Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q311565
Parch., XIIIe s. (in.), I + 174 ff. (f. 2 v°, 4 v°, 156 v°, 173 blancs ; f. 172 v° essais de plume des XIIIe s. et XVe s. ; le f. 1 est faussement numéroté II et 2, le f. 174 est un feuillet de garde collé au verso du plat inf.), 225 X 161 mm. Recueil de trois parties.
3 — f. 5-174, just. : 165 X 120 mm., 29 long. lignes, réglure à la mine de plomb. Cahiers : 1-208, 2110, signés « I » et « II » en fin de cahier dans la marge inf., sans réclames. Initiales alternativement bleues, rouges et vertes ornées de filigranes de couleur opposée ; petites initiales et signes de paragraphes rehaussés de rouge à partir du f. 82 v°. Quelques titres rubriqués à partir du f. 105 et titres noirs sur fond jaune. Titre ancien au recto du plat inf. : « Sermones qui sic incipiunt : Quandiu homo iacet in peccato » (XIIIe s.) et au f. 4 v° : « Sermones breuissimi qui sic incipiunt : quamdiu homo iacet in peccato. Item collecta in dicta sanctorum Patrum » (XVIe-XVIIe s.). Reliure ancienne du XIIIe s. constituée d’une peau blanche jaunie et brunie sur ais de bois, dos à trois nerfs, traces de fermoirs.
inc. : « et sitim... » (f. 6).
expl. : «... et deuorauit » (f. 171 v°).
« me Nabugodonosor... » (f. 172).
Source des données : Persée - DER-IRHT, XLI
3 — ~ f. 5-104 : ‹PHILIPPVS CANCELLARIVS, Collectio 66 sermonum› (abrégé).
inc. : « Quamdiu homo iacet in peccato, similis est dormienti... ».
expl. f. 82 : «... et eris uere discipulus beati Nicholai » (cf. ms. Paris, Bibl. Maz. 1009 (XIIIe s.)
f. 1-125 qui donne une recension longue ; J. B. Schneyer, Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters, 4, 1972, p. 843-848 nos 333-389, 115 et 261 d’après cet unique manuscrit).
aux f. 82 v°-104 v° sont rassemblées, par groupes allant de I à LXVI, des citations scripturaires qui figurent semble-t-il dans les 66 sermons précédents : « Si sciret paterfamilias que hora... (Luc. 12, 39)... benedictio autem super caput uendentium (Prov. 11, 26) ».
f. 105-156 : ‹Florilegium›.
~ f. 105-120 : GREGORIVS MAGNVS, Opera (extraits).
f. 105-111 v° : Moralia siue Expositio in lob (Clavis n° 1708).
titre : « Gregorius in moralibus ».
inc. : « In prologo moralium ait beatus Gregorius diuinus sermo sicut misteriis... » (préf., 4 — P. L., 75, col. 615 ; éd. cit., infra, p. 6 ligne 173).
expl. : «... ad curiam cordis » (35, 20, 49 — P. L., 76, col. 780 ; éd. M. Adriaen, S. Gregorii Magni Moralia in Iob (Corpus Christianorum, Series Latina, 143-143 B), Turnhout, 1979-1985, p. 1810 ligne 83).
f. 111 v°-115 : Homeliae in Ezechielem (Clavis n° 1710).
titre : « Idem in Ezechiele. Omelia prima ».
inc. : « Vox enim psalmodie cum per intencionem... » (I, 1, 15 — P. L., 76, col. 793 ; éd. cit., infra, p. 12 ligne 283).
expl. : «... causam bonam nouit » (II, 10, 6 — P. L., 76, col. 1061-1062 ; éd. M. Adriaen, Sancti Gregorii Magni Homiliae in Hiezechihelem prophetam (Corpus Christianorum, Series Latina, 142), Turnhout, 1971, p. 384 ligne 166).
f. 115-116 v° : Regula pastoralis (Clavis n° 1712).
titre : « Idem in pastorali ».
inc. : « Nulla ars doceri presumitur nisi prius intenta... » (I, 1, 2 — P. L., 77, col. 13).
expl. : «... nisi ad summa conetur » (III, 34, 94 — P. L., 77, col. 118).
f. 116 v°-118 v° : Homiliae XL in Euangelia (Clavis n° 1711).
titre : « Idem super Euangelia. Omelia prima ».
inc. : « Erunt signa in sole. Sequentium rerum certitudo est... » (I, 1, 33 — P. L., 76, col. 1078 C).
expl. : «... et cum noluerit coacta cadit » (XXXI, 7, 16 — P. L., 76, col. 1231 A).
f. 118 v° : Dialogi (Clavis n° 1713).
titre : « Item in dialogo libro primo ».
inc. : « Meror quem cotidie patior... » (I, préf., 14 — P. L., 77, col. 149).
expl. : «... ut ueri luminis claritatem non uideat » (IV, 37, 51 — P. L., 77, col. 389).
f. 118 v°-119 : Homiliae II in Canticum Canticorum (Clavis n° 1709).
titre : « Idem super Cantica Canticorum ».
inc. : « Tociens anima osculatur Deum... » (I, 5 (18) — P. L., 69, col. 480 ; éd. P. Verbraken, Sancti Gregorii Magni Expositiones in Canticum Canticorum, In Librum primum Regum (Corpus Christianorum, Series Latina, 144), Turnhout, 1963, p. 19 ligne 358).
expl. : «... quam indigno appetitu requirunt » (VIII, 18 — P. L., 79, col. 547).
f. 119-119 v° : Epistulae (Clavis n° 1714).
titre : « Idem in registro libro primo ».
inc. : « Quod mens uoluntarie non recipit... » (I, 5 — P. L., 77, col. 450 B ; éd. cit., infra, p. 7 ligne 66).
expl. : «... non autem saltibus eleuatur » (XI, 56 — P. L., 77, col. 1216, ép. 76; éd. D. Norberg, S. Gregorii Magni Registrum epistularum libri I-XIV, Appendix (Corpus Christianorum, Series Latina, 140-140 A), Turnhout, 1982, p. 962 ligne 28).
f. 119 v°-120 : « Recollectio pretermissorum ».
inc. : « Qui nos ad mala uerbis uel exemplis... » (Moralia siue Expositio in Iob, III, 20 — P. L., 75, col. 618 ; éd. M. Adriaen, cit. supra, p. 139 ligne 24).
expl. : «... ut uotum possibilitas sequatur » (Moralia..., XVI, 21 — P. L., 75, col. 1133 ; éd. cit., p. 814 lignes 11-12).
f. 120-132 v° : AVGVSTINVS, Opera (extraits).
f. 120-123 : Enarrationes in psalmos (Clavis n° 283).
titre : « Augustinus super psalterium ».
inc. : « Augustinus in expositione psalterii ait psalmo quinto : peccatoribus panis ueritatis... » (V, 15 — P. L., 36, col. 88, éd. cit., infra, p. 25 ligne 4).
expl. : «... et in illo habitat sicut in celo » (CXLIX, 4 — P. L., 37, col. 1951 ; éd. E. Dekkers et J. Fraipont, Sancti Aurelii Augustini Enarrationes in psalmos I-CL (Corpus Christianorum, Series Latina, 38-40), Turnhout, 1956, p. 2181 lignes 16-17).
f. 123 : De consensu Euangelistarum (Clavis n° 273).
titre : « Idem in libro de concordia Euangeliorum ».
inc. : « Per Euangelistarum locutiones uarias... ».
expl. : «... nisi ipse animus inquirendus » (6 lignes).
f. 123-124 v° : In Iohannis Euangelium tractatus. (Clavis n° 278).
titre : « Idem super Iohannem ».
inc. : « De pena tua peccatum tuum accusa, non iudicem... » (I, 15 — P. L., 35, col. 1386 ; éd. cit., infra, p. 9 lignes 6-7).
expl. : «... uitium est immane non uirtus » (C, 2 — P. L., 35, col. 1891 ; éd. R. Willems, Sancti Aurelii Augustini in Iohannis Euangelium tractatus CXXIV (Corpus Christianorum, Series Latina, 36), Turnhout, 1954, p. 589 ligne 8).
f. 124 v°-125 : De sermone Domini in monte (Clavis n° 274).
titre : « Idem in sermone Domini in monte ».
inc. : « Vbi sana fides non est non potest esse iusticia... » (I, 5, 13 — P. L., 34, col. 1236 ; éd. cit., infra, p. 14 lignes 284-285).
expl. : «... illo se occultant lupi » (II, 24, 80 — P. L., 34, col. 1306; éd. A. Mutzenbecher, Sancti Aurelii Augustini De sermone Domini in monte libros duos (Corpus Christianorum, Series Latina, 35), Turnhout, 1967, p. 180 ligne 1862).
f. 125-126 v° : Sermones de uerbis Domini.
titre : « Idem in libro de uerbis Domini secundum Matheum sermone quinto ».
inc. : « Nemo malus facit bonum... » (Sermo 61, chap. 2, 2 — P. L., 38, col. 409; cf. P. Verbraken, La collection de sermons de saint Augustin « De uerbis Domini et Apostoli » (Rev. Bén., 77, 1967, p. 27-46) ; P. P. Verbraken, Études critiques sur les sermons authentiques de saint Augustin (Instrumenta Patristica, 12), Steenbrugge-La Haye, 1976, p. 218-221).
expl. : «... magis plaga caritatis quam elemosina superbie ».
f. 126 v°-127 : De genesi ad litteram libri XII (Clavis n° 266).
inc. : « In rebus obscuris atque a nostris oculis remotissimis... » (I, 18 (37) — P. L., 34, col. 260; éd. cit., infra, p. 27 ligne 12).
expl. : «... sed opinione crimina metiuntur » (IX, 8 (13) — P. L., 34, col. 398; éd. J. Zycha, Sancti Aureli Augustini De genesi ad litteram libri duodecim... (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, 28, 1), Vienne, 1894, p. 276 ligne 21).
f. 127-127 v° : Confessiones (Clavis n° 251).
titre : « Idem de Confessione libro primo ».
inc. : « Quid miserius misero non miserante se ipsum... » (I, 13 — P. L., 32, col. 670 ; éd. cit., infra, p. 11 ligne 15).
expl. : «... Deus meus non est egestas est » (XIII, 8 — P. L., 32, col. 848 ; éd. L. Verheijen, Sancti Augustini Confessionum libri XIII (Corpus Christianorum, Series Latina, 27, 1), Turnhout, 1981, p. 246 ligne 19).
f. 127 v°-128 : De doctrina christiana (Clavis n° 263).
titre : « Idem de doctrina christiana ».
inc. : « Quod nulla res est, omnino... » (I, 2 — P. L., 34, col. 20; éd. cit., infra, p. 7 ligne 13).
expl. : «... dicat bene uiuit male » (IV, 29 — P. L., 34, col. 120; éd. J. Martin, De doctrina christiana... (Corpus Christianorum, Series Latina, 32), Turnhout, 1962, p. 166 ligne 15).
f. 128-128 v° : Enchiridion ad Laurentium seu De fide, spe et caritate (Clavis n° 295).
titre : « Idem in Enchiridion ».
inc. : « Sunt quedam que nescire... » (V, 17 — P. L., 40, col. 239 ; éd. cit., infra, p. 57 lignes 29-30).
expl. : «... non est Dei caritas » (XXXI, 117 — P. L., 40, col. 287 ; éd. E. Evans, Sancti Aurelii Augustini Enchiridion ad Laurentium de fide et spe et caritate (Corpus Christianorum, Series Latina, 46), Turnhout, 1969, p. 112 lignes 21-22).
f. 128 v°-129 v° : De ciuitate Dei (Clavis n° 313).
titre : « Idem in libro de Ciuitate Dei. Libro primo ».
inc. : « Scio quibus uiribus opus sit... » (I, préf. — P. L., 41, col. 13; éd. cit., infra, p. 1 ligne 9).
expl. : «... quos inprobat Christus » (XXI, 27 — P. L., 41, col. 748 ; éd. B. Dombart et A. Kalb, Sancti Aurelii Augustini De ciuitate Dei libri I-XXII (Corpus Christianorum, Series Latina, 47-48) Turnhout, 1955, p. 801 ligne 77).
f. 129 v° : Contra Faustum Manichaeum (Clavis n° 321).
titre : « Idem contra Faustum ».
inc. : « Dilectissimo monendo atque suadendo... ».
expl. : «... uidentur absurda » (7 lignes).
— Contra Iulianum libri VI (Clavis n° 351).
titre : « Idem contra Iulianum Libro tercio ».
inc. : « Tolerabilius lingua quam uita mentitur... ».
expl. : «... cum ipsis erimus » (11 lignes).
f. 129 v°-130 : De agone christiano (Clavis n° 296).
titre : « Idem de agone Christiano ».
inc. : « Per cupiditatem regnat in homine diabolus... ».
expl. : «... sed per meritas malicie stipandiantur » (5 lignes).
f. 130-130 v° : Epistulae (Clavis n° 262).
titre : « Idem ad Quendam comitem ».
inc. : « Noli tuam bonitatem aliorum malignitate... ».
expl. : «... et iudicium miseranti ».
f. 130 v° : Ps. AVGVSTINVS, De ordine monasterii (Clavis n° 1839).
titre : « Idem in regula ».
inc. : « Quid prodest dispergendo dare pauperibus... ».
expl. : «... si inde non proiciatur » (12 lignes).
f. 130 v°-132 v° : « Recollectio dispersorum ».
inc. : « Difficile expertus sum meliores quam qui in monasteriis... ».
expl. : «... quam stultus euitare uoluit ».
~ f. 132 v°-139 : HIERONYMVS presbyter, Opera (extraits).
f. 132 v° : Ps. HIERONYMVS presbyter, Commentarius in Euangelium secundum Marcum (Clavis n° 632).
titre : « Ieronimus super Marcum ».
inc. : « Via Domini qua ad homines uenit penitencia est... ».
expl. : «... quando non placent » (5 lignes).
— Ps. HIERONYMVS presbyter, Commentarius in Canticum Canticorum.
« Idem super Cantica ».
inc. : « Necesse est eum qui audire Scripturas... ».
expl. : «... non queruntur uerba sed sensus » (7 lignes).
f. 132 v°-137 v° : Epistulae (Clavis n° 620).
« Ad Augustinum ».
inc. : « De amicitia omnis tollenda est suspicio... ».
expl. : «... nemo compellit inuitum ».
« De explanatione fidei ».
inc. : « Execramur eorum blasphemians qui dicunt... ».
expl. : «... et fidem et sedem tenes ».
f. 132 v°-133 : « Ad Eliodorum ».
inc. : « Qui in Christo credis et eius crede... ».
expl. : «... sine sudore coronatur ».
f. 133 : « Ad Nepotianum ».
inc. : « Negociatorem clericum et ex inope... ».
expl. : «... quod talis est confitebitur ».
f. 133-133 v° : « Ad Paulinum ».
inc. : « Quanti hodie diu uiuendo portant... ».
expl. : «... omnes sensus uiuent ».
f. 133 v° : « Ad Amandum ».
inc. : « Ventrem distentum cibo et uini... ».
expl. : «... seuit ut misereatur ».
— « De genere interpretandi ».
inc. : « Quia errasse humanum est... ».
expl. : «... uirtutes in uita illorum ».
— « Pammachio et Occeano ».
inc. : « Nec bonis aduersariorum si honestum... ».
expl. : «... non possumus sequi ».
f. 133 v°-134 : « Ad Occeanum ».
inc. : « Ianua diaboli, uia iniquitatis... ».
expl. : «... detrahere non audeant ».
f. 134 : « Ad Euangelum ».
inc. : « Omne quod rarum est ».
expl. : «... erudicio timorem creat ».
— « Ad Marcum ».
inc. : « Apud Christianos non qui patitur... ».
expl. : «... culpa sed fontis ».
— « Ad Rusticum ».
inc. : « Nichil ita offendit Deum quam desperatione... ».
expl. : «... penitenciam semper resurgit ».
— « Ad Lucianum ».
inc. : « Cepisse multorum est... ».
expl. : «... cogitare non possumus ».
— Aduersus Heluidium de Mariae uirginitate perpetua (Clavis n° 609).
titre : « Contra Heluidium ».
inc. : « Apud Christianos soloecismus magnus est... ».
expl. : «... nosse mensuram suam ».
— « Ad Riparium ».
(texte) : « Non est crudelitas pro Deo pietas ».
— Contra Vigilantium (Clavis n° 611).
titre : « Idem contra Vigilantium ».
inc. : « Rara est uirtus nec a pluribus... ».
expl. : «... impacienciam non habet ».
f. 134-134 v° : « Ad Castricianum ».
inc. : « In amicis non res queritur... ».
expl. : «... curare desperat ».
f. 134 v° : « Ad diaconum lapsum ».
inc. : « Nichil ita repugnat Deo... ».
expl. : «... cauentibus ignorare ».
— « Ad Iulianum ».
(texte) : « Mendaces faciunt ut nec uera dicentibus credatur ».
inc. : « Nichil est Christiano felicius... ».
expl. : «... sed magna sunt premia ».
f. 134 v°-135 : « Ad Cromatium ».
inc. : « Nulla necessitas maior est... ».
expl. : «... preponderanda est ».
f. 135 : « Cipriano presbitero ».
inc. : « Nichil ita decipit humanum genus... ».
expl. : «... Dei auxilio deseretur ».
— « Ad Pammachium ».
inc. : « Delicata doctrina est pugnanti... ».
expl. : «... sequi uel diuitem ».
f. 135-135 v° : « Ad Paulam et Eustochium ».
inc. : « Adulator blandus inimicus est... ».
expl. : «... quem mundus oderit ».
f. 135 v° : « Ad uirgines enim ».
(texte) : « Aliter hominum liuor aliter Christus indicat ».
— « Ad Demetriadem ».
inc. : « Virtus semper inuidie patet... ».
expl. : «... amabit te Sapientia ».
— « Ad Aletam ».
inc. : « Non sunt contempnenda... ».
expl. : «... quod ferre non potes ».
— « Ad Fabiolam ».
inc. : « Multa nos facere cogit... ».
expl. : «... uniuersa uocalia sint ».
— « Ad matrem et filiam ».
inc. : « Putride carnes ferro... ».
expl. : «... rumor in publicum fit ».
f. 135 v°-136 : « Ad Castorinam ».
inc. : « Quomodo in cotidiana prece... ».
expl. : «... dissidente cum factis ».
f. 136 : « Ad Foriam ».
inc. : « Detrimentum Gregis pastoris... ».
expl. : «... uicium cessabit et rumor ».
f. 136-136 v° : « Ad Saulinam ».
inc. : « Personam pauperis non accipies... ».
expl. : «... quod dolore curatur ».
f. 136 v° : « Ad Ageruchiam ».
inc. : « Libido transacta semper... ».
expl. : «... pecunias disputantes ».
— « Ad Fabiam questione prima ».
inc. : « Omnes diuicie de iniquitate... ».
expl. : «... aut iniqui heres ».
— « Ad Aigasiam questione prima ».
inc. : « Omnis falsa doctrina... ».
expl. : «... accipit desiderii ».
— « Ad Marcellam ».
inc. : « Ita se natura habet... ».
expl. : «... precepta displicent Christi ».
— « Ad Heliodorum ».
inc. : « Nec uirtutes nec uicia parentes... ».
expl. : «... peritus augeratur ».
— « Ad Trasium ».
inc. : « Non quam spes cum dolore... ».
expl. : «... causa quod dolet ».
inc. : « Difficile est pressam malis... ».
expl. : «... incitamenta uirtutum sunt ».
— « Ad Occeanum ».
inc. : « Plus est animum deposuisse... ».
expl. : «... iudicem respicit ».
— « Ad Innocentium ».
(texte) : « Ocium quasi quedam rubigo ingenii ».
— « Ad Principiam ».
(texte) : « Qualis quisque est talium consorcio delectatur ».
f. 136 y0-137 : « Ad Pammachium ».
inc. : « Quid boni habeat sanitas... ».
expl. : «... dogmatum ueritatem ».
f. 137 : « Ad filiam Mauricii ».
inc. : « Nulla magis Deo quam ymaginis... ».
expl. : «... flebilis lacrimosa deiectio ».
f. 137-137 v° : « Ad Paulinum de diuinis libris ».
inc. : « Ingenium docile et sine doctore... ».
expl. : «... qui se cogitat moriturum ».
f. 137 v°-138 : Aduersus Iouinianum (Clavis n° 610).
titre : « Contra Iouinianum ».
inc. : « Quando minora maioribus... ».
expl. : «... replentur amaritudine ».
f. 138-139 : « Recollectio pretermissorum et dispersorum ».
inc. : « Si iuxta Apostolum Christus... ».
expl. : «... caue ne audiat quod non uis ».
f. 139-142 : AMBROSIVS MEDIOLANENSIS, Opera (extraits).
f. 139-139 v° : Expositio Euangelii secundum Lucam (Clavis n° 143).
titre : « Ambrosius. In prologo super Lucam ».
inc. : « Erugo mentis est rei cupiditas... » (I, 14 — P. L., 15, col. 1539 ; éd. cit., infra, p. 13 lignes 229-230).
expl. : «... pudor est confiteri » (X, 88 — P. L., 15, col. 1825 ; éd. M. Adriaen, Sancti Ambrosii Mediolanensis opera. Pars IV. Expositio Evangelii secundum Lucam (Corpus Christianorum, Series Latina, 14), Turnhout, 1957, p. 371 ligne 849).
f. 139 v°-140 v° : Expositio de psalmo CXVIII (Clavis n° 141).
titre : « Idem super Beati immaculati ».
inc. : « Ante uita quam doctrina... » (I, 2 — P. L., 15, col. 1199).
expl. : «... lucubrare non sinunt » (XXII, 23 — P. L., 15, col. 1519).
f. 140 v°-141 v° : De officiis (Clavis n° 144).
titre : « Idem de officiis. Libro primo ».
inc. : « Scio loqui plerosque cum tacere... » (I, 2, 5 — P. L., 16, col. 25).
expl. : «... nemo simulator est » (III, 22, 134 — P. L., 16, col. 182).
f. 141 v° : Hexameron (Clavis n° 123).
titre : « Idem in Exameron ».
inc. : « Refugit auaricia consorcia... ».
expl. : «... sollicitudinibus que distendunt » (4 lignes).
f. 141 v°-142 : « Recollectio ».
inc. : « Non minus est criminis... ».
expl. : «... reuocant lucubrare non sinunt » (cf. supra, f. 140 v°).
~ f. 142-143 v° : Leo I papa, Sermones (Clavis nos 1656-1658, extraits).
titre : « Leo Papa. Sermone primo ».
inc. : « Si necessarium est trepidare... ».
expl. : «... non amare pastorem ».
~ f. 143 v°-150 : BERNARDVS CLARAEVALLENSIS, Opera (extraits).
f. 143 v°-144 v° : De consideratione.
titre : « Bernardus in libro primo de consideratione ».
inc. : « Noli nimis credere... ».
expl. : «... non nisi ruina est ».
f. 144 v°-145 : ‹GVILLELMVS DE SANCTO THEODORICO›, De contemplando Deo.
titre : « Idem de amore Dei ».
inc. : « Qui desiderat quod assequi non potest... ».
expl. : «... et confunduntur ».
f. 145 : De baptismo aliisque quaestionibus epistola seu tractatus ad Hugonem de Sancto Victore.
titre : « Idem ad Magistrum Hugonem ».
inc. : « Iniuste exigitur obedicio... ».
expl. : «... sentitur non obuiat » (7 lignes).
f. 145-145 v° : De praecepto et dispensatione.
titre : « Idem de dispensatione et precepto ».
inc. : « Super fratrum transgressione... ».
expl. : «... ut diligat iniquitatem ».
f. 145 v° : De gradibus humilitatis et superbiae.
titre : « De gradibus humilitatis ».
inc. : « Inter misericordes deputari non potest... ».
expl. : «... pacienter amplectitur » (10 lignes).
f. 145 v°-146 : ‹RICHARDVS DE SANCTO VICTORE›, Beniamin minor seu De praeparatione ad contemplationem.
titre : « Idem in libro qui dicitur Beniamin ».
inc. : « Qui post perpetrata scelera... » (P. L., 196, col. 7).
expl. : «... et seruandis ueris bonis ».
f. 146-149 v° : Sermones de laudibus Virginis matris.
titre : « Idem super Missus est Gabriel... ».
inc. : « Expedit tibi uirginem non esse... ».
expl. : «... sit quam irrisionis ».
f. 149 v° : « Idem in tractatu de interiore homine ».
inc. : « Quanto in cognitione... ».
expl. : «... uertitur omnis homo » (10 lignes).
f. 149 v°-150 : « De regno celorum ».
inc. : « Est ibidem pax, pietas, bonitas... ».
expl. : «... letetur cum sanctis in celo ».
~ f. 150-150 v° : IOHANNES CHRYSOSTOMVS, Opera (extraits).
titre : « Iohannes Crisostomus ».
inc. : « Vis apparere sanctus circam uiam tuam... ».
expl. : «... in melius mutata discedit ».
~ f. 150 v° : CASSIODORVS, Opera (extraits).
titre : « Cassiodorus ».
inc. : « Nolite queso noxie uos amare... ».
expl. : «... assiduitas uideatur exigere ».
~ f. 150 v°-152 : ISIDORVS HISPALENSIS, Opera (extraits).
f. 150 v°-152 : Sententiae seu De summo bono (Clavis n° 1199).
titre : « Isidorus de summo bono. Libro primo, capitulo quarto ».
inc. : « Sicut ars in artificem retorquet... » (I, 4, 2 — P. L., 83, col. 543).
expl. : «... fauores potentum » (III, 60, 18 — P. L., 83, col. 735).
f. 152 : Synonyma (Clavis n° 1203).
titre : « Idem in libro qui dicitur Sinnonima. Libro primo ».
inc. : « Inanis est penitencia quam sequens... » (I, 77 — P. L., 83, col. 845).
expl. : «... expectandum quod alibi debetur » (non identifié).
~ f. 152-153 v° : CASSIANVS IOHANNES, Collationes (Clavis n° 512, extraits).
titre : « Iohannes Cassianus collatione prima ».
inc. : « Sine uia tendentibus labor est itineris... ».
expl. : «... peccatis grauioribus obligari ».
f. 153 v° : CICERO, ‹De officiis› (extraits).
titre : « Tullius ».
inc. : « Virtutis laus omnis in actione consistit... » (I, 6, 19).
expl. : «... domus honestanda est » (I, 39, 139).
f. 153 v°-154 v° : ‹PVBLILIVS SYRVS›, Sententiae (extraits).
titre : « Seneca in prouerbiis ».
inc. : « Amor arbitrio animi sumitur... » (Sent. 5 — éd. E. Woelfflin, Publilii Syri Sententiae ad fidem codicum optimorum primum recensuit, Leipzig, Teubner, 1869, p. 65 ; G. Meyer, Publilii Syri Mimi Sententiae, Leipzig, Teubner, 1880, p. 17).
expl. : «... Viriliter feras quod necessarie est (Prov., 139 — éd. E. Woelfflin, op. cit. p. 111) suivi de : « Virtutis fructum sapiens in conscientia, stultus autem in gloria ponit » (non identifié).
f. 154 v°-156 : SENECA, Epistulae ad Lucilium (extraits).
titre ligne 28 : « Idem ad Lucilium ».
inc. : « Primum argumentum composite mentis... » (2, 1).
expl. : «... initium est salutis noticia peccati » (28, 9).
f. 157-171 v° : Sermones.
f. 157-160, inc. : « Quicumque baptizati sumus in Christo Ihesu... (Rom. 6, 3-11) Hec uerba sunt Pauli apostoli ad Romanos. Sciendum est quod triplex est baptismus... ».
expl. : «... ut sciant bene ministrare et sicut debent. Quod nobis prestare dignetur qui uiuit et regnat per omnia secula seculorum ».
f. 160-167 v°, titre : « Sermo de doctoribus sanctis ».
inc. : « Vos estis sal terre » (Math. 5, 13). Lectio ista euangelica, fratres karissimi, proprie pertinet ad pastores... ».
expl. : «... Saluator sal terre appellat. Qui cum Patre et Spiritu sancto uiuit et cetera » (même sermon dans le ms. Évreux, Bibl. mun., lat. 23 (XIIIe s.) f. 133-147).
f. 167 v°-171 v°, inc. : « Vigilate quia nescitis qua hora Dominus uester uenturus sit (Math., 25, 13). Sepe nos, fratres karissimi, ad uigilandum Dominus hortatur... ».
expl. : «... excipiendum paratos inueniat. Qui cum Patre et Spiritu Sancto uiuit et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen ».
~ f. 171 v°-172 : Biblia : Vetus Testamentum (extraits).
inc. : « O Pastor et Ydolum derelinquens... » (Zacharias, XI, 17).
expl. : «... in saeculum pertusum » (Aggeus, I, 6).
f. 172 v° (add. contemporaine) : ‹Versus›.
« Sputa, flagella, mine, probra (add. interlinéaire : « uel crux ») claui, lancea spine
Felici fine nostre sunt meta ruine » (cf. H. Walther, Initia carminum, n° 18565 et Proverbia, nos 30268 a et 30270).
— Verso du plat inf. (add. contemporaine) Ps. SENECA, Proverbia (extrait).
titre : « Seneca plus ».
« Est ratio quod amor rationis nesciat usum » (cf. H. Walther, Proverbia, n° 7849).
Origine : 3 — française, vraisemblablement copié à l’abbaye de Lyre, écritures droites et régulières.
Possesseur : 2-3 — Étienne du Pré abbé de Lyre de 1400 à 1414 dont la signature « De Prato » figure au f. 4 v° et au verso du plat inf. ; abbaye Notre-Dame de Lyre, d’après les ex-libris au f. 5, marge inf. : « De abbatia Lire » (XVe s.) et marge sup. : « De Abbatia Lyrae in Normannia » (XVIIIe s.).
Source des données : Biblissima
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF