Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.3901

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q98602

  • Autre forme de la cote :
    • Vat. lat. 3901
    • Bibliothèque vaticane, Vat. lat. 3901
    • Vatican. BAV, Vat.lat.3901
    • Vatican. Biblioteca apostolica vaticana, Vat.lat.3901
  • Conservé à : Vatican. Biblioteca apostolica vaticana
  • Date de fabrication :
  • Lieu de fabrication :

Manifeste IIIF

Aspects codicologiques

  • Papier, 185 ff. (f. 44-48v°, 55-56v°, 67-75v°, 94v°-97, 118v°-121v°, 127v°-129v°, 134v°, 135v°, 136v°-143v°, 150-150v°, 156-157, 159v°, 163v°-167v°, 168v°, 174-174v°, 175v°, 177-177v°, 183 et 185v° blancs), 295 x 220 mm. Recueil de douze parties: 1) f. 1-48 (ancienne foliotation: 29-76), XVe s.; 2) f. 49-56 (ancienne foliotation: 104-111), XVe s.; 3) f. 57-121 (anciennes foliotations: 206-226, 233-234, 239-259, pas de f. 254, 318-342, pas de f. 327), XVe s. (fin); 4) f. 122-129 (ancienne foliotation de 1 à 8) (filigrane var. Briquet 6086: Troja-Florence, 1528-1533), XVIe s.; 5) f. 130-143 (filigrane var. Briquet 15882?), XVIe s.; 6) f. 144-149, XVIe s.; 7) f. 150-157, XVIe s. (a. 1522); 8) f. 158-159, XVe s. (a. 1495); 9) f. 160-167, XVIe s. (début); 10) f. 168-177 (filigrane var. Briquet 12235: Naples-Rome, 1513-1534), XVIe s.; 11) f. 178-183 (ancienne foliotation: 355-360), XVIe s., début; 12) f. 184-185, XVIe s.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Présentation du contenu

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • f. 2: //si perdederint

    f. 123: //Prouinciae Italiae

    f. 131: //naturali qua

    f. 170: //consortio prelio

    4 - f. 122-127: Notitia dignitatum (in partibus Occidentis - extraits: I-IV, XIX, V-VI, IX-XII, XVI-XIX, XXV, XLIV).

    titre: «Romani imperii in partibus occidentis sub Hadriani Augusti principatu, dignitatum omnium et administrationum, tam ciuilium quam militarium Catalogus ex membranis uenerande uetustatis descriptus »

    inc.: «Prefectus pretorio Italie... ».

    pas d’illustrations.

    f. 123v°: chap. XIX intercalé entre les chap. IV et V.

    f. 126v°: chap. XII abrégé.

    f. 127: chap. XVII et XVIII abrégés, seconde copie du chap. XIX, le chap. XXV est abrégé.

    expl.: «... subadiuuam. Exceptores et cȩteros cohortalinos quibus non licet ad aliam transire militiam sine adnotatio‹ne› clementiae principalis. Cȩteri correctores ad hunc modum officium habent ita et Presides » (chap. XLIV fin - éd. O. Seeck, Notitia dignitatum ..., Berlin, 1876, p. 103-223, avec des coupures et des parties résumées).

    5 - ~ f. 130-133v°: Polybivs, Historiae (transl. lat - extrait: IV, 38-46, 1).

    f. 134, 135 et 136: Pomponivs Mela, De chorographia (extraits).

    titre (add. de Colocci): «Pomp. Mela ».

    inc.: «Corycius singulari ingenio ac supra quam ut describi... ».

    f. 135, expl.: ...et quasi cum aliquo numine se ostenderet » (I, 72-74).

    f. 136, le troisième passage reprend après une brève omission

    inc.: «Alius ultra est: quem typhoneum uocant...».

    expl.: «... natura fabulaque memorandus » (I, 76).

    10 — f. 169-173: Pavlvs Diaconvs, Historia Langobardorum (extraits remaniés ou notes de lecture -IV, §§ 18-39).

    f. 173v°: Plinivs maior, Naturalis historia (extraits)

    titre: «Plin. lib. 3° cap. XI».

    inc.: «Latitudo peninsulae a Tarento Brundisium terreno itinere XXXII m. passuum patet ...» (III, § 99-100).

    expl.: «... Hirpinorum colonia una Beneuentum auspicatius mutato nomine quae quondam appellata Maleuentum» (III, § 105) «Armeriam Cato ante Persei bellum conditam annis DCCCCLXIIII [sic] prodidit» (III, § 114 fin).

    ~ - ‹Nota de Langobardis et de ducato Beneuentano›.

    inc.: «Langobardi Alboino rege Italiam ingressi sunt anno 568 pontifice Ioanne III... ».

    ~ f. 175: Flavivs Blondvs, Italia illustrata (extraits concernant la région de Bénévent).

    f. 176: Livivs, Ab Vrbe condita (extraits).

    1) «Tota die iam uincere acie Romanus et omisso certamine, cȩdi capique Samnites, nisi qui Maleuentum, cui nunc urbi Beneuentum nomen est perfugerunt » (DC, 27, 14) Sulpitio et Petilio consulibus. Liuius Deca pa li IX. fol. 211 ».

    2) «Beneuentani magna hilaritate ac comitate exercitum Romanum a pugna cum Hannone redeuntem excepit Liuius deca. 3a li.° 4, fol. 87 » (cf. XXIV, 16: abrégé ?).

    - Plinivs maior, Naturalis historia (extrait).

    texte: «Salsamenta omnium generum in Italia Beneuenti recentia effici [sic] constat Pli. li. XXXII, c. II, f. 567 n. 2 » (XXXII, § 19).

    ~ f. 176-176v°: Procopivs, De bello Gothorum (transl. lat. ?- extraits).

    ~ f. 176v°: Pavlvs Diaconvs, Historia Langobardorum (extraits).

Ancien possesseur

Anciennement dans

Origine

  • Origine: italienne; 4 et 5 - écritures humanistiques cursives régulières; 10 - écritures humanistiques plus rapides et moins soignées.

    (Source : Persée - DER-IRHT, XXI)

Historique de la conservation

Source des données : Persée - DER-IRHT, XXI

  • Possesseurs: Angelo Colocci († 1549), év. de Nocera; le manuscrit a été acquis par la Bibliothèque Vaticane entre 1550 et 1590.

Notes

Source des données : Biblissima

  • E. Pellegrin, Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Tome III, 2ème partie. Fonds Vatican latin, 2901-14740, éds A.-V. Gilles-Raynal, F. Dolbeau, J. Fohlen, Y.-F. Riou, J.-Y. Tilliette, avec la coll. de M. Buonocore, P. Scarcia Piacentini et P.-J. Riamond, Paris, 2010, p. 367 (https://www.persee.fr/doc/dirht_0073-8212_2010_cat_21_32)

Bibliographie

    • G. Parthey, Pomponii Melae De chorographia libri tres, Berlin, 1867, p. XXI
    • S. Lattès, Recherches sur la bibliothèque d'Angelo Colocci (Mél. arch. hist. Éc. fr. Rome, 48, 1931, p. 343), brève mention
    • P. O. Kristeller, Iter italicum, 2, Londres-Leyde, 1967, p. 324, description sommaire incomplète
    • N. Pagliara, La Roma antica di Fabio Calvo. Note sulla cultura antiquaria e architettonica (Psicon, 8-9, 1976, p. 77-79)
    • V. Fanelli, Le lettere di Mons. Angelo Colocci nel Museo Britannico di Londra (Rinascimento, 10, 1959, p. 122) réimpr. dans Id., Ricerche su Angelo Colocci e sulla Roma cinquecentesca, Vatican, 1979 (Studi e testi, 283), p. 90 n. 32e
    • P. G. Parroni, Pomponii Melae De chorographia libri tres, introd., ed. crit. e commento, Rome, 1984, p. 79, date les extraits du XVIIe s
    • Réf.: BMBV (1994) 11571-11572, (2005) p. 657.

Vie du livre

Source des données