Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q112933
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
Recueil sur les vices et vertus, constitué principalement d'extraits de la Bible et des Pères.
F. 1-32 Tractatus de vitiis et virtutibus. Prol. : « Quoniam, sicut dicit Boecius, prius sunt extirpenda vicia quam inserende virtutes... — ... inchoare » (1) ; — « Quid est superbia. Superbia est elatio viciosa que inferiorem despiciens... — ... recurrere perennem » ; cf. M.W. Bloomfield, dans Traditio, XI (1955), 367, n° 979 et S.H. Thomson, The Writings of Robert Grosseteste, Cambridge, 1940, 267, n. 62 qui signalent sous cet incipit de nombreuses recensions (1-13v) ; — « Sequitur de penitencia. Penitencie sunt tres partes, alia sollemnis... — ... amabilis, socius, fidelis, servus » (13v-32).
F. 32-39v De religiosis. « Bernardus. Quid prodest se temperare... — ... Gregorius... Gustate et videte etc. ». Parmi les nombreux fragments, on reconnaît des extraits assez longs des Meditationes de humana conditione attribuées à tort à s. Bernard : « Nota quod vere penitens semper est in dolore... — ... mecum eris in paradiso » ; cf. P.L., CLXXXIV, 493-507 passim (32v-34v) ; « De contemptu mundi. Bernardus. De contemptu sui et mundi. Idem. O tu homo, quem fructum expectas... — ... ibi cum eo in supplicium » ; cf. ibid., 486-506 passim, en désordre (34v-35) ; — des extraits des l. II et III du De claustro animae de Hugues de Fouilloy : « Item debet bonus religiosus cavere duodecim abusiones claustri... — ... ne subintret desperatio » ; cf. P.L., CLXXVI, 1058-1087 passim (35-37) ; — des extraits de l'Apologia ad Guillelmum de s. Bernard : « Item. Bernardus contra religiosos. Si de Christi servicio temporalem tantum gloriam querimus... — ... inculta virtutibus » ; cf. P.L., CLXXXII, 899-913 passim (37-38v).
F. 40-50 Autres extraits sur les vices et les vertus. « De peccato detractionis. Augustinus. Homicidium lege vetitum putabatur... — ... De amicitia. Ysidorus... amicos habere despiciunt ».
F. 50 S. ISIDORUS HISPALENSIS. « Ysidorus Eth. XVI » (en marge), « Nota. Modius dictus est... — ... non proprie dicimus » (P.L., LXXXII, 595).
F. 51-71v Questions diverses. « Sequitur de vicio proprietatis in viris religiosis. Gen. XIX [26]. Uxor Loth post se versa est in statuam salis. Vir religiosus post se respicit... — ... sustententur » (51-51v) ; — « Sequitur de sacerdotibus conficientibus corpus Christi. G. Necesse est dum hoc agimus nosmetipsos in cordis contrictione... — ... ad latronem » (51v-54) ; — « Sequitur de jejunio. Jejunium est communis omnium membrorum satisfactio... — ... melius comedant » (54-56) ; — « De brevitate vite. Augustinus. Multi nolunt se corrigere... — ... infirmitatem » (56-57) ; — « Sequitur de judicio et penis dampnatorum. Bernardus. Jamque presentabor ante districtum judicem... — ... fines terre » (57-57v) ; — « De Christi passione. Bernardus. Passio tua Domine ultimum est michi refugium... — ... [quid] sit bonum » (58-61v) ; — « De prelatis. Gregorius in Pastorali. Sepe accidit ut rector... — ... ante Deum qui me elegit » (61v-64) ; parmi les extraits groupés là, larges extraits du l. II du De claustro animae d'Hugues de Fouilloy : « Bonus pastor animam suam... (Joh. X, 11-13). Animam pro ovibus suis ponit qui periculosum locum... — ... luce veritatis carentes et bonitatis » (P.L., CLXXVI, 1058-1061 et 1065-1067) (62-63v) ; — « Quicumque ad regimen honoris pervenire debet... — ... disseramus » (65-66v) ; — « Tres sunt pastoris voces... — ... negligens precedit » [HUGO DE FOLIETO, De claustro animae, extr.] (P.L., CLXXVI, 1059) (66v)... ; — S. GREGORIUS MAGNUS. « Gregorius super Ezechielem in principio omelie quarte. Per sanctum prophetie spiritum pennata animalia... — ... contribulatus » (In Ezechiel l. I, hom. IV extr., P.L., LXXVI, 814-817) (66v-67) ; — « Sequitur de malis prelatis... contra hoc, Joh. X : Mercennarius et qui non est pastor... — ... et furtum » (67v-68v) ; — « Sequitur de bonis prelatis. Ex. IV d. Tu eris populus... — ... in veritate ambulantes » (69v) ; — « Sequitur de amiciciis. Est enim multiplex amicus... — ... respectu boni finis » (69v-70, 71-71v).
F. 71v-73 « Confessio generalis » (titre en marge, add. XIVe s.), « Septem criminalia et quinque sensus corporis ad transgressionem Decalogi... — ... penam temporalem timerent » ; cf. M.W. Bloomfield, op. cit., 359, n. 902.
F. 73-74v « Interrogatio circa commissa » (titre en marge, add. XIVe s.), « Non solum de commissis utrum etiam de omissis interrogandus est penitens... — ... nudus ambulet ».
Provient de la bibliothèque de Mareste d'Alge ; cf. ms. Latin 9363, f. 211. A fait partie de la bibliothèque de Colbert.
Augustinus : Homicidium lege vetitum putabatur...
f. 40
Augustinus : Multi nolunt se corrigere quia proponunt diu vivere...
f. 56
Bernardus : Jamque praesentabor ante districtum judicem...
f. 57
Bernardus : Passio tua, Domine, ultimum est mihi refugium, securum remedium...
f. 58
Bonus pastor animam suam dat... (Joh. X, 11).
Animam pro ovibus suis ponit qui periculosum locum regionis ascendens...
f. 62
Contra hoc Joh. X (12) : Mercenarius et qui non est pastor... Lupus dicitur diabolus persecutor...
f. 67v
Est enim multiplex amicus, primus fortunae dicitur cum fortuna recedit...
f. 69v
[...] Homicidium lege vetitum putabatur nihil aliud esse nisi corporis ???ptio...
Item debet bonus religiosus cavere duodecim abusiones claustri...
f. 35
[...] Jamque praesentabor ante districtum judicem de operibus meis rationem redditurus...
Jejunium est communis omnium membrorum satisfactio, ut scilicet membra satisfaciant secundum peccata...
f. 54
Modius dictus est ab eo quod sit suo modo perfectus et est mensura...
f. 50
Multi nolunt se corrigere quia proponunt diu vivere. Audi quid sequitur...
Necesse est dum hoc agimus nosmetipsos in cordis contritione...
f. 51v
Non solum de commissis verum etiam de omissis interrogandus est paenitens...
f. 73
Nota quod vere paenitens semper est in dolore ; dolet enim...
f. 32v
O tu homo, quem fructum exspectas in mundo...
f. 34v
Paenitentiae sunt tres partes, alia sollemnis, alia publica, alia privata...
f. 13v
Passio tua, Domine, ultimum est mihi refugium, securum remedium...
Quicumque ad regimen honoris pervenire debet, ille igitur...
f. 65
Quid prodest se temperare a voluptatibus et investigandis ciborum complexionumque varietatibus...
f. 32
Quoniam, sicut dicit Boetius, prius sunt exstirpanda vitia quam inserendae virtutes...
f. 1
Saepe accidit ut rector, eo quod ceteris praeeminet, elatione cogitationis intumescit...
f. 61v
Septem criminalia et quinque sensus corporis ad transgressionem Decalogi reducantur...
f. 71v
Si de Christi servitio temporalem tantum gloriam quaerimus, miser ego...
f. 37
Superbia est elatio vitiosa quae inferiorem despiciens superioribus et paribus satagit...
Tres sunt pastoris voces : suavis, dulcis et alta ; suavis ad infirmum...
f. 66v
Uxor Loth post se versa est in statuam salis... (Gen. XIX, 26)
Vir religiosus post se respicit quando divitias hujus mundi...
f. 51
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF