Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.5219

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q99594

  • Autre forme de la cote :
    • Vat. lat. 5219
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 5219
    • Vatican. BAV, Vat.lat.5219
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.5219
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch. et papier, 123 ff. (f. 50-60v°, 63-67v°, 99v°-100v° et 118v°-122v° blancs), XVe s., 288 x 197/207 mm.

    Recueil de cinq parties: 1) f. 1-60, papier (filigrane var. Briquet 3763, Ferrare, 1453); 2) f. 61-72, papier (filigrane var. Briquet 5908, Sienne, 1457-1461); 3) f. 73-100, papier (filigrane var. Briquet 6515, Milan, 1449); 4) f. 100-114, parch.; 5) f. 115-123 papier (filigrane var. Briquet 7833, Venise, 1460).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2//imperii genitrix

    4 - f. 101: Iohannes Andreas de Bvssis, Praefatio ad Nicolaum Cusanum in Senecae rhetoris Suasorias.

    inc.: «Admoneo te (“ac rogo hospes” en interligne) quicunque hunc prestantissimum auctorem... ».

    expl.: «... quoniam ipsius auctoritati et testimonio incensus non pulchrum sed laboriosum opus raptim diebus XI absolui. Vale » (éd. H. J. Müller, L. Aennaei Senecae oratorum et rhetorum sententia divisionis, Vienne, 1888, p. XVI; M. Ihm, op. cit. infra, p. 369; M. Miglio, op. cit. infra, p. XXXIII, n. 33).

    f. 101-102v°: Seneca rhetor, Suasoriae

    pas de titre.

    inc.: «Sin ut cuicunque rei magnitudinem natura dederat... ».

    f. 102v°-113: Seneca rhetor, Controuersiae (I, II, VII, IX, X).

    à la suite, titre: «Iuba et Petreius Iulius mutuis multis ulneribus concurrerunt et mortes foenerauerunt. L. Annei Senecȩ oratorum et rhetorum sententiȩ diuisiones colores suasoriarum primus explicit. Incipit liber secundus. Liberi parentes alant aut uinciantur. Duo fratres inter se dissidebant... » (I, 1).

    expl.: «...narrare soleo, non negare precio (corr. en “quȩ scio”) » (X, 35).

    à la suite du texte f. 113, note de Bussi: «non erat plus in exemplari uetusto sed mendoso, si alium inuenero conabor reddere meliorem. f. finis eius quod repperi ».

    ~ f. 113: «Potio quam composuit Aristolabius rex».

    inc.: «Potio quam composuit Aristolabius rex et utebatur propter sanitate corporis... » (cf. L. Thorndike et P. Kibre, A catalogue of incipits of mediaeval scientific writings in Latin, Londres, 1963, c. 1079, qui cite uniquement le ms. Oxford, Bodleian Library, Digby 69 (c. 1300) f. 125).

    - Vindicianvs Afer, Epistula ad Pentadium.

    titre: «De natura et ordine uniuscuiusque corporis Vindicianus Pentadio nepoti suo salutem ».

    inc.: «Licet scirem [sic] te karissime... » (éd. V. Rose, Theodorus Priscianus Euporiston libri III..., accedunt Vindiciani Afri ... reliquiae, Leipzig, Teubner, 1894, p. 485-492, qui ne connaît pas ce manuscrit).

    - (marge infér.): Iohannes Andreas de Bvssis, Nota de codice Senecae rhetoris (a. 1458).

    inc.: «Capiet te fastidium dum leges amice ex caracterum meorum confusione ceterum accipe... ».

    expl.: «... greca pessima erant tamen repperi diligentissime faciam melius »

    suivi de cette note: «Iohannes Andreas abbas monasterii sancte Iustine de Sazadio in domo revmi d. cardinalis sancti Petri ad uincula die ultima decembris 1458» (éd. M. Ihm, op. cit. infra, 1895, p. 368; R. Haubst, op. cit. infra, 1955, p. 29 (qui ont essayé sans succès de lire la dernière ligne); E. Meuthen, op. cit. infra, p. 358, qui a lu la dernière ligne jusque-là incomprise).

    ~ f. 113v°: Ps. Hippocrates, Epistulae ad Antiochum regem (recension c de Kibre).

Intervenant

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: 1-4: italienne, écriture humanistique cursive. D’après M. Miglio, op. cit. infra, le manuscrit, sauf les f. 73-99 et 115-118, a été copié par Giovanni Andrea Bussi, év. d’Aleria († 1475), qui a utilisé comme modèle un manuscrit des Suasoriae appartenant à Nicolas de Cuse (Bruxelles, Bibl. Royale, 9581/854); le manuscrit de Bussi a servi ensuite de modèle au ms. Firenze, Bibl. Riccard. 1179, qui a appartenu à Ange Politien (cf. I. Maier, Les manuscrits d’Ange Politien, Genève, 1965, p. 347).

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: 1-4: Giovanni Andrea Bussi, qui a copié une partie du volume (cf. supra, Origine); Aldo Manuzio († 1597) dont les manuscrits ont été acquis par la Bibliothèque Vaticane en 1616.

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 2ème partie. Fonds Vatican latin, 2901-14740, éds A.-V. Gilles-Raynal, F. Dolbeau, J. Fohlen, Y.-F. Riou, J.-Y. Tilliette, avec la coll. de M. Buonocore, P. Scarcia Piacentini et P.-J. Riamond, Paris, 2010, p. 514 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2010_cat_21_32)

Bibliographie

    • M. Ihm, Zur Ueberlieferung des älteren Seneca (Rhein. Mus., N. F. 50, 1895, p. 367-369, simples mentions et études des variantes)
    • R. Sabbadini, La diffusione delle «Declamationes » di Seneca e Giovanni Andrea Bussi (Stud. ital. filol. class., 5, 1897, p. 377-378, brève mention)
    • H. Quentin, Essai de critique textuelle, Paris, 1926, p. 167
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, Londres-Leyde, 1967, p. 371-372, description partielle
    • M. Miglio, Giovanni Andrea Bussi, Prefazione alle edizioni di Sweynheym e Pannartz, Milan, 1978, p. XXXIII n. 33 et pl. VIa [= f. 101 v°]
    • C. Bianca, La Biblioteca romana di Niccolò Cusano (Scrittura, Biblioteche e stampa a Roma nel Quattrocento, Vatican, 1983, p. 692 et 700)
    • Réf.: BMBV (1986) 25101-25103, (1991) 13630-13631, (1994) 12435 (1998) p. 516.

Vie du livre

Source des données