Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63078
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
Ms. contenant la seconde partie, nos XXVII-L, d'un recueil formé par saint Césaire d'Arles et composé, pour une part, de ses propres sermons, cf. Morin, S. Caesarii Arel. Sermones, I, LXXII suiv., ms. Q1 de l'éd., et dont le texte complet se trouve dans le ms. Latin 12202 ; une forme vulgate en a été imprimée dès 1475 ; cf. Gesamtkat. der Wieg., n° 2916, et reprise par Erasme, t. X, 1529, p. 281 :
[XXVII]. « ... Cogitat ea quae sunt mundi... — ... confitendo et penitendo sanamus » [P. L., XXXIX, serm. 351, § 5-6, 1541-1542) (1-2) ; — XXVIII. « Incipit Sancti Augustini de arbore ficulnee que triennium fructum non dederat et de illa muliere que fuerat incurvata. Triennium autem tria sunt... » (P. L., XXXVIII, serm. 110, 368-641) (2-4v) ; — XXVIIII. « Incipit sermo de psalmo XLVIIII, habet aliquid de ebrietate » (ibid. serm. 17, 124-128) (4v-8v) ; — XXX. « Incipit sermo de capitulo evangelii ubi dicitur : Remittite et remittetur vobis, date et dabitur vobis » (Ibid., serm. 42, 252-254 (8v-10v) ; — XXXI. « Incipit sancti Augustini episcopi pulcra satis. In Scripturis divinis, fratres karissimi, legimus Dominum dicentem meum est aurum... — ... tanto majore caecitate ad justitiae luce deficiat » (ibid., serm. 50, 2-8, 326-329) (11-14) ; — XXXII. « Incipit sancti Augustini episcopi de David et Golia pulcra satis. Golias unus fuit... — ... quaerit Deus signorum suorum non pictorem », texte différent de celui de l'édition (ibid., serm. 32, § 3, et suiv., 197) (14-16) ; — XXXIII. « Incipit sermo presbiteri. Heracli de lectione Evangelii ubi Petrus ambulabat super aquas » (P. L., XXXIX, serm. 72 A, 1884-1886) (16-19) ; — XXXIIII. « Incipit de eo quod scriptum est : Cor meum et caro mea exultaverunt in Deum vivum » (ibid., serm. 54 A, 1848-1849) (19-20v) ; — XXXV. « Incipit de eo quod scriptum est : Ego sum via, veritas et vita, et de sequendo Christum et de vera caritate » (P. L., XXXVIII, serm. 142, 778-784) (20v-27) ; — XXXVI. « De eo quod Christianorum tempora praedicata sunt et futurum erat ut reges terrae converterentur ad Christum et de serpente aeneo » (P. L., XXXIX, serm. 315 A, 2348-2351) de Césaire d'Arles (édit. Morin, n° 69, où quelques variantes du ms. sont indiquées) (27-30) ; — XXXVII. « Incipit de eo quod de domino ac salvatore nostro scriptum est : Ascendit sicut virgultum et sicut radix de terra sicienti » (P. L., XXXVIII, serm. 44, 258-262) de Césaire d'Arles (édit. Morin, n° 142) (30-33v) ; — XXXVIII. « Incipit sermo habitus de eo quod scriptum est : Qui amat animam suam perdet eam » (P. L., XXXIX, serm. 368, 1652-1655) de Césaire d'Arles (édit. Morin, n° 173) (33v-37) ; — XXXVIII [I]. « Ammonitio ista sancti Augustini ostendit multos gradus esse in caritate perfecta dilectione utiles et valde necessarios » (ibid., serm. 385, 1690-1695) de Césaire d'Arles (édit. Morin, n° 21) (37-41v) ; — XL. « Incipit omelia sancti Augustini de misericordia » (ibid., serm. 311 A, 2342-2343) (41v-43) ; — XLI. « Incipit sermo sancti Augustini de concordia fratrum » (P. L., XXXVIII, serm. 211, 1054-1058) (43-46v) ; — XLII. « Incipit sermo sancti Augustini episcopi de paenitentia » (P. L., XXXIX, serm. 393, 1713-1715 (46v-48) ; — XLIII. « Incipit sermo sancti Augustini episcopi de oratione dominica » (P. L., XXXVIII, serm. 58, 393-400) (48-54v) ; — XLIIII. « Incipit omelia sancti Augustini de eo quod ait Salvator : Ego veni ut fatiam [sic] opera ejus qui misit me et d[e] eo quod ait, inluminatus, ille qui erat cecus natus : scimus quia peccatores Deus non exaudit » (ibid., serm. 135, 746-750) (54v-58v) ; — XLV. « Incipit sermo sancti Augustini de Johanne Baptista cujus hodie celebramus natalem diem praecursoris domini » (ibid., serm. 290, 1312-1316) (58v-62) ; — XLVI. « Incipit omelia excerpta de opere sancti Augustini episcopi de visione Beati Petri apostoli et de Cornilio centurione » (P. L., XXXIX, serm. 101 A, 1939-1941) de Césaire d'Arles (édit. Morin, n° 176) (62-65) ; — XLVII. « Incipit sermo de principio psalmi CXVII » (ibid., serm. 56 A, 1851-1853) (65-67v) ; — XLVIII. « Incipit sermo de elimosinis » (ibid., serm. 310 A, 2340-2342) (67v-70) ; — XLVIIII. « Incipit alius de divite feneratore » (ibid., serm. 86 A, 1911-1913) (70-72) ; — L. « Incipit tractatus sancti Augustini episcopi de muliere curva » (ibid., serm. 392, 1713-1715) (72-75).
F. 4v-11, 14-16. Augustinus, De Veteri Testamento sermones 17, 42, 32 (ms. Q5 de l'éd. C. Lambot, C.C.S.L., XLI, 1961, 504-506, 237-243, 398-411).
F. 16-19. Eraclius, presbyter (?) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 388.
F. 43-46v. (ms. Q5 de l'éd. S. Poque, Sources chrétiennes, 116, Paris, 1966, 154-173).
Au bas des ff. 33v et 34, souscription originale : « Sanctae Mariae Remensis » ; la même note a été grattée aux ff. 4v-5, et 64v-65. Le ms. passa ensuite à l'l'abbaye de Saint-Victor de Marseille dont l'ex-libris du XIIe s. se trouve en haut du f. 75v, avec au bas du même feuillet, de la même main, la mention : « Reimundus scripsit. »
Apostolum audivimus dicentem nobis : Legatione fungimur... (II Cor. V, 20)...
f. 72
Audivimus evangelium et quodam modo vidimus in lectione praesenti...
f. 16
Confitemini Domino, fratres carissimi, quoniam bonum est quoniam in saeculum...
f. 65
De Domino ac salvatore nostro, fratres dilectissimi, ante multa tempora prophetatum est...
f. 30
Felix operarius cultor eleemosynarum eo quod ex horreo suo...
f. 41v
Golias unus fuit ex allophylis, id est ex alienigenis qui bellum gerebant...
f. 14
Hominis cujusdam divitis uberes adtulit possessio fructus...
f. 70
In Scripturis divinis, fratres carissimi, legimus Dominum dicentem : Meum est aurum, meum est argentum (Agg. II, 9)...
f. 11
Modo cum lectio apostolorum Actuum legeretur, audivimus quod beatus Petrus...
f. 62
Modo, fratres carissimi, cum divina lectio legeretur, audivimus Dominum dicentem : Qui amat animam...
f. 33v
Non solum in novo sed etiam in veteri Testamento admonemus...
f. 37
Paenitentes, paenitentes, paenitentes, si tamen paenitentes et non estis irridentes...
f. 46v
Remedia peccatorum, fratres, medicina est eleemosynarum. Eleemosyna autem a morte liberat...
f. 67v
Secundum Apostolum, fratres carissimi, qui satis diligit saeculum...
f. 19
Triennium autem tria sunt tempora, unum ante legem, alterum sub lege...
f. 2
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF