Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q394327
Manifeste IIIF
Numérisation intégrale
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1-83 [GAUFRIDUS BABIO, Sermones.] Recueil de sermons analogue aux mss. Latin 3810, f. 5-82 ; 3825, f. 1-47v et 49-79v ; 3830, f. 1-140v ; 3832, p. 1-128. Cf. pour les incipit, Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 150-159. Pour les éditions et la bibliographie, voir la notice du ms. Latin 3810.
[De Adventu] ; cf. ms. Latin 3810, f. 5-6v ; Schneyer, loc. cit., n° 1 (1-2v) ; — [De nativitate Domini] « Apparuit benignitas... (Tit. III, 4). Adquisierat re vera, fratres karissimi, genus humanum... » ; cf. ms. cit., f. 7v-9v ; Schneyer, n° 3 (2v-4v) ; — [De Epiphania] jusqu'à : « ...innocentiam voluit [significare...] », incomplet de la fin par lacune matérielle (P.L., CLXXI, 413-415 C) ; cf. ms. cit., f. 12-13v ; Schneyer, n° 6 (4v-5v) ; — [De quadragesima] « [...putabitur, et non] fodietur et ascendent... », incomplet du début (éd. cit., 471 C-476) ; cf. ms. cit., f. 19v-21v ; Schneyer, n° 10 (6-7v) ; — [In Ramis palmarum] ; cf. ms. cit., f. 31v-33v ; Schneyer, n° 16 (7v-9v) ; — [De Pascha] ; cf. ms. cit., f. 49-50v ; Schneyer, n° 25 (9v-11) ; — [De Rogationibus] « Quis vestrum habebit amicum... (Lc. XI, 5-8). Modo sunt dies, fratres karissimi, Rogationum... » ; cf. ms. cit., f. 54-55v ; Schneyer, n° 29 (11-13) ; — [De s. Stephano] ; cf. ms. cit., f. 9v-10v ; Schneyer, n° 4 (13-14) ; — [De s. Johanne evangelista] ; cf. ms. cit., f. 10v-12 ; Schneyer, n° 5 (14-15v) ; — [Dominica post Epiphaniam] ; cf. ms. cit., f. 13v-15 ; Schneyer, n° 7 (15v-16v) ; — [De quadragesima] « Audi, Israel, mandata vite... (cf. Bar. III, 9, 11-12). Admonet vos Dominus, fratres karissimi, per Jeremiam prophetam... » ; cf. ms. cit., f. 17-19 ; Schneyer, n° 9 (16v-18) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 21v-23v ; Schneyer, n° 11 (18-19v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 23v-25 ; Schneyer, n° 12 (19v-21) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 25-27 ; Schneyer, n° 13 (21-22v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 27-28v ; Schneyer, n° 14 (22v-24) ; — [In Ramis palmarum] ; cf. ms. cit., f. 28v-31v ; Schneyer, n° 15 (24-26v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 33v-35v ; Schneyer, n° 17 (26v-28v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 35v-37v ; Schneyer, n° 18 (28v-30) ; — [In Letania majore] ; cf. ms. cit., f. 50v-51v ; Schneyer, n° 26 (30-31) ; — [S. AUGUSTINUS, s. 11] repris par Geoffroy Babion ; cf. ms. cit., f. 51v-52v ; Schneyer, n° 27 (31-32) ; — [De cruce Domini] ; cf. ms. cit., f. 52v-54 ; Schneyer, n° 28 (32-33) ; — [In Rogationibus] ; cf. ms. cit., f. 55v-57 ; Schneyer, n° 30 (33-34) ; — [Ad clericos] ; cf. ms. cit., f. 62v-64 ; Schneyer, n° 35 (34-35v) ; — [Ad contemplativos] ; cf. ms. Latin 3830, f. 95v-97 ; Schneyer, n° 39 (35v-37) ; — [Ad sanctimoniales] ; cf. ms. cit., f. 97-99 ; Schneyer, n° 40 (37-38v) ; — [Ad populum] ; cf. ms. cit., f. 99-101 ; Schneyer, n° 41 (38v-40) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. Latin 3810, f. 67-68 ; Schneyer, n° 43 (40-41) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. cit., f. 68-69v ; Schneyer, n° 44 (41-42) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. cit., f. 69v-71v ; Schneyer, n° 45 (42-43) ; — « Item sermo », inédit ; cf. Bonnes, dans Rev. bénéd., LVI (1945-1946), 174-215, s. 46 ; Schneyer, n° 46 (43-44v) ; — « In Cena Domini sermo. Dominus noster Jhesus Christus, in qua nocte tradebatur... (I Cor. XI, 23-26). Imminente, fratres karissimi, dominice Passionis articulo... » ; cf. ms. cit., f. 37v-39v ; Schneyer, n° 19 (44v-46) ; — [In Cena Domini] ; cf. ms. cit., f. 41-43 ; Schneyer, n° 21 (46-48) ; — « Item sermo. Sciens Jhesus quia venit hora ejus... (Joh. XIII, 1). Vos satis, fratres, intelligitis Dei gratia... » ; cf. ms. cit., f. 43v-44v ; Schneyer, n° 22 (48-49) ; — [De eodem] « Sermo » ; cf. ms. cit., f. 44v-46v ; Schneyer, n° 23 (49-51) ; — [In Parasceve] « Popule meus, quid feci tibi... (Mich. VI, 3-4). Reduc me in memoriam... (Is. XLIII, 26-27). Diu, fratres karissimi, toleravit nos Dominus... » ; cf. ms. cit., f. 46v-49 ; Schneyer, n° 24 (51-52v) ; — [In dedicatione] ; cf. ms. Latin 3830, f. 113-114 ; Schneyer, n° 47 (53-55) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 116v-118v ; Schneyer, n° 48 (55-56v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 118v-120 ; Schneyer, n° 49 (56v-57v) ; — [De eodem] ; cf. ms. cit., f. 120-122 ; Schneyer, n° 50 (57v-58v) ; — [Ad pastores Ecclesiae] (P.L., CXLVII, 224-226) ; cf. Bonnes, art. cit., s. 55 ; Schneyer, n° 55 (58v-60) ; — [Ad sacerdotes] « Factum est verbum Domini ad Ezechielem dicens : Fili hominis, prophetiza... (Ez. XXXIV, 1-5, 10). Vos, fratres karissimi, pastores estis Israel... » ; cf. ms. Latin 3810, f. 74v-76v ; Schneyer, n° 56 (60-61v) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. cit., f. 76v-79 ; Schneyer, n° 57 (61v-64) ; — « Sermo », inédit ; cf. Bonnes, art. cit., s. 58 ; Schneyer, n° 58 (64-66) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. Latin 3830, f. 107v-109 ; Schneyer, n° 63 (66-67v) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. Latin 3810, f. 80-82 ; Schneyer, n° 72 (67v-68v) ; — [Ad sacerdotes] ; cf. ms. Latin 3830, f. 111v-113 ; Schneyer, n° 54 (68v-69v) ; — « [Ad populum de paenitentia] « Convertimini et agite penitentiam... (Ez. XVIII, 30-32). Audite, fratres karissimi, quante misericordie, quante patientie... » ; cf. ms. cit., f. 129v-132 ; Schneyer, n° 59 (69v-71) ; — « Valde pertimesco ne commissa mihi plebs fidelium reatus... » [S. GREGORIUS MAGNUS, Epistolae, Indictio IX, c. I, 24], extrait repris par Geoffroy Babion (P.L., LXXVII, 469-477 ; M.G.H., Epistolae, I, 1891, 29-36) ; cf. Bonnes, s. 67 ; Schneyer, n° 66 (71-74) ; — [S. GREGORIUS MAGNUS, epistolae excerptum contra superbiam] extrait repris par Geoffroy Babion ; cf. ms. Latin 3810, f. 72v-74 ; Schneyer, n° 67 (74-75v) ; — [De s. Johanne Baptista] « Ubi venit plenitudo... (Gal. IV, 4). Fratres karissimi, voluit Deus magna dispensatione... » ; cf. ms. cit., f. 61v-62v ; Schneyer, n° 34 (77-77v) ; — [Ad contemplativos] ; cf. ms. cit., f. 64v-65v ; Schneyer, n° 36 (77v-79) ; — [Ad contemplativos] « Ecce quam bonum et quam jocundum... (Ps. CXXXII, 1). Sic aggratulatur David propheta fraternitati vestre... » ; cf. ms. Latin 3830, f. 91-93 ; Schneyer, n° 37 (79-80v) ; — [In quadragesima] ; cf. ms. Latin 3810, f. 65v-66v ; Schneyer, n° 38 (80v-83).
F. 83v-84v Extrait ascétique : « Tria in perfecto debent esse monacho sicut tria insunt bono denario... — ...ligare voluntarius ».
F. 85-87 [HUGO DE SANCTO VICTORE, De Amore sponsi ad sponsam] (P.L., CLXXVI, 987-994 ; éd. aussi sous le nom de Pierre Comestor, P.L., CXCVIII, 1784-1788) ; cf. R. Goy, Die Überlieferung der Werke Hugos von St. Viktor, Stuttgart, 1976, 268-277.
Aux ff. 75v-76, sur les blancs laissés, addition d'extraits patristiques et de vers. [PATERIUS, Expositio Veteris Testamenti ex opusculis s. Gregorii, excerptum] « Cum emisisset Pharaon... (Ex. XIII, 17). Gregorius. Sepe conversi ipso aditu conversionis sue... — ...quod ament » (P.L., LXXIX, 731-732) ; cf. C.P.L., n° 1718 ; — Vers en l'honneur de la Vierge : « Non venit ad veniam qui nescit amare Mariam//... — ...non dat honorem » ; cf. Walther, Proverbia, n° 18689 (75v)... ; — « Inventa est colligacio... (Jer. XI, 9). Si peccaverimus qui viri Juda propter Deum dicimur... — ...et efficeris Filius Dei in Christo Jhesu » [ORIGENES, Homilia 6a in Jeremiam, s. Hieronymo interprete, excerptum] (P.L., XXV, 636-637, passim) ; cf. C.P.G., n° 1438 ; — [S. BERNARDUS CLARAEVALLENSIS, Sententia] « Tribus modis laborat genus humanum... — ...mors ejus destruxit nostram » (P.L., CLXXXIV, 1141 ; éd. J. Leclercq et H.-M. Rochais, VI/2, Rome, 1972, 32) ; suivi d'un long développement : « Sed cur primogenitus dictus est tribus ex causis... — ...spiritualium » (76).
Sur l'ensemble du ms., cf. Hauréau, Notices, I, 243-250.
Apparuit benignitas... (Tit. III, 4).
Acquisierat re vera, fratres carissimi, genus humanum...
f. 2v
Audi, Israel, mandata vitae... (Bar. III, 9).
Admonet vos Dominus, fratres, per Jeremiam prophetam...
f. 17
Confitemini alterutrum peccata vestra... (Jac. V, 16).
Cum in aliis, fratres carissimi, diebus ad confessionem et paenitentiam...
f. 77
Convertimini et agite paenitentiam... (Ez. XVIII, 30).
Audite, fratres carissimi, quantae misericordiae, quantae patientiae...
f. 69v
Cum autem descendisset Jesus de monte... (Mt. VIII, 1).
Quando Christus, fratres carissimi, voluit inter homines habitare...
f. 24
Cum egrederetur Loth de Sodomis... (cf. Gen. XIX, 17-20)
Novistis, fratres carissimi, quia Loth nepos Abrahae...
f. 41
Cum emisisset Pharaon populum... (Ex. XIII, 17)
Gregorius : Saepe conversi ipso aditu conversionis suae...
f. 75v
Cum intinxisset Dominus Jesus panem... (Joh. XIII, 26)
Satis novit caritas vestra, fratres carissimi, quod tota perfectio vestrae aedificationis...
f. 67
Cum natus esset Jesus in Bethleem... (Mt. II, 1).
Cum Creator omnium, fratres carissimi, formam servi accipiens...
f. 14v
Designavit Dominus et alios... (Lc. X, 1).
Elegit, fratres carissimi, Dominus in primitiva Ecclesia duodecim apostolos...
f. 43
f. 68v
Deus stetit in synagoga... (Ps. LXXXI, 1)
Fratres carissimi, cum Dominus noster Jesus Christus, Deus ante saecula...
f. 76v
Diabolus despectis angelorum legionibus...
f. 74
Dicit apostolus Paulus : Non est potestas... (Rom. XIII, 1)
Audite, fratres carissimi, quid Apostolus Domini...
f. 38v
Dicit Dominus per Jeremiam prophetam : Praeparamini... (Jer. L, 14)
Vos, fratres carissimi, congregati estis in domo Domini...
f. 64
Dicite filiae Sion : Ecce rex tuus... (Mt. XXI, 5).
Mandat vobis rex caelestis, fratres carissimi, per prophetam...
Dicite pusillanimis : Confortamini... (Is. XXXV, 4)
Ante adventum Domini, fratres carissimi, in tanta caligine...
f. 1
Diligite inimicos vestros... (Mt. V, 44).
Dominus ac redemptor noster, fratres carissimi, venerat in hunc mundum (alias in mundum)...
f. 16
Divina Scriptura, fratres carissimi, nos aliquando ad lacrimas, aliquando ad gaudium invitat...
f. 70
Dominus Deus noster nolens aliquem nostrum perire, excolens Ecclesiam suam velut agrum suum...
f. 96v
Dominus noster Jesus Christus, in qua nocte tradebatur... (I Cor. XI, 23)
Imminente, fratres carissimi, Domini (alias dominicae) Passionis articulo...
f. 51v
Dominus noster Jesus Christus, ut sanctificaret... (Hebr. XIII, 12)
Satis, fratres carissimi, audivistis ordinem vestrae redemptionis...
Ecce odor filii mei... (Gen. XXVII, 27).
Adgratulatur vobis, fratres carissimi (alias dilectissimi), Pater caelestis...
f. 73
Ecce quam bonum et quam jucundum... (Ps. CXXXII, 1).
Sic adgratulatur, dilectissimi, David propheta fraternitati vestrae...
f. 79
Excutere de pulvere... (Is. LII, 2).
Audite, fratres carissimi, quam dulciter, quam adfectuose caelestis sponsus...
f. 21
Facta sunt encaenia... (Joh. X, 22).
Fratres carissimi, aedificavit Salomon Templum Domini...
f. 53
Factum est verbum Domini ad Ezechielem dicens : Fili hominis... (Ez. XXXIV, 1-5, 10)
Vos, fratres carissimi (alias fratres), estis pastores (alias pastores estis) Israel...
f. 109
Fecit Deus duo luminaria... (Gen. I, 16-20)
Sic voluit Deus, fratres carissimi, facere creaturam...
f. 66
Fundamenta ejus in montibus... (Ps. LXXXVI, 1)
Gloriosam, fratres carissimi, civitatem coepit ab initio mundi...
f. 55
Ibo mihi ad montem myrrhae... (cf. Cant. IV, 6)
Sponsus quidam hic loquitur qui sponsam habet...
f. 85
In omnibus exhibeamus nosmet ipsos... (II Cor. VI, 4).
Dominus ac (alias et) redemptor noster per gratiam suam...
f. 86v
Inquit Apostolus : Christus dilexit Ecclesiam... (Eph. V, 25)
Audite, fratres dilectissimi, Paulum apostolum nuntium nostrae exaltationis...
f. 57v
Inventa est colligatio in viris Juda... (Jer. XI, 9)
Si peccaverimus qui viri Juda propter Deum dicimur...
f. 76
Labia sacerdotis custodiant scientiam... (Mal. II, 7)
Audite, fratres carissimi, quantum thesaurum Dominus nobis commisit...
f. 119
Legitur, fratres carissimi, quod Jacob duas uxores habuit (alias habuerit), Liam videlicet et Rachel...
f. 44
Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Homo de semine Aaron... (Lev. XXII, 4)
Quicumque maculatus fuerit lepra... (Lev. XIII, 44-46)
f. 103v
Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Sacerdos qui habuerit maculam... (cf. Lev. XXI, 16-21)
Homo qui fuerit leprosus non vescetur... (Lev. XXII, 4)
f. 105v
Maria soror Moysi peccavit contra eum... Ultiones, fratres carissimi, Veteris Testamenti ad correptionem hominum...
f. 100
Noli aemulari in malignantibus... (Ps. XXXVI, 1).
Multi in mundo sunt, fratres carissimi, qui cum videant...
f. 36
Nolite diligere mundum... (I Joh. II, 15).
Est quidam specialis inimicus qui...
f. 19v
Non venit ad veniam qui nescit amare Mariam//...
[O]mnis gloria ejus filiae regis ab intus... (Ps. XLIV, 14).
In hoc versu prophetico, filiae dilectissimae, gloria...
f. 37
Paulus apostolus ait : Etenim Pascha nostrum immolatus... (I Cor. V, 7).
Si igitur Pascha Christus pensandum nobis est...
f. 67v
Reduc me in memoriam... (Is. XLIII, 26-27)
Diu, fratres carissimi, toleravit nos Dominus...
f. 51
Posuit Moyses in tabernaculo labrum... (cf. Ex. XXXVIII, 8)
Hujus rei figurae, o vos sacerdotes, ad vos pertinent...
Quaesivi dilectum meum et non inveni... (Cant. V, 6)
Haec verba, fratres carissimi, sunt Ecclesiae contemplativae...
f. 95v
Quis vestrum habebit amicum... (Lc. XI, 5).
Modo sunt dies, fratres carissimi, rogationum et orationum...
f. 75
Saepe conversi ipso aditu conversionis suae...
Salomon aedificavit domum Domini in Jerusalem... (II Par. VI, 6 ; cf. III Reg. VIII, 65)
Omnia, fratres carissimi, facta antiquae Legis...
f. 118v
[S]ciens Jesus quia venit hora ejus... (Joh. XIII, 1).
Vos satis, fratres carissimi, Dei gratia intellegetis...
f. 48
Scitote, fratres carissimi, quia vetus homo... (Rom. VI, 6)
Laetum nuntium adfert vobis, fratres carissimi, Apostolus...
f. 45v
Sed cur primogenitus dictus est tribus ex causis...
Si peccaverimus, qui viri Juda propter Deum dicimur...
Tria in perfecto debent esse monacho sicut tria insunt bono denario...
f. 83v
Tribus modis laborat genus humanum : principio, medio, fine, id est nativitate, vita, morte...
Ubi venit plenitudo... (Gal. IV, 4).
Fratres carissimi, voluit Deus magna dispensatione genus humanum redimere...
Vae pastoribus qui dispergunt gregem... (Jer. XXXIII, 1)
Audite, fratres carissimi, super vos sententiam comminantem...
f. 58v
Valde pertimesco ne commissa mihi plebs fidelium...
f. 71
[V]enite, filii, audite me... (Ps. XXXIII, 12).
Audite, fratres carissimi, quam dulci voce...
Verbum crucis pereuntibus... (I Cor. I, 18)
Fratres carissimi, quia fidelibus locuturi sumus de mysterio...
Vulpes foveas habent... (Mt. VIII, 20)
De impietate hominum Dominus et redemptor noster, fratres carissimi...
f. 12v
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF