Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2832

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63124

Manifeste IIIF

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Voir t. III, 405.

    F. 11-29. La lettre dédicatoire et la préface en vers sont d'EUGENIUS TOLETANUS ; cf. Diaz y Diaz, Index scriptorum latinorum Medii Aevi Hispanorum , Salamanca, 1958, 58, n os 198-199. Pour l'édition , lire ( Auct. ant. , XIV) (et non Poet. lat. , II).

    F. 111-124. Titulorum gallicanorum liber ; cf. Clavis Patrum latinorum , n° 997 ; au f. 119, l'élégie attribuée à Eugène de Tolède est en fait un extrait de MAXIMIANUS, Elegia V, 1-6 ; cf. Y. F. Riou, dans Revue d'histoire des textes , II (1972), 14, 37-38 ; au f. 121v, l'épitaphe de Nicolas est en vers acrostiches.

    F. 137-137v. Ajouter à la bibliographie N. M. Häring, Comment. on the Pseudo-Athanasian creed , 1972, 231, n° 1. IX e s. (848-880), d'après Ch. Samaran et R. Marichal, Catal. des mss. en écriture latine , II, 131.

    f. 123v-124 : cf. B. Bischoff, dans Mélanges J. De Ghellinck , 122-123.


    Ce manuscrit a fait l’objet d’une notice dans le cadre du projet MANNO (Manuscrits notés en neumes en Occident).


    F. 1v-10v [EUGENIUS II, ep. TOLETANUS, Carmina] (Ms. P. de Vollmer, dans M. G., Auct. Ant., XIV, pp. XX, XL et 231-235, préface et carm. 1-4) (1v-3) ; — (ibid., 236-238, carm. 6 et 7) (3-3v) ; — (ibid., 239-245, carm. 9-14) (3v-7) ; — (ibid., 235-236, carm. 5) (7-7v) ; — (ibid., 246, carm. 16) (7v-8) ; — (ibid., 246-247, carm. 18-19) (8) ; — (ibid., 255-257, carm. 36-39) (8-9) ; — (ibid., 258, carm. 42) (9) ; — (ibid., 262, carm. 70) (9) ; — (ibid., 268-269, carm. 97-100) (9v-10) ; — (ibid., 267, carm. 267, carm. 96) (10) ; — (ibid., 264, carm. 78) (10) ; — (ibid., 269-270, carm. 101) (10-10v).

    F. 11-29 DRACONTIUS [De laudibus Dei, ex recensione Eugenii Toletani] : « Inclito glorioso rerum Domino Chindasuindo... Clementie vestre jussis... » (Ms. P. de Vollmer, M. G., Poet. lat. II, 27) (11) ; — « Principis insignem faciem visure libelle... » (ibid., 27-29) (11-11v) ; — « Liber primus. Prima dies lux est terris, mox una tenebris... » (ibid., 27-29) (11v-24v) ; — « Hoc sequenti libello auctoris satisfactio continetur... Rex eterne Deus, auctor rectorque serenus... » jusqu'à : « ... Nescia fervoris vel levitatis inops... » (ibid., 115-127) (24v-28v) ; — « Monostica recapitulationis septimi diei a Domno Eugenio in fine libri Dracontii adjecta. Primus in orbe dies lucis primordia sumpsit... » jusqu'à : « ... servulus Eugenius devota mente dicavit... » (ibid., 67-69) (28v-29) ; cf. Vollmer, Poetae lat. min., V, Leipzig, 1914, coll. Teubner, V et X, ms. P.

    F. 29v-30v [CYPRIANUS GALLUS] « Versus Sci. Cypriani ep. et martiris ad quendam senatorem ex christiana religione ad idolorum servitutem conversum... » jusqu'à : « ... pro pena posuit, sedet eternumque sedebit... » (Ms. F. de Peiper, dans C. S. E. L., XXIII, XX et 227-230).

    F. 30v-32v S. PROSPER AQUITANUS [Poema conjugis ad uxorem], douteux : « De vitiis morum lapsae rei publice. Qui centum quondam terrae vertebat aratris... » (C. S. E. L., XXX, 344-348).

    F. 33-70v FLORUS LUGDUNENSIS [Carmina] (Ms. B. de Dümmler, M. G., Poet. lat., II, 508 et 509-535, carm. 1-5) (33-53v) ; — (ibid., 559-564, carm. 28) (53v-57) ; — (ibid., 554-559, carm. 26-27) (57-61) ; — (ibid., 540-542, carm. 10-11) (61-63) au f. 62, notation neumatique lyonnaise sur deux vers ; — (ibid., 544-545 ; carm. 13) ; cf. Cod. hag., I, 212 (63-65) ; — (ibid., 551-552, carm. 24) (65-66) ; — (ibid., 538-539, carm. 9) (66-67) ; — (ibid., 542-544, carm. 12) (67-68v) ; — (ibid., 546, carm. 14) (68v-69) ; — (ibid., 547-549, carm. 17-21) (69-70) ; — (ibid., 546, carm. 15 et 16) (70-70v) ; ms. utilisé par Mabillon, Vetera Analecta, 1723, 413-417 ; cf. Maassen, dans Sitzungsber, der Akad. des Wiss., Wien, XCII (1879), 305-307.

    F. 72-111 WANDALBERTUS PRUMIENSIS [Carmina] (Ms. B. de Dümmler, dans M. G., Poetae lat., II, 568-622) ; cf. Dümmler, dans Neues Archiv., IV (1879), 306-307.

    F. 111-124 [Carmina et Epitaphia] « Ymnus Eugenii episcopi de sancto Dionisio. Celi cives applaudite... » [S. EUGENIUS TOLETANUS ?] (Ms. P. de Vollmer, M. G., Auct. ant., XIV, 282) ; cf. Chevalier, Repert., n° 3473 et suppl. (111-111v). — « Ymnus in festivitate sancti Lupi. Clara sanctorum meritis tropea... » ; cf. Chevalier, n° 3326 (111v-112). — « Super sepulchrum sancte Paule. Scipio quam genuit Pauli fudere parentes... » ; « In foribus spelunche. Respicis angustum precisa rupe sepulchrum... », cité par s. Jérôme, Epist. 108 ad Eustochium virginem (C. S. E. L., LV, 350-351) (112). — « Epitafium Caretenes religiose regine que condita est Lugduni in basilica sancti Micahelis. Sceptrorum columen, terre decus et jubar orbis... » (M. G., Auct. Ant., VI2, 185) (112v-113). — « Epitafium sancti Aviti. Quisquis mestificum tumuli dum cernis honorem... » (ibid., 185-186) ; cf. Delisle, dans Hist. litt., XXIX, 450 (113-113v). — « Epitafium sancti Hesicii. Presulis junctum tumuloque Aviti... » (M. G., Auct. Ant., VI2, 187-188) (113v-114). — « Epitafium sancti Pantagati. Sanctorum vitam transactis cursibus evi... » (ibid., 187) (114-114v). — « Humanos quicumque tremens sub pectore casus... » [Epitaphium Namatii episcopi] (ibid., 188-189) (114v-115). — « Quisquis lucifero sortitur munere seclum... ». [Epitaphium Silviae matris Celsi Patricii] (ibid., 189-190) (115-115v). — « Epitafium sancti Gregorii. Suscipe, terra, tuo corpus de corpore sumptum... » (ibid., 189-190) (115v-116). — « Epitafium Cedual regis. Culmen, opus, sobolem, pollentia regna triumphos... », reproduit par Bède, Hist. ecclesiastica, V. c. 7 (P. L., XCV, 238) et par Paul Diacre, De gestis Langobardorum, VI, c. 15 (ibid., 633-634) (116-116v). — « Quisquis ab occasu properas huc quisquis ab ortu... » [FORTUNATUS, Epitaphium Victoriani abbatis] (M. G., Auct. Ant., (IV1, 87) (116v). — « Epitafium Julii Aviti. Christicolas inter populos animasque sacratas... » (M. G., Auct. Ant., VI2, 191) (116v-117). S. MARTINUS DUMIENSIS, « Versus... in Basilica. Post evangelicum bis seni dogma senatus... » (117-117v) ; « Epitaphium ejusdem. Pannoniis genitus transcendens equora vasta... (117v) ; Ejusdem in refectorio. Non hic auratis ornantur prandia fulcris... » (ibid., 194-196). (117v-118). — « Epitaphium Mumnice matris sancti Augustini. Hic posuit cineres genetrix castissima prolis... » (G. B. de Rossi, Inscriptiones christ. urbis Romae, II (1888), 252-253) (118). « Epitaphium Fortunati episcopi. Ingenio clarus, sensu celer, ore suavis... » (M. G., Auct. Ant., VI2, 193) (118). — S. DAMASUS I papa : « Versus Damasi pape in laudem Pauli apostoli. Jamdudum Saulus procerum precepta secutus... » [Epigramma II] (Ihm, Anthol. Lat., suppl. I, 3-6) (118-119). — S. EUGENIUS TOLETANUS, « De Sene. Emula quid tardas mortem properare senectus... », « Epitaphium ejusdem. Gloria divitie fundi domus ampla valete... » (M. G., Auct. Ant., XIV, 281-282) ; cf. Manitius, dans Rheinisches Museum, L (1895), 642-643 (119). — « Epitaphium Nestorianis et Pelagianis. Nestoriana lues successi pelagiane... » [S. PROSPER AQUITANUS] (P. L., LI, 153-154) (119-119v). — « Conjugii dulcis hoc est commune sepulchrum... » [Epitaphium Dinamii Patricii et Eucheriae conjugis] (M. G., Auct. Ant. VI2, 194) (119v-120). — « Elpes dicta fui Sicule regionis alumna... » [Epitaphium Helpae, uxoris Boethii] (Bücheler, Ant. Lat., II2, Leipzig (1897), 683, n° 1432) (120). — « Conditor [sic] hic regum genetrix et regia conjunx... » [Epitaphium Austregildis reginae] (M. G., Auct. Ant., VI2, 191-192) (120v). — « Olim que propriis letata est Gallia regnis... » [Epitaphium Chlodomeris filii Guntchramni regis] (ibid., 192) (120v-121). — « Jungitur hic tumulo fratris germanus et almo... » [Epitaphium Chlotarii fratris Chlodomeris] (ibid., 192) (121). — « Huc rogo pauxillum veniens subsiste viator... » [Epitaphium Alchuini] (M. G., Poetae lat., I, 350-351) (121-121v). — « Nobilis et magno virtutum culmine cels E... » [Epitaphium Nicholai] (M. G., Auct. Ant., VI2, 193) (121v-122). — « Catholica, sollers, cauta, moderata, venusta... » (ibid., 193) (122). — « Cura labor meritum sumpsi pro munere honorem... » [Epitaphium Senecae] (Riese, Anthol. Lat., Leipzig I2 (1906), 138, n° 667) (122). — « Meum amice ne doleas sortem... » (G. B. de Rossi, op. cit., 268, n° 31) (122-122v). — « Hic legar, hic vivam, nec nomen inane relinquam... » (ibid., n° 32) (122v). — « Rure morans quid agam respondi pauca rogatus... » [MARTIALIS, De habitationeruris] (Riese, op. cit., I1, 98, n° 26) (122v). — « Exsul ab humano dum pellitur orbe Johannes... » [BEDA, Epigramma de Beato Johanne et ejus Apocalypsi] (P. L., XCIII, 133-134) (122v-123). — « Versus Sybille de Christo. Dabunt autem alapas Deo manibus incestis... », citation des Oracula Sibyllina contenue dans Lactance, Divin. Instit., l. VI, c. 18, traduite par S. Augustin, De civit. Dei, l. XVIII, c. 23 (C. S. E. L., XL2, 299-300) (123-123v) ; — « Judicii signum, tellus sudore madescet... » [Carmen Sybillae Erythreae] (Rzach, Oracula Sybillina, Vienne (1891), 153), cité par S. AUGUSTIN (loc. cit., 297-298) notation bénéventaine ; cf. Chevalier, n° 9876 (123v-124).

    Cf. G. B. de Rossi, op. cit., II, 262-268 ; Duchesne, Historiae Franc. script., II (1739), 531-537.

    F. 124-130 [THEODULFUS, Praefatio Bibliae] « Quicquid ab Hebreo stilus Atticus atque Latinus... » (Ms. F. de Dümmler, M. G., Poetae lat., I, 441, 532-540) ; cf. Delisle, dans Bibl. Ec. des chartes, XL (1879), 6-7.

    F. 130-134 [Epistola ad Modoinum] « Hoc Motoine tibi Teodulfus dirigit exul... » (M. G., Poetae lat., I, 563-569).

    F. 135 [Versus Catonis contra luxuriam] « Qui cupis esse bonus, qui vitam queris honestam... » (M. G., Auct. ant., XIV, 237 note).

    F. 135v Poème de 19 vers : « Ut mediam solio sese dedit advolat omnis... » dont les 8 derniers, grattés, ont été remplacés au XIe s. par un vers : « Superata tellus sidera donat ». Dessin à la plume à demi effacé représentant un serpent se mordant la queue.


    F. 136-136v [THEODULPHUS AURELIANENSIS ? Expositio symboli apostolorum] fragm. : « ... injurias ut nos ineffabilibus onoribus suavissime ditaret vite... — ... ex qua invisibiliter... » (Maï, Script. vet. nova collectio, IX, 391-392 ; P. L., CCXIII, 732-733).

    F. 137-137v [Expositio symboli quod dicitur Athanasii] fragm. : « ... Sequitur. Qualis Pater, talis Filius, talis Spiritus sanctus. Sciendum est omnino... — ... ubique totus per divinitatis... » (Mai, op. cit., IX, 400-401 ; P. L., CCXIII, 740-741) ; cf. Burn, The Athanasian Creed, dans Texts and Studies, IV1, Cambridge (1896), p. LI-LV ; Wilmart, Cod. Reg. lat., t. I, 551-552 (cod. 231).

Intervenants

Autres intervenants

Anciennement dans

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Provient de l'Église de Saint-Oyan (Saint-Claude, Jura), à laquelle il fut donné par le prévot Mannon (+ le 16 août 880) d'après la mention du f. 1 : « Voto bonae memoriae Mannonis liber ad sepulchrum sancti Augendi oblatus » ; cf. Delisle, Cab. des mss ., III. 260 et pl. 28, 2-3 ; Castan, dans Bibl. Ec. des chartes , L (1889), 327 ; Lindsay, Palaeogr. lat ., IV, 49. — Appartint à Petau puis à L.-E. Bigol dont les armes gravées se trouvent au verso du plat supérieur de la reliure et l'anc. cote : « Q 41 » au f. 1 ; cf. Delisle, Bibl. Bigot ., 82. — Sur un papillon collé au verso du plat supérieur de la reliure, indications bibliographiques datées du 8 juin 1877

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Aemula quid tardas mortem properare senectus//...

    f. 119

    Caeli cives applaudite // Mundi jucundo lumini//...

    f. 111

    Catholica, sollers, cauta, moderata, venusta//...

    f. 122

    Christicolas inter populos animasque sacratas //...

    f. 116v

    Clara sanctorum mentis tropaea...

    f. 111v

    Clementiae vestrae jussis, serenissime princeps, plus volendo deserviens quam valendo...

    f. 11

    Conditor hic regum genetrix et regia conjux//...

    f. 120v

    Conjugii dulcis hoc est commune sepulchrum//...

    f. 119v

    Culmen, opus, subolem, pollentia regna triumphos//...

    f. 116

    Cura labor meritum sumpti pro munere honores//...

    f. 122

    Dabunt autem alapas Deo manibus incestis //...

    f. 123

    Exsul ab humano dum pellitur orbe Johannes//...

    f. 122v

    Gloria divitiae fundi domus ampla, valete //...

    f. 119

    Helpes dicta fui, Siculae regionis alumna //...

    f. 120

    Hic legar, hic vivam, nec nomen inane relinquam //...

    f. 122v

    Hic posuit cineres genetrix castissima prolis //...

    f. 118

    Hoc, Modoine, tibi Theodulfus dirigit exsul //...

    f. 130

    Huc rogo pauxillum veniens subsiste viator//...

    f. 121

    Humanos quicumque tremens sub pectore casus//...

    f. 114v

    Ingenio clarus, sensu celer, ore suavis//...

    f. 118

    Jamdudum Saulus procerum praecepta secutus //...

    f. 118v

    Judicii signum, tellus sudore madescet//...

    f. 123v

    Jungitur hic tumulo fratris germanus et almo//...

    f. 121

    Meam, amice, ne doleas sortem//...

    f. 122

    Nestoriana lues successi Pelagianae//...

    f. 119

    N obilis et magno virtutum culmine cels E //...

    f. 121v

    Non hic auratis ornantur prandia fulcris...

    f. 117

    Olim quae propriis laetata est Gallia regnis//...

    f. 120v

    Pannoniis genitus transcendens equora vasta //...

    f. 117v

    Post evangelicum bis seni dogma senatus //...

    f. 117

    Praesulis junctum tumuloque Aviti //...

    f. 113v

    Prima dies lux est terris mox una tenebris //...

    f. 11v

    Primus in orbe dies lucis primordia sumpsit //...

    f. 28v

    Principis insignem faciem visurae libellae //...

    f. 11

    Qui centum quondam terrae vertebat aratris...

    f. 30v

    Qui cupis esse bonus, qui vitam quaeris honestam //...

    f. 135

    Quidquid ab Hebraeo stilus Atticus atque latinus //...

    f. 124

    Quisquis ab occasu properas huc quisquis ab ortu //...

    f. 116v

    Quisquis Lucifero sortitur munere saeclum //...

    f. 115

    Quisquis maestificum tumuli dum cernis honorem //...

    f. 113

    Respicis augustum praecisa rupe sepulcrum // Hospitium...

    f. 112

    Rex aeterne Deus, auctor rectorque serenus //...

    f. 24v

    Rure morans quid agam respondi pauca rogatus //...

    f. 122v

    Sanctorum vitam transactis cursibus aevi //...

    f. 114

    Sceptrorum columen, terrae decus et jubar orbis //...

    f. 112v

    Sciendum est omnino quod qualitas de Deo proprie non dicitur...

    f. 137

    Scipio quam genuit Pauli fudere parentes //...

    f. 112

    Superata tellus sidera donat...

    f. 135v

    Suscipe, terra, tuo corpus de corpore sumptum //...

    f. 115v

    Ut mediam solio sese dedit advolat omnis //...

    f. 135v

    ALCUINUS -- Epitaphium
    AUSTREGILDE, reine de Bourgogne -- Epitaphium
    AVITUS (s.), ep. Viennensis -- Epitaphium
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Expositio in Apocalypsim (excerpta)
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Historia ecclesiastica gentis Anglorum (excerpta)
    BIBLIA SACRA -- Apocrypha Veteris Testamenti Carmen Sibyllae Erythraeae
    BIBLIA SACRA -- Apocrypha Veteris Testamenti Oracula sibyllina
    BIGOT (Émeric) -- Ex-libris gravé aux armes, collé
    BIGOT (famille) -- Possesseur
    BOETIUS -- Epitaphium Helpae uxoris Boetii
    CAEDWALLA, rex Anglo-saxonum -- Epitaphium
    CARETENES (s.), regina -- Hymnus
    CARMEN AD QUEMDAM SENATOREM
    CATO (Pseudo-) -- Versus contra luxuriam
    CHINDASVINTHUS, rex Wisigothorum -- Lettre à lui adressée
    CHLODOMER, filius Guntchramnis regis Burgundiae -- Epitaphium
    CHLOTARIUS, filius Guntchramnis regis Burgundiae -- Epitaphium
    CYPRIANUS CARTHAGINENSIS ep. (s.) -- Carmen ad quemdam senatorem
    DAMASUS I papa (s.) -- Epigrammata
    DÉCORATION -- Dessins à la plume
    DIONYSIUS DE MOLENDINO, card. -- Hymnus
    DRACONTIUS -- Laudes Dei
    DYNAMIUS -- Epitaphium Dynamii patricii et Eucheriae conjugis
    Écriture -- française (IX e s.), école de Lyon
    Épitaphes
    EUCHERIA -- Epitaphium Dynamii patricii et Eucheriae conjugis
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Recensio : DRACONTIUS, De Laudibus Dei
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Carmina
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Epistola ad Chindasvinthum regem de Dracontii carminibus
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Praefatio metrica in Dracontii libros
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Epitaphium
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- Hymnus de s. Dionysio
    EUGENIUS II TOLETANUS ep. -- De Sene
    FLORUS LUGDUNENSIS -- Carmina
    FORTUNATUS (Venantius), ep. Pictavensis -- Epitaphium
    FORTUNATUS (Venantius), ep. Pictavensis -- Carmina : epitaphium Victoriani abbatis
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Epitaphium
    HELPA -- Epitaphium Helpae uxoris Boetii
    HESYCHIUS (s.) -- Epitaphium
    HIERONYMUS (s.) -- Epistolae. Excerpta
    JULIUS AVITUS -- Epitaphium
    LUPUS LUGDUNENSIS ep. (s.) -- Hymnus
    LYON (Rhône). Chapitre -- Possesseur (?)
    MANNO, praepositus -- Possesseur (IX e s.)
    MARTIALIS (Marcus Valerius Martialis) -- De Habitatione ruris
    MARTINUS BRACARENSIS ep. (s.) -- Versus
    MAXIMIANUS -- Elegia I (excerptum)
    MODOINUS, ep. Augustodunensis -- Lettre en vers à lui adressée
    MONICA (s.) -- Epitaphium
    NAMATIUS (s.) -- Epitaphium
    NICOLAUS -- Epitaphium
    Notation musicale -- Notation bénéventaine
    OLYMPIADA -- Epitaphium
    PANTAGATUS (s.) -- Epitaphium
    PAULA (s.) -- Hymnus et epitaphium
    PAULUS DIACONUS -- Historia Longobardorum (excerpta)
    PETAU (Paul) -- Possesseur
    POEMA CONJUGIS AD UXOREM
    PROSPER AQUITANUS (s.) -- Epitaphium nestorianae et pelagianae haereseon
    PROSPER AQUITANUS (s.) -- Poema conjugis ad uxorem
    RELIURE -- Reliure Parchemin naturel souple à rabats
    RELIURE -- Éléments annexes Titre manuscrit au dos de la reliure
    RELIURE -- Éléments annexes Tranches peintes en bleu
    SAINT-CLAUDE (ou SAINT-OYAN, abbaye de), dioc. de Lyon -- Possesseur
    SENECA (Lucius Annaeus Seneca) -- Epitaphium
    SILVIA, mater Celsi Patritii -- Epitaphium
    SYMBOLUM ATHANASIANUM -- Commentarius (fragmentum)
    THEODULPHUS, ep. AURELIANENSIS -- Epistola
    THEODULPHUS, ep. AURELIANENSIS -- Préface en vers à la Bible
    THEODULPHUS, ep. AURELIANENSIS -- Expositio symboli Apostolorum
    TITULORUM GALLICANORUM LIBER
    Vers anonymes latins -- Divers
    Vers anonymes latins -- Vers acrostiches
    WANDALBERTUS PRUMIENSIS -- Carmina

Sources des données