Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3238D

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q385447

  • Titre attesté :
    • Guillelmus Peraldus, Summa de vitiis.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3238D
    • Paris. BnF, Latin 3238D
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Guillaume Perault (1200?-1271) | Augustin (saint, 0354-0430) | Bernard de Clairvaux (saint, 1090?-1153) | Jérôme (saint, 0345?-0420) | Pélage (0360?-0422?)
  • Date de fabrication :
  • Support : Vélin.
  • Composition :
    • 151 ff. à 2 colonnes.
  • Format :
    • 295 × 195 mm.
  • Aspects codicologiques :
    • Lettrine ornée et peinte au f. 1 ; ailleurs, initiales rouges et bleues à filigranes et à antennes ; rubriques ; titres-courants jusqu'au f. 79 ; pieds-de-mouches. — 12 cahiers (non signés) + 4 ff ; — Notes, corrections et additions marginales ou interlinéaires de plusieurs mains contemp., parfois recopiées au net d'après un brouillon à la mine-de-plomb (p. ex. ff. 140-143). — Au f. 151v, poème satirique de 31 vers : « Si cruce signeris, vita decet hunc imiteris ... — ... Spes fallit, transsit gloria, friget amor » : cf. ms. Latin 15960, f. 255v (1er quatrain, avec var.) ; au même f., ex-libris : « Iste liber est Petri de Brueria, quem sibi dedit deffunctus dominus Johannes Roulini, quondam rector de Restigniaco (Restigny, dioc. de Tours) ; anima ejus requiescat in pace. Amen », avec la signature : « De La Bruyère » (2e moitié XVe s.) ; plus bas, mention de prix : « .LX. s. » (XVe-XVIe s.). — Au f. 150, ex-libris gratté et lavé ; on lit aux rayons ultra-violets : « Ista summa data fuit a domino Johanne de Vallegrignosa (Vaugrigneuse, arr. Rambouillet, c. Limours, S. et O.) canonico Turonensi ad cappellaniam quam ipsemet fundavit in ecclesia Turonensi, quam tenet Aymericus de Semblanceyo presbyter, et est de cappellania predicta. Modo est domini Roberti dicti Leporis, traditura dominis de capitulo post obitum ipsius » (fin XIVe, début XVe s.). L'épreuve de la photographie prise à la lumière ultra-violette est collée sur le contre-plat sup.151 ff. à 2 colonnes.295 × 195 mm.
  • Reliure :
    • Demi-reliure moderne basane havane au chiffre de Charles X ; titre au dos : « Guill. de Brucia summa ».

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • [GUILLELMUS PERALDUS] « Tractatus moralis de VII. viciis capitalibus ». Table : « Tractatus iste continet IX. partes. Prima pars continet de hiis que valent ad detestationem vitii... — ... quod nimia taciturnitas precipue sit reprehensibilis in prelatis » (1-5v) ; texte en 9 parties : « Dicturi de singulis viciis incipiemus a vicio gule, et quia dicit glossa super Mattheum IIII : « In pugna Christi... — ... tacere vero nunquam etc. Explicit summa de viciis » (5v-148) ; cf. A. Dondaine, dans Archivum Fr. Praed., XVIII (1948), 162-236, et spécialement 189 (liste des éditions), et 193-197 (liste des mss).

    F. 148-150 Sentences diverses. [PELAGIUS, Epistola ad Demetriadem, c. 17, incompl. du début, 18, 21, incompl. du début, 20, incompl. de la fin, 21, fragm.] « (Jheronimus ad Demedriadem cancellé), Julianus ad Demedriadem [sic]. Si etiam illi qui longo... — ... etate simul creverit » (P. L., XXX, 31-36) (148-148v) ; — S. HIERONYMUS, epist. XXII ad Eustochium, c. 34, fragm., avec var. : « Jeronimus ad Eustochium. Tria sunt in Egipto genera monachorum... — ... saturantur ad vomitum » (C. S. E. L., LIV., 196-197) (148v-149) ; — S. BERNARDUS, Sermones in Cantica canticorum (P. L,. CLXXXIII, 1054-1056, nos 57, c. 9 incompl. du début à 11 incompl. ; 58, c. 1 incompl. du début à 2 incompl., 86 incompl. du début, avec var.) : « Bernardus super Cantica. Surge, propera, amica mea, etc. Habes, ut ego opinor, tria hec... — ... filii, inquit, lucis ambulate » (149-149v) ; « AUGUSTINUS ad Probam », ep. CXXX, § 15 incompl. du début, 16 incompl. 18 et 19 (C. S. E. L., XLIV, 56-62) : « Propter adipiscendam beatam vitam... — ... alia dicere » (149v-150) ; note sur les apôtres Pierre et Paul : « Beatus Paulus apostolus non primo... — ... revocet » (150).

Intervenants

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Beatus Paulus apostolus non primo quod absit se fefellisse credendus est...

    f. 150

    Dicturi de singulis vitiis incipiemus a vitio gulae...

    f. 5v

    Propter adipiscendam beatam vitam, ipsa vero beata vita...

    f. 149v

    Si cruce signeris, vita decet hunc imiteris //...

    f. 151v

    Si etiam illi qui longo peccandi usu bonum quodam modo...

    f. 148

    Incipit du lemme biblique

    Surge, propera, amica mea... (Cant. II, 10).

    Incipit

    Habes, ut ego opinor, tria haec, id est praedicationem...

    f. 149

    Tractatus iste continet novem partes : prima pars continet de his quae valent ad detestationem...

    f. 1

    Tria sunt in Aegypto genera monachorum : primum est coenobitarum...

    f. 148v

    AIMERICUS DE SEMBLANCEYO -- Mention
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Epistolae. Excerpta
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermones in Canticum canticorum. Excerpta
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    DÉCORATION -- Initiales filigranées (XIIIe et XIVe s.)
    DÉCORATION -- Initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur (ou peintes) (XIIIe s.) à décor animal
    DEMETRIADES -- Lettre de Pélage à lui adressée (extraits)
    GUILLELMUS PERALDUS, O.P. -- Summa de virtutibus et vitiis. De Vitiis
    HIERONYMUS (s.) -- Epistolae. Excerpta
    JOHANNES ROULINI -- Possesseur
    JOHANNES DE VALLEGRIGNOSA -- Possesseur
    LA BRUYERE (de) -- Signature (XVe s.)
    Manuscrits -- Prix des manuscrits
    PAULUS (s.), apostolus -- Notes et extraits sur s. Paul
    PELAGIUS -- Epistola ad Demetriadem (excerpta)
    PETRUS (s.), apostolus -- Note
    PETRUS DE BRUERIA -- Possesseur
    PROBA -- Lettres à elle adressées. Excerpta
    RELIURE -- Reliures au chiffre de Charles X
    ROBERTUS dictus LEPORIS -- Mention (fin XIVe s.)
    Titres-courants -- De couleurs alternées, en capitales, bleu et rouge (XIIIe s.)
    Vers anonymes latins -- Divers

Source des données