Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2881

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q381897

  • Titre attesté :
    • S. Anselmus Cantuariensis
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2881
    • Paris. BnF, Latin 2881
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Anselme (saint, 1033-1109)
  • Date de fabrication :
  • Support : Parchemin.
  • Composition :
    • II et 176 ff.
  • Format :
    • 200 × 120 mm.
  • Aspects codicologiques :
    • Initiales rouges et vertes, quelques-unes peintes à filigranes. Rubriques. — Les 15 premiers cahiers signés « a » à « o ». — Au f. 174v, essais de plume. II et 176 ff. 200 × 120 mm.
  • Reliure :
    • Reliure ancienne peau de truie sur ais de bois ; traces de fermoirs.

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-61v « Monologion », avec préface (1-2v) et table en 80 chap. (2v-5v) (F. S. Schmitt, S. Anselmi opera, I, 7-87).

    F. 61v-79 « Proslogion » avec prologue (61v-63) et table en 24 chap. (63-63v) (ibid., 93-122).

    F. 79-83v « Disputatio cujusdam pro insipiente... » (ibid., 125-129).

    F. 83v-92 [Liber apologeticus] « Liber contra respondentem pro insipiente » (ibid., 130-139).

    F. 92-113v [Epistola de incarnatione verbi] deuxième recension (F. S. Schmitt, Floril. patristicum, XXVIII, 6-26).

    F. 114-173 [Meditationes et orationes] « Liber orationum ... Terret me vita mea ... » (P. L., CLVIII, 722-725, medit. 2) (114-117) ; — « Oratio ad Dominum J. C. desiderantis in se accendere amorem ejus », recueil des prières selon la plus ancienne forme (ibid. 902-1016, nos 20, 50-52, 63-65, 67-69, 71, 72, 75 (à s. Quentin), 74, 23, 24) (117-169v) ; — « Deploratio virginitatis male amisse. Anima mea anima erumnosa.... » (ibid., 725-729, medit. 3) (169v-173) ; cf. Wilmart, dans A. Castel, Méditations et prières de s. Anselme, Paris 1923, p. XLVI et XLIX, et dans Rech. de théol. anc. et mediévale II (1930), 198, III (1931), 23-25 ; Bull. de théol. anc. et médiévale, III (1932) 577* n. 1143.

    Feuillets de garde I-IIv et 175-176v. Messe et litanies brèves du Samedi saint, Exultet, à lire : ff. Iv, Ir, 175r-176v, IIv ; séquence de Pâques : « Fulgens preclara ... » ; cf. Chevalier n° 6601 (II) ; prose d'un Saint martyr, incomplète du début : « ... lo claudit ergastulo ... » (Iv), notation musicale française sur portée à quatre lignes (XIIeXIIIe s.).

    Sur les différentes attributions des oraisons et méditations de s. Anselme, cf. A. Wilmart, Auteurs spirituels, 147-216.

    Voir t. III, 407.

    F. 79-83v. [GAUNILO Majoris Monasterii monachus, Liber pro insipiente] ; cf. F. S. Schmitt, éd. cit. dans la notice.

    f. 114-175 : (F. S. Schmitt, S. Anselmi opera, III).


    Ce manuscrit a fait l’objet d’une notice dans le cadre du projet MANNO (Manuscrits notés en neumes en Occident).

Intervenant

Autres intervenants

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Provient de Mazarin.

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Anima mea, anima aerumnosa, anima, inquam, misera miseri homunculi...

    f. 169v

    Domine Jesu Christe, redemptio mea, misericordia mea, salus mea...

    f. 117

    Dulcis et benigne Domine Jesu Christe qui exhibuisti caritatem...

    f. 166

    Fulgens praeclara rutilat per orbem hodie dies in qua...

    f. II???

    Maria tu illa magna, tu illa major beatarum Mariarum...

    f. 124

    Omnipotens et pie Domine Jesu Christe, quem opto propitium amicis meis...

    f. 168

    Peccator homuncule, tu multum indigens, tu qui nimis Deum contristasti...

    f. 153v

    Sancta et inter sanctos post Deum singulariter sancta Maria, mater admirabilis...

    f. 120

    Sancta Maria Magdalene, quae cum fonte lacrimarum ad fontem misericordiae...

    f. 163v

    Sancte et beate Benedicte, quem tam opulentia benedictione virtutum...

    f. 159

    Sancte et beate Johannes, altissime evangelistarum Dei, dilectissime apostolorum Dei...

    f. 143

    Sancte et benignissime Petre, fidelis pastor ovium Dei, princeps apostolorum...

    f. 133

    Sancte Johannes, tu ille Johannes qui Deum baptizasti, tu prius...

    f. 130

    Sancte Johannes, tu ille Johannes, unus ex magnis apostolis Dei...

    f. 145v

    Sancte Paule, tu magne Paule, tu ille qui unus ex magnis apostolis Dei...

    f. 136

    Sancte Quintine, pie Quintine, beate Quintine, unus de gloriosis martyribus...

    f. 161

    Sancte Stephane, beate Stephane, benigne Stephane, fortis miles...

    f. 149

    Terret me vita mea. Namque diligenter discussa apparet...

    f. 114

    Virgo mundo venerabilis, mater humano generi amabilis...

    f. 121v

    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Epistolae
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Liber apologeticus contra Gaunilonem
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Meditationes
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Monologion
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Orationes (d'après la liste donnée par Wilmart, Auteurs spirituels, 157)
    ANSELMUS CANTUARIENSIS archiep. (s.) -- Proslogion
    Cotes anciennes non identifiées -- En chiffres arabes sur étiquettes de papier au dos des reliures
    DÉCORATION -- Initiales de couleur (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Initiales filigranées (fin XIIe et début XIIIe s.)
    « EXSULTET » noté -- Fragmentum
    GAUNILO, monachus Majoris Monasterii -- Liber pro insipiente
    Hymnes -- Hymnes avec notation musicale. Hymnes divers
    MARIA (b. Virgo) -- Prières
    Martyrs -- Hymnes
    MAZARIN (Jules, card.) -- Possesseur
    Notation musicale -- Notation française
    Pâques -- Hymnes pour le temps pascal ; avec notation musicale
    PAULUS (s.), apostolus -- Prières
    RELIURE -- Reliure Peau de porc sur ais de bois
    RELIURE -- Éléments annexes Titre manuscrit sur une étiquette : au dos de la reliure
    SAMEDI SAINT -- Messe. Fragment
    STEPHANUS (s.), protomartyr -- Prières à lui adressées

Source des données