Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Barb.lat.74

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q85491

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Parch., XIIe s. (fin), V + 138 ff., 240 X 120 mm. Aux f. 1-122 v° gloses marginales et interlinéaires de mains contemporaines et postérieures abondantes surtout jusqu’au f. 10.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • ~ f. V v° (add. contemporaine): ‹Isidorvs Hispalensis, Etymologiae› (extraits: XIV, 3, 18-6, 29 avec variantes).

    f. 1-122 v°: Stativs, Thebais (ms. l de Boussard).

    titre: «STATII THEBAIDOS LIB. I INCIPIT».

    (gloses) inc. f. 1 en marge: «Decertata id est de quibus certamen habitum est et est participium...».

    f. 10 (en marge): «... Perse Apollinem mitram uocant idem inuenitur in Felice Capella. Apud Persas pingitur sol mitratus, luna uero cornuta in criptis templorum... et quia tarditatem solis exuperando nunc soli accedit nunc recedit» (cf. I, 719-720).

    f. 46, les v. 608-610 du liv. V sont accompagnés de neumes.

    f. 92 v°, les v. 112-117 du liv. X manquent.

    ~ f. 122 v°: ‹Nota›.

    inc.: «Tempore Aoth qui occidit Eglon regem Moab et liberauit Israel a seruitute Thebanum bellum factum est...».

    expl.: «... quia adeo erant pulcrȩ ut eximia pulcritudine sua lasciuos quosque aspectores suos mentis inopes efficerint» (15 lignes).

    et 3 brèves gloses marginales:

    1) «Graciȩ tres sunt pedissecȩ Veneris: Pasithea, Egale [sic], Euprosina, que nudę pinguntur, quia amicitia simplex debet esse et non palliata».

    2) «Tres gradus sunt mortis: fatum, casus, genitura. Epicuri fatum, Stoici casum, Pytagorici id est philosophi dicunt genituram».

    3) «Clio cogitatio discendi, Thalia capacitas, Terpsichore delectans instructionem... has sibi mens musas genuit diuina coeuas» (9 lignes).

    f. 122 v°: Vita Statii.

    inc. (les premiers mots manquent): «Statius iste temporibus Vespasiani imperatoris fertur fuisse et usque ad imperium Domiciani...».

    expl.: «... Papinius cognomine, Sursuleus [sic] agnomine quasi sursum canens» (éd. J. P. Getty, The St. Germain ms. of the Thebaid, Paris BN 13046, dans Class. Quart., 27, 1933, p. 129-130 n. et G. Brugnoli, Due note dantesche, dans Studi in onore di Alfredo Schiaffini, Rome, 1965, p. 249).

    f. 122 v°: Argumentum generale in Thebaida.

    titre rubr.: «PRAEFATIO SUPER XII LIBROS STATII».

    inc.: «Associat profugum Tydeo primus Polinicem...» (12 v. - cf. supra, Arch. S. Pietro H. 15, f. 1 v°).

    f. 122 v°-124: Argumenta antiqua Statii Thebaidos (II-V, VII-XII).

    titre: «TITVLVS LIBRI PRIMI VACAT, TITVLVS SECVNDVS» (cf. supra, Arch. S. Pietro, H. 15, f. 14).

    f. 124 v°-138: Stativs, Achilleis.

    titre: «STATII ACHILLEIDOS LIBER INCIPIT».

    titres ajoutés en marge: f. 126 v° (v. 199): «Incipit liber II»; f. 129 (v. 397): «Incipit III liber»; f. 133 v° (v. 742): «Incipit liber IIII».

Anciens possesseurs

Anciennement dans

Origine

  • Origine: française, écriture assez régulière et arrondie; au f. 46 notation neumatique du Nord de la France selon V. M. Lagorio, op. cit. infra.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Alessandro Cherubini, qui le donna en 1635 à Federigo Ubaldini, secrétaire de la Congrégation des cardinaux († 1657), d’après cette note endommagée au revers du plat inférieur: «1635 a di 3 di maggio questo manoscritto fu donato da sig. Alessandro Cherubini a mons. Federico Ubaldini in Roma»; le cardinal Barberini (n° antico 2391).

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

    • J. Boussard, Le classement des manuscrits de la Thébaïde de Stace (Rev. Ét. lat., 30, 1952, p. 225, 235 et 247)
    • J. P. Murphy, Barberini latin manuscripts 67-76 (Dissertation Fordham University 1963, University Microfilms Ann Arbor, Michigan, U.S.A., p. 35-40 et p. 61-204 et planches (peu lisibles) des f. V v°, 1-10)
    • P. M. Clogan, Medieval glossed manuscripts of the «Thebaid» (Manuscripta, 11, 1967, p. 110)
    • V. M. Lagorio, Three Vatican manuscripts containing neumes (Manuscripta, 13, 1969, p. 41)
    • R. D. Sweeney, Prolegomena to an edition of Scholia to Statius (Mnemosyne, Suppl. 8), Leyde, 1969, p. 30 et 44.

Vie du livre

Source des données