffre royaux (cf. Catalogue général des mss. latins, Tables des t. III-VI, table analytique , pl. XXIV, motif 3)
    SEBASTIANUS (s.), m. Romae -- Passio perperam adscripta s. Ambrosio (excerpta)
    SERMONS -- De Tempore : In Nativitate Domini
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Andreas ap.
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Hilarius, Pictavensis ep.
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Innocentes
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Johannes Baptista
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Johannes Baptista, in vigilia
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Johannes evangelista ap.
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Laurentius, diaconus m. Romae
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Adsumptio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Purificatio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Paulus ap., Conversio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Petrus et Paulus ap.
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Stephanus protomartyr
    SERMONS -- Sermones communes Commune sanctorum
    SILVESTER I (s.), papa -- Gesta
    SMARAGDUS, O.S.B. -- Compilator : Collectiones in epistolas et evangelia de tempore. A Septuagesima ad dom. 4 am post octavam Paschae
    SMARAGDUS, O.S.B. -- Compilator : (homiliae singulae)
    Vers latins
    VINCENTIUS, diac. Caesaraugustanus (s.), m. Valentiae -- (homilia excerpta)

Vie du livre

Sources des données