Notes

Source des données : Biblissima

• Busine, L. - Ludo Vandamme e.a., Besloten wereld, open boeken: Middeleeuwse handschriften in dialoog met actuale kunst, Tielt: Lannoo, 2002
• Isaac, M.T., Les livres manuscrits de l'Abbaye des Dunes d'après le catalogue du XVIIe siècle (Livre - Idées - Société 4), Verviers: Gason, 1984
• Janssens de Bisthoven, B., De abdij van de Duinen te Brugge (Brugge, Gidsenbond, 1963)
• Hauwaerts, Evelien - De Wilde, Evelien - Vandamme, Ludo, eds, Colard Mansion. Incunabula, Prints and Manuscripts in Medieval Bruges, Gent: Snoeck Publishers, 2018
• Strubbe, Egidius - Lambrecht, Joris, Catalogus van de handschriften van het grootseminarie Brugge, Brugge, 1940-1945, niet-uitgegeven typoscript. [Raadpleegbaar in de Openbare Bibliotheek Brugge]
• Online catalogue description by Dr. Mark Vermeer. Online catalogusbeschrijving door Dr. Mark Vermeer.
• Medieval Manuscripts in Flemish Collections (MMFC) - Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw
• van Belleghem, Doenja (ed.), De Duinenhandschriften : over de manuscripten van de cisterciënzerabdij Ten Duinen in het Grootseminarie Brugge en de Openbare bibliotheek Brugge, Brugge: Openbare Bibliotheek, 2016
• Huyghebaert, N., "Trois manuscrits de Jean Crabbe, abbé des Dunes", Scriptorium, 23, 1969, p. 232-242, pl. 78-79.
• Online catalogue description by Dr. Evelien Hauwaerts (Public Library Bruges). Online catalogusbeschrijving door Dr. Evelien Hauwaerts (Openbare Bibliotheek Brugge)

Source des données : Mmmonk

• Dit deel bevat boek I-III
• Inhoudstabel. Inc. (f. I-r): 'Cy commencent les rubrices du premier liure de valerius maximus translate de latin en francois ouquel il traicte des rommains et des carthaginiens et de pluiseurs autres nacions de leurs guerres: folio I. Cy commence la premiere partie du proheme de valerius maximus: III'; expl. (f. IV-v): 'Comment en ce XIe chappitre et le davram est determine des nez en bas lieu qui par mensongne se sont efforchies deulx comiomdre aux femmelles tres nobles. Addicions du translateur. Explicit la table'
• Proloog van vertaler. Inc. (f. 1r): 'La briefte et fragilite de ceste dolereuse vie lui constance et variablete de fortune la mutacion aussi de sa voulente et de la pensee humaine sont les causes pourquoy je nay point fait a ce commencement le prologue de ce liure'; expl. (f. 2v): 'Charles par la grace de dieu roy de france et le quint de son nom a lhonneur et reuerence dugues apres dieu iay entreprins ceste oeuure a faire'
• Proloog. Inc. Lat. (f. 2v): 'Sensient la premiere partie du proheme de valerius maximus. Urbis rome extrarum gentium facta simus ac dicta memoratu digna que apud alios latius diffusa sunt'; inc. comm. (f. 2v): 'Cest le commencement du proheme de ce liure pour lentendement duquem auoir est assauoir que vincent en son miroer historias'; inc. vert. (f. 2v): 'Jay ordonne en ma voulante de eslire les dis et les fais ensemble dignes de memoire de la cite de romme'; expl. Lat. (f. 3r): 'et quoniam inicium a cultu deorum petere in animo est, de condicione eius summatim disseram'; expl. comm. (f. 5r): 'ainsi appert il clerement que la seconde partie de son proheme continue a son traictie et dist ainsi'; expl. vert. (f. 5r): 'et plainement de la condicion ou maniere de icelliu cultiuement ou seruire'
• Hoofdtekst. Inc. Lat. (f. 5v): 'Maiores statas sollempnesque cerimonias pontificum sciencia bene gerendarum rerum auctoritates augurum'; inc. comm. (f. 5v): 'Si commence valerius son liuure qui est diuise communement en IX liures particuliers comment que on troeuvre en aucuns voulumes'; inc. vert. (f. 5v): 'Nos grans et anciens seigneurs de iadis mirent arriere les liures des portans meuz de lauctorite des augures de la monicion de appollo'; expl. Lat. (f. 307v): 'mercedem recepit qui incolumitatis eius presidium falso inter pellari iudicio noluerunt'; expl. vert. (f. 308r): 'les dieux inmortelz lui rendirent tres digne loyer qui ne vouldrent pas sa sante estre empeschee par faulx iugement'; expl. comm. (f. 308r): 'et la coutenance ne lui uiuoit pas alexandre fut tout asseure et fut guery ou tiers iour. Et icy fine le tiers liure de valerius maximus translate de latin en francois par maistre symon de hesdin, explicit'
• Dit handschrift vormt het eerste deel van drie; de andere twee delen zijn Brugge, Grootseminarie ms. 158/189 en 157/188
• Verluchting: aan het begin van ieder boek bevindt zich een halfbladsminiatuur. Die van het eerste boek (fol. 1r) toont een geknielde Simon de Hesdin die het boek aanbiedt aan koning Karel V, gezeten op een troon onder een baldakijn en omringd door hovelingen. Links, op de achtergrond, is een stad uitgebeeld. Het blad met het miniatuur van het tweede boek (oorspronkelijk f. 117r) is verdwenen; die van het derde boek (f. 227r) toont spelende kinderen in het bijzijn van twee volwassenen, terwijl op de achtergrond een gevecht tussen twee groepen uitgebeeld is. De miniaturen, inclusief de tekst eronder, zijn omvat door een kader met sierranken, bloemen en vogels, in de ondermarge met het heraldische wapen van Jan Crabbe en in de buitenmarge met zijn initialen 'IC'. De inhoudstafel, de proloog, en ieder boek beginnen met een verluchte initiaal uitgevoerd in de kleuren rood, blauw en goud. Doorheen het handschrift zijn kleine verluchte initialen in dezelfde kleurencombinatie te vinden
• De miniatuur van het tweede boek wordt momenteel bewaard in Los Angeles, Getty Center, Ms. 43 (91.MS.81)
• Dit manuscript is eigendom van het Archief van het Grootseminarie Ten Duinen en wordt bewaard in het Grootseminarie (Potterierei, Brugge). Met vragen in verband met dit manuscript kan u terecht bij de curator van de collectie in het Grootseminarie. // This manuscript is part of the collections at the Archives of the Major Seminary Ten Duinen in Bruges (Potterierei, Bruges). For questions regarding this manuscript, please contact the special collections curator at the Major Seminary