Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Chig.H.IV.105

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q281303

  • Autre forme de la cote :
    • Chigi H. IV. 105
    • Bibliothèque vaticane, Chigi H. IV. 105
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Chig.H.IV.105
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Aspects codicologiques

  • Papier (filigranes f. 1-16: var. Briquet 3661: Venise, 1438; f. 17-56: var. Briquet 11687: Padoue, 1408-1415; f. 57-98: manquent dans Briquet; f. 99-112 et 115-128: var. Briquet 3287 ?; f. 113-114: var. Briquet 3299: Bologne, 1450-1455; f. 129-211: flèche manque dans Briquet; f. 212-223: var. Briquet 5209: Pistoie, 1489; f. 224-236: var. Briquet 4068 ?; f. 237-266: var. Briquet 2449: Venise, 1473; f. 267-273: var. Briquet 4859: Venise, 1443), XVe s., 273 ff. (f. 16 v°, 97 v°-98 v°, 174 v°, 209 v°-211 v° et 236-236 v° blancs), 211 X 137 mm.

    Recueil de sept parties de diverses mains: 1) f. 1-16; 2) f. 17-98; 3) f. 99-128; 4) f. 129-211; 5) f. 212-236; 6) f. 237-266; 7) f. 267-273. Gloses marginales et interlinéaires, notamment aux f. 17-98, 129-174 et 212-236.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • 2 - f. 17-97: Cicero, De officiis.

    titre (add. du XVIIe s.): «Ciceronis 1. officiorum liber».

    expl. inachevé: «... Id cum periculosum ipsi est» (II, 14, 50).

    une main du XVIIe s. a complété la phrase «tum etiam mutilus [sic] sordidum ad famam committere».

    3 - f. 99-128: Cicero, De amicitia.

    titre (add. du XVIIe s.): «M. T. C. Laelius siue amicitia dialogus ad Tit. Pompeium Atticum praefatio».

    inc.: «QVINTVS Mutius Augur Sceuola multa narrare...».

    expl.: «... nihil pręstabilius amicitia putetis».

    4 - f. 129-209: Cicero, Orationes.

    f. 129-174: Pro T. Annio Milone.

    à la fin: «M. T. C. oratio pro Milone contra Clodium explicit».

    f. 175-206: De imperio Cn. Pompei.

    à la fin: «M. Tullii Ciceronis oratio de laudibus magni Cn. Pompei uiri clarissimi EXPLICIT».

    f. 206-209: Pro M. Marcello.

    titre (add.): «Pro Marco Marcello», en dessous d’une autre main «non integra».

    expl. inachevé: «... redidisti nobilissimamque familiam» (4, 10).

    6 — ~ f. 237-243 v°: Franciscvs Petrarca, Epistulae 2 (Senil. XI, 11 et Famil, XII, 2).

    f. 244-245 v°: Seneca, Ad Marciam de consolatione (extraits).

    titre: «Senece de consolatione liber ad Martiam incipit feliciter».

    inc.: «Nisi scirem animum tuum nihil comune habere cum feminis...» (cf. 1, 1).

    expl.: «... felicem filium tuum Martia qui ista iam nouit, finis» (fin — mêmes extraits dans le ms. Chigi H. IV. 108, f. 40-41 v°, cf. infra).

    f. 245 v°-248, l. 10: Seneca, De tranquillitate animi (extraits).

    titre: «Sene [sic] liber ad Serenum de Tranquillitate animi feliciter incipit».

    inc.: «In Me Serene quedem uitia aparent in aperto posita...» (1, 1).

    expl.: «... audaciorem in omnes conatus facit» (17, 8).

    f. 248, l. 10-254 v°: Seneca, Epistulae ad Lucilium (extraits).

    pas de titre; extraits remaniés qui suivent sans séparation le texte précédent.

    inc.: «Non hoc sepe faciendum est ne forte transeat in consuetudinem. Omnia autem remedia non multum proficiunt. Assidua cura componas adsidue animum quod prius (?) tui corporis siste deinde plurimum remedia continuata proficiunt...» (cf. Ep. 69, 1-2).

    expl.: «... que se multis experimentis longa penitentia domuit que ad salutaria mitigatis affectibus uenis. Finis» (Ep . 68, 14 -mêmes extraits à la suite des extraits du De tranquillitate animi dans les mss. Chigi H. IV. 108, f. 41 v°-50 et Ottob. lat. 1220, f. 92-97, cf. infra).

    f. 255-260: Seneca, De remediis fortuitorum.

    pas de titre.

    f. 260 v°-266 v°: Martinvs Bracarensis seu Ps. Seneca, Formula uitae honestae.

    précédé au f. 260 v° de 4 quatrains sur les 4 vertus:

    titre: «Quatuor iste combinationes istorum quatuor carminum ponende sunt in isto opusculo Senece de quatuor uirtutibus».

    inc.: «Penso gerendorum finem prudentia rebus...».

    expl.: «... Nulli blandifera patiens. Nec uincor ab ira» (16 v.).

    (texte) titre f. 261: «Incipit libellus de quatuor uirtutibus cardinalibus editus a Seneca morali» (éd. cf. supra, Arch. S. Pietro C. 121, f. 205-208).

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne, 2 et 4: écriture humanistique ronde assez régulière; 3 et 6: écriture humanistique cursive.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseur: le cardinal Fabio Chigi (cotes ancienne 1727, moyenne 1992).

Notes

Source des données : Biblissima

Bibliographie

  • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 474 (brève description).

Vie du livre

Source des données