Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q394339
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1-187v Lectionnaire de l'office, de l'Avent au troisième dimanche après l'Epiphanie, extrait de la partie d'hiver de l'homéliaire de Paul Diacre (= P.D.), complétée par le vieil homéliaire romain (= A.F.) ; cf. Grégoire, Homéliaires liturgiques, 427-449 et 136-188. Divisions en neuf leçons, en marge, dès l'origine, prouvant un usage séculier.
« Dominica Ia in Adventu Domini. Sermo b. MAXIMI [TAURINENSIS] ep. [Lectiones I-VI] » ; P.D., I, 4 (1-2) ; — « [Lectiones VIIIX]... Omelia Johannis ep. ... » [Opus imperfectum in Mt., hom. 37], apocryphe de Jean Chrysostome ; P.D. I, 2 (2-7v). — « Dominica IIa. Sermo b. MAXIMI [TAURINENSIS] ep. [Lectiones I-VI]... » ; P.D. I, 6 (7v-9) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 1] ; P.D., I, 3 (9-12v). — « Dominica IIIa. Sermo b. Augustini ep. [Lectiones I-VI] », apocryphe, s. app. 245 ; P.D., I, 9 (12v-14v) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 6] ; P.D., I, 5 (14v-17v). — « Feria IIIIa in jejunio IIIIor Temporum [Lectiones I-III]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 11 (17v-22v). — « Feria Va. Sermo b. Augustini ep. [Lectiones I-III] » [QUODVULTDEUS, Contra Judaeos, c. XI-XVII] ; P.D., I, 10 (22v-27). — « Feria sexta [Lectiones I-III]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 12 (27-34v). — « Sabbato [Lectiones I-III]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape » [Hom. in Ev., 20] ; P.D., I, 13 (34v-43v). — « Dominica IIIIa. Sermo b. MAXIMI [TAURINENSIS] ep. [Lectiones I-VI] » ; P.D., I, 14 (43v-45) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape » [Hom. in Ev., 7] ; P.D. I, 8 (45-49). — « Si aliqui dies fuerint inter quartam dominicam et vigiliam natalis Domini, legentur hii sermones in eis » : « Sermo b. Ambrosii ep. [Lectiones I-III] » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, s. 187] ; A.F., II, 84 (49-51) ; — « Sermo b. Ambrosii ep. [Lectiones I-III] » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, s. 188] ; A.F., II, 85 (51-53) ; — « Sermo b. Ambrosii ep. [Lectiones I-III] », apocryphe de Maxime de Turin ; A.F., II, 87 (53-55v).
« In vigilia natalis Domini [Lectiones I-III]... Omelia Origenis de eadem lectione » [PSEUDO-ORIGENES, Hom. I in Mt.] ; P.D., I, 15 (55v-60). — « In natale Domini. Lectio Ia [-III] de Isaia », Is. IX, 1-8 ; XL, 1-17 ; LII, 1-10 ; P.D., I, 15 bis a-c (60-61v) ; — « Sermo b. ISIDORI [HISPALENSIS] ep. [Lectio IV] » [De Ecclesiasticis officiis, l. I, c. 26] ; P.D., I, 16 (61v-62) ; — « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape [Lectio V] » [s. 21] ; P.D., I, 17 (62-63v) ; — « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape [Lectio VI] » [s. 22, 1a ed.] ; P.D., I, 18 (63v-66) ; — « [Lectio VII]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape » [Hom. in Ev., 8] ; P.D., I, 24 (66-67v) ; — « [Lectio VIII]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 25 (67v-71) ; — « [Lectio IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 26 (71-77). — « In natali b. prothomartyris Stephani. Sermo b. FULGENTII [RUSPENSIS] ep. [Lectiones I-IV] » [s.3] ; P.D., I, 27 (77-79v) ; — « [Lectio V]...Sermo b. AUGUSTINI ep. » [s. dubius 382] ; A.F., I, 17 ; cf. Verbraken, Études critiques, 155 (79v-82) ; — « [Lectio VI]...Sermo b. Maximi ep. » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, s. 219] ; P.D., I, 28 (82-84v) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia b. JHERONIMI presbyteri » [In Mt., l. IV, excerptum] ; P.D., I, 30 (84v-86v). — « In natali s. Johannis apostoli et evangeliste. Sermo b. YSIDORI [HISPALENSIS] ep. [Lectiones I-III] » [De Ortu et obitu Patrum, excerptum] (éd. C. Chaparro-Gómez, Paris, 1985, 205-209, c. 71) ; P.D., I, 31 ; cf. Cod. hag., I, 332 (86v-87) ; — « Relatio de s. Johanne [Lectiones IV-VI] » [EUSEBIUS CAESARIENSIS, Historia ecclesiastica, Rufino interprete, l. III, c. 23, excerptum] ; P.D., I, 32 ; cf. Cod. hag. I, 332 (87-89) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 33 (89-94v). — « In natali ss. Innocentum. Sermo b. Severini ep. [Lectiones I-VI] » [S. PETRUS CHRYSOLOGUS, s. 152] (P.L., LII, 604-607 ; C.C.S.L., XXIV B, 949-955, avec var.) ; P.D., I, 34 (94v-96) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 36 (96-99v). — « In prima et in secunda die post festum ss. Innocentum leguntur hii sermones » : « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 23 (99v-100v) ; — « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 20 (100v-102v) ; — « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 21 (102v-104v). — « Dominica Ia post natale Domini... Omelia ORIGENIS... [Lectiones VII-IX] » [In Lc., hom. 16 et 17, s. Hieronymo interprete] ; P.D., I, 41a ; lié à [S. BEDA VENERABILIS, In Lc., l. I, excerptum] ; P.D., I, 41b (104v-109v et 109v-110). — « In octavis [natalis] Domini. Sermo b. Maximi ep. [Lectiones I-III] », apocryphe ; P.D., I, 37 (110-112) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 40 (112-116v). — « In octava s. Stephani. Sermo s. AUGUSTINI ep. de miraculis b. prothomartyris Stephani [Lectiones I-IX] » [De Civitate Dei, l. XXII, c. 8-9] ; P.D., I, 29 ; cf. Cod. hag., I, 332 (116v-120v). — « In octava s. Johannis apostoli. Assumptio s. Johannis apostoli et evangeliste », apocryphe de Méliton ; cf. B.H.L., n° 4320 ; Stegmüller, Repertorium biblicum, I, n° 221 ; C.C.S.A., II, 764-770 (120v-129). — « In octava ss. Innocentum. Sermo b. Johannis ep. », apocryphe latin de Jean Chrysostome ; P.D., I, 35 (129-131).
« In vigilia Epiphanie... Omelia venerabilis BEDE presbyteri [Lectiones I-III]. Quod defuncto Herode redit... — ... germine virtutum » (P.L., XCIV, 52 A-B, hom. I, 9, excerptum ; C.C.S.L., CXXII, 70-71, lig. 89-113, hom. I, 10, excerptum) ; P.D., I, 36, extrait (131-131v). — « In Epiphania Domini. Lectio Ia [-III] de Isaia », Is. LV-LVI, 1 ; Is. LX, 1-22 ; Is. LXI, 10-LXII, 12 (131v-132, 132v-133v, 133v-134) ; — « Sermo b. Leonis pape [Lectiones IV-V] » [S. MAXIMUS TAURINENSIS] (P.L., LVII, 549-552, s. 9 ; C.C.S.L., XXIII, 402-404, s. 101) ; cf. P.L.S., III, 358 (134-135v) ; — « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape » [Lectio VI] » [s. 31, 1a ed.] ; P.D., I, 42 (135v-137) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape » [Hom. in Ev., 10] ; P.D., I, 48 (137-140v). — « Sermones hii qui sequuntur leguntur post octavam Epiphanie » ; « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape » [s. 32, 1a ed.] ; P.D., I, 43 (140v-142v) ; — « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape » [s. 33, 1a ed.] ; P.D., I, 44 (142v-145) ; — « Sermo b. FULGENTII [RUSPENSIS] ep. » [s. 4] ; P.D., I, 47 (145-149v) ; — « Sermo b. LEONIS [MAGNI] pape » [s. 34, 1a ed.] ; P.D., I, 56 (149v-151) ; — « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 45 (151-153v) ; — « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 50 (153v-155v) ; — « Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 51 (155v-157) ; — Sermo b. Maximi ep. », apocryphe ; P.D., I, 55 (157-158v). — « Dominica infra octavam Epiphanie [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbiteri » ; P.D., I, 59 (158v-162v). — « In octava Epiphanie. Sermo b. Maximi ep. [Lectiones I-VI] », apocryphe ; P.D., I, 54 (162v-164) ; — « [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbyteri » ; P.D., I, 58 (164-170). — « Dominica prima post octavam Epiphanie [Lectiones VII-IX]... Omelia Venerabilis BEDE presbiteri » ; P.D., I, 60 (170-176v). — « Dominica IIa [Lectiones VII-IX]... Omelia Origenis... » [PSEUDO-ORIGENES, Hom. VI in Mt.] ; P.D., I, 61 (176v-184). — « Dominica IIIa... [Lectiones VII-IX]... Omelia Origenis... » [IDEM, Hom. VII in Mt.] ; P.D., I, 64 (184-187v).
F. 188-264 Epistolae s. Pauli, cum prologis. Pour les prologues ; cf. Stegmüller, Repertorium biblicum, I, n° 651 (188-188v) ; n° 670 (188v-189v) ; 674 (189v-190v) ; « ...Prefacio s. Isidori ep. Paulus apostolus quattuordecim epistolis... — ...converteret » ; cf. ibid. n° 661, incomplet (190v) ; n° 677 (190v-191) ; n° 685 (205) ; n° 699 (219) ; n° 707 (227v) ; n° 716 (232) ; n° 728 (236) ; n° 747 (239v) : n° 752 (242) ; n° 736 (243v) ; n° 765 (246v) ; n° 772 (250) ; n° 780 (252v) ; n° 783 (254) ; n° 793 (254v-255).
Provient de la bibliothèque de l'abbé Louis de Targny. Au f. 1 ancienne cote de cette bibliothèque : « cinquante huitième ».
Ad aquas Tibilitanas episcopo adferente...
f. 44
Ait prophetarum praecipuus Isaias sicut audistis, carissimi : Illuminare, illuminare Jerusalem... (cf. Is. LX, 1)
Jerusalem vero manifestum est esse fidelium civitatem...
f. 73
Angelus Domini apparuit in somnis Joseph... (Mt. II, 13).
De morte pretiosa martyrum Christi...
f. 74v
Anno quinto decimo imperii Tiberii Caesaris... (Lc. III, 1).
Redemptoris nostri praecursor quo tempore verbum praedicationis...
f. 34v
Aperta nobis est, fratres carissimi, sancti Evangelii lectio recitata neque opus est ut in ea...
f. 97v
Ascendente Jesu in naviculam secuti sunt... (Mt. VIII, 23).
Ingrediente Domino in naviculam secuti sunt...
f. 104
Audi fabulam, non fabulam sed rem gestam...
f. 54v
Celebrato proximo die quo intemerata...
f. 63
Congregemus in unum ea quae in ortu Jesu dicta scriptaque sunt de eo et tunc scire poterimus...
f. 60
Cum appropinquassent Jerosolymis et venissent Bethphage... (Mt. XXI, 1).
Puto res ipsa exigit ut quaeramus...
f. 4
Cum audisset Johannes in vinculis... (Mt. XI, 2).
Quaerendum nobis est, fratres carissimi, Johannes propheta...
f. 11
Cum autem descendisset Jesus de monte... (Mt. VIII, 1).
Docente in monte Domino discipuli venerunt...
f. 96
Cum esset desponsata mater Jesu (alias ejus) Maria Joseph... (Mt. I, 18).
Quae fuit necessitas ut desponsata esset Maria...
f. 6
Cum factus esset Jesus annorum duodecim... (Lc. II, 42).
Aperta nobis est, fratres carissimi, sancti Evangelii lectio recitata...
Cum natus esset Jesus in Bethleem... (Mt. II, 1).
Sicut in lectione evangelica, fratres (alias fratres carissimi), audistis...
f. 86v
De morte pretiosa martyrum Christi innocentum...
Dedicatur novus ab infantibus sermo sanctis laudibus...
f. 51v
Defuncto Herode... (Mt. II, 19).
Quod, defuncto Herode, redit ad terram Israel, Jesus finem saeculi denuntiat...
f. 131
Die tertia nuptiae factae sunt in Cana... (Joh. II, 1)
Quod Dominus noster atque salvator ad nuptias vocatus...
f. 135v
ou : Hanc sancti Evangelii lectionem, fratres carissimi, si subtiliter considerare voluimus...
Lectio sancti Evangelii quae nobis lecta est, fratres mei, tanto majori a nobis intentione...
f. 70
Docente in monte Domino, discipuli venerunt ad eum sicut alacres, sicut domestici...
Dominus ac redemptor noster paratos nos invenire desiderans...
f. 8v
Ecce ego mitto ad vos prophetas... (Mt. XXIII, 34).
Hoc quod antea dixeram : Vos implete mensuram... (Mt. XXIII, 32)...
f. 74
Ecce ex qua tribu nasciturus esset Christus ; ex lectione prophetica...
f. 296
Erat pater ejus et mater mirantes (alias admirantes)... (Lc. II, 33).
Congregemus in unum ea quae de ortu (alias in ortu)...
Erunt signa in sole... (Lc. XXI, 25).
Dominus ac redemptor noster paratos nos invenire...
Et ut perfecerunt omnia... (Lc. II, 39)
Praetermisit hoc loco Lucas quae a Matthaeo satis exposita (alias explorata) noverat...
Ex hujus nobis lectionis verbis, fratres carissimi, Johannis humilitas commendatur...
f. 13
Exiit edictum a Caesare Augusto... (Lc. II, 1).
Quia largiente Domino missarum sollemnia ter hodie...
f. 53
Exordium nostrae redemptionis, fratres carissimi, hodierna nobis sancti Evangelii lectio...
f. 16
Exsultandum est nobis, fratres carissimi, quod votis nostris vota succedunt...
f. 81
Exsultemus in Domino, dilectissimi, et speciali (alias spiritali) jucunditate...
f. 21v
Exsurgens autem Maria abiit in montana... (Lc. I, 39).
Lectio sancti Evangelii quam audivimus et redemptionis...
f. 19v
Gaudete in Domino, dilectissimi, iterum dico gaudete (cf. Phil. IV, 4), quoniam brevi intervallo temporis post sollemnitatem nativitatis Christi...
f. 82
Heri celebravimus temporalem sempiterni regis nostri natalem...
f. 41
Hodie, fratres carissimi, Christus natus est, nos renati...
f. 38
Hodierni mysterii sacramentum, fratres carissimi, sicut credidistis...
f. 40
Igitur quoniam post tempus spiritalibus...
f. 302
In hac, dilectissimi, celebritate sicut relatu paternae traditionis...
f. 66v
In principio erat Verbum... (Joh. I, 1).
Quia temporalem mediatoris Dei et hominum hominis Jesu Christi nativitatem...
f. 7v
Ingrediente Domino (alias Jesu) in naviculam secuti sunt eum discipuli ejus...
Jesus filius Nave in eremo pugnabat et Moyses orabat...
f. 42v
Johannes apostolus et evangelista, filius Zebedaei, frater Jacobi, virgo (alias virgo est) electus a Domino...
f. 46v
Justissime, fratres, festivitate praesentis diei in omne se gaudium totus ubique suscitat mundus...
f. 37
Justum et rationabile, dilectissimi, verae pietatis obsequium est...
f. 78
Laetitia quanta sit quantusque concursus cum imperatoris mundi istius natalis celebrandus...
f. 5
Lectio Actuum apostolorum quae nobis hodie lecta est, dilectissimi fratres, cum plurimum habeat...
f. 45vf. 49
Lectio sancti Evangelii quae nobis lecta est, fratres mei, tanto majori a nobis intentione debet...
f. 70v
Lectio sancti Evangelii quam audivimus et redemptionis nostrae nobis semper veneranda primordia...
Lectio sancti Evangelii quam modo, fratres, audivimus magnum nobis et in domino et in servo...
f. 93
Legimus sanctum Moysen populo Dei praecepta dantem ubi dixit : Audi Israel, Dominus Deus... (Deut. VI, 4)...
f. 299v
Licet, fratres dilectissimi, de sollemnitate diei hujus veterum sit diversa traditio...
f. 76
Miserunt Judaei ab Jerosolymis... (Joh. I, 19).
Ex hujus nobis lectionis verbis, fratres carissimi, Johannis humilitas commendatur, qui cum tantae virtutis...
Missus est angelus Gabriel... (Lc. I, 26).
Natalis Domini dies ea de causa a Patribus votiva sollemnitas...
f. 61v
Nato in Bethleem Domino salvatore, sicut sacra Evangelii testatur historia...
f. 54
Nostis, carissimi fratres, quia dies iste qui nobis in honore (alias honorem) Domini...
f. 69
Nuptiae factae sunt in Cana... (Joh. II, 1).
f. 101
ou : Isti pastores qui ab angelo audierant nuntiare nativitatem Christi...
Nato in Bethleem Domino Salvatore sicut sacra Evangelii testatur historia...
Postquam consummati sunt dies octo... (Lc. II, 21).
Sanctam venerandamque praesentis festi (alias festi diei) memoriam...
f. 77v
Propitia divinitate, fratres carissimi, jam advenit dies in quo...
f. 49
Puto, res ipsa exigit ut quaeramus. Frequenter quidem Jesus venit (alias venit Jesus) in Hierusalem ut testatur Johannes (alias Johannes testatur)...
Quaerendum nobis est, fratres carissimi, Johannes propheta et plus quam propheta qui venientem ad Jordanis baptisma...
Quamquam non dubitem vos, carissimi, per paternam sollicitudinem...
f. 56v
Quamvis, dilectissimi fratres, Christus, salutis nostrae Dominus, omnipotenti Patri coaeternus...
f. 153v
Quamvis sciam, dilectissimi, quod sanctitatem vestram hodiernae festivitatis...
f. 65
Quia, largiente Domino, missarum sollemnia ter hodie...
Quod defuncto Herode redit ad terram Israel Jesus finem saeculi denuntiat Israel...
f. 101v
Redemptionis nostrae auctor aeternus omnipotens Dominus Unigenitus...
f. 77
Salvator noster, dilectissimi, hodie natus est, gaudeamus...
Sanctam et desiderabilem, gloriosam et singularem, hoc est nativitatem Domini salvatoris...
f. 294
Sanctam venerandamque praesentis festi memoriam...
Secundam post Neronem persecutionem christianorum Domitianus...
f. 43v
Sicut in lectione evangelica, fratres, audistis caeli rege...
Superiore dominica capitulum evangelicum disserentes...
f. 302v
Venit Jesus a Galilaea in Jordanem ad Johannem... (Mt. III, 13).
Lectio sancti Evangelii quam modo, fratres, audivimus, magnum nobis et in domino et in servo...
Vos, inquam, convenio, o Judaei, qui usque in hodiernum diem...
f. 300v
Zelus quo tendat, quo prosiliat livor...
f. 50v
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF