Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.2713

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q97540

  • Autre forme de la cote :
    • Vat. lat. 2713
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 2713
    • Vatican. BAV, Vat.lat.2713
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.2713
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Papier (filigrane var. Briquet 7695: Rome, 1472-1476), XVe s., 88 ff. (f. 12v°, 14v°, 47v°, 48, 49v°-54, 74v°-77v° et 84-87v° blancs), 293 x 213 mm., 2 col.: f. 2, f. 11v°, f. 13-14. Aux f. 48v°-49, croquis du Pont-Euxin et du Bosphore.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 3://inuenimus

    f. 1: Caesar, De bello Gallico (extrait).

    titre: «Cesar in comentaris».

    texte: «Multum cum in omnibus tum in re militari fortuna potest» (VI, 30, 2).

    ~ — ‹Epigramma in morte Innocentii VIII›.

    inc.: «Imprimat ossa Cibi Baptistae cippus et arcis...» (4 v. -non identifié).

    ~ f. 2: «De auibus Ouidii».

    inc.: «Philomena nocte dieque canit

    Parrus tintinat per omnem noctem...».

    expl.: «... Butio palustris bugit

    Regulus // Merops //Prognes - zinzinulant».

    ~ f. 2v°: ‹Alphabetum graecum›.

    f. 3-5v°: Servivs, De finalibus.

    à la fin: «Explicit Seruii Honorati de productione et correptione syllabarum».

    f. 5v°: Ps. Priscianvs, De accentibus (extraits remaniés).

    pas de titre.

    inc.: «Verba tertie coniugationis que is syllaba finiuntur cum in trisyllabis uel polisyllabis ueniunt...».

    expl.: «... sed hec et his similia regulam prime coniugationis sequuntur» (14 lignes: cf. chap. 5-6 - éd. H. Keil, Gramm. lat., 3, Leipzig, 1859, p. 527 l. 18-528 l. 7).

    f. 6-9v°: Diomedes, Ars grammatica (extraits remaniés).

    1) titre f. 6: «Secundum Diomedem grammaticum pedes».

    inc.: «_ _ Spondeus constat ex duabus longis / ⏑ ⏑ Pyrrichius [sic] siue periambus constat ex duobus breuibus...».

    expl.: «... ⏑ ⏑ ⏑ Tribacus [sic] ex tribus breuibus / _ _ _ Molossos ex tribus longis» (12 lignes -non identifié).

    2) inc. f. 6: «Poematum genera sunt tria aut enim actiuum est uel imitatiuum quod Greci...».

    expl.: «... uel Odissea tota Homeri uel actiui et exegetiui uel narratiui» (13 lignes: extr. liv. III - éd. H. Keil, op. cit. supra, 1, Leipzig, 1857, p. 482, l. 14-31).

    3) inc. f. 6v°: «Poetica est ficte uereque narrationis congruenti rythmo...».

    expl.: «... Poesis contextus et corpus tocius operis effecti ut Eneis» (5 lignes: extr. liv. III - éd. H. Keil, op. cit. supra, 1, p. 473, l. 16-20).

    4) «Syllaba proprie est congregatio aut comprehensio litterarum que enunctiata sint...».

    expl.: «... dumtaxat uti [sic] admittunt qui metrorum rationes sunt admodum perspicaces» (extr. lib. II - éd. H. Keil, op. cit. supra, 1, p. 427, l. 4-430, l. 26).

    5) «Diomedis grammatici».

    inc.: «Omnia nomina aut in uocales desinunt aut in semiuocales aut in unam mutam...».

    expl.: «... sic Troas Stigas Delphinas uocatiuo o Troes Stiges et cetera similia» (non identifié).

    f. 9v° (add. d'une autre main): Ps. Priscianvs, De accentibus (extrait remanié).

    titre: «De nominibus in x».

    inc.: «Ax syllaba finita omnia breuiantur ut pertinax contumax in obliquis produxitur...».

    expl.: «... Que in duas consonantes desinunt sunt longa propositione aut compositione producuntur» (9 lignes: chap. 3 - éd. H. Keil, op. cit. supra, 3, p. 525, l. 30-526, l. 11).

    ~ f. 10-11: ‹De Vrbis Romae portis›.

    titre: «De Vrbe Roma».

    inc.: «Plinius in III naturalis historie ex Augusti traditionibus scribit urbis ambitum suo tempore milia passuum uiginti continere...» (4 lignes -citation non identifié).

    suivie d'une description des vingt et une portes de Rome: «Flumentana, Collatina, Collina, Exquilina... -... Catularia, Triumphalis».

    inc.: «Flumentana porta dicta est qua Tybris Vrbem intrans...».

    expl.: «... Triumphalis porta ... triumphi agebantur iuxta quem in Vaticano apud Neronis circum Cai Calligule obelistus [sic] conspicitur finisque pompe erat Capitolini Iouis templum» (non identifié).

    ~ f. 11v°: ‹Definitiones›.

    titre: «Marci Catonis de re rustica uocabula».

    inc.: «Oletum consitus olea locus

    Pollentores curatores pistrini Apolline...».

    expl. col. 2: «... Intertrigo quando membra confrigantur accedente sudore» (la première définition se trouve aussi dans le ms. Vat. lat. 6801 (XVe s.), f. 1-3v°, cf. infra, mais la suite est différente).

    f. 12: Diomedes, Ars grammatica (extrait).

    titre: «Secundum Diomedem interiectiones».

    inc.: «Exultantem significat ut euax, aut uoluptatem ut uah...».

    expl.: «... multiplex interiectionis causa consistit» (16 lignes: extr. liv. I - éd. H. Keil, op. cit. supra, 1, p. 419 l. 5-21).

    — Cato, De re rustica (extrait).

    titre: «Catonis de agricultura».

    texte: «Intertrigini remedium cum iter ibis absynthii Pontici surculum sub annulo habeto (chap. 159 - éd. G. Goetz, M. Porci Catonis de agricultura, Leipzig, Teubner, 1937, p. 70, l. 9-10).

    f. 13-14: Remivs Favinvs, Carmen de ponderibus (Anthol. lat. 486).

    titre: «Priscianus de ponderibus et mensuris».

    expl. inachevé: «... Nec non sine aquis» (v. 163 - éd. Ae. Baehrens, Poet. lat. min., 5, Teubner, 1883, p. 71-80).

    la fin de la colonne est blanche.

    f. 15-44: Cicero, Orationes.

    f. 15-18v°: Pro M. Marcello.

    titre: «M. T. Ciceronis pro M. Marcello oratio ad patres conscriptos et C. Cesarem».

    f. 18v°-24v°: Pro rege Deiotaro.

    titre: «M. T. Ciceronis pro rege Deiotaro ad C. Cesarem oratio».

    f. 24v°-44: In L. Catilinam (I-IV).

    titre: «M. T. Ciceronis inuectiuarum in Lucium Catilinam».

    ~ f. 44v°: «Octaui Augusti cifarca et litterarum permutatio».

    suit sur deux lignes, un double alphabet

    inc.: «a b ... / b c...».

    ~ f. 45-46v°: Andreas Brentivs, Praeludia in principio lectionis Aristophanis.

    ~ f. 47: «De arte metrica».

    texte: «Solent interdum poete metri gratia breues syllabas producere et productas breuiare et greca nomina uariantur siue more nostro».

    ~ f. 54v°: ‹De uentis, cum figuris›.

    inc.: «Notus natura sua frigidus et sicus sed dum transit...».

    ~ f. 55-72: ‹Inscriptiones latinae›.

    f. 78-83v°: Ps. Probvs, De notis antiquis.

    pas de titre, la préface manque.

    inc.: «A. Aulus uel agrum. AVG. Augustus. AA. Augusta. AVR. Aurelius uel auctoritas...».

    expl.: «... X.V. Decem uiri / X.P. Decem Pondera / X. uir. Decem uir» (éd. P. L. 130, col. 1179-1195; éd. partielle: Th. Mommsen, dans H. Keil, Gramm. lat., 4, Leipzig, 1864, p. 347-348).

    texte suivi de cette addition, inc.: «T. Mille, V. Quinque milia. X. Decem milia aliquando mille...».

    expl.: «... CCIƆƆ Decem milia CCCIƆƆƆ centum milia» (éd. P. L. 130, col. 1196).

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Angelo Colocci († 1549), év. de Nocera; le manuscrit, qui figure dans l'inventaire de sa bibliothèque rédigé en 1558, est également décrit dans une liste complémentaire établie par les Ranaldi.

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, F. Dolbeau, J. Fohlen, J.-Y. Tilliette, avec la coll. d'A. Marucchi et P. Scarcia Piacentini, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 1re partie. Fonds Vatican latin, 224-2900, Paris, 1991, p. 557-560 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_1991_cat_21_31)

Bibliographie

    • S. Lattès, Recherches sur la bibliothèque..., 1931, p. 325, 329, 330 et 342 (simples mentions)
    • P.O. Kristeller, Iter italicum, 2, 1967, p. 314 (simple mention).

Vie du livre

Source des données