Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3737

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63505

  • Titre attesté :
    • Sermones varii.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3737
    • Paris. BnF, Latin 3737
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Guibert de Tournai (12..-1284?) | Jean de La Rochelle (11..?-1245) | Luc de Bitonto (11..?-12..) | Nicolas de Byart
  • Date de fabrication :
  • Support : Parchemin. Traces de réglure à l'encre et à la mine de plomb.
  • Composition :
    • II-165 ff. à longues lignes (1-2v) et à 2 colonnes (2v-161v), précédés et suivis d'un f. de garde parchemin.
  • Format :
    • 150 × 100 mm. (justification 110 × 80 mm.).
  • Aspects codicologiques :
    • Initiales réservées ; aux ff. 128-161, rubriquées. Aux ff. 1-80 et 128-161, rubriques, pieds-de-mouche rubriqués, capitales rehaussées de rouge. — 19 cahiers de 8 ff., sauf les 1er et 7e de 10 ff. (1-10 ; 65-74), le 3e de 14 ff. (19-32), les 4e et 5e de 12 ff. (33-56), les 8e et 19e de 6 ff. (75-80 et 160-165), le 14e de 7 ff. (121-127). Réclames, entourées de noir ou de rouge. Aux versos des ff., foliotation ancienne divisant le ms. en 4 parties : a I à a XL (1v-41) ; b I à b XL (41v-81) ; c I à c XL (81v-121) ; d I à d XLI (121v-161). Le f. d VIII a été coupé (entre les ff. 127-128). Les ff. 125v-127v sont blancs. Les ff. 162-165v ont été grattés et sont restés blancs. — Quelques notes marginales. Manchettes. Aux ff. 1-80v, le texte est assez défectueux (nombreux passages blancs au milieu des sermons là où le scribe n'a pu lire). Au f. de garde Av, mention mutilée de mise en gage (?) : « [Ha]bui a Salvatore Esmengaudi... LXI sol. » (XIVe s.) ; plusieurs essais de plume, dont un en caractères hébraïques. Au f. B mentions grattées ; on distingue : « Iste liber est ad usum fratris... » (XIVe s.). — A fait partie de la bibliothèque de Colbert. II-165 ff. à longues lignes (1-2v) et à 2 colonnes (2v-161v), précédés et suivis d'un f. de garde parchemin. 150 × 100 mm. (justification 110 × 80 mm.).
  • Reliure :
    • Reliure XVIIIe s. maroquin rouge aux armes et chiffre royaux. Titre doré au dos : « VARIL SERMONES ».

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-2 Extraits de la Bible, des Pères et des auteurs classiques.

    F. 2-80v Sermones varii. « Collatio de dominica. Libenter igitur gloriabor in infirmitatibus... (II Cor. XII, 9). Verba proposita scripta sunt ad Corintios in quibus verbis formam nostre gloriationis... » (2-2v) ; — « Sermo s. Vincencii. Ecce equs albus... (Apoc. VI, 2). Hoc in [a]pertione secundi equs ruphus, in apertione tercii equs niger... » [JOHANNES DE RUPELLA], la première phrase manque ; cf. K.F. Lynch, dans Rech. théol. anc. méd., XXXI (1964), 305 et Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 711 n° 113 (2v-5) ; — « In s. Laurencii [sic] sermo. Certa bonum certamen fidei... (I Tim. VI, 12). Quoniam secundum Ambrosium : Arduum est crucem tollere... » (5-9) ; — « De penitentia sermo. Auditu auris audivi te... (Job XLII, 56). Quod occulus non vidit, cor non desiderat... » [NICOLAUS DE BYARD] ; cf. ms. Latin 13579, f. 72v-74 avec var.; J. B. Schneyer, dans Arch. francisc. hist., LX (1967), 16 ; Id., Repert. lat. Serm., IV, 232 n° 45 (9-10) ; — « Virgo Maria dicitur aurora. Aurora noctem originalis peccati terminans. Nata est enim sine peccato... — ... Mo[n]stra te esse matrem. Omnia ista require ca. VI » (10-10v) ; — « De penitentia. Memor esto unde excideris... (Apoc. II, 5). In verbis istis Salvator clementissimus peccatorem... » ; cf. ms. Latin 15956, f. 313-313v ; Schneyer, Wegweiser lat. Pred., 365 (11-12) ; — « De penitentia. Querite Dominum dum inveniri... (Is. LV, 6). In hoc verbo duo notantur : fidelitas... » [GUIBERTUS TORNACENSIS] ; cf. ms. Latin 3285, f. 92v-93v ; Schneyer, Wegweiser, 426 ; Id., Repert. lat. Serm., II, 291 n° 108 (12v-13v) ; — « Communis de uno confessore. Quis putas est fidelis servus... (Mt. XXIV, 45). Expertus dominus quod mala fides est in terra... » [JOHANNES DE RUPELLA] ; cf. Lynch, op. cit., 316 ; Schneyer, Repert. lat. Serm., III, 716 n° 190 (13v-14v) ; — « Comunis sermo. Scripta erant in libro, lamentationes, carmen et ve... (Ez. II, 9). Sicut carmen est bonorum, lamentationes purgandorum... » [IDEM] ; cf. Lynch, op. cit., 314 ; Schneyer, ibid., 715-716 n° 176 (14v-15v) ; — « In Cena Domini sermo. Exemplum dedi vobis... (Joh. XIII, 15). Proposita verba leguntur Jo., que Dominus noster... » (15v-18v) ; — « Sermo de penitentia. Convertimini ad me in toto corde... (Joel II, 12). Ecce quam dulci sermone incipit loqui ad nos... », incomplet de la fin (un espace blanc a été laissé) [LUCAS DE BITONTO] (éd. 1483, Hain n° 10253, sermo 37) ; cf. Schneyer, Wegweiser, 76 ; Id., Repert lat. Serm., IV, 54 n° 58 (18v-19v) ; — « In Paraseven sermo. Stabat juxta crucem Jhesu mater... (Joh. XIX, 25). Nota quod beata Virgo stetit juxta crucem... » (19v-20) ; — « In natale Domini sermo. Accipe puerum et nutri... (Ex. II, 9). Loquere regi pro nobis... (Esth. XV, 3). Verba ultima sunt in Hester et sunt verba Mardochei... Accipe puerum... Si diligenter inspicimus quomodo... » [GUILLELMUS DE LEXI] ; cf. P. Glorieux, dans Rech. théol. anc. méd., XVI (1949), 51 n° 26 ; Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 480 n° 30 (20-22v) ; — « In Ramis palmarum. Hoc enim sentite in vobis... (Phil. II, 5). A dominica passionis usque ad Pascam recordatur Ecclesia... » [THOMAS BRITO] (éd. sous le nom de s. Thomas d'Aquin par J. B. Raulx, Paris, 1880, II, 183-192) ; cf. ms. Vat. lat. 11524, f. 49v-50 et L. J. Bataillon, dans Rev. des sc. philos. et théol., XLV (1961), 671-672 qui identifie l'auteur d'après ce ms. (22v-25) ; — « Comunis sermo. Hec locutus sum vobis... (Joh. XVI, 33). Pater sancte serva eos... (Joh. XVII, 11). Quasi per totum capitulum de superna unitate agitur... » (25-26) ; — « In sancti Martini [sic]. Bonum certamen certavi... (II Tim. IV, 7). Verba ista sumpta ad laudem et gloriam b. Martini... » (26-29v) ; — « In s. Keterine [sic] sermo. Gaudeamus et exultemus... (Apoc. XIX, 7). Non bone nupcie que convertuntur in luctum... » [GUIBERTUS TORNACENSIS] ; cf. ms. Latin 3285, f. 32v-33v ; Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 295 n° 168 (29v-31) ; — « In s. Nicholay [sic]. Elegi David servum meum... (cf. III Reg. XI, 34). Beatus electus Nicholaus antistes noster... » (31-34) ; — « De adventu Domini. Festina, veni quoniam infuderunt se Philistiim... (I Reg. XXIII, 27). Communiter dicitur quod in necessitate probatur amicus... » ; cf. ms. Latin 3747, f. 250-254v ; Schneyer, Wegweiser, 276 (34-38) ; — « Marie Magdalene. Mulierem fortem quis inveniet ?... (Prov. XXXI, 10). Hodie commendata est b. Maria Magdalena... » (38-40) ; — « In exaltatione Crucis. Exaltavit lignum humile... (Ez. XVII, 24). Conveniens et rationabile fuit valde... » (40-41) ; — « De angelis. Ecce ego mitto angelum... (Mal. III, 1). In verbo proposito quod potest esse Dei verbum... » (41v-43) ; — « Ad religiosos. Descendi in ortum meum... (cf. Cant. VI, 1). Isti divites mundani sicut videmus... » ; cf. ms. Latin 14952, f. 213-216 ; Schneyer, Wegweiser, 124 (43-44v) ; — « In Paraseven. Tradent eum gentibus... (Mt. XX, 19). Verba sunt Christi discipulis predicentis modum sue passionis... » (44v-47) ; — « In Transfiguratione sermo. Resplenduit facies ejus... (Mt. XVII, 2). Quantum ad transfigurationem Domini duo possumus notare... » (47-48v) ; — « Pater noster expositum. Pater noster... Octo sunt virtutes que et b[eat]itudines... » (48v-49) ; — « Sermo Nicholai vel communis. Terra illuminata est a gloria ejus... (Apoc. XVIII, 1). Quando mater vel uxor vel soror alicujus... » (49-50) ; — « Comunis sermo. Quasi vas auri solidum... (Eccli. L, 10 et 7). Verba sunt sapientie Dei in Eccli. in quibus nobis perfecte ostendit... » (50v-53v) ; — « In Purificatione. Suscepimus Deus misericordiam... (Ps. XLVII, 10). In his verbis exprimitur devotio Ecclesie... » [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO] ; cf. ms. Reims 585, f. 148 ; Schneyer, Repert. lat. Serm., IV, 793 n° 154 (53v-56) ; — « In festo Omnium sanctorum. Sapientiam sanctorum narrant populi... (Eccli. XLIV, 15). Duplici de causa est nobis hordierna [sic] festivitas... » [IDEM] ; cf. ms. cit., f. 188 ; Schneyer, op. cit., 795 n° 175 (56-56v et suite, 75-77) ; — « In s. Stephani [sic]. Stephanus autem plenus gratia... (Act. VI, 8). In verbo isto commendatur b. Stephanus a duplici parte justicie... » ; cf. ms. Latin 3555, f. 111v-113 (57-58v) ; — « De mortuis sermo. Miseremini mei, miseremini mei saltem vos amici... (Job XIX, 21). Rom. XII [15] : Gaudere cum gaudentibus... Eri invitati fuimus ad gaudium ex congratulatione bonorum... » (58v-60) ; — « Dom. VIII post Pent. » (en marge sup.), « ... Homo quidam erat dives... (Lc. XVI, 1-2). In verbis istis mistice intellectis que scripta sunt in Lc. XVI, ostenditur nobis divina suficiencia... » (60-61v) ; — « Dom. V post Epyphaniam » (en marge sup.), « Cum dormirent homines venit inimicus... (Mt. XIII, 25). In verbis istis spiritualiter intellectis tria possunt notari... » (61v-62v) ; — « In purificatione b. Marie. Postquam autem impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22). Hic notatur materia festivitatis hodiherne [sic]... » (62v-64) ; — « In Cena Domini sermo. Parasti in conspectu meo mensam... (Ps. XXII, 5). Ecclesia est Corpus Christi cujus et ipse est caput... » (64v-66v) ; — « In Cena Domini sermo. Afferam pa[u]xillum aque... (Gen. XVIII, 4). Verba sunt ipsius Habrae qui pater fidei... » (66v-68v) ; — « De s. Stephano. Cum vidisset armiger ejus... (I Reg. XXXI, 5). Ista verba leguntur I Reg. ult. in quibus tria sunt videnda... » (68v-69v) ; — « In festo Omnium sanctorum. Mirabilis Deus in sanctis... (Ps. LXVII, 36). Nota quoniam mirabilis est Deus in predestinando... » (70-71) ; — sentences : « Similitudines. Ciphus aureus prius malleatoribus percutitur... — ... Nullus viator ita festinat... quiescunt aliquando » (71v-73) ; — « Comunis sermo. Estote prudentes sicut serpentes... (Mt. X, 16). Dat ergo hic Dominus nobis perfectam doctrinam... » ; cf. Schneyer, Wegweiser, 267 (73v-74) ; — table alphabétique des matières contenues aux ff. 1-80 : « Amaritudo VII a... — ... Zizania XXI b » (74-74v) ; — suite du sermon commencé f. 56-56v (75-77) ; — « Puer natus est nobis... (Is. IX, 6). Ecce primordia gaudii, ecceinicia reparationis... » (77-79v) ; — note à laquelle renvoie le sermon Tradent eum gentibus au f. 45 : « Vide et considera modum tue liberationis... — ... nomen domini Jhesu » (80-80v) ; — note à laquelle renvoie le sermon Festina veni aux ff. 34v-35 : « Primo dico festinavit venire tanquam miles... — ... anima eorum, etc. » (80v).

    F. 81-125 « Incipiunt sermones dominicales » (titre effacé dans la marge sup.). « Hora est jam nos de sopno [sic] surgere... (Rom. XIII, 11). In verbis istis intendit nos apud [sic pro : Apostolus] inducere ad occurrendum... » ; cf. Schneyer, Wegweiser, 308 (81-82v) ; — « Dom. Ia de Adventu » (en marge), « Induamur arma lucis... (Rom. XIII, 12). In verbis istis hortatur nos Apostolus ad occutendum [sic]... » ; cf. ibid., 337 (82v-84v) ; — « [De] eodem » (en marge, lu à la lumière ultraviolette), « Suscipite invicem sicut et Christus... (Rom. XV, 7). Monet nos Apostolus in verbis propositis ad servandum... » (84v-85v) ; — « De eodem sermo » (en marge), « Christus suscepit vos in honore[m] Dei... (Rom. XV, 7). Exhortans nos Apostolus ad gratiarum actionem... » (85v-87v) ; — « De evangelio » (en marge, lu à la lumière ultra-violette), « Quid existis in desertum videre... (Lc. VII, 24). Verba proposita alleguorice intellecta possunt esse militantis ecclesie... » (87v-89v) ; — « [Domin]ica IIIa de Adventu » (en marge), « Modestia vestra nota sit... (Phil. IV, 5). Per prepositi thematis exortationem movemur ad rectam conversationem... » (89v-91) ; — « De evange[lio] » (en marge), « Medius autem vestrum stetit... (Joh. I, 26). In verbis istis evangelicis arguit hic Dominus... » (91-92v) ; — « Dom. IVa de Adventu » (en marge), « Nolite ante tempus judicare... (I Cor. IV, 5). In verbis istis docet vos Apostolus declinare judiciorum periculum... » (92v-94) ; — « De evangelio » (dans la marge inf.), « Parare viam Domino [sic]... (Lc. III, 4). In hoc verbo prophetico simul et evangelico facit precursor... » (94-95) ; — « Dom. Ia post natale Domini... » (en marge), « Quoniam autem estis filii Dei... (Gal. IV, 6). In serie istorum verborum ostenditur sublimatio electorum... » (95-96v) ; — « De evangelio » (en marge), « Ut perfecerunt omnia secundum legem... (Lc. II, 39). In horum verborum serie describitur perfectio vite active... » (96v-98) ; — « Dom. Ia post oct. Epiphanie... » (en marge), « Amitte [sic pro : Haurite] nunc et ferte architiclino [sic]... (Joh. II, 8). In verbis propositis et evangelicis tria principaliter ostenduntur... » (98-99v) ; — « Dom. IIa post octabas Epiphanie... » (en marge), « Volo mundare... (Mt. VIII, 3). Sub istius verbi compendio ostenditur divine voluntatis adimpletio... » (99v-101) ; — « Dom. IIIa post octabas Epiphanie, de epistola » (en marge), « Nemini quicquam debeatis... (Rom. XIII, 8). In verbis propositis Apostolus ponit duplicem amonitionem... » (101-102) ; — « Dom. in Septuagesima... » (en marge, lu à la lumière ultra-violette), « An oculus tuus nequam est... (Mt. XX, 15). In verbis istis Salvator noster nos instruit ostendendo perversitate [sic]... » (102-103v) ; — « [Domi]nica in Sexagesima » (en marge), « Semen bonum cecidit in terram... (Lc. VIII, 8). In verbis istis tria principaliter ostenduntur... » (103v-105) ; — « Dominica in Quinquagesima » (en marge, lu à la lumière ultraviolette), « Si linguis hominum loquar... (I Cor. XIII, 1). Verba proposita sunt Apostoli nobis caritatem... » (105-106v) ; — « Feria IVa in die Cinerum » (dans la marge inf.), « Comparatus sum luto... (Joh XXX, 19). In propositis verbis b. Job describit et ostendit vobis nostram miseriam... » (106v-108v) ; — « Dom. IIIa in Quadragesima » (dans la marge sup.), « Eratis enim aliquando tenebre... (Eph. V, 8). Verba proposita reddunt nos atentos et amatores justicie... » (108v-110) ; — « Feria IIa in resurectione Domini » (dans la marge inf.), « Surrexit Dominus vere... (Lc. XXIV, 34). Verba proposita simul et evangelica primo ostendunt Christi resurectionem... » (110-111v) ; — « Feria [IIa in] Resurrectione » (en marge), « Tu solus peregrinus es... (Lc. XXIV, 18). Questio est a parte discipulorum... » (111v-113) ; — « Dom. IIa de evan[gelio] » (en marge), « Vos vero contristabimini... (Joh. XVI, 20). Duo hic tanguntur, primum est sanctorum presens tristicia... » (113-114v) ; — « [Dom.] IIIa de epistola, sermo » (en marge), « Estote factores verbi... (Jac. I, 22). In verbis istis duo principaliter ostenduntur... » (114v-115v) ; — « [De e]vangelio » (en marge), « Petite et accipietis ut gaudium vestrum... (Joh. XVI, 24). In verbis istis Salvator noster tria facit, primo fideles ad postulandum monet... » (115v-117) ; — « Dom. IIIa post Pentecosten » (en marge), « Humiliamini sub potenti manu Dei... (I Petr. V, 6). Docemur per hanc auctoritatem vel exortationem...» (117-118v) ; — « Quicumque baptizati sunt [sic pro : sumus] in Christo... (Rom. VI, 3). Docemur exemplo ac serie sermonis apostolici... » (118v-120) ; — « [De e]vangelio » (en marge), « Misereor super turbam... (Mc. VIII, 2). Verbum est Domini compacientis labori... » (120-121v) ; — « De eodem [evan]gelio » (en marge), « Accipiens Jhesus septem panes... (Mc. VIII, 6). Per hoc verbum et factum docet Dominus doctorem theologum...» (121v-123v) ; — « Ascendam in palmam... (Cant. VII, 8). Verbum propositum potest esse verbum sacerdotis... — ... suavis odoris hiis qui sunt in purgatorio », paraît incomplet de la fin (123v-125).

    F. 128-161v Sermones varii. « In Assumptione virginis Marie. Tu gloria Jherusalem, tu exultatio Israel... (Judith XV, 10). Verbum propositum in Judit scriptum spiritualiter intellectum potest esse verbum... » (128-130) ; — « In rogationibus. Multum valet deprecatio justi... (Jac. V, 16). In istis verbis ostenditur quod non omnis deprecatio... » (130v-132) ; — « In Ascensione » (dans la marge inf.), « Psallite Deo qui ascendit... (Ps. LXVII, 33-34). In hiis verbis tria spiritualiter ostenduntur... » (132-133v) ; — « Nisi habundaverit justicia vestra... (Mt. V, 20). Scribe magistri erant legis... » (134-136) ; — « Preceptor per totam noctem labo[rantes]... (Lc. V, 5). In hiis verbis b. Petrus ostendit nobis tria... » (136-139) ; — « Dominica VII. Stipendia enim peccati mors... (Rom. VI,23). Legimus enim triplex peccatum, scilicet originale... » (139-141) ; — « Dominica VII. Omnis arbor que non facit fructum... (Mt. VII, 19). Tria genera sunt hominum in ecclesia Dei... » (141-144v) ; — « Jacobi. Dic ut sedeant hii duo filii... (Mt. XX, 21). Quelibet mater sapiens et bona exaltationem desiderat... » (144v-147) ; — « Dominica VIII. Redde rationem villicationis... (Lc. XVI, 2). Per istum deitem [sic pro divitem] intelligitur Deus Pater... » (147-149) ; — « Vincula s. Petri. Dirupisti vincula mea... (Ps. CXV, 17-18). In hiis verbis propheta in persona b. Petri... » (149-152) ; — « Dominica IX. Videns Jhesus civitatem... (Lc. XIX, 41). Legitur in istoria romana quod Tyrus [sic] et Vespasianus... » (152-154v) ; — « Item de eodem. Si cognovisses et tu... (Lc. XIX, 42). Dicit glossa : Fleres sicut ego. In hiis verbis ostenditur quod Jhesus compassus fuit... » (154v-156v) ; — « In festo s. Salvatoris. Transfiguratus est ante eos... (Mt. XVII, 2). Circa Christi transfigurationem tria sunt spiritualiter attendenda... » (156v-158v) ; — « Michaelis. Angeli eorum semper vident faciem... (Mt. XVIII, 10). In hoc verbo redduntur nobis commendibiles... — ... possimus ad eorum societatem cum gloria ad quam nos perducat etc... » (158v-161v).

    F. 161v Table des sermons du ms. incomplète. « Tabula istius libri hic. Tabula sermonum. De s. Vincentio a 2... — ... In exultatione [sic] s. Crucis a 39. Sequitur B... », la table couvre les ff. a 2 à a 39, 2v-40.

Intervenants

Autres intervenants

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Incipit du lemme biblique

    Accipe puerum istum et nutri mihi... (Ex. II, 9).

    Incipit

    Loquere regi pro nobis... (Esth. XV, 3). Verba ultima sunt in Esther et sunt verba Mardochaei...

    f. 20

    Incipit

    Si diligenter inspicimus quomodo...

    f. 20

    Incipit du lemme biblique

    Accipiens septem panes... (Mc. VIII, 6).

    Incipit

    Per hoc verbum et factum docet Dominus...

    f. 121v

    Incipit du lemme biblique

    Adferam pauxillum aquae... (Gen. XVIII, 4).

    Incipit

    Verba sunt ipsius Abrahae qui pater fidei nostrae appellatus est...

    f. 66v

    Incipit du lemme biblique

    An oculus tuus nequam est... (Mt. XX, 15)

    Incipit

    In verbis istis Salvator noster nos instruit ostendendo perversitate humani cordis...

    f. 102

    Incipit du lemme biblique

    Angeli eorum in caelis semper vident faciem Patris... (Mt. XVIII, 10).

    Incipit

    In hoc verbo redduntur nobis commendabiles spiritus...

    f. 158v

    Incipit du lemme biblique

    Ascendam in palmam... (Cant. VII, 8).

    Incipit

    Verbum propositum potest esse verbum sacerdotis novi desiderantis...

    f. 123v

    Incipit du lemme biblique

    Auditu auris audivi te... (Job XLII, 56).

    Incipit

    Quod oculus non vidit cor si dolet...

    f. 9

    Incipit du lemme biblique

    Bonum certamen certavi... (II Tim. IV, 7).

    Incipit

    Verba ista sumpta ad laudem et gloriam beati Martini...

    f. 26

    Incipit du lemme biblique

    Certa bonum certamen... (I Tim. VI, 12).

    Incipit

    Quoniam, secundum Ambrosium, arduum est crucem tollere...

    f. 5

    Incipit du lemme biblique

    Christus suscepit vos in honore Dei... (Rom. XV, 7)

    Incipit

    Exhortans nos Apostolus ad gratiarum actionem nobis...

    f. 85v

    Incipit du lemme biblique

    Comparatus sum luto... (Job XXX, 19).

    Incipit

    In propositis verbis beatus Job describit et ostendit vobis nostram miseriam...

    f. 106v

    Incipit du lemme biblique

    Convertimini ad me in toto corde vestro... (Joel II, 12).

    Incipit

    Ecce quam dulci sermone incipit loqui ad nos Dominus Deus...

    f. 18v

    Incipit du lemme biblique

    Cum dormirent homines, venit inimicus... (Mt. XIII, 25).

    Incipit

    In verbis istis spiritualiter intellectis tria possunt notari...

    f. 61v

    Incipit du lemme biblique

    Cum vidisset armiger ejus... (I Reg. XXXI, 5)

    Incipit

    Ista verba leguntur I Reg. ult. in quibus tria sunt videnda, primo quid per Saulem...

    f. 68v

    Incipit du lemme biblique

    Descendi in hortum meum... (Cant. VI, 10).

    Incipit

    Isti divites mundani, sicut videmus, hortos habent et virgulta...

    f. 43

    Incipit du lemme biblique

    Dic ut sedeant hi duo filii... (Mt. XX, 21).

    Incipit

    Quaelibet mater sapiens et bona exaltationem desiderat filiorum...

    f. 144v

    Incipit du lemme biblique

    Dirupisti, Domine, vincula mea... (Ps. CXV, 16).

    Incipit

    In his verbis propheta in persona beati Petri reddit Deo laudes...

    f. 149v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce ego mitto angelum meum, et praeparabit... (Mal. III, 1).

    Incipit

    In verbo proposito quod potest esse Dei verbum ad hominem...

    f. 41v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce equus albus et qui sedebat... (Apoc. VI, 2).

    Incipit

    Hoc in apertione secundi equus rufus, in apertione tertii equus niger...

    f. 2v

    Incipit du lemme biblique

    Elegi David servum meum... (cf. III Reg. XI, 34)

    Incipit

    Beatus electus Nicolaus antistes noster hodie...

    f. 31

    Incipit du lemme biblique

    Eratis enim aliquando tenebrae... (Eph. V, 8).

    Incipit

    Verba proposita reddunt nos adtentos et amatores justitiae...

    f. 108v

    Incipit du lemme biblique

    Estote factores verbi... (Jac. I, 22).

    Incipit

    In verbis istis duo principaliter ostenduntur...

    f. 114v

    Incipit du lemme biblique

    Estote prudentes sicut serpentes... (Mt. X, 16).

    Incipit

    Dat ergo hic Dominus nobis perfectam doctrinam...

    f. 73v

    Incipit du lemme biblique

    Exaltavi lignum humile... (Ez. XVII, 24).

    Incipit

    Conveniens et rationabile fuit valde ut lignum crucis...

    f. 40

    Incipit du lemme biblique

    Exemplum dedi vobis... (Joh. XIII, 15).

    Incipit

    Proposita verba leguntur Joh., quae Dominus noster...

    f. 15v

    Incipit du lemme biblique

    Festina et veni quoniam [infuderunt] se Philistiim... (I Reg. XXIII, 27)

    Incipit

    Communiter dicitur quod in necessitate probatur amicus quia conscius...

    f. 34

    Incipit du lemme biblique

    Gaudeamus et exsultemus, et demus gloriam... (Apoc. XIX, 7).

    Incipit

    Non bonae nuptiae quae convertuntur in luctum...

    f. 29v

    Incipit du lemme biblique

    Gaudere cum gaudentibus... (Rom. XII, 15).

    Incipit

    Heri invitati fuimus ad gaudium ex congratulatione bonorum...

    f. 58v

    Incipit du lemme biblique

    Haec locutus sum vobis ut in me pacem habeatis... (Joh. XVI, 33)

    Incipit

    Pater sancte serva eos quos dedisti mihi... (Joh. XVII, 11)

    f. 25

    Incipit du lemme biblique

    Haurite nunc et ferte architriclino... (Joh. II, 8)

    Incipit

    In verbis propositis et evangelicis tria principaliter ostenduntur videlicet invitantis auctoritas...

    f. 98

    Incipit du lemme biblique

    Hoc enim sentite in vobis... (Phil. II, 5).

    Incipit

    A dominica Passionis usque ad Pascham recordatur Ecclesia... (sermon différent)...

    f. 22v

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam erat dives qui habebat villicum... (Lc. XVI, 1).

    Incipit

    Verbis istis mystice intellectis quae scripta sunt in Lc. XVI (1) ostenditur nobis...

    f. 60

    Incipit du lemme biblique

    Hora est jam nos de somno surgere... (Rom. XIII, 11).

    Incipit

    In verbis istis intendit nos Apostolus inducere ad occurrendum...

    f. 81

    Incipit du lemme biblique

    Humiliamini sub potenti manu Dei... (I Petr. V, 6).

    Incipit

    Docemur per hanc auctoritatem vel exhortationem ordinari ad Deum...

    f. 117

    Incipit du lemme biblique

    Induamur arma lucis... (Rom. XIII, 12).

    Incipit

    In verbis istis hortatur nos Apostolus ad occurrendum Domino...

    f. 82v

    Incipit du lemme biblique

    Libenter igitur gloriabor in infirmitatibus meis... (II Cor. XII, 9).

    Incipit

    Verba proposita scripta sunt ad Corinthios in quibus verbis formam...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Medius autem vestrum stetit... (Joh. I, 26).

    Incipit

    In verbis istis evangelicis arguit hic Dominus ignorantiam...

    f. 91

    Incipit du lemme biblique

    Memor esto unde excideris... (Apoc. II, 5).

    Incipit

    In verbis istis Salvator clementissimus peccatorem quemlibet...

    f. 11

    Incipit du lemme biblique

    Mirabilis Deus in sanctis suis... (Ps. LXVII, 36).

    Incipit

    Nota quoniam mirabilis est Deus in praedestinando...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Miseremini mei, miseremini mei saltem... (Job XIX, 21).

    Incipit

    Gaudere cum gaudentibus... (Rom. XII, 15). Heri invitati fuimus ad gaudium...

    f. 58v

    Incipit du lemme biblique

    Misereor super turbam... (Mc. VIII, 2).

    Incipit

    Verbum est Domini compatientis labori ac penuriae...

    f. 120

    Incipit du lemme biblique

    Modestia vestra nota sit... (Phil. IV, 5)

    Incipit

    Per praepositi thematis exhortationem movemur ad rectam conversationem...

    f. 89v

    Incipit du lemme biblique

    Mulierem fortem quis inveniet ?... (Prov. XXXI, 10).

    Incipit

    Hodie commendata est beata Maria Magdalene per verba evangelii...

    f. 38

    Incipit du lemme biblique

    Multum enim valet deprecatio justi adsidua... (Jac. V, 16).

    Incipit

    In istis verbis ostenditur quod non omnis deprecatio valet...

    f. 130v

    Incipit du lemme biblique

    Nemini quidquam debeatis... (Rom. XIII, 8).

    Incipit

    In verbis propositis Apostolus ponit duplicem admonitionem...

    f. 101

    Incipit du lemme biblique

    Nisi abundaverit justitia... (Mt. V, 20).

    Incipit

    Scribae magistri erant legis quorum justitia...

    f. 134

    Incipit du lemme biblique

    Nolite ante tempus judicare... (I Cor. IV, 5).

    Incipit

    In verbis istis docet vos Apostolus declinare judiciorum periculum...

    f. 92v

    Incipit du lemme biblique

    Omnis arbor quae non facit fructum... (Mt. VII, 19).

    Incipit

    Tria genera sunt hominum in Ecclesia Dei...

    f. 141

    Incipit du lemme biblique

    Parasti in conspectu meo mensam... (Ps. XXII, 5).

    Incipit

    Ecclesia est Corpus Christi cujus et ipse est caput...

    f. 64v

    Incipit du lemme biblique

    Parate viam Domini... (Lc. III, 4).

    Incipit

    In hoc verbo prophetico simul et evangelico facit Praecursor...

    f. 94

    Incipit du lemme biblique

    Pater noster qui es in caelis...

    Incipit

    Octo sunt virtutes quae et beatitudines dicuntur...

    f. 76v

    Incipit du lemme biblique

    Petite et accipietis, ut gaudium vestrum sit... (Joh. XVI, 24).

    Incipit

    In verbis istis Salvator noster tria facit, primo fideles...

    f. 115v

    Incipit du lemme biblique

    Postquam impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22).

    Incipit

    Hic notatur materia festivitatis hodiernae quam ad purificationem virginum...

    f. 62v

    Incipit du lemme biblique

    Praeceptor, per totam noctem laborantes... (Lc. V, 5).

    Incipit

    In his verbis beatus Petrus ostendit nobis tria...

    f. 136

    Primo dico : festinavit venire tamquam miles probissimus...

    f. 80v

    Incipit du lemme biblique

    Psallite Deo qui ascendit super caelum... (Ps. LXVII, 33).

    Incipit

    In his verbis tria spiritualiter ostenduntur...

    f. 132

    Incipit du lemme biblique

    Puer natus est nobis...[Introitus in Nativitate et in Circumcisione ; cf. Is. IX, 6].

    Incipit

    Ecce primordia gaudii, ecce initia reparationis...

    f. 77

    Incipit du lemme biblique

    Quaerite Dominum dum inveniri potest... (Is. LV, 6).

    Incipit

    In hoc verbo duo notantur...

    f. 12v

    Incipit du lemme biblique

    Quasi vas auri solidum... (Eccli. L, 10).

    Incipit

    Verba sunt sapientiae Dei in Eccli. in quibus nobis perfecte ostendit...

    f. 50v

    Incipit du lemme biblique

    Quicumque baptizati sumus... (Rom. VI, 3).

    Incipit

    Docemur exemplo ac serie sermonis apostolici...

    f. 118v

    Incipit du lemme biblique

    Quid existis in desertum videre ?... (Mt. XI, 7 ; Lc. VII, 24).

    Incipit

    Verba proposita allegorice intellecta possunt esse militantis Ecclesiae...

    f. 87v

    Incipit du lemme biblique

    Quis, putas, est fidelis servus... (Mt. XXIV, 45).

    Incipit

    Expertus Dominus quod mala fides sit in terra...

    f. 171

    Incipit du lemme biblique

    Quoniam autem estis filii Dei, misit Deus... (Gal. IV, 6)

    Incipit

    In serie istorum verborum ostenditur sublimatio electorum...

    f. 95

    Incipit du lemme biblique

    Redde rationem vilicationis tuae... (Lc. XVI, 2).

    Incipit

    Per istum divitem intellegitur Deus Pater de quo dicitur...

    f. 147

    Incipit du lemme biblique

    Resplenduit facies ejus sicut sol... (Mt. XVII, 2).

    Incipit

    Quantum ad transfigurationem Domini duo possumus notare...

    f. 47

    Incipit du lemme biblique

    Sapientiam sanctorum narrent populi... (Eccli. XLIV, 15).

    Incipit

    Duplici de causa est nobis hodierna festivitas Omnium sanctorum...

    f. 56 et 75

    Incipit du lemme biblique

    Scripta erant in libro lamentationes, carmen et vae... (Ez. II, 9)

    Incipit

    Sicut carmen est bonorum, lamentationes purgandorum...

    f. 14v

    Scyphus aureus prius malleatoribus percutitur...

    f. 71v

    Incipit du lemme biblique

    Semen bonum cecidit in terram bonam... (cf. Lc. VIII, 8)

    Incipit

    In verbis istis tria principaliter ostenduntur quae sunt necessaria animae peccatrici...

    f. 103v

    Incipit du lemme biblique

    Si cognovisses et tu... (Lc. XIX, 42).

    Incipit

    Dicit Glossa : Fleres sicut ego... In his verbis ostenditur...

    f. 154v

    Incipit du lemme biblique

    Si linguis hominum loquar... (I Cor. XIII, 1).

    Incipit

    Verba proposita sunt Apostoli nobis caritatem multipliciter commendantis...

    f. 105

    Incipit du lemme biblique

    Stabant juxta crucem Jesu mater... (Joh. XIX, 25).

    Incipit

    Nota quod beata Virgo stetit juxta crucem Jesu...

    f. 20

    Incipit du lemme biblique

    Stephanus autem plenus gratia... (Act. VI, 8).

    Incipit

    In verbo isto commendatur beatus Stephanus a duplici parte...

    f. 111v

    Incipit du lemme biblique

    Stipendia enim peccati, mors... (Rom. VI, 23).

    Incipit

    Legimus enim triplex peccatum, scilicet originale et veniale...

    f. 139

    Incipit du lemme biblique

    Surrexit Dominus vere et apparuit Simoni... (Lc. XXIV, 34).

    Incipit

    Verba proposita simul et evangelica primo ostendunt Christi resurrectionem...

    f. 110

    Incipit du lemme biblique

    Suscepimus, Deus, misericordiam tuam... (Ps. XLVII, 10).

    Incipit

    In his verbis exprimitur devotio Ecclesiae gratias agentis Deo...

    f. 53v

    Incipit du lemme biblique

    Suscipite invicem sicut et Christus... (Rom. XV, 7).

    Incipit

    Monet nos Apostolus in verbis propositis ad servandum vinculum caritatis...

    f. 84v

    Incipit du lemme biblique

    Terra illuminata est a gloria ejus... (Apoc. XVIII, 1)

    Incipit

    Quando mater vel uxor vel soror alicujus non potest precibus vel minis...

    f. 49

    Incipit du lemme biblique

    Tradent eum gentibus... (Mt. XX, 19)

    Incipit

    Verba sunt Christi discipulis praedicentis modum suae passionis...

    f. 44v

    Incipit du lemme biblique

    Transfiguratus est ante eos... (Mt. XVII, 2)

    Incipit

    Circa Christi transfigurationem tria sunt spiritualiter adtendenda...

    f. 156v

    Incipit du lemme biblique

    Tu gloria Jerusalem... (Judith XV, 10).

    Incipit

    Verbum propositum in Judith scriptum spiritualiter intellectum...

    f. 128

    Incipit du lemme biblique

    Tu solus peregrinus es... (Lc. XXIV, 18).

    Incipit

    Quaestio est a parte discipulorum et licet a parte illorum sit plena ignorantia...

    f. 111v

    Incipit du lemme biblique

    Ut perfecerunt omnia secundum legem Domini... (Lc. II, 39)

    Incipit

    In horum verborum serie describitur perfectio vitae activae...

    f. 96v

    Vide et considera modum tuae liberationis et mysterium tuae redemptionis...

    f. 80

    Incipit du lemme biblique

    Videns Jesus civitatem, flevit... (Lc. XIX, 41).

    Incipit

    Legitur in historia Romana quod Tyrus [sic] et Vespasianus...

    f. 152

    Virgo Maria dicitur aurora : aurora noctem originalis peccati terminans...

    f. 10

    Incipit du lemme biblique

    Volo mundare... (Mt. VIII, 3).

    Incipit

    Sub istius verbi compendio ostenditur divinae voluntatis adimpletio...

    f. 99v

    Incipit du lemme biblique

    Vos vero contristabimini sed tristitia vestra... (Joh. XVI, 20)

    Incipit

    Duo hic tanguntur, primum est sanctorum praesens tristitia...

    f. 113

    Caractères hébraïques
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    GILBERTUS TORNACENSIS, O.F.M. -- Sermones de sanctis. Sermones singuli
    GILBERTUS TORNACENSIS, O.F.M. -- Sermones de tempore
    GUILLELMUS DE LEXI, O.P. -- Sermo
    JOHANNES DE RUPELLA, O.F.M. -- Sermones de sanctis. Sermones singuli
    LUCAS DE BITONTO -- Sermo singulus
    Manuscrits -- Manuscrits mis en gage
    NICOLAUS DE BYARD, O.F.M. -- Sermones de tempore. Sermones singuli
    PATER NOSTER -- Commentaires
    PETRUS DE SANCTO BENEDICTO, O.F.M. -- Sermones de sanctis
    RELIURE -- Reliures XVIIIe s. aux armes et chiffre royaux
    SALVATOR ESMENGAUDI -- Mention (XIVe s.)
    Sentences
    Sentences bibliques, patristiques ou théologiques
    SERMONS ANONYMES -- De Tempore Ab Adventu usque ad dom. 6am post Pent.
    SERMONS ANONYMES -- Collectiones
    SERMONS ANONYMES -- Sermones inter plurium auctorum collectionem
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Adventu
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Nativitate Domini
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In dom. 5a post Epiphaniam
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Sexagesima
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Cena Domini
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Parasceve
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Rogationibus
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In Ascensione
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In dom. 7a post Pentecosten
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In dom. 8a post Pentecosten
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- In dom. 9a post Pentecosten
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Angeli
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Crux (sancta), Exaltatio
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Jacobus major ap.
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Laurentius, m. Romae
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis alii sermones
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Adsumptio
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Purificatio
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Maria Magdalene
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Martinus Turonensis ep.
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Michael archangelus
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Nicolaus
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Omnium defunctorum commemoratio
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Omnium sanctorum festum
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Petrus in vinculis
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Stephanus protomartyr
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Transfiguratio Domini
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De diversis Ad religiosos
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De diversis De paenitentia
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De diversis Pro sacerdote novo vel in missa nova
    SIMILITUDINES
    THOMAS BRITO, O.F.M. -- Sermones singuli

Source des données