Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2984

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q381826

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-40v Sermons : « Incipit liber s. Augustini episcopi de IIIIor virtutibus caritatis. Desiderium caritatis vestre a nobis... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1952-1957, serm. 106 A) ; cf. Morin, dans Miscell. Agost., I, 732 et S. Caesarii serm., 912 (1-7) ; — « Sermo s. Augustini de penitentia. Ammoneo, fratres, in conspectu Dei timore... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS] (Morin, op. cit., 261-262, serm. 63) (7-8v) ; — « Sermo s. Augustini de oratione et jejunio. Adversus demonum nequitiam... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1886-1887, serm. 73 A) (8v-9v) ; — S. AUGUSTINUS : « Sermo ad populum sancti Augustini. Qui baptizati sunt in Christo... » (P. L., XXXVIII, 1093-1095, serm. 224) (9v-11) ; — « Sermo s. Augustini de morte. Mors vera, fratres, quam non timent... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XL, 1357, Ad fratres in eremo serm. 72) (11-13v) ; — « Increpatio dolosi et iracundi ut cognoscat, quamdiu in corde iram tenuerit sibi non posse dimitti sed augeri. Intendite, fratres mei, ad caritatem quam sic laudat... » [S. AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1695- 1697, serm. 386) (13v-15v) ; — De XL abstinentia. Omne vite nostre tempus stadium... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 2025-2026, serm. 143 A) (15v-16v) ; — « De cogitationibus. Primum quidem cogitationibus... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XL, 1357, Ad fratres in eremo serm. 73) (16v-17v) ; — « Sermo ubi increpatur quandiu iram tenet in pectore et non vult humiliari. Omnis homo qui vult de inimico... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (ibid., 1357. Ad fratres in eremo serm. 76) (17v-18) ; — « Quod de futura vita sit cogitandum. Frs. kmi, quod audivimus dici ut sursum cor... » (18-18v) ; — « De oratione dominica. Fratres, diebus istis quos agimus observatione... » (18v-20v) ; — « Sermo de divite. Audite itaque qui estis... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XL, 1358, Ad fratres in eremo serm. 75) (20v-22) ; — « De pace sermo. Felices pacifici... Meritum christiane virtutis... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1858-1859, serm. 61 A) (22-24) ; — « Item de pace. Domini ista vox est... De pace dicturi prius que sint... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1931-1932, serm. 97 A) (24-25) ; — « De flagellis Dei sermo. Quem enim diligit Deus, fratres, corripit... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XXXIX, 1851-1853, serm. 56 A, incomplet du début) ; cf. Morin, op. cit., 931 (25-26v) ; — « Sermo s. Augustini ad virgines. Dum mortalium mutabilis mens... » [PSEUDO-AUGUSTINUS, De sobrietate et castitate] (P. L., XL, 1105-1112) (26v-35v) ; — « Tractatus sancti Augustini de carne superba. Ad te manum meam extendo... » [PSEUDO-AUGUSTINUS] (P. L., XL, 1332-1334, Ad fratres in eremo serm. 49, avec variantes) (35v-39) ; — « Sermo s. Johannis de confessione. Rogat David ut multum ab iniquitate salvetur... » (39-40v).

    F. 40v Fragment sur le jeûne : « Clemens Romanus pontifex hanc parabolam invenit in canonibus... ». — Addition du XIIIe s.

    F. 41-46v « Regula S. Augustini, ad servos Dei » (P. L., XXXII, 1377-1384), apocr.

    F. 46v-48 [S. CAESARIUS ARELATENSIS] « Sermo s. Augustini de reddendis decimis. Propitio Christo, fratres mei karissimi... » (Morin, op. cit., 136-139, serm. 33, avec variantes).

    F. 48 [DEFENSOR LOCOGIACENSIS] Liber Scintillarum, c. 29 : « De decimis excerptum ex libro scintillarum. Dominus dicit in evangelio : Omnem dicimationem... » jusqu'à : « ...et septies tantum reddet tibi... ». (P. L., LXXXVIII, 658).

    F. 48v Fragment sur l'âme et le corps : « Vita corporis anima est. Vita anime Deus est... » — Addition du XIIIe s.

    F. 49-56v « Fides beati Leonis pape » [Tractatus adversus errores Eutychetis et aliorum hereticorum] sous le nom de s. Léon (P. L., LIV, 477-487) ; suivi d'une note brève sur s. Léon : « Haec est illa fides quam S. Gregorius mirabiliter... » (56v).

    F. 57-57v [S. GREGORIUS MAGNUS, Moralia XVIII, 54, fragment] « Deum nemo vidit unquam... — ...videri potest » (P. L., LXXVI, 92-93).

    F. 57v-61 [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Liber Sententiarum I, 10] « De creatura et natura et ministerio angelorum et de casu apostatarum. Angelorum nomen offitii est... » (P. L., LXXXIII, 554-558).

    F. 61-68v Petit traité sur la divination et la magie composé d'extraits des Pères, reliés par un texte du compilateur : « Nec mirum de magorum prestigiis... — ... ex Etrusca lingua in propriam mutaverunt » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etymologiarum l. VIII, c. 9 § 4-35 avec variantes] (61-62v) ; — « His ergo portentis per doemonum fallaciam... — ... quibus ita responderi potest » (62v-63v) ; — « Indignum omnino facinus esse... — ... in personis per quas fallere nititur » [PSEUDO-AUGUSTINUS, Quaestiones ex Veteri Testamento, XXVII, fragment avec variantes] (C. S. E. L., L, 54-56) (63v-64v) ; — « Si autem quislibet nobis opponit... — ... antequam fiant » (64v-65) ; — « De natura doemonum. Sciendum vero est hanc doemonum... — ... ne ignari victique putarentur » [S. AUGUSTINUS, De divinatione doemonum, c. 3-7] (P. L., XL, 584-588) (65-68v).

    F. 68v-79 [S. ATHANASIUS, Vita s. Antonii, interprete Evagrio] « Exhortatio beati Antonii monachi. Quadam die cum a congregatis... » c. 15-20 jusqu'à : « ... latere potuit inimicus... » (P. L., LXXXIII, 134-146) ; cf. Bibl. hag. lat., n° 609.

    F. 79-89 [Vitae Patrum. Verba seniorum] « Referebant ergo fratres de abbate Pachomio ... — ... si facimus proprias voluntates » (ibid., 761 et suiv. texte abrégé, variantes).

    F. 91-123v [Homiliae decem ad monachos] série d'homélies généralement attribuées à s. Césaire d'Arles ; cf. Morin, S. Caesarii sermones, 1937, p. XXXII-XL, collection M : « Omelia s. Cesarii episcopi prima. Inter reliquas beatitudines... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, sermon 4] (ibid., 23-27) (91-94) ; — « Omelia II. Sicut a nobis... » (sous le nom d'Eusèbe Gallican dans Max. Bibl. Patr., VI, 659, sous le nom de S. Césaire dans P. L., LXVII, 1056) ; cf. Morin, 936-937 (94-97) ; — « Omelia III. Ad locum hunc... » [FAUSTUS REIENSIS] (C. S. E. L., XXI, 314-318, sous le nom de s. Césaire dans P. L., LXVII, 1059) ; cf. Bergmann, dans Studien zur Gesch. der Theol., I, IV (1898) 191-198, Morin, 907 (97-100) ; — « Omelia IIII. Scimus quidem spirituali militie... » (sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr., VI, 660, sous le nom de s. Césaire dans P. L., LXVII, 1062) ; cf. Morin, 936 (100-105) ; — « Omelia V. Ad hoc ad istum locum... » (sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr., VI, 661, sous le nom de s. Eucher dans P. L., I, 848, sous le nom de s. Césaire dans P. L., LXVII, 1066) ; cf. Morin, 907 (105-106v) ; — « Omelia VI. Videte vocationem vestram... » (sous le nom d'Eusèbe dans Max. Bibl. Patr., VI, 664, sous le nom de s. Césaire dans P. L., LXVII, 1067) ; cf. Morin, 938 (107-109) ; — « Omelia VII. Sanctus ac venerabilis pater vester religiosa... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, Sermon 233] (Morin, 879-885) ; cf. C.-P. Caspari, Briefe, Abhandlungen und Predigten, Christiania (1890), 389, n. 1 ; Morin, 935 (109-114) ; — « Omelia VIII. Quod supplicante et quodam modo... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, Sermon 235] (Morin, 890-893, sous le nom de Fauste de Riez, dans C. S. E. L., XXI, 318-322) ; cf. Bergmann, dans Studien zur Gesch. der Theologie, I, IV, 211-216, Morin, 932 (114-117v) ; — « Omelia VIIII. Miror, fr. dil., dominum meum patrem... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, sermon 236] (Morin, 893-897) (117v-121v) ; — « Omelia X. Sanctus ac venerabilis pater vester, dum se... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, Sermon 234] (Morin, 885-889) (121v-123v).

    F. 123v-124 [S. MAXIMUS TAURINENSIS] « Qui sunt in illa nocte, duo in lecto... » (P. L., LVII, 533-536, serm. 2) jusqu'à : « ...molendinum deputatum est sed tamen... » — Addition du XIIe s.

    F. 124v Préambule de lettre : « Universis Christi fidelibus per totam Siciliam constitutis... Frater Rufinus de Placentia Domini Pape cappellanus et penitenciarius apostolice sedis in Sicilia et Calabria... quoniam ut ait apostolus... ». — Addition du XIVe s.

    F. (de garde) 125v « De sex cogitationibus sanctorum. Cogitare de Deo... », « De mansionibus vite. He sunt mansiones filiorum... ». — XIe-XIIe s.

    F. 1-7. [QUODVULTDEUS] (éd. R. Braun, C.C.S.L., LX, 367-378).

    F. 9v-11. (ms. C1 de l'éd. C. Lambot, dans Rev. bénéd., LXXIX (1969), 200-205).

    F. 15v-16v. (P.L., LVII, 567-570, s. 18, sous le nom de Maxime de Turin) ; attribution douteuse ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 221.

    F. 18v-20v. [S. AUGUSTINUS, Sermo 211, incomplet de la fin] (ms. K4 de l'éd. S. Poque, Augustin d'Hippone, Sermons pour la Pâque, Sources chrétiennes, 116, 154-166).

    F. 41-42. (éd. L. Verheijen, La Règle de s. Augustin, Paris, 1967, I, 148-152) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 1839a. F. 42-46v. (éd. cit., 417-437) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 1839b.

    F. 63v-64v. [AMBROSIASTER] ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 185.

    F. 94-109. EUSEBIUS « GALLICANUS », Collectio homiliarum (éd. Fr. Glorie, C.C.S.L., CI-CIB, 1970-1971). Hom. 39 (94-97) ; — sermo extravag. n° 6 (éd. cit., CIB, 861-868, sous le nom de S. CAESARIUS ARELATENSIS) (97-100) ; — hom. 40-41 (100-106v) ; — 44 (107-109).

    F. 123v-124. [S. AUGUSTINUS, Quaestiones Evangeliorum, L. II, ¶ 44] (P.L., XXXV, 1357-1358) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 221, sermo 2.

Intervenants

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Ad hoc ad istum locum convenimus...

    f. 105

    Ad locum hunc, carissimi, non ad quietem...

    f. 97

    Ad te manum meam extendo...

    f. 35v

    Admoneo fratres in conspectu Dei timore...

    f. 7

    Adversus daemonum nequitiam quae nobis Dominus arma ostendit...

    f. 8v

    Angelorum nomen officii est...

    f. 57v

    Ante omnia, fratres carissimi, diligatur Deus... Qualiter autem oportet nos orare...

    f. 41

    Audite itaque qui estis in populo...

    f. 20v

    Clemens romanus pontifex hanc parabolam invenit in canonibus...

    f. 40v

    Cogitare de Deo//...

    f. 125v

    Desiderium caritatis vestrae a nobis exigit...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Deum nemo vidit umquam... (Joh. I, 18)

    Incipit

    Rursumque cum Testamenti veteris patres intueor...

    f. 57

    Incipit du lemme biblique

    Domini ista vox est : Pacem meam do vobis... (Joh. XIV, 27)

    Incipit

    De pace dicturi prius quae sint...

    f. 24

    Dominus dicit in Evangelio : Omnem decimationem vestram distribuite...

    f. 48

    Dum mortalium mutabilis mens...

    f. 26v

    Incipit du lemme biblique

    Felices pacifici... (cf. Mt. V, 9)

    Incipit

    Meritum christianae virtutis...

    f. 22

    Fratres carissimi, quod audivimus dici ut sursum cor...

    f. 18

    Fratres, diebus istis quos agimus observatione vitae nostrae...

    f. 18v

    Hae sunt mansiones filiorum...

    f. 125v

    Haec est illa fides quam sanctus Gregorius mirabiliter...

    f. 56v

    Haec sunt quae ut observetis praecipimus...

    f. 42

    His ergo portentis per daemonum fallaciam...

    f. 62v

    Indignum omnino facinus esse...

    f. 63v

    Intendite, fratres mei, ad caritatem quam sic laudat Scriptura divina...

    f. 13v

    Inter reliquas beatitudines quas in Evangelio Dominus et salvator...

    f. 91

    Miror, fratres dilectissimi, dominum meum patrem...

    f. 117v

    Mors vera, fratres, quam non timent...

    f. 11

    Nec mirum de magorum praestigiis...

    f. 61

    Omne vitae nostrae tempus stadium quoddam debemus putare...

    f. 15v

    Omnis homo qui vult de inimico suo vindicari...

    f. 17v

    Primum quidem cogitationibus malis repugnandum est ut cum aliquid carnale...

    f. 16v

    Propitio Christo, fratres mei carissimi, prope sunt dies...

    f. 46v

    Quadam die cum a congregatis fratribus rogaretur beatus Antonius...

    f. 68v

    Incipit du lemme biblique

    Quem enim diligit Deus, fratres, corripit... (cf. Hebr. XII, 6-7).

    Incipit

    Igitur si omnem filium ad hoc flagellat...

    f. 25

    Qui baptizati sunt in Christo et regenerati...

    f. 9v

    Qui sunt in illa nocte duo in lecto...

    f. 123v

    Quod supplicante et quodam modo cum caritate...

    f. 114

    Referebant ergo, fratres, de abbate Pachomio quod frequenter dicebat...

    f. 79

    Rogat David ut multum ab iniquitate salvetur...

    f. 39

    [...] Rursumque cum Testamenti Veteris Patres intueor...

    f. 57

    Sanctus ac venerabilis pater vester, dum se ut cum venia sui dixerim...

    f. 121v

    Sanctus ac venerabilis pater vester, religiosa quidem humilitate...

    f. 109

    Sciendum vero est hanc daemonum etiam naturam...

    f. 65

    Scimus quidem spirituali militiae, cui nos mancipavimus...

    f. 100

    Si autem quislibet nobis opponit atque dicit quomodo eveniunt...

    f. 64v

    Sicut a nobis Dominus, pro suscepti officii necessitate...

    f. 94

    Incipit du lemme biblique

    Videte vocationem vestram... (I Cor. I, 26).

    Incipit

    Fratres carissimi, venire quidem ad eremum summa perfectio est...

    f. 107

    Vita corporis anima est. Vita animae Deus est...

    f. 48v

    AMBROSIASTER -- Quaestiones Veteris et Novi Testamenti. Excerpta
    Âme -- Fragments sur l'âme
    ATHANASIUS (s.), Alexandrinus ep. -- Vita s. Antonii abbatis in Thebaide (excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Regulae monasticae Regula secunda seu de Ordine monasterii
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Regulae monasticae Regula tertia ad servos Dei seu Praeceptum
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- De Divinatione daemonum. Excerpta
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Quaestiones Evangeliorum (excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones (d'après Clavis Patrum latinorum, n° 284)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Quaestiones Veteris et Novi Testamenti. Excerpta
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones (attr. par les mss. ou correspondant à Clavis Patrum latinorum, nos 285, 368-372)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones spurii et pseudo-augustiniani
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones ad fratres in eremo
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- De Sobrietate et castitate
    CAESARIUS ARELATENSIS ep. (s.) -- Sermones
    CAESARIUS ARELATENSIS ep. (s.) -- Opera dubia vel spuria seu ab eo collecta Sermones
    Confession -- Sermones de confessione
    Corps humain -- Fragments sur le corps humain
    DÉCORATION -- Initiales de couleur (XIIe s.)
    DEFENSOR LOCOGIACENSIS -- Liber scintillarum. Abbreviatio
    Divination -- Traité sur la divination et la magie
    EUSEBIUS « GALLICANUS » -- Compilator : Sermones seu homiliae
    EUSEBIUS « GALLICANUS » -- sermo extravag, n° 6
    EVAGRIUS DE ANTIOCHIA -- Interpres : ATHANASIUS (s.), Vita s. Antonii (excerpta)
    FAUSTUS REIENSIS ep. -- Sermones dubii : ad monachos
    FLORILEGES PATRISTIQUES -- Traité sur la divination et la magie
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Moralia in Job (l. XXIII-XXIX). Excerpta
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Etymologiae (excerpta)
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Sententiarum libri. Excerpta
    Jeûne -- Jeûne du vendredi
    JOHANNES (s.) -- Sermo
    LEO Magnus I (s.), papa -- Adversus errores Eutychetis et aliorum haereticorum
    LE TELLIER (Charles-Maurice), archev. de Reims -- Possesseur
    Magie -- Traité sur la divination et la magie
    MAXIMUS TAURINENSIS (s.) -- Sermones
    QUODVULTDEUS -- sermo singulus de quattuor virtutibus caritatis
    RELIURE -- Reliures au chiffre de Louis-Philippe
    RUFINUS AQUILEIENSIS -- Interpretatio spuria : Vitae Patrum, L. III seu Verba seniorum
    RUFINUS DE PLACENTIA, O.F.M. -- Epistola (fragmentum)
    SERMONS ANONYMES -- Sermones inter plurium auctorum collectionem
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De diversis De confessione
    DE SOBRIETATE ET CASTITATE
    Vertus -- Chasteté De Sobrietate et castitate
    Vertus -- Sobriété De Sobrietate et castitate
    VITAE PATRUM -- L. III. Verba seniorum, Pseudo-Rufino Aquileiensi interprete (Clavis Patrum graecorum, III, n° 5574). Excerpta

Source des données